اکوتوریسم و طبیعت‌گردی تفریحی
این موضوع از یک سو به علاقه ذاتی ما به دیدن اینگونه جاذبهها برمی‌گردد که با وجود تکراری بودن، همواره برای‌مان تازگی و صفا دارد و از سوی دیگر به بهبود محسوس زیرساخت‌ها از قبیل، توسعه راه‌های روستایی، مسیرهای صعب‌العبور، گسترش حمل و نقل موتوری و در دسترس بودن دیگر امکانات رفاهی مربوط است.
اگر زمانی فقط روستاییان، ساکنان محلی و کوهنوردان به دشت‌ها، چمنزارها، مراتع، دره‌ها و کوهستان‌ها دسترسی داشتند در حال حاضر، عموم شهروندان با داشتن خودرو شخصی و در کمترین زمان ممکن می‌توانند سفره سفر خود را بر این پهنه وسیع بگسترانند.
به واسطه همین علاقه مردم به طبیعت‌گردی است که امروزه انواع تبلیغات در فضای مجازی برای کوه‌نوردی، بازدید از آبشارها، دریاچه‌ها و دیگر محیط‌های طبیعی در حال انجام است که این بازدیدها در قالب تور گردشگری و طبیعت‌گردی انجام می‌شود که متاسفانه در برخی موارد این تبلیغات برای سفرهای طبیعت‌گردی بدون آشنایی با مفاهیم، چارچوب قانونی و اخلاقی آن‌ها انجام می‌شود.
منظور از این نبود آشنایی به مفاهیم و چارچوب قانونی این است که در برخی موارد سفر به طبیعت با آسیب‌های عمدتا غیرسهوی همراه بوده که لازم است چاره‌ای برای کاهش این آسیب‌ها اندیشیده شود زیرا اثرات منفی سفرهای لجام‌گسیخته و بی‌مسئولانه به طبیعت، به مرور بیشتر و عینی‌تر می‌شود.
برای مثال چند وقت پیش گروهی از شهروندان برای تفریح و تفرج به دامنه‌های کوه دالامپر ارومیه و دریاچه آن رفته بودند که ماحصل گشت و گذار آن‌ها برای محلی‌ها، تخریب آب‌بندها و سنگ‌چین‌های دامداران، آبشخور دام‌های عشایر منطقه، روشن کردن آتش در مرتع و به‌جاگذاشتن انواع زباله بود.
پیش‌تر نیز گروهی متشکل از ده‌ها خودروی صحرانورد (آفرود) به صورت برنامه‌ریزی شده و منسجم عازم دامنه‌های کوه بزسینا و مراتع مجاور شده و با حرکات نمایشی و شبه‌مسابقه‌ای به بخش‌هایی از پوشش گیاهی، جویبارها و مراتع منطقه آسیب رساندند، اینها تنها نمونه‌های کوچکی از آسیب به طبیعت است که در سایر شهرستان‌های کشور نیز تحت عنوان پیک‌نیک، کوه‌نوردی و طبیعت‌گردی رخ می‌دهد.
برای این منظور است که نهادهای بین‌المللی و صاحب‌نظران و فعالان محیط زیست از سه دهه پیش، اصطلاح «اکوتوریسم» را وارد ادبیات صنعت گردشگری کردند که از مه‌مترین عناصر برای این تعریف انجام سفر مسئولانه به طبیعت توام با احترام به محیط زیست وعدم آسیب‌رسانی به آن، آموزش و یادگیری، کمک به حفظ و نگهداری میراث طبیعی و یاری‌رسانی به اقتصاد جوامع انسانی بومی است.
تعریف «اکوتوریسم» تنها به موضوع طبیعت‌گردی ساده و بازدید از طبیعت را شامل نمی‌شود از این رو زمانی می‌توان به یک طبیعت‌گرد ساده لفظ اکوتوریست را اطلاق کرد که او با حس تعهد، مسئولیت، لزوم توجه به حفظ محیط زیست و کسب تجربه‌های جدید قدم بر زیستگاه طبیعی بگذارد در غیر این صورت نمی‌توان هر سفری به طبیعت را در قالب اکوتوریسم تعریف کرد.
در حال حاضر نهادینه شدن تعریف و شرایط اکوتوریسم به شکل مطلوب آن، زمان‌بر است چرا که نهادینه کردن این موضوع از یک طرف نیازمند ورود بخش خصوصی از جمله شرکت‌های گردشگری حرفه‌ای برای فرهنگ‌سازی در این راستا است که در حال حاضر در ایران شاید کمتر آژانسی را بتوان شناخت که تور لیدرهای آن از معرفی ساده مقصد گردشگری فراتر رفته و اطلاعات نسبتا جامع در خصوص جغرافیا و اقلیم محل، زمین‌شناسی، پوشش گیاهی و گونه‌های جانوری آن، فرهنگ و معیشت افراد بومی به بازدیدکنندگان ارائه بدهد از سوی دیگر بسیاری از سفرهای چندساعته به دامان طبیعت که توسط شهروندان و خانواده‌ها صورت می‌گیرد را نمی‌توان در قالب اکوتوریسم قرار داد.
بنابراین تا اطلاع ثانوی که آژانس‌ها و شرکت‌های مربوطه حرفه ای‌تر و پرتعدادتر در این زمینه فعالیت داشته باشند، عموما وضعیت گردشگری طبیعی این چنین است، بنابراین یکی از ضروری‌ترین راهکارها برای به حداقل رساندن آسیب‌های مربوط به طبیعت‌گردی تفریحی، در حال حاضر آگاهی‌سازی است، در این بین، نقش جوامع روستایی میزبان با راه‌اندازی انجمن‌های محلی و تشکل‌های مردم‌نهاد نیز بیشتر است.
در دنیای پیشرفته امروزی و با توجه به گستردگی شهرها نیاز است که همه نهادها و دستگاه‌ها برای حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی زمین تلاش کنند تا انسان پیشرفته امروزی با زیاده‌خواهی و طمع، حیات وحش و طبیعت را نابود نکند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.