مازندران

نادره موسیقی شبانی مازندران در میراث ملی ماندگار شد

 اداره کل میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی مازندران اعلام کرد که نام استاد خلیل طهماسبی آخرین بازمانده از نسل مختابادهای قدیم این استان در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شده است.

به گزارش روابط عمومی میراث فرهنگی مازندران ، خلیل طهماسبی، از راویان موسیقی مازندران و ذخایر موسیقی بومی استان است که به‌عنوان خنیاگر توانمند آوازهای تبری شناخته می‌شود.

معاون میراث فرهنگی مازندران از طهماسبی به ‌عنوان پاسدار فرهنگ بومی منطقه تبرستان نام برد و گفت : تسلط استاد به شعرهای چوپانی و ترانه‌های عامیانه و مقام‌های موسیقی مازندرانی یادآور صلابت مختابادهای دوران گذشته است.

استاد طهماسبی از اهالی منطقه کوهستانی چلاو در ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی آمل و در شرق جاده هراز است.

مختاباد در فرهنگ عامیانه مازندران به سرپرست گالش ها و گاهی هم چوپان ها گفته می شود. مختابادها سردسته چندین گالش و چوپان بودند و مدیریت آنها و دام ها را بر عهده داشتند. آنها معمولا روزانه در محل گالش منزل باقی می ماندند و کارهای مرتبط را از پختن شیر ، تبدیل کردن به ماست ، تلم زنی ، ساماندهی کومه ، آماده کردن غذا برای بقیه ، درست کردن جا برای گوساله ها ، زمان بندی ورود و خروج دام به مرتع و برنامه ریزی برای ییلاق و قشلاق را مدیریت می کردند. مختاباد در واقع مدیر ارشد مجموعه بود که کارها را میان گالش ها و چوپان ها تقسیم و خودش بر نحوه انجام نظارت می کرد.

یکی از کارهای مهم مختاباد ، بررسی وضعیت سلامت دام ها ، آمارگیری روزانه یا دوره ای از آنها ، سرکشی سرزده از گالش ها و چوپان ها هنگام چرای دام ، قضاوت میان نیروهای مجموعه در صورت بروز مشکل ، ارتباط گیری با کشاورزان منطقه برای چراندن دام ها در زمین های کشاورزی پس از برداشت محصول ، نظارت بر رعایت اصول نگهداری محیط زیست هنگام چرای دام ها در داخل یا حاشیه جنگل ، قطعه بندی مراتع و زمان بندی آیش یا قرق آنها و در نهایت تقسیم منافع میان گالش ها و چوپان ها بود.

نسل مختابادها پس از ورود دامداری مدرن بویژه در بخش گاوداری و کاهش دامداری به شیوه سنتی رو به انقراض رفت و در حال حاضر دامداران سنتی به صورت مستقل و بدون مختاباد کارشان را پیش می برند.

مختاباد معمولا به دو صورت معرفی از سوی ارباب و یا گزینش توسط خود گالش ها و چوپان ها انتخاب می شد. در هر دو صورت این افراد دارای تجربه و دوراندیش بودند که به عنوان مختاباد انتخاب می شدند. داشتن روابط عمومی قوی در مواجهه با مردم منطقه ، زبان استدلالی و قانع کننده هنگام بروز مشکل میان گاش ها و چوپان ها و برخورداری از پذیرش میان این افراد از جمله ویژگی هایی بود که در انتخاب مختابادها مورد توجه قرار می گرفت.

اگر چه نسل مختابادها در مازندران منقرض شده است ، ولی رسم آنها کم و بیش در مناطق کوهستانی که بیشترین تعداد دامداری های سنتی را دارد ، همچنان ادامه دارد.

بر اساس گزارش میراث فرهنگی مازندران ، امسال این استان با تهیه بموقع پرونده و مستندات تاریخی ، ۹ اثر معنوی خود را به ثبت ملی رسانده است که از جمله آن آواز امیری خوانی ، مهارت ساختن و نواختن ساز سنتی ” دسرکوتن ” بوده است.

همچنین ثبت مهارت پخت دِلِه دَکِرده نون که نان پیازی منطقه سوادکوه روستای درمیان است ، مهارت پخت غذای کَیی‌پلا یا بیجی پلا ، مهارت پخت نان شیرینی محلی گاتا منطقه سوادکوه در دهستان اوریم رودبار و مهارت پخت نان محلی پنجه‌کَش در جمع اثار ناملموس میراث فرهنگی ملی از دیگر دستاوردهای مازندران بود.

منبع:ایرنا

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *