مستندسازی نقوش صخره‌ای و معادن قدیمی کمرمقبولا

 مرجان اکبری، معاون میراث ‌فرهنگی اداره ‌کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی خراسان رضوی گفت:  این مطالعات و مستندسازی با هدف شناسایی، تدقیق مطالعات، باستان‌شناسی و طبقه بندی نقوش صخره‌ای موجود در دره داغستان خراسان رضوی و شناسایی و مستند سازی معادن قدیمی این منطقه انجام می‌شود.

وی ادامه داد: هم‌چنین حفاظت از سنگ‌نگاره‌ها و بررسی و امکان‌سنجی ایجاد سایت موزه فضا باز با تمرکز بر معرفی سنگ‌نگاره‌ها و معادن قدیمی از دیگر اهداف تعریف شده برای این پژوهش است.

معاون اداره ‌کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی خراسان رضوی گفت: در این برنامه تمام نقوش صخره‌ای موجود در محل شناسایی، تعیین موقعیت و طبقه بندی شده‌اند و موقعیت آن‌ها نسبت به تونل‌های قدیمی معادن و رگه‌های معدنی مشخص شده است.

وی افزود: با توجه به این‌که تاکنون موقعیت دقیق رگه‌های معدنی شناسایی شده توسط سازمان زمین‌شناسی نسبت به سنگ‌نگاره‌ها مشخص نبوده، ضمن ثبت موقعیت مکانی تمام سنگ‌نگاره‌ها با «جی.پی.اس مولتی فرکانس»، این نقوش دوره‌بندی شده و موقعیت آن‌ها نسبت به رگه‌های معدنی مشخص شده است.

اکبری ادامه داد: مسیر رگه‌های معدنی از طریق برداشت واریزه‌ها و خواناسازی تراشه‌های اکتشاف قدیمی و ردپای سطحی رگه‌های معدنی با پاکسازی رسوبات سطحی رخنمون‌های کانی‌دار انجام شده است.

وی گفت: این اقدام در راستای شناسایی دقیق مسیر، وسعت و پهنای رگه‌ها در بخش‌های مختلف و میزان تداخل احتمالی رگه‌های معدنی با سنگ‌نگاره‌های موجود است و تمام فعالیت‌های مربوط به پاکسازی و ردپای رگه‌ها تاکنون در خارج از عرصه مصوب این اثر تاریخی انجام شده و مغایرتی با ضوابط نداشته است.

معاون میراث‌فرهنگی اداره‌ کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی خراسان رضوی افزود: پاکسازی سطحی رگه‌های معدنی در یک فرآیند علمی کنترل شده انجام می‌شود و هیچگونه حفاری در عمق صورت نگرفته است و با توجه به این که ماهیت این سایت باستان‌شناسی با تپه‌های باستانی که دارای نوشته‌ها و لایه‌های باستان‌شناسی است متفاوت می‌باشد و بافت طبیعی دارد، این عملیات نه تنها باعث آشفتگی و آسیب به ماهیت تاریخی نشده، بلکه امکان ارزیابی دقیق‌تر از میزان همپوشانی رگه‌های معدنی و سنگ‌نگاره‌ها و در نهایت افزایش شناخت و تعریف برنامه‌های حفاظتی را فراهم می‌کند.

وی ادامه داد: چند چاله عمیق موجود در محدوده اثر، حاصل حفاری‌های غیرمجاز و اکتشاف در سال‌های گذشته بوده و ارتباطی با پروژه مستندسازی سنگ نگاره‌ها و تدقیق مسیر رگه‌های معدنی که در خارج از عرصه اثر انجام شده، ندارد.

اکبری گفت: بسیاری از تصاویر منتشر شده در فضای مجازی که به کمرمقبولا منتسب شده و آسیب‌های کالبدی و منظری در اثر حفاری یا رنگ کردن سطح صخره‌ها با اسپری را نشان می‌دهد، مربوط به این اثر تاریخی نیست و بدون اطلاع و بررسی منتشر شده است.

وی با اشاره به تصویب گزارش مقدماتی پژوهش باستان‌شناسی نقوش صخره‌ای و معادن قدیمی کمرمقبولا در شورای فنی اداره ‌کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی افزود: پژوهش باستان‌شناسی اثر نقوش صخره‌ای و معادن تاریخی کمرمقبولا در شورای فنی توسط «علی اکبر وحدتی»، متخصص باستان‌شناسی و سنگ‌نگاره‌ها ارائه شد و چگونگی آثار صخره‌ای در دنیا مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

معاون میراث‌ فرهنگی اداره‌ کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی خراسان رضوی ادامه داد: در جلسه شورای فنی مقرر شد طرح پژوهشی و گزارش نهایی و پیشنهادات مشخص و قابل اجرا توسط پژوهشگر در اختیار اداره‌کل قرار گیرد.

وی گفت: براساس مصوبه این شورا باید برنامه حفاظتی اثر، قبل از پژوهش‌ها و همراه با مطالعات و رصد پایش عوامل مُخل بیولوژیکی، شیمیایی، وندالیسم و از این قبیل شناسایی و طرح‌های حفاظتی ارائه و پس از تصویب اجرا شود.

ایرنا نوشت، نقوش صخره‌ای و معادن تاریخی کمرمقبولا در شهرستان بینالود بخش طرقبه، دره داغستان، منطقه کمر مقبولا به شماره ۳۲۰۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.