مسجد قاجاری یزد که تابستان‌خانه‌اش رو به آسمان است
مسجد عرب، مسجدی تاریخی و نُقلی اما منحصر بفرد در یزد است که تابستان‌خانه‌ای روی پشت‌بام دارد و نمازگزاران نمازشان را زیر سقف آسمان می‌خوانند، مسجدی که کتیبه‌اش دزدیده شده اما همچنان استوار قدمت قاجاری‌اش را بر دوش می‌کشد.
هر روز که در بافت تاریخی و زیبای شهر یزد قدم می‌زنم، گذرم به زیر ساباطی در این بافت می‌افتد که یکی از دیوارهایش مشبک و حفره‌حفره است؛ این حفره‌ها در واقع نورگیرهای مسجدی تاریخی هستند اما مدت‌هاست که این نورگیرها خاموش هستند و پشت این نورگیرها را با دیوار پوشانده‌اند.
در کنار نورگیرها تعدادی در کوچک سبز رنگ با فاصله از هم قرار گرفته‌اند که توجه رهگذران را به خود جلب می‌کنند، درهایی که تابلوی مجاور آن از بودن یک مسجد پشت این نورگیرها حکایت دارد.
اما قبلا هر زمان که برای دیدن مسجد مراجعه کردیم، در مسجد با یک قفل نسبتاً درشت بسته بود و گمان می‌بردیم سالهاست که این مسجد بسته است، نام مسجد همنام یکی از اقوام تاجر مهاجر به یزد که همان عرب‌ها هستند، بود و همین مساله منجر شد تا آن را پیگیری کنیم.
«مسجد عرب» یکی از مساجد تاریخی در محدوده بافت جهانی یزد است که مسجد نقلی متعلق به دوران قاجار، با معماری ایرانی اسلامی ساخته شده و با زیلوهایی که به قدمت مسجد سن و سال دارند و بر روی آن‌ها نام وقف کننده و زمان وقف نیز بافته شده، مفروش شده و روی آن را با قالی‌های سرخ یزدی پوشانده‌اند.
مسجد دارای محرابی زیبا با گچکاری‌های زیبایی است که البته دارای کتیبه‌ای نیز بوده که متاسفانه در سال‌های گذشته به سرقت رفته است.
عباس آقای حق‌جو از بومیان محله و خادم مسجد نقلی و زیبای عرب است که برای باز کردن در مسجد و نشان دادن آن به ما در محل حاضر شده است، وی در مورد سوال ما که چرا این مسجد در اکثر مواقع بسته است، می‌گوید: مسجد را نماز صبح تا نماز صبح می‌گشایند و در مابقی موعدها بسته است اما آنطور نیست که کاملا مانند برخی از دیگر مساجد بسته شده باشد.
وی به دزدیده شدن کتیبه مسجد اشاره می‌کند و در مورد مشکلات امروز این مسجد زیبا می‌گوید: مسجد ما سرویس بهداشتی ندارد یعنی بخشی که امروز از ان به عنوان بارانداز(نوعی سرویس بهداشتی در گذشته) یاد می‌شود برخوردار بوده و پایابی که نیازمند بهسازی و مرمت است اما شاکله مسجد به اهتمام اداره کل میراث فرهنگی مرمت شده است.
عباس آقا ما را به پشت بام مسجد که به بافت تاریخی اشراف دارد، می‌برد و با اشاره به نورگیر مسجد می‌گوید: تمام شیشه‌های رنگی این نورگیر همگی قدیمی هستند و در گذشته نور مسجد را تامین می‌کردند.
وی در مورد پشت بام متفاوت مسجد می‌گوید: این پشت بام که مانند صحن مسجد جامع ساخته شده و بخشی از آن بالاتر و بخشی پایینتر است در حقیقت تابستان خانه مسجد به شمار می‌رود که در گذشته در قسمت پایینی نمازگزاران مرد و در قسمت بالاتر نمازگزاران زن نماز جماعت می‌خواندند.
پنجره‌های پایینی مسجد که رو به کوچه هستند در واقع نورگیرهایی گین هستند که از داخل مسجد پوشیده شده‌اند، اقای بهجو در این باره نیز می‌گوید: این نورگیرها امکان سرقت را بالا برده بودند و به همین دلیل آن‌ها را از داخل با آجر پوشاندیم.
البته عباس آقا یاداوری می‌کند که این مسجد بخشی از خانه یک تاجار به اسم «محمد علی عرب» در زمان قاجار بوده به طوری که مسجد به نام وی و برای وی ساخته شده است که خانه او نیز در مجاورت همین مسجد قرار دارد.
در خصوص مشکل سرویس بهداشتی مسجد از «علی پورسلمان» معاون سرمایه گذاری اداره کل اوقاف رفتیم، وی در خصوص این مسجد که بخش سرویس بهداشتی آن سالهاست راکد است، اظهار می‌کند: به محض جذب اعتباری برای مساجد به این بنا نیز اختصاص خواهیم داد.
وی با بیان این که این مسجد درآمدی ندارد، تصریح می‌کند: از آنجایی که مسجد درامد ندارد باید منتظر تامین اعتبار برای مسجد باشیم و این مسئله مستلزم تعیین اعتبارات دولت جدید است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.