رشتی دوزی؛ عرصه ظهور هنر و خلاقیت

رشتی دوزی یکی از رودوزی‌های سنتی ایران و از صنایع دستی استان گیلان به ویژه شهر رشت است که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

در دهه ۸۰ شمسی یونسکو نام این رشته را که قبلا قلاب دوزی رشتی بود به نام دیرین و بومی رشتی‌دوزی تغییر داده است.

رشتی دوزی نوعی از رودوزی‌های سنتی ایرانی است که طی آن زمینه پارچه به وسیله نخ‌های ابریشمی رنگین به گونه‌ای بسیار زیبا و چشم‌نواز تزیین می‌شود. مرکز عمده رشتی دوزی شهر رشت است که به سبب شهرتی که در رشت داشته رشتی دوزی نامیده می‌شود.

این هنر دستی به سه روش ساده، برجسته و معرق دوخته می‌شود و کاربردآن از دیرباز تاکنون شامل پرده، فرش، پوشش زین، سجاده، روکش مقابر بزرگان، کلاه، لباس، رومیزی و روتختی است.

مرضیه قهوه چی، یکی از پیشرانان رشتی دوزی در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به اهمیت ثبت ملی رشتی دوزی، اظهار کرد: رشته دوزی به واسطه تولید ابریشم در گیلان از رونق قابل توجهی برخوردار است.

وی که مدیریت یک کارگاه رشتی دوزی در روستای شالکوه را بر عهده دارد، از قدمت این هنر در گیلان گفت و ادامه داد: رشتی دوزی در گذشته توسط مردان و زنان گیلانی انجام می شد، اما چون قیمت ابریشم بالا رفته، این کار در زمان کنونی فقط توسط زنان انجام می شود.

این پیشران رشته رشتی دوزی در طرح ملی توسعه مشاغل خانگی تصریح کرد: رشتی دوزی بر روی ماسک، کیف، کفش، تابلو، پرده و بالشت های کوسن نیز انجام می شود.

قهوه چی، به زمینه های ظهور هنر و خلاقیت در رشتی دوزی اشاره و عنون کرد: چند سالی است که به صورت حرفه ای رشته رشتی دوزی را دنبال می کنم و دلیل اصلی علاقمندی بنده به این رشته هنری تلفیق آن با حصیربافی است که مرا مشتاق کرده است.

وی با بیان اینکه جهاد دانشگاهی استان گیلان زمینه آموزش و توسعه هنر سنتی رشتی دوزی را در روستاها فراهم کرده است، گفت: درآمد قابل قبول و هزینه تامین مواد اولیه کم موجب می شود که بنده این رشته را به سایر بانوان علاقمند به کارهای هنری پیشنهاد کنم.

این کارآفرین، با اشاره به کسب درآمد خوب به ویژه در تولید تابلوهای ابریشمی طبیعی، خاطرنشان کرد: هنرمندان رشتی دوزی می توانند تولیدات ارزشمندی داشته باشند و بازار آن نیز وجود دارد.

قهوه چی، از علاقمندی خود به کارآفرینی و ایجاد اشتغال گفت و یادآور شد: همواره سعی کردم در حد توان زمینه اشتغال دیگران را فراهم کنم که به لطف خدا در این زمینه موفق بودم.

این پیشران طرح ملی مشاغل خانگی، در پاسخ به این سوال که «چه عاملی باعث متفاوت بودن محصول شما از دیگران محصولات می شود؟»، خاطرنشان کرد: در رشته ما خلاقیت و تلفیق هنر وجود دارد، یعنی روبان را وارد حصیربافی کردیم و رشتی دوزی را گسترش دادیم؛ همچنین شوف که برای زیر حصیر استفاده می شد را تبدیل به سبد کردیم که کاربردی تر شده است.

وی با اشاره به بازارپسند کردن رشتی دوزی در کارگاه خود، اضافه کرد: با استفاده از طرح های شیک و روز محصولات مورد پسند جوانان را تولید می کنیم که اگرچه قیمت بالاتری دارد، اما بازار خوبی را ایجاد می کند.

قهوه چی در پایان خواستار توجه مسئولان میراث فرهنگی به هنرهای سنتی شد و تاکید کرد: هنرمند واقعی باید شناخته شود و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بازار فروش محصولات را به خود کارآفرینان و هنرمندان بسپارد و دخالت واسطه و دلال را به حداقل برساند.

منبع:ایسنا