زریوار را حفظ کنیم

تالاب آب شیرین زریبار (زریوار) در ۱۳۰ کیلومتری شمال غربی سنندج و ۳ کیلومتری غرب مریوان از مکان‌های دیدنی و گردشگری کردستان است. تالاب زریوار در سال ۱۳۸۸ عنوان «پناهگاه حیات وحش» به خود گرفت. این تالاب یکی از منحصر به‌فردترین دریاچه‌های آب شیرین در جهان به شمار می‌رود.

تالاب زریوار از سال ۹۷ به عنوان بیست و پنجمین تالاب بین‌المللی کشور در دبیرخانه کنواسیون رامسر ثبت شده است. این دریاچه مرکز زمستان‌گذرانی و جوجه‌آوری پرندگان مهاجر نیز هست. بر اساس گفته کارشناسان محیط زیست، زریوار زیستگاه بیش از ۵۰ درصد پرندگان ایرانی است و ۲۸۷ نوع پرنده در این منطقه زندگی می‌کنند.

زریوار بیش از ۳ هزار هکتار وسعت دارد که ۲ هزار و ۴۰۳ هکتار محدوده تالاب و ۸۵۵ هکتار محدوده آبی آن است. ۱۶۵ گونه گیاهی شناخته شده نیز در تالاب و اطراف آن مشاهده شده است.

کردستان پنج منطقه حفاظت شده شامل؛ تالاب بین‌المللی زریوار مریوان، منطقه حفاظت شده بیجار، بدر و پریشان قروه، منطقه حفاظت شده عبدالرزاق سقز، منطقه حفاظت شده شاهو و کوسالان سروآباد و همچنین ۲ منطقه شکار ممنوع زرینه اوباتو و دشت بیلو در نزدیکی تالاب زریوار دارد. اما با وجود این، زیبایی زریوار دستخوش تخریب‌های زیست‌محیطی شده و نگرانی‌هایی را برای سلامت این زیستگاه ایجاد کرده است.

مدیرکل محیط زیست کردستان در این باره به همشهری می‌گوید: در حال حاضر رشد بی‌رویه ساخت و سازهای غیرمجاز در ضلع جنوبی تالاب و احداث خانه باغ‌های غیرمجاز در روستاهای اطراف از مهم‌ترین عوامل خطر برای دریاچه زریوار است. «فریبا رضایی» ورود فاضلاب‌ به زریوار را نیز مربوط به ساخت و سازهای غیرمجاز می‌داند و ادامه می‌دهد: فعالیت‌های غیراصولی صیادی و گردشگری خارج از اصول تعریف شده نیز از دیگر عوامل تهدید تنوع زیستی و کاهش کیفیت آب زریوار هستند که همواره به این تالاب آسیب‌های جدی زده‌اند.

مدیرکل محیط زیست کردستان درباره شرایط کنونی تالاب نیز این‌گونه توضیح‌می‌دهد و می‌افزاید: ورود پساب ناشی از فضولات دامی روستاهای مجاور زریوار و خشکسالی، شرایط زیستی را در تالاب زریوار شکننده کرده است و نیازمند توجه جدی است. وی در ادامه به برنامه‌های سازمان برای احیا و رونق تالاب نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: ساماندهی ۱۵ هکتار از محدوده گردشگری تالاب از مهم‌ترین برنامه‌های مطالعه شده محیط زیستی برای احیای آن است که اعتباراتی هم برای اجرای این طرح اخذ شده.

رضایی راه‌اندازی سایت پرنده‌نگری را نیز یکی دیگر از برنامه‌های میراث فرهنگی برای ساماندهی گردشگری در دریاچه زریوار عنوان می‌کند و می‌گوید: اداره کل میراث فرهنگی با هدف معرفی پرندگانی که در محدوده دریاچه زندگی می‌کنند و به منظور توسعه سایت پرنده‌نگری و صنعت گردشگری شهر مریوان اقدام به ایجاد برج ۲۷ متری پرندگان کرده است.

مدیرکل محیط زیست کردستان ادامه می دهد: این برج اولین برجی است که به صورت تخصصی برای معرفی پرندگان در کردستان راه‌اندازی می‌شود و در دوران پساکرونا به یکی از جاذبه‌های مهم مریوان تبدیل خواهد شد.

وی درباره میزان آب دریاچه شیرین زریوار نیز می‌گوید: حجم تالاب در زمان پرآبی ۶۲ میلیون مترمکعب و در زمان خشکسالی به ۴۳ میلیون متر مکعب رسیده است.

تالاب زریوار از معدود تالاب‌های آب شیرین ایران است که هیچ رودخانه دائمی در تأمین آب آن نقش ندارد و عمده آب آن از طریق چشمه‌های متعدد که در بخش غربی و کف تالاب وجود دارند، تغذیه می‌شود. به طور کلی منابع تأمین آب تالاب زریوار از سه منبع عمده است؛ ریزش‌های جوی که به صورت باران و برف سالانه حدود هشت میلیون متر مکعب آب تالاب را تأمین می‌کند. چشمه‌های کف جوش بستر تالاب که به سفره‌های زیر زمینی مرتبط است و برآورد شده سالانه ۱۲ میلیون متر مکعب از این منابع آب به تالاب وارد می‌شود. آب‌های سطحی ورودی با رقمی حدود ۲۸ میلیون متر مکعب که از منابع تأمین موقتی آب تالاب محسوب شده است و پس از بارش باران یا برف، از طریق آبراهه‌های جاری بر دامنه‌های غربی، شرقی و حوضه آبخیز تالاب به آن می‌ریزد. به این ترتیب حجم سالیانه آب ورودی به تالاب زریوار از این منابع حدود ۴۸ میلیون متر مکعب است.

منبع:همشهری