احیاء مشاغل مبتنی بر طبیعت در گرو توسعه اکوتوریسم
عضو هیئت علمی دانشگاه بینالود مشهد گفت: با توجه به ظرفیت‌های خوب ایران از نگاه طبیعی، توسعه اکوتوریسم می‌تواند باعث احیا مشاغل بومی و غیربومی مبتنی بر طبیعت در سطح ملی و محلی شود.
دکتر سیامک منصوری در گفت‌وگو با ایسنا به اهمیت و نقش اکوتوریسم در ایجاد فرصت‌های شغلی پرداخت و اظهار کرد: امروزه از صنعت گردشگری به عنوان یک بازوی قدرتمند برای افزایش درآمدزایی و فقر زدایی کشورهای درحال توسعه نام برده می‌شود.
وی ادامه داد: در تعریف اکوتوریسم از آن به عنوان «سفر مسئولانه به مناطق بکر و دست‌نخورده» یاد شده که موجب ارتقاء و انتفاع جامعه محلی می‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه بینالود مشهد خاطرنشان کرد: در واقع مجامع بین‌الملل به مسئله احترام به جامعه محلی تاکید دارند. بنا بر این تعریف، اکوتوریسم به عنوان الگویی فضایی در عصر جدید برای پویایی اقتصاد جامعه محلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
منصوری تصریح کرد: همانطور که گفته شد صنعت گردشگری یکی از اشتغال‌زاترین و درآمدزاترین صنایع به شمار می‌رود و در واقع اکوتوریسم یکی از سازگارترین انواع این صنعت یا نوع گردشگری است.
وی افزود: این صنعت می‌تواند به منظور فراهم ساختن فرصت‌های شغلی یا اشتغال‌زایی و افزایش درآمد ساکنین محلی در مناطق مختلف مورد استفاده قرار گیرد و قطعا اکوتوریسم موجب بازار کار پررونق در کشورهای در حال توسعه خواهد شد.
این استاد دانشگاه بیان کرد: با توجه به ظرفیت‌های خوب ایران از نگاه طبیعی، توسعه اکوتوریسم می‌تواند باعث احیاء مشاغل بومی و غیربومی مبتنی بر طبیعت در سطح ملی و محلی شود.
تاثیر توسعه اکوتوریسم با افزایش درآمد محلی بر توسعه دیگر صنایع
منصوری تشریح کرد: درآمد حاصل از اکوتوریسم در سطح بین‌المللی سرعت قابل توجهی داشته و حتی از تجارت‌های جهانی هم پیشی گرفته است. توان و قابلیت‌های اکوتوریسم زمینه‌های پویا و فعالی را جهت توسعه ارائه می‌دهد.
وی اضافه کرد: بررسی جغرافیای طبیعی و امکان‌سنجی هر کدام از جاذبه‌های طبیعی ایران، یک قابلیت سرمایه‌گذاری ویژه در کشور محسوب می‌شود و گویای این مسئله است که اکوتوریسم ایران یک منبع اقتصادی کم‌نظیر تلقی شده و بسیار در این زمینه مستعد است.
عضو هیات علمی دانشگاه بینالود بیان کرد: تا حدود زیادی می‌توان گفت که ما اکوتوریسم را به حال خود رها کرده‌ایم. توسعه اکوتوریسم با افزایش درآمد محلی می‌تواند بر توسعه صنایع دیگر محلی موثر باشد. این امر با افزایش قدرت خرید مردم و با بالارفتن قدرت سرمایه‌گذاری اکوتوریستی به ویژه در قطب‌های طبیعی کشور تحقق می‌یابد.
منصوری خاطرنشان کرد: مجموعه فعالیت گسترده‌ای که گردشگری و اکوتوریسم ایجاد می‌کند بیش از هر فعالیت اقتصادی دیگر ایجاد فرصت‌های شغلی را فراهم می‌کند که این موضوع به این دلیل است که اصولا صنعت گردشگری و اکوتوریسم صنعتی خدماتی محسوب می‌شود و نیاز به تعداد زیادی نیرو دارد.
وی عنوان کرد: به طور کلی اکوتوریسم بر روی صنایع خدماتی حول محور گردشگری و به خصوص گردشگری پایدار تاثیر مستقیم دارد، همچنین اکوتوریسم تاثیری غیرمستقیم بر روی صنایع پاک مانند استفاده از انرژی پاک و تولید محصولات کم تاثیر بر محیط‌زیست دارد.
این استاد دانشگاه افزود: منافع اقتصادی اجتماعی اکوتوریسم بسیار چشمگیر است. اکوتوریست‌ها برخلاف توریست‌های معمولی حاضرند پول بیشتری بپردازند و توقع کمتری نیز دارند. اکوتوریست‌ها به تسهیلات اقامتی، سرویس پذیرایی و رستوران‌های لوکس نیازی ندارند و حاضرند برخی مبالغ را برای حفظ محیط زیست و ارتقاء سطح زندگی مردم محلی پرداخت کنند.
منصوری گفت: در بخش اقامتی و ارائه تسهیلات تا حدودی با ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی توانستیم در ایران از وضعیت اکوتوریستی و فرصت‌های شغلی ناشی از آن استفاده کنیم که عملکرد خوبی بود اما کافی نبود.
وی اضافه کرد: همانطور که گفته شد اکوتوریسم راه‌های درآمدزایی بسیار متفاوتی دارد که در حال حاضر بیشتر در حوزه خدماتی از آن استفاده می‌شود و نیاز است در بخش‌های محیط زیست و درآمدزایی مورد توجه بیشتر و سرمایه‌گذاری قرار گیرد.
اکثر کشورها در بخش درآمد حاصل از اکوتوریسم موفق بوده‌اند
عضو هیات علمی دانشگاه بینالود در پاسخ به این سوال که کشورهای صاحب سبک در صنعت گردشگری چه راهکارهایی برای توسعه اکوتوریسم پیاده می‌کنند، خاطرنشان کرد: باید گفت به عنوان مثال در یک منطقه جنگلی در کاستاریکا سالانه حدود ۱۵ هزار بازدیدکننده در بخش های اکوتوریسمی حضور پیدا می‌کنند و هر کدام حاضرند مبلغ اضافی برای نگهداری آن منطقه بپردازند.
منصوری تصریح کرد: بسیاری از کشورها در درآمد حاصل از اکوتوریسم عملکرد خوبی داشتند و توانستند درآمدهای خوبی را برای بهتر کردن معیشت زندگی مردم داشته باشند. برای مثال کشورهای آفریقایی در این زمینه بسیار موفق بودند، اما در ایران با وجود ظرفیت‌های مشابه و پتانسیل‌های مناسب در خصوص رونق اکوتوریسم، تا به امروز آنطور که باید از این ظرفیت‌ها استفاده نشده است. موفقیت اکوتوریسم در گرو برنامه‌ریزی جامع و هماهنگی کامل بین بخش خصوصی و دولتی است.
وی بیان کرد: در این جریان، یکسری شناخت‌های صحیح از قابلیت‌های اقتصادی، زیست محیطی و فرهنگی مناطق مختلف لازم است و باید از این موارد در برنامه‌ریزی‌های خود استفاده کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه بینالود عنوان کرد: توسعه توان‌های اکوتوریسم باید به صورت هماهنگ و مکمل در سطح مجامع شکل گیرد، به این معنی که برای هر منطقه به صورت مجزا نمی‌توان یک برنامه‌ریزی داشت.
منصوری ادامه داد: تاثیر اولیه اکوتوریسم بر روی محیط زیست بوده و محیط زیست یک زنجیره است، نمی‌توانیم برای هر منطقه یک برنامه داشته باشیم و به بقیه مناطق توجهی نداشته باشیم؛ برنامه‌ها باید به صورت جامع و دربرگیرنده کل اهداف مشترک در نظام زیست محیطی باشند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا توسعه مشاغل اکوتوریسم می‌تواند تاثیر منفی بر محیط زیست و دیگر صنایع محلی داشته باشند، گفت: هر توسعه‌ای که نامتوازن و بدون برنامه‌ریزی شکل گیرد مسلما می‌تواند تاثیرات منفی داشته باشد. در صورت عدم توجه به ظرفیت‌های برد وتحمل منطقه، اکوتوریسم می‌تواند اثر منفی بر دیگر صنایع محلی و حتی محیط زیست داشته باشد که حتی برخی از آن‌ها جبران‌ناپذیر خواهند بود.
رشد صنعت اکوتوریسم در دوران کرونا
عضو هیات علمی دانشگاه بینالود با اشاره به اینکه اقبال گردشگران در شرایط کرونایی بیشتر به سمت سفرهای اکوتوریستی بود، اظهار کرد: اکثر مردم ترجیح می‌دادند به گردش‌های طبیعی بپردازند و این بخش از صنعت گردشگری رشد بیشتری داشت.
منصوری ابراز کرد: اکثر کشورهای درحال توسعه و کشورهایی که در زمینه اکوتوریسم کار می‌کنند، توانسته‌اند با استفاده از تورهای طبیعت‌گردی و تورهای اکوتوریستی به بخش‌های آسیب‌دیده خود در گردشگری در زمان رکود ناشی از کرونا بهبود بخشند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.