«ارمیتاژ» خلوتگاه گنجینه‌های قیمتی کاترین کبیر

«موزه ارمیتاژ» یکی از مهمترین، جالب‌ترین و اسرارآمیزترین جاذبه‌های گردشگری کشور روسیه و شهر سنت‌پترزبورگ موزه محسوب می‌شود. موزه ارمیتاژ که در زبان فارسی به آرمیتاژ و یا هرمیتاژ مشهور شده جزء پنج موزه برتر جهان است که در واقع نمایشی از دوره‌های مختلف تاریخی و امپراتوری سزارهای روس بر این سرزمین پهناور را روایت می‌کند.

موزه ارمیتاژ به عنوان بزرگترین گالری هنری جهان نیز شناخته می‌شود که بیش از ۳میلیون اثر هنری در آن نگهداری می‌شود. موزه ارمیتاژ در شهر سنت‌پترزبورگ قرار دارد، اما جالب است بدانید این موزه شعبه‌های رسمی دیگری در شهرهای کازان روسیه، آمستردام هلند، ایتالیا و ویبورگ روسیه نیز دارد.

روسیه نمادهای زیادی دارد، از کلیسای رنگارنگ سنت باسیل و کاخ کرملین گرفته تا عروسک‌های تودر توی ماتروشکا. موزه آرمیتاژ سنت‌پترزبورگ اما یکی از نمادهای فرهنگی این کشور است که گنجینه ای بزرگ از فرهنگ روسیه و حتی جهان به شمار می‌رود. آرمیتاژ به معنای خلوت است، این نام را کاترین کبیر بر این گنجینه نهاد؛ چراکه وی اشیاء قیمتی خود را تنها به افرادی انگشت شمار نشان می‌داد و آن محل را «خلوتگاه من» نامیده بود.

سنگ بنای اولیه این موزه به الیزابت اول بازمی‌گردد، اما شاید بتوان گفت روس‌ها بیشتر آثار هنری خریداری شده این موزه را مدیون همت کاترین کبیر هستند؛ زیرا کاترین کبیر کسی بود که با سلیقه هنری و اراده‌اش، شروع به خرید شاهکارهای هنری اروپا کرد و پایه‌گذار موزه آرمیتاژ کنونی شد. به طوری که او در سال ۱۷۶۴ میلادی بیش از ۲۰۰ نقاشی مشهور اروپا را خریداری کرد. هرمیتاژ تا سال ۱۹۱۷ صرفا کاخ سکونتی ملکه و تزارها بود و پس از انقلاب روسیه به فرمان لنین به عنوان موزه انتخاب شد.

پس از کاترین کبیر، الیزابت که علاقه زیادی به معماری داشت، دستور ساخت بناهای مشهوری مانند کاخ زمستانی، صومعه اسمولنی، کاخ پتروف و دانشگاه دولتی مسکو را به فرماندهان خود می‌دهد. بنابراین موزه ارمیتاژ به محلی برای نگهداری آثار برترین هنرمندان دنیا مانند میکل‌آنژ، لئوناردو داوینچی، پیتر پل روبنس، آنتونی فان دیک، رامبرانت، آگوست رودن، کلود مونه، پل سزان، ونسان ون گوگ، پل گوگن و پابلو پیکاسو تبدیل شد.

در ساخت موزه ارمیتاژ از سبک‌های مختلف معماری الهام گرفته شده است؛ اما بارزترین سبک معماری که در بناها و ساختمان‌های این موزه استفاده شده سبک باروک است. سبک باروک یک روش معماری اروپایی بوده که هدف اصلی آن تعبیه فضایی کلی در مرکز و منظم کردن فضاهای فرعی و نمای ورودی یک بنا است، در این سبک پیکرتراشی و کلیه اثاثیه مورد استفاده قرار می‌گیرند تا نظمی بصری ایجاد شود.

موزه ارمیتاژ شامل چند ساختمان می‌شود که بخش اول آن را می‌توان کاخ زمستانی یا ارمیتاژ اول بیان کرد؛ این ساختمان از سال ۱۷۵۴ تا ۱۷۶۲ میلادی توسط فرانچسکو بارتالومئو و تحت فرمان ملکه الیزابت برای اقامت زمستانی خانواده تزارها ساخته شده است. ‌کاخ زمستانی آرمیتاژ، در آن دوران به عنوان یکی از محل‌های رسمی اقامت خاندان سلطنتی روسیه ساخته شد و هیچ گاه قرار نبود به موزه تبدیل شود.

بخش دوم این موزه را ارمیتاژ کوچک یا ساختمان دوم نامیده‌اند و تاریخ ساخت آن از سال ۱۷۶۴ تا ۱۷۶۹ میلادی بیان شده است، این ساختمان توسط «یوری ولتن» و «جین باپتیسته» به دستورکاترین کبیر ساخته شده است. بخش دیگر این موزه ارمیتاژ قدیم یا ساختمان سوم نام دارد و در سال‌های ۱۷۷۱ تا ۱۷۸۷ میلادی توسط سوری ولتن ایجاد شده است.

ساختمان تئاتر ارمتیاژ یا ساختمان چهارم نیز از دیگر ساختمان‌های این موزه است که تاریخ ساخت آن از سال ۱۷۸۳ تا ۱۷۸۷ میلادی ثبت شده و جاکومو کوارنگی نیز آن را ساخته است. ارمتیاژ جدید یا ساختمان پنجم، بخش دیگری از این موزه محسوب می‌شود و در سال‌های ۱۸۴۲ تا ۱۸۵۲ میلادی ساخته شده است و لئو وون کلنز، والیسکی استاوس، نیکولای یفیموف ساخت آن را بر عهده داشته‌اند.

مخزن کاخ زمستانی بخش دیگری از این موزه است که تاریخ ساخت آن از سال ۱۷۲۶ تا ۱۷۴۲ میلادی و سال‌های ۱۸۳۰ تا ۱۸۷۸ میلادی بیان شده، که توسط دومنیکو ترژیو ایجاد شده است. بخش آخر این موزه قصر منشیکوو سنت‎پترزبورگ نام دارد و تاریخ ساخت آن از سال ۱۷۱۰ تا ۱۷۲۱ میلادی به ثبت رسیده، که توسط معماری مشهوری ازجمله کارلو بارتالموئو، دومنیکو ترژیو، فرانچسکو فونتاتا ساخته شد تا نمایشی از هنر و معماری روسیه در قرن ۱۸ میلادی باشد.

آثار هنری و اشیاء باستانی موزه ارمیتاژ شامل انواع تابلوهای هنری، اموال سلطنتی مانند نشان‌ها، لباس‌ها و جواهرات سلطنتی، مجموعه جواهرات ساخته شده توسط فابرژه و مجموعه بزرگ‌ترین کلکسیون طلاهای باستانی اروپای شرق و غرب آسیا موجود در جهان، مانند منطقه‌های پازیریک، پرشچپینا، گنجیه تروا، عتیقه‌های یونان، روم و مصر می‌شود.

هم‌چنین در موزه ارمیتاژ بخش مجزایی برای هنر ایران بعد از اسلام وجود دارد. برخلاف قسمت‌های دیگر موزه که تعداد دقیق آثار آن‌ها مشخص است، اما هنوز تعداد دقیق اشیاء تاریخی (از صدر اسلام تا قرن۲۰ هجری) بیان نشده. آثار باستانی مربوط به ایران در ساختمان اصلی موزه ارمیتاژ نگهداری می‌شود و برای بخش اسلامی یک واحد مجزا در نظر گرفته شده است. بیشتر آثار ایرانی موزه در طبقه سوم ساختمان قرار دارند که از مهمترین آن‌ها می‌توان به فرش پازیریک اشاره کرد.

منبع:ایسنا