سنگ‌نگاره‌های تیمره رنگ جهانی شدن به خود می‌گیرند؟

به گزارش ایسنا، بیش از ۲۱ هزار سنگ‌نگاره در منطقه‌ای به وسعت ۱۵۰ کیلومتر مربع در “تیمره” شهرستان “خمین”  شناسایی شده است که قدمت برخی از آن‌ها به بیش از ۴۰  هزار سال هم می‌رسد.

بخش زیادی از این محوطه تاریخی و آثار آن در دهه‌های گذشته به دلایل متعددی مانند اکتشافات مواد معدنی، باران‌های اسیدی و عوامل انسانی به بهانه توسعه و خدمات‌رسانی و عمدتا بی‌خبری مردم از ارزش واقعی این آثار تخریب شده‌اند.

اهمیت و ارزش تاریخی و باستان شناسی این سنگ نگاره ها به قدری است که در سال ۱۳۸۹ در فهرست آثار ملی قرار گرفتند و بارها مسئولان میراث فرهنگی استان مرکزی صحبت از ثبت جهانی آنها به میان آوردند، اما هنوز ثمری حاصل نشده است.

فعالیت معدنی در محدوده این سنگ نگاره ها از نگرانی هایی است که در خصوص آنها وجود دارد.

سید محمد حسینی مدیرکل وقت اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی در اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ در این‌باره اظهار کرد: با توجه به پیگیری‌هایی که تا سال ۹۶ برای توقف فعالیت معادنی که در این محوطه تاریخی به استخراج سیلیس مشغول بوده‌اند، صورت گرفته، انجام این اقدامات، گامی مهم در مسیر صیانت از این میراث مهم تاریخی است.

او در آن زمان از پیگیری اداره کل میراث فرهنگی استان برای ایجاد یک پایگاه میراث فرهنگی در این محوطه خبر داده بود تا از این طریق بتواند با حضور دائمی نیروها در این محوطه از دست اندازی ها و تخریب های احتمالی پیشگیری کند، اما تا امروز که بیش از سه سال از این مسئله می گذرد تیمره هنوز صاحب پایگاه حفاظتی نشده است.

به گزارش ایسنا، هفته گذشته استاندار مرکزی از منطقه بازدید داشت و مجددا پرونده ثبت جهانی و ایجاد پایگاه حفاظتی در این محدوده روی میز قرار گرفت.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی در خصوص این بازدید و تصمیمات اتخاذ شده به ایسنا گفت: پژوهش در خصوص سنگ نگاره های تیمره در سال ۱۳۹۲ رسما آغاز شد و توسط دکتر ناصری فر مراحل کاوش انجام گرفت و تاکنون این پروژه و روند مطالعات آن فعال بوده است. خوشبختانه فرمانداری خمین هر ساله مبلغی را بابت مطالعات و کاوش اختصاص می دهد.

مصطفی مرزبان افزود: تاکنون برای ثبت ملی و شناسایی و تهیه بروشور و نقشه های راهنما و تابلوهای راهنمایی ویژه گردشگران در منطقه اقداماتی انجام شده است و حتی سال گذشته نیز قراردادی به مبلغ ۳۰ میلیون تومان برای مستندنگاری منعقد شد.

وی با اشاره به تهیه نقشه های فتوگرامتری از سنگ نگاره های تیمره و نقشه های gis گفت: قطعا اقدامات انجام شده و تهیه مستندات، پیش زمینه ای برای تکمیل پرونده ثبت جهانی اثر است و امیدواریم با حضور کارشناسان یونسکو در منطقه سنگ نگاره ها به مرحله ثبت وارد شود.

مرزبان تصریح کرد: تاکنون حدود ۸۰ درصد پرونده ثبتی اثر تکمیل شده است.

وی در خصوص ایجاد پایگاه حفاظتی در منطقه اظهار کرد: پس از ثبت جهانی یک اثر تاریخی، وزارت میراث فرهنگی راسا اقدام به ایجاد پایگاه حفاظتی می کند و مشمول ردیف اعتباری از محل جهانی و کشوری نیز می شود.

مدیرکل میراث فرهنگی با اشاره به فعالیت تعدادی معدن در منطقه بیان کرد: تعدادی معدن سنگ در منطقه دارای پروانه استخراج و برداشت از سوی سازمان صمت هستند، در سال ۱۳۹۵ دادستانی شهرستان وارد عمل شد و با تصمیمات اتخاذ شده سه معدن در منطقه تعطیل شد، اما در حال حاضر یک معدن در محدوده سنگ نگاره ها فعال است که البته فعالیت آن زیر نظر کارشناسان میراث فرهنگی پیش می رود تا مشکل یا تخریبی برای سنگ نگاره ها به وجود نیاید.

وی با بیان اینکه در سفر اخیر استاندار مرکزی مسئله فعالیت معدن و جلوگیری از تخریب سنگ نگاره ها بسیار مورد تاکید و بررسی قرار گرفت و افزود: در حال حاضر در محدوده ای که معدن فعال است اثری از سنگ نگاره ها دیده نشده است و فعلا مشکلی نیست.

مرزبان تصریح کرد: مجوزی که معدن دارد دارای وسعتی زیاد و در حدود ۲۵۰۰ هکتار است و سنگ نگاره ها با وسعتی حدود ۱۵۰۰ هکتاری در دل این محدوده قرار گرفته اند و تا زمانی که مجوز فعالیت معدن ابطال نشود احتمال تخریب وجود دارد چراکه میراث فرهنگی به تنهایی توان حفاظت کامل از سنگ نگاره و حتی توان مقابله با معدن را دارد چراکه مجوز رسمی دارد، اما تمام تلاش خود را برای حفظ این کلونی های صخره ای که در نوع خود بی نظیر هستند بکار می گیریم.

به گزارش ایسنا، سنگ نگاره های تیمره مربوط به ۴۰ هزار سال قبل هستند که نقوشی مانند بز کوهی و گیاه هوم، نگاره‌ های متعدد پیکره انسانی نیایشگر با مطابقت کامل با پیکره های مکشوفه از میان رودان و مارلیک و حتی سومر باستان، نگاره گراز منطبق با مجسمه مفرغی مکشوفه در ایلام متعلق به هزاره پنجم قبل از میلاد، نقش یوز ایرانی ، نقش گاو وحشی، بوم هایی با نقش رقص آئینی و چندین و چند نقش باستانی و مهم دیگر در این سنگ نگاره ها موجود است و اهمیت این نقوش با تطبیق بین آنها و نقوش ما قبل تاریخ در جای جای جهان مشخص می شود.

امیدواریم پس از گذشت ۱۰ سال از ثبت ملی، این سنگ نگاره ها که در واقع گویای زندگی بشر در دوران کهن است اسم و رسمی جهانی به خود بگیرد.

منبع:ایسنا