نگاهی به زیارتگاه تاریخی جوشقان
می‌گویند نام جوشقان، برگرفته از چشمۀ جوشان است اما نقل دیگری هم هست که روایت می‌کند این محدوده، ملک شخصی دو برادر بوده. وقتی آن‌ها همۀ محصولشان را بین خود تقسیم کرده‌اند، یک دانه «جو» اضافه آمده که آن را از وسط شقه کرده‌اند و به همین سبب این روستا «جوشقان» نام گرفته؛ روستایی که یادگاری مهم از دورۀ ایلخانی در دل خود دارد.
روستای جوشقان به فاصله ۲۴ کیلومتری از مرکز شهر کاشان و در مسیر کاشان به مشهد اردهال قرار گرفته. این روستا با حدود دو هزار جمعیت، دارای آب و هوایی گرم و خشک و درجه حرارت آن در تابستان بین ۲۰ تا ۳۰ و در زمستان از منفی ۵ تا ۱۸ درجه بالای صفر متغیر است. از جمله آثار تاریخی این روستا می‌توان به زیارتگاه محمد اوسط اشاره کرد که با شماره ۱۳۵۲/۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
محمد مشهدی نوش آبادی، پژوهشگر حوزه تاریخ و تمدن دربارۀ این زیارتگاه به ایسنا می‌گوید: زیارتگاه محمد اوسط در روستای جوشقانِ استرک، یک اثر تاریخی از دوران ایلخانی است که البته آثاری از دوران صفوی و قاجاری نیز در آن به چشم می‌خورد و مجموعهای شامل دو ایوان شمالی و جنوبی، صحن، حرم، گنبد، گلدسته، مسجد و آب انبار است.
او ادامه می‌دهد: ایوانی که متصل به سکوی جلوی زیارتگاه و مشرف به کوچه اصلی آبادی است، همراه با گنبد مخروطی آجری و گلدستههای کاشیکاری شده فیروزه‌ای طرفین، زیبایی خاصی به نمای بقعه بخشیده است.
این مدرس دانشگاه خاطر نشان می‌کند: سقف و دیواره بالایی ایوان این زیارتگاه دارای گچبری، نقش و تصویرهایی از واقعه روز عاشورا مربوط به دوره قاجار است و در پیشانی بلند ایوان نقش برجسته شیر و خورشید دیده می‌شود. دو رواق دو طبقه در دو طرف آن نیز ورودی اصلی به بقعه هستند.
مشهدی نوش آبادی می‌گوید: در ضلع شرقی بقعه، دالان یا راهروی سرپوشیده، ایوان شمالی را به ایوان و صحن جنوبی متصل می‌کند. حرم هم دارای چهار در نفیس و هنری در ورودی های شمال و جنوب بقعه و دو رواق جانبی ایوان است.
او با اشاره به اینکه دورتا دور ساقه داخلی گنبد عبارت «الملک لله» به خط کوفی تکرار شده که باستان شناسان آن را از دوران ایلخانی می‌دانند، یادآور می‌شود: روی قبر، صندوق چوبی منبت کاری شده از اوایل صفوی قرار دارد که داخل ضریح فلزی قرار گرفته و ورودی ضلع غربی به مسجد نیز به تازگی ساخته شده است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه کاشان تصریح می‌کند: ایوان جنوبی که به طرف صحن زیارتگاه است، با دو حجره جانبی تحتانی و فوقانی قرینه ایوان شمالی بنا شده با این تفاوت که ساده‌تر است. ایوان، راهرو، صحن و حجرههای جانبی آن نیز گورستان قدیمی آبادی را تشکیل می‌دهد که سنگ نبشته‌هایی از زمان صفویه در آن به چشم می‌خورد.
مشهدی نوش آبادی ادامه می‌دهد: درهای چوبی زیارتگاه بسیار شاخص است و با نقوش گیاهی و تکنیک گره چینی تزیین شده است و درب ورودی جنوبی کتیبه هم دارد.
نویسنده کتاب «تاریخ نوش آباد» می‌گوید: برخی از گچ‌های بالادست ورودی اصلی این بقعه که دارای تزئینات نیز هست به مرور فروریخته و احتیاج به مرمت دارد. لوستر آویخته بر سقف ایوان نیز به دلیل سنگینی، باعث کشیده شدن تیر میانی سقف شده و آن را در معرض آسیب قرار داده است.
او خبر می دهد که درخت تنومند و زیبای ورودی این بقعه خشک و شاخه‌های آن بریده شده که باید حتما دلیل آن را جست و جو کرد.
مشهدی نوش آبادی تأکید می‌کند: این زیارتگاه یکی از قدیمی‌ترین و زیباترین زیارتگاه‌های شهرستان کاشان بوده و محتاج بررسی علمی و مراقبت بیشتر است. مردم جوشقان و مسئولان باید قدر این زیارتگاه ارزشمند را که میراث گران قدر گذشتگان است بیشتر بدانند و از آن مراقبت کنند.
به گزارش ایسنا، وجود دو چشمه «ثلاثه» و «بارینجه»، قلعه سنگ و محوطه باستانی بین روستاهای جوشقان و استرک، از دیگر جاذبه‌های گردشگری این منطقه است.
منبع:ایسنا
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.