الگوسازی، پیش نیاز موفقیت در گردشگری کشاورزی

معاون گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت: «پیشبرد و توسعه گردشگری کشاورزی با ایجاد و شکل‌گیری الگوهای موفق می‌تواند ضمن گسترش پایدار، نقش موثری در تولید محصولات خلاق صنعت گردشگری کشور ایفا کند.»

به گزارش ایلنا، علی‌اصغر شالبافیان (معاون گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی) در نشست با احمد تجری (مدیرکل اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان) ضمن اشاره به ظرفیت‌های متنوع این استان گفت: «تمرکز استان گلستان بر توسعه گردشگری کشاورزی یکی از اقدامات مهم در راستای تنوع محصولات گردشگری، جذب گردشگران و در نهایت توزیع سفر در سطح کشور به شمار می‌آید که می‌توان با ایجاد الگوهای موفق زمینه رشد و توسعه کیفی آنها را فراهم آورد.»

وی همچنین با اشاره به اینکه یکی از طرح‌های در دست اقدام این استان؛ هدایت طرح‌های بوم‌گردی به سوی مجتمع‌های گردشگری است؛ افزود: «قرار گرفتن واحدهای بوم‌گردی در مجموعه‌ای کامل شامل مراکز تولید و فروش صنایع دستی، برگزاری تورهای گردشگری و سایر امکانات رفاهی مورد نیاز گردشگران سبب حرکت و تقویت چرخه اقتصاد این مراکز خواهد شد.»

شالبافیان با اشاره به اینکه نگاه به توسعه گردشگری باید آمایشی باشد؛ افزود: «چنانچه ظرفیت‌ها و توانمندی‌های هر استان پایه توسعه صنعت گردشگری قرار گیرد؛ رشد یکپارچه و پایداری ایجاد خواهد شد و ضمن بهره‌مندی از امکانات موجود مدیریت صحیح منابع محقق می شود.»

همچنین در این نشست احمد تجری مدیر‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان نیز با اشاره به اینکه نتیجه طرح آمایش سرزمین این استان تمرکز بر دو بخش کشاورزی و گردشگری بوده است؛ یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های اجرایی پیش رو در این زمینه را برنامه‌ریزی به منظور توسعه گردشگری کشاورزی مبتنی بر ظرفیت‌های ذاتی استان عنوان کرد.

وی همچنین با اشاره به صدور تعداد قابل توجه موافقت اصولی به منظور راه‌اندازی پروژه‌های گردشگری کشاورزی در استان تاکید کرد تا کنون نمونه‌های موفق در قالب مزرعه‌های گردشگری در گلستان راه‌اندازی شده است که ضمن استقبال قابل‌توجه گردشگران به عنوان نمونه‌های موفق در سطح کشور الگو برداری می‌شوند.

منبع:ایلنا

تنگل خانه کجاست؟

این بار برای دیدن یکی از آثار تاریخی راهی لواسانات می‌شویم. ممکن است کمی عجیب به نظر برسد.

 چون اسم لواسانات با طبیعت بکر و آب و هوای خوش پیوند خورده و هر وقت صحبت از گردشگری طبیعی شمیران به میان می‌آید، اسم لواسانات هم در میان است. یکی از آثار تاریخی ثبت شده در میراث فرهنگی شمیرانات «تپه تنگل‌خانه» است که در روستای برگ جهان لواسان واقع شده. تپه تنگل‌خانه مربوط به دوره‌های تاریخی پس از اسلام است. «داریوش شهبازی» نویسنده کتاب تهران‌نامه و تاریخ نگار درباره این اثر تاریخی اطلاعات بیشتری به ما می‌دهد.

روستای برگ جهان «بلگ جون به گویش محلی» از روستاهای لواسانات است؛ همان روستایی که به داشتن دشت هویج و طبیعت زیبا و چشمنوازش شهره است. تپه تنگل‌خانه هم در این روستا قرار دارد. شهبازی می‌گوید: «این تپه از طریق میراث فرهنگی شمیرانات ثبت شده و از آن به‌عنوان تپه باستانی یاد می‌شود. ولی متأسفانه روی آن چنان که باید و شاید مطالعاتی انجام نشده.

در ایران تپه‌هایی که تاریخ مفصل چندهزار ساله دارند زیاد است؛ مثل تپه چشمه‌علی، حسنلو، حصار دامغان و… و. باستان‌شناسان تپه‌ها را با توجه به قدمت چند هزار ساله آنها حفاری و شناسایی می‌کنند. در این شناسایی و تحقیقات هم طبقات مختلف به دوره‌های مختلف باستانی می‌رسند که ارزش مطالعاتی بسیار زیادی دارد. در معرفی و شناسایی تپه‌های تاریخی که تا به حال ثبت شده است اسناد کافی داریم. گرچه هنوز نقاط ابهام در آنها همچنان باقی است. اما در مورد تنگل‌خانه هیچ‌گونه باستان‌شناسی و مطالعاتی توسط کارشناس دانشگاه و سازمان میراث فرهنگی انجام نشده و تا این اتفاق نیفتد هرچه را بخواهیم در مورد این تپه بگوییم در حوزه حدس و گمان قرار می‌گیرد.»

  •  وجه تسمیه

نخستین پرسش برای پی بردن به هویت این اثر باستانی پیدا کردن وجه تسمیه آن است. شهبازی این مورد را این‌طور توضیح می‌دهد: «در مورد وجه تسمیه این تپه مشهور باید بگوییم که از ۲ قسمت تنگل و خانه تشکیل شده. خانه جزو پسوندهایی است که در ریشه‌شناسی اسامی می‌بینیم و نام مکان را تداعی می‌کند مثل کتابخانه، رصدخانه و… و. به‌عنوان مثال رصدخانه جایی است که دانشمندان به بررسی ستارگان و آسمان می‌پردازند. تنگل خانه هم جایی برای تنگل است. اما اینکه تنگل چیست، مشخص نیست کدام معنی تنگل برای این محل مورد نظر بوده. معانی بسیاری برای تنگل وجود دارد. اما اینکه کدامیک از این کلمات در این مکان مورد نظر آن شخص یا اشخاصی بوده که نام را وضع کرده‌اند بر ما مشخص نیست.»

  •  بر بلندای کوه

شهبازی یکی از معانی تنگل را برمی‌گزیند و می‌گوید: «در میان معانی متعدد تنگل، ستیغ کوه به معنای نوک قله بیشتر معنا پیدا می‌کند. باید دنبال ریشه‌شناسی برویم و در دوران پیش از اسلام و ادیان ابراهیمی و سامری جست وجو کنیم. چون ادیان ابراهیمی به‌طور کلی اعتقاد به خداوند یکتا داشتند. پیش از آن هم در سرزمین‌هایی مثل ایران و هندوستان، اجرام آسمانی و خورشید و ستارگان را می‌پرستیدند. تپه قیطریه مربوط به ۳ هزار و ۲۰۰ سال پیش است و در بررسی آن هم با توجه به نحوه و شیوه دفن مردگان متوجه می‌شویم که در آن زمان به دلیل پرستش خورشید، مردگان را در جهت خورشید دفن می‌کردند. از سوی دیگر در مورد تپه خورآذین که نام قدیمی محله الهیه است کلمه خور به معنای خورشید است. در قلعه دختر که نزدیک آهار و شکراب است، پرستشگاهی هست که به دوره ساسانیان می‌رسد و محل پرستش ناهید بوده.

به‌طور کلی پرستشگاهی که در ارتفاعات بوده به دوران اسلامی مربوط نمی‌شود. بعد از ظهور اسلام، این اماکن را تخریب نمی‌کنند. چون در برخی از آنها نیاکان خود را دفن کرده بودند. در مورد تنگل خانه دقیق نمی‌دانیم که به چه صورت بوده. اگر از زبان‌های مازنی، گیلک و تاتی در ریشه‌شناسی استفاده کنیم، معنی دیگری پیدا می‌کند؛ جایی که برای دیده‌بانی هم استفاده می‌شده، مثل قلعه دختر. در گستره کوهستانی و ارتفاعات به‌خصوص ستیغ کوه، محل مناسبی برای دیده‌بانی بوده است.»

  • دیده‌بانی قدیم گردشگری امروز

تپه تنگل‌خانه در غرب روستای برگ جهان قرار گرفته و شیب ملایمی دارد. حدود ۱۲۰ متر طول و ۳۰ متر عرض دارد. شیب تپه طوری است که امکان رفتن تا تپه و گذر از محدوده درختان و جوی‌ها با وسیله نقلیه امکانپذیر است. در حاشیه‌ تپه تنگل خانه، رودخانه برگ جهان دیده می‌شود. از بالای تپه می‌توان بر تمام نقاط اصلی روستا از جمله ساختمان‌ها، محله‌های مسکونی، باغ‌ها و مزارع احاطه پیدا کرد. تسلط قله بر نقاط دوردست نیز وجود دارد و از آنجا می‌توان نقاط دسترسی ورودی به روستا را از سمت تهران و ری و دماوند مشاهده کرد. امروز تپه تنگل‌خانه به محل تفریح و گردش بومیان به‌ویژه در مواقع خاص مانند روز سیزدهم فروردین و شب‌های جمعه تابستان تبدیل شده‌است. به گفته اهالی روستا در تپه تنگل‌خانه، قلعه‌ای بوده که اهالی روستا صدها سال پیش در مواقع خطر و تهاجم به آنجا پناه می‌بردند و خود را از تعرض دشمنان نجات می‌دادند. این اثر ارزشمند مهر ماه ۱۳۸۲ با شماره ۱۰۳۶۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

  • تنگل خانه در دانشنامه شمیرانات

در تورق کتاب دانشنامه تهران بزرگ، بخش شمیرانات به توضیحی درباره تنگل خانه برمی‌خوریم. در این کتاب که ازسوی دایره‌المعارف بزرگ اسلامی تهیه و تدوین شده، در توضیح تنگل خانه چنین آمده است: «تپه باستانی تنگل‌خانه در ارتفاع ۳ هزار و ۴۶ متری از سطح دریا و بر بالای صخره‌ای از نوع سنگ‌های رسوبی که بیشترین ارتفاع آن از سطح زمین‌های سمت جنوبی حدود ۴۵ متر است جا دارد. گرداگرد آن پوشیده از باغ‌های میوه است. شیب سطح تپه تنگل خانه به طرف شمال غربی و روستای افجه کشیده می‌شود. تنگل خانه از نوع تپه‌هایی نیست که‌لایه‌های تاریخی و استقراری دارند. در گذشته بر بالای این تپه، قلعه‌ای مسکونی وجود داشته که مردم روستاهای اطراف در مواقع ناامنی و آشوب، زن‌ها، پیرها و کودکان را در آن پناه می‌دادند.

بقایای معماری خانه‌های سطح تپه تنگل خانه و حصار دفاعی آنکه از خشت و گل ساخته شده بودند، به مرور زمان به سبب استفاده نشدن و بی‌توجهی، تخریب و بر اثر جریان باد و باران و بارش‌های تند رگباری شسته شده و از سطح صخره به زمین‌های اطراف ریخته است. در سطح تپه باستانی تنگل خانه و به‌خصوص در میان باغ‌های اطراف آن قطعات فراوانی از آثار باستانی نظیر سفال، استخوان و شیشه یافت می‌شود که بیشتر مربوط به دوران تاریخی و سده‌های نخستین اسلامی تا سده ۸ هجری قمری است. سفال‌های یاد شده بیشتر چرخ‌ساز و از انواع نخودی، قرمز، لعاب‌دار، بدون لعاب، منقوش زیگزاگ، هندسی، موجی، نقش کنده و نقش افزوده است. دیرینگی تپه تنگل خانه به دوران تاریخی باز می‌گردد و از اواخر دهه ۹ هجری قمری متروک شده است. تنگل در گویش محلی به معنی کوچک و نیز به معنی باریک به کار می‌رود. از این‌رو گمان می‌رود چون در گذشته بر بالای تپه اتاق باریک با کوچکی از گذشته‌های دور باقی مانده بود، آنجا را تنگل خانه نامیده‌اند.»

سفر به دنیای دایناسورهای متحرک

پارک ژوراسیک تهران از زمان افتتاح تاکنون یکی از مقاصد گردشگری جذاب است

پارکی پر از دایناسور، ماموت و خرس قطبی در اندازه‌های واقعی و متحرک. با اینکه مخاطب اصلی پارک ژوراسیک تهران کودکان و نوجوانان هستند اما قدم زدن در آن برای بزرگ‌ترها هم جذاب است. این بوستان از سال ۱۳۹۲ میزبان علاقه‌مندان به حیوانات غول‌پیکری است که در دوره‌های پیشین روی زمین زندگی می‌کردند. در پارک ژوراسیک، دایناسورها هنوز منقرض نشده‌اند.

۱. در پارک ژوراسیک، مجسمه‌های دایناسورهای مختلف در اندازه‌های طبیعی به نمایش درآمده. جذابیت آن هم به متحرک بودن مجسمه‌هاست. حرکت پلک‌ها، دست‌ها و صدای دایناسورها باعث می‌شود آنها واقعی به نظر برسند. یک تخم دایناسور بزرگ در پارک قرار دارد که نحوه به دنیا آمدن دایناسورها را نمایش می‌دهد. نام این پارک برگرفته از رمان پارک ژوراسیک اثر «مایکل کرایتون» است.

۲. دیدن دایناسورها در اندازه واقعی، شنیدن صدای آنها، گرفتن عکس یادگاری در کنارشان، تفریح جذاب و خاطره‌ای به‌یادماندنی برای کودکان است. توضیحاتی مثل نام علمی هرکدام از دایناسورها، روش زندگی و خوراک آنها نیز جنبه‌ آموزشی به این گردش می‌دهد. به همین دلیل پارک ژوراسیک محل مناسبی برای اردوهای علمی و تفریحی مدارس است.

۳. در این بوستان ۳۰ هزارمترمربعی علاوه بر ٣٢ مجسمه دایناسور می‌توانید مجسمه‌های حیوانات دیگر مانند فیل، تمساح و خرس قطبی را در ابعاد بزرگ و کوچک مشاهده کنید و با چگونگی و روند زندگی آنها آشنا شوید.

۴. در کنار این سفر علمی هیجان‌انگیز، امکانات دیگری هم در این پارک هست تا لذت گردش علمی را برای شما چند برابر کند. مثل عکاسی حرفه‌ای در کنار دایناسورها و تحویل فوری عکس و خرید یادگاری‌های کوچک از اسباب‌بازی دایناسورها. در کافه رستوران هم می‌توانید، خود را به یک نوشیدنی گرم مهمان کنید.

۵. پارک ژوراسیک این روزها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، دایر و ساعت ۱۰ تا ۲۰ میزبان شماست. قیمت بلیت برای هر نفر ۴۰ هزار تومان است. مدارس و گروه‌های گردشگری هم برای استفاده از تخفیف می‌توانند با شماره ۲۴۵۵۷ تماس بگیرند. سعادت‌آباد، انتهای بلوار پاک‌نژاد، میدان بهرود، بلوار شقایق هم نشانی این پارک است.

منبع:همشهری

 

بازگرداندن بلوک‌های سنگی به پاسارگاد

این مجموعه دربرگیرنده ساختمان‌هایی چون آرامگاه کوروش بزرگ، پاسارگاد، باغ پادشاهی پاسارگاد، کاخ دروازه، پل، کاخ بار عام، کاخ اختصاصی، دو کوشک، آب‌نماهای باغ شاهی، آرامگاه کمبوجیه، ساختارهای دفاعی تل تخت، کاروانسرای مظفری است.

این مجموعه، پنجمین مجموعه ثبت‌شده در فهرست آثار میراث جهانی در ایران است که در نشست یونسکو که در تیرماه سال ۱۳۸۳ در چین برگزار شد به دلیل دارا بودن شاخص‌های فراوان با صد در صد آرا در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید.

بخش زیادی از مصالح به‌کاررفته در بناهای محوطه پاسارگاد را سنگ‌های سپید، سیاه و ماسه‌ای تشکیل داده که از کوه‌های پیرامون آورده شده است.

این سنگ‌های بسیار خوش‌تراش به‌صورت بلوک‌های چهارگوش یا استوانه‌ای شکل در بخش‌های مختلف بناها شالوده‌ها، کف‌ها، درگاه‌ها، پایه و قلمه ستون‌ها، ازاره‌ها، بدنه‌ها، پلکان‌ها، آب‌نماها و غیره به‌کاررفته‌اند. پس از دوران هخامنشی، بناهای پاسارگاد کارکرد اصلی خود را به‌عنوان مقر حکومتی از دست دادند و به‌مرور، روند ویرانی و فرسایش بناها آغاز شد.

جدای از عوامل تخریبی طبیعی و محیطی، از جای درآوردن و جابه‌جایی بلوک‌های سنگی به‌منظور استفاده درجاهای دیگر، تأثیر زیادی بر ویرانی ساختمان‌های شکوهمند پاسارگاد داشته است.

بیشترین میزان این قبیل جابه‌جایی‌ها در دوران اتابکان و آل مظفر روی‌داده است که در این دوران، تعداد زیادی از بلوک‌های سنگی سپید رنگ مربوط به کف و دیواره بناها و همچنین قلمه ستون‌ها از جای خود درآورده شده و در ساخت مسجد اتابکی پیرامون آرامگاه کوروش و کاروانسرای مظفری به‌کار گرفته شدند.

بخش دیگری از سنگ‌ها نیز در سده‌های متأخرتر برای ساخت سنگ‌قبر، تراش داده‌شده و مورداستفاده قرار گرفتند. درگذشته، مجاورت برخی از روستاها و آبادی‌ها با محوطه پاسارگاد، ساکنان را به استفاده از بلوک‌های سنگی برای خانه‌سازی ترغیب می‌کرده است، ازجمله این خانه‌ها که در ساخت آن‌ها از مصالح تاریخی بناهای پاسارگاد استفاده‌شده، می‌توان عمارت سعیدی را نام برد.

این خانه اعیانی که در دوطبقه ساخته‌شده و قدمتی نزدیک به یک‌صد سال دارد، در فاصله ۳۰۰ متری بنای کاروانسرای مظفری واقع شده و در حال حاضر متروکه و بخش‌های زیادی از آن ویران شده است.

در فروردین‌ماه سال جاری با پیگیری‌های پایگاه میراث جهانی پاسارگاد و نیز همکاری خاندان سعیدی، جمعاً ۵۸ قطعه از بلوک‌های سنگی بناهای تاریخی پاسارگاد شامل ۴۶ بلوک در ابعاد ۴۰×۲۰×۲۰ به ضخامت ۱۵ سانتیمتر مربوط به سنگفرش کف بنای کاروانسرای مظفری و ۱۲ بلوک به طول ۹۰ تا ۲۰۰ سانتیمتر، عرض ۴۰ تا ۵۵ سانتیمتر و ضخامت ۱۵ سانتیمتر، عمدتاً مربوط به گورستان پیرامون آرامگاه کوروش، شناسایی و به محوطه میراث جهانی پاسارگاد منتقل‌شده است و با آغاز پروژه ساماندهی و خواناسازی پان معماری بنای کاروانسرای مظفری که از اواسط اردیبهشت‌ماه سال جاری شروع‌شده، بلوک‌های موردنظر در فرآیند حفاظت و مرمت این اثر استفاده خواهند شد.

منبع:میراث آریا

مسجد خانم زنجان، ترکیبی از عشق و اصالت هنر ایرانی

بنای مسجد مشتمل بر سردر ورودی با دو مناره کوتاه، صحن، شبستان تابستانی و زمستانی، حجره‌های متعدد و تزیینات کاشی‌کاری و گچ‌بری است. مناره‌های قطور و کوتاه با تزیین آجر کاشی و محرابی زیبا با تزیینات پرکار کاشی معقلی در صحن شبستان ستون‌دار، از ویژگی‌های خاص این بنا است. تزیینات روی ایوان‌ها و مناره‌ها به سبک دوره قاجار و بیش‌تر با استفاده از رنگ‌های زرد، سیاه، فیروزه‌ای و سفید انجام‌شده است. اخیراً بر روی این بنای مهم تاریخی مرمت‌ها و تعمیراتی صورت گرفته است.

در یکی از قدیمی‌ترین کوچه‌های شهر زنجان، در مرکز شهر که هنوز هم‌شکل و شمایل قدیمی خود را حفظ کرده است، یکی از قدیمی‌ترین مساجد شهر قرار دارد که بر طبق کتیبه موجود بر سر آن متعلق به دوران قاجار است و در سال ۱۳۲۳ هجری قمری توسط استاد اسماعیل بنا ساخته‌شده است. مسجد خانم زنجان در غرب سبزه‌میدان واقع بوده و خیابان امام زنجان از جنوب آن می‌گذرد. مسجد جامع زنجان نیز در این خیابان و در شرق سبزه‌میدان قرار دارد و فاصله چندانی با این بنا ندارد.

مسجد رسول‌الله نیز که از مساجد معتبر زنجان است. بافاصله کمی از مسجد خانم در غرب آن قرارگرفته است؛ و یکی از دلایل‌عدم رونق این مسجد قرارگیری‌اش در میان این دو مسجد معتبر شهر است که جماعت را جذب خود می‌کنند.

مسجد خانم زنجان در بافت قدیمی مجاور سبزه‌میدان قرارگرفته است. از راه‌های متعددی امکان دسترسی به آن است. در حالت کلی می‌توان این راه‌ها را به دودسته تقسیم کرد. راه‌هایی که از میدان منشعب می‌شوند و درواقع دسترسی منطقه‌ای را به بنا ممکن می‌سازد. این مسجد فاقد گنبد بوده است و بنای مسجد مشتمل بر سردر ورودی با دو مناره کوتاه، صحن، شبستان تابستانی و زمستانی، حجره‌های متعدد جهت سکونت طلاب علوم دینی و تزئینات کاشی‌کاری و گچ‌بری است. مناره‌های قطور و کوتاه با تزئینات آجر و کاشی و محراب زیبا با تزئینات پرکار کاشی معقلی در صحن شبستان ستون‌دار، از ویژگی‌های خاص این بنا به شمار می‌رود. تزئینات روی ایوان‌ها و مناره‌ها به سبک دوره قاجار و بیشتر با استفاده از رنگ‌های زرد، سیاه، فیروزه‌ای و سفید انجام‌شده است.

ساختمان مسجد خانم در سال ۱۳۲۳ ه. ق. در دوره قاجارِ ساخته‌شده است. این مسجد در خیابان امام، کوچه فخیم الدوله واقع گردیده است. بنای این مسجد بنا بر کتیبه منقوش سر در آن در سال ۱۳۲۳ ه. ق. ساخته‌شده و مؤسس آن جمیله خانم فرزند سید یدالله ذوالمتار بن حسینقلی و همسر رضا قلی خان فخیم الدوله است. بنا را به‌صورت یک مسجد – مدرسه به انضمام یک مدرسه در نزدیکی عمارت خود بنا نمود. شرایط وقف نامه نیز بسیار دقیق و شامل تمام هزینه‌های جاری این مسجد-مدرسه بوده است. به‌موجب وقف نامه موجود آن را در ۲۲ محرم سال ۱۳۲۶ وقف کرد و دختر خود قمر تاش خانم را مولی آن قرارداد. پس از وی پسر او احمدخان منبع الدوله تولیت آن را بر عهده گرفت والان تقی‌خان ذوالفقاری فرزند احمدخان متولی بنا است. وقف نامه مسجد خانم به‌صورت طوماری در ابعاد ۲۲×۷۵ سانتی‌متر که در ۱۱۱ سطر به خط زیبای نسخ و نستعلیق نوشته‌شده است. دورتادور نوشته با جدول و شمسه بالای سند تذهیب‌کاری شده و ۱۴ نفر مهر تائید برسند زده ولی بازخوانی ۱۱ مهر میسر و بقیه مهرها ناخوانا و یا کمرنگ بودند.

جمیله خانم شرایطی برای موقوفه در نظر گرفته بود که اهم آن شروط بیتوته و اقامت در مسجد به‌منظور تحصیل علم است. وی همچنین یک‌دانگ از شش‌دانگ ده سهرین از قراء زنجان رود خمسه را در وقف نامه به‌عنوان قباله این موقوفه معین نموده است؛ و درآمد آن را به ترتیب اولویت برای مخارج زیر مقرر داشته است:

۱- تعمیر و نگهداری مسجد-مدرسه ۲- دادن مواجب امام، طلاب، محصلین، مدرس، خادم، مکبر، متصدی، مباشر، برف‌انداز روشنایی مسجد و جاروب آن. ۳- برگزاری مراسم دهه محرم و شب‌های قدر ماه رمضان ۴- در صورت باقی ماندن در پایان سال پس‌انداز آن جهت خرید ملکی که به‌عنوان رقیه این بنا مورداستفاده قرار گیرد. بند یک دارای بیشترین اولویت است؛ و بندهای سه و چهاردر شرایطی قابل‌اجرایند که پس از به اجرا گذاردن بندهای یک و دو مبالغی مانده باشد. به مجوز بند چهار بعدها مزرعه‌ای بنام نوهیل نیز خریداری‌شده و به رقابت این بنا افزوده‌شده است.

عناصر تشکیل‌دهنده مسجد خانم زنجان

ورودی

فضای ورودی، فضای انتقالی یا حد واسط بین بیرون و درون بناست؛ که به سبب قرارگیری در کنار معبر یا مکان عمومی دیگری به این مکان پیوند می‌خورد. ورودی‌ها از عناصر مختلفی تشکیل می‌شود؛ که تسلسل آن‌ها این مکان را به وجود می‌آورد. ورودی در این بنا فضای خارج را از طریق یک جلوخان و یک هشت با صحن مسجد، مدرسه مرتبط می‌سازد.

جلوخان ورودی

با عقب‌نشینی ورودی نسبت به امتداد معبر اصلی جلوخان کوچکی در محل ورودی بنا ایجادشده است؛ که تضاد آن با جداره یکنواخت شمالی بنا بر تأکید بر این قسمت بنا می‌افزاید و از معدود بخش‌های مسجد است؛ که از تزیینات شبیه به قسمت‌های داخلی استفاده‌شده است.

هشتی

هشتی یا کریاس فضایی است که بلافاصله پس از درگاه قرار می‌گیرد؛ و در مسیر ورود حالت نقطه مکثی دارد. هشتی این بنا به‌صورت هشت‌ضلعی کشیده است که کشیدگی آن در جهت محور شمالی- جنوبی بوده که علاوه برنشان دادن نقطه مکث با کشیدگی این قسمت مسیر حرکت را نیز نشان می‌دهد. سقف این فضا کاربندی شده و با کاشی تزیین‌شده است، هشتی به‌عنوان رابط بیرون را به‌وسیله دو پله به حیاط که سطح آن پایین‌تر است پیوند می‌دهد. درواقع واسط میان حیاط و هشتی در این بنا سطحی است که روزنی به‌عنوان محل عبور در میانه آن وجود دارد؛ که خود در وسط نمای ضلع شمالی حیاط قرارگرفته است. این سطح از طریق تفاوت رنگ کاشی (زردرنگ) نیز در ارتفاع بیشتر این قسمت نسبت به سایر قسمت‌ها خود را نشان می‌دهد.

مسجد خانم در داخل بافت تاریخی شهر زنجان و در ضلع غربی خیابان سبزه‌میدان واقع‌شده و در اردیبهشت ۱۳۵۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

منبع:میراث آریا

چند توصیه و سفارش گردشگری به گلستان و بوشهر

معاون گردشگری در دیدار جداگانه با مدیران میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بوشهر و گلستان درباره ماموریت اصلی این دو استان در توسعه گردشگری دریایی، کشاورزی و بومگردی چند توصیه و سفارش کرد.

به گزارش ایسنا به نقل از روابط‌عمومی، علی‌اصغر شالبافیان در دیدار با محمدحسین ارسطوزاده ـ مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان بوشهر – گفت: با توجه به این‌که یکی از اصلی‌ترین استعدادهای ذاتی بوشهر در بخش سواحل، بنادر، جزایر و به طور کل کرانه‌های خلیج فارس خلاصه می‌شود، از این رو هدایت ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاران مشتاق به این بخش، رونق جدی در بخش توسعه گردشگری دریایی را رقم خواهد زد.

وی همچنین اقدامات اخیر استان بوشهر در به کارگیری کشتی‌های تفریحی، لنج‌ها و فعال کردن پروژه‌های گردشگری سواحل را شایسته دانست و افزود: این‌که هر استان بتواند با تمرکز بر ظرفیت‌های موجود برنامه‌های اجرایی و استراتژی‌های حوزه گردشگری را پیش ببرد، بی‌شک ضمن جلوگیری از اتلاف انرژی در سایر بخش‌ها، توسعه سریع‌تر و اقداماتی جدی در راستای برندینگ گردشگری استان محقق خواهد شد.

محمدحسین ارسطوزاده ـ مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان بوشهر ـ نیز با اشاره به اقدامات و توانمندی‌های گسترده استان در بخش‌های مختلف، به‌ویژه گردشگری دریایی، یادآور شد که به کارگیری کشتی تفریحی و لنج‌ها را برای جذب گردشگران و رونق سفرهای دریایی به عنوان دو ماموریت محول شده در صدر برنامه‌های اجرایی پیش‌رو قرار دارد.

شالبافیان همچنین در دیدارِ احمد تجری ـ مدیرکل اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان ـ با اشاره به ظرفیت‌های متنوع این استان، اظهار کرد: تمرکز استان گلستان بر توسعه گردشگری کشاورزی یکی از اقدامات مهم در راستای تنوع محصولات گردشگری، جذب گردشگران و در نهایت توزیع سفر در سطح کشور به شمار می‌آید که می‌توان با ایجاد الگوهای موفق زمینه رشد و توسعه کیفی آن‌ها را فراهم آورد.

وی با بیان این‌که یکی از طرح‌های در دست اقدام این استان، هدایت طرح‌های بوم‌گردی به سوی مجتمع‌های گردشگری است، افزود: قرار گرفتن واحدهای بوم‌گردی در مجموعه‌ای کامل شامل مراکز تولید و فروش صنایع دستی، برگزاری تورهای گردشگری و سایر امکانات رفاهی مورد نیاز گردشگران سبب حرکت و تقویت چرخه اقتصاد این مراکز خواهد شد.

معاون گردشگری با تاکید بر این‌که نگاه به توسعه گردشگری باید آمایشی باشد، بیان کرد: چنانچه ظرفیت‌ها و توانمندی‌های هر استان پایه توسعه صنعت گردشگری قرار گیرد، رشد یکپارچه و پایداری ایجاد خواهد شد و ضمن بهره‌مندی از امکانات موجود مدیریت صحیح منابع محقق می‌شود.

احمد تجری ـ مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان ـ نیز با یادآوری این‌که نتیجه طرح آمایش سرزمین این استان، متمرکز بر دو بخش کشاورزی و گردشگری بوده است، یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های اجرایی پیش‌رو در این زمینه را برنامه‌ریزی به منظور توسعه گردشگری کشاورزی مبتنی بر ظرفیت‌های ذاتی استان ذکر کرد.

او همچنین با اشاره به صدور تعداد قابل توجه موافقت اصولی به منظور راه‌اندازی پروژه‌های گردشگری کشاورزی در استان، گفت: تا کنون نمونه‌های موفق در قالب مزرعه‌های گردشگری در گلستان راه‌اندازی شده است که با استقبال قابل‌توجه گردشگران، به عنوان نمونه‌های موفق در سطح کشور الگوبرداری می‌شوند.

منبع:ایسنا

احیای هشت مسیر گردشگری در خوزستان

مدیر مهندسی عمومی و گردشگری سازمان آب و برق خوزستان از احیای هشت مسیر گردشگری در استان خبر داد.

محمدامین ایزدجو در همایش ملی راهکارهای احیای صنعت گردشگری در دوران پسا کرونا که با حضور اعضای فراکسیون میراث و گردشگری مجلس امروز (۲۳ مهرماه) در اهواز برگزار شد، اظهار کرد: تنها سازمان وزارت نیرو که واحد گردشگری دارد، سازمان آب و برق خوزستان است.

به گزارش ایسنا، وی یادآوری کرد: از حدود ۲۰ سال پیش این سازمان این ایده را داشت که از تجهیز کارگاه سدها استفاده بهتری داشته باشد که در این زمینه کارهایی انجام شد.
ایزدجو ادامه داد: در زمان ساخت سد شهید عباسپور و مارون ساختمان‌هایی که برای اسکان پرسنل در نظر گرفته شده بود به صورت دو منظوره احداث شدند تا پس از اتمام کار از ساختمان‌ها استفاده‌های دیگری شود.

مدیر مهندسی عمومی و گردشگری سازمان آب و برق خوزستان خاطر نشان کرد: تجربه ۲۰ ساله نشان داد که دولت، بهره‌بردار و حتی سازنده خوبی برای اماکن گردشگری نیست و اگر این کار به مردم واگذار شود به مراتب بهتر در این زمینه اقدام می‌کنند.
ایزدجو اظهار کرد: اکنون تفکر تغییر کرده و دیگر به دنبال احداث شهرک‌ها با بودجه و امکانات دولتی نیستیم و وظیفه داریم، زیرساخت‌های احداث این شهرک‌ها را فراهم کرده و در اختیار مردم قرار دهیم.

وی گفت: سال ۹۸ موافقتنامه‌ای با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان با موضوع بهسازی زیرساخت‌های گردشگری سدهای خوزستان منعقد شد که در قالب آن نیز زیرساخت‌های گردشگری در سدهای مارون، شهید عباسپور، مسجدسلیمان و کرخه را بهسازی کنیم تا سپس با مطالعه و برنامه‌ریزی اقتصادی مجموعه بسته‌های سرمایه‌گذاری تولید شود و بازسازی ساختمان‌ها به بخش خصوصی واگذار شود.

مدیر مهندسی عمومی و گردشگری سازمان آب و برق خوزستان همچنین خبر داد: بهسازی زیرساخت‌ها در شهرک گردشگری سدگدار تقریبا تمام شده و فراخوان عمومی بسته‌های سرمایه‌گذاری آغاز شده است.

ایزدجو بیان کرد: همچنین مطالعه و شناسایی سازه‌های آبی ـ تاریخی خوزستان توسط این سازمان انجام شده است و ۶۱۸ اثر و سازه آبی ـ تاریخی استان احصا و شناسنامه‌دار شده‌ اند و بالغ بر بیست و چند هزار صفحه سند تولید و در اختیار پژوهشگران قرار گرفت.

مدیر مهندسی عمومی و گردشگری سازمان آب و برق خوزستان اعلام کرد: برنامه‌ریزی اقتصادی مدیریت و سرمایه‌گذاری سازه‌های آبی ـ تاریخی و گردشگری خوزستان و طرح احیای آن ها از دیگر اقدامات انجام شده هستند. در این کار خوزستان به چهار پهنه مدیریتی تقسیم و هشت مسیر گردشگری برای استان تعریف شده است.

ایزدجو ادامه داد: تلاش شده تا به جای گردشگری مقصدمحور که سال‌ها در کشور پیگیری می‌شد، در خصوص گردشگری مسیرمحور کار کنیم. با این کار امکانات در مسیر تقسیم و همه مردم در این مسیر از مواهب بزرگ گردشگری بهره‌مند می‌شوند.

وی با تاکید بر این که باید با برنامه‌ریزی، توزیع اعتبارات به سمت توسعه گردشگری طبق این پلان مدیریت گردشگری هدایت شود.
وی اضافه کرد: ایجاد اشتغال، توسعه زیرساخت‌ها در مناطق کم برخوردار و زمینه‌سازی نقش‌آفرینی و مشارکت جامعه محلی در ترویج گردشگری از دیگر مواهب گردشگری مسیرمحور است.

منبع:ایسنا

دیدگاهی فراتر از نگاه سنتی به گردشگری داشته باشیم

نایب‌رییس فراکسیون گردشگری و میراث فرهنگی مجلس گفت: باید دیدگاهی فراتر از نگاه سنتی به گردشگری داشته باشیم تا به تدریج از وابستگی به نفت جدا شویم.

محمدعلی محسنی‌بندپی در همایش ملی راهکارهای احیای صنعت گردشگری در دوران پسا کرونا که با حضور اعضای فراکسیون میراث و گردشگری مجلس امروز (۲۳ مهرماه) در اهواز برگزار شد، با اشاره به نقش صنعت گردشگری در توسعه و اشتغال‌زایی کشور، اظهار کرد: در صنعت گردشگری تنها به درآمد فکر نمی‌شود و تمدن، فرهنگ، تاریخ و اصالت منطقه و کشور صادر می‌شود.

به گزارش ایسنا، وی افزود: من به عنوان نماینده مردم قرار نیست بگویم برای مردم چه کار کرده‌ایم. در بحث بهداشت و درمان در خوزستان پزشکان پاکستانی، بنگلادشی و هندی زیاد بودند که اگر به سبک و سیاق قدیمی کار می‌کردیم اکنون بیمارستان‌ها پر از پزشکان بیگانه بود.

نایب‌رییس فراکسیون گردشگری و میراث فرهنگی مجلس خاطرنشان کرد: در ۴۰ سال گذشته هیچ ایرانی در مرکز بهداشت و درمان یا بیمارستان توسط پزشک بیگانه معاینه نشده است، بلکه توسط پزشکان ایرانی معاینه و درمان می‌شوند.

وی گفت: سال‌ها است بساط کمیسیون اعزام بیماران به خارج از کشور جمع شده است. همچنین با افتخار می‌گویم مادری نداریم که دغدغه ابتلای کودکش به سرخک و فلج اطفال را داشته باشد.

محسنی‌بندپی با بیان این که همچنان در دفاع مقدس قرار داریم، ادامه داد: درست است که هشت سال دفاع مقدس داشتیم اما امت یادمان نرود. زمانی که داروی کودکان مبتلا به سرطان همچنان تحریم است، هواپیمای مسافربری مورد تهدید است و مواد اولیه تولید واکسن‌ها در بدترین پاندمی قرن اخیر تحریم است و وقتی می‌بینیم دانشمندان هسته‌ای در فهرست ترور دشمنان هستند بدانید در تحریم و دفاع مقدس هستیم.

وی بیان کرد: زمانی که حتی در وصول مطالبات نفت به عنوان مهمترین رکن اقتصاد مشکل داریم و نه تنها دارایی‌ها مسدود شده آزاد نشده‌اند بلکه به کشورهای همسایه و برادر فشار می‌آورند تا پول نفت‌مان را ندهند یعنی که در جنگ اقتصادی هستیم که به مراتب خطرناکتر و آسیب‌زننده‌تر از جنگ نظامی است است.

نایب‌رییس فراکسیون گردشگری و میراث فرهنگی مجلس با بیان این که در این شرایط هر روز شاهد پیشرفت کشور هستیم، گفت: یک شب مهمان سفیر پاکستان در ایران بودیم که وی گفت یکی از بانک‌های این کشور با ایران ارتباط داشت ۳۳۰ میلیون یورو جریمه شد. بنابراین فشار همه‌جانبه سختی بر کشور ما حاکم است. خوشبختانه به برکت خون شهدا و همراهی بین سه قوه به طور قطع خار دیگری در چشم دشمنان ایران فروخواهیم برد.

وی بیان کرد: احساس نیاز، مهمترین فاکتور برای ایجاد اختراع است. دشمن صنایع دیگر ایران نفت بوده است. داشتن نفت و عدم بهره‌مندی درست از این موهبت الهی موجب شده چشم‌مان را به روی سایر درآمدهای کشور ببندیم.

محسنی‌بندپی افزود: با وجود دشمنی همه دولت‌های آمریکا به ویژه دولت ترامپ از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون، تحریم همه‌جانبه نفت، خدمتی برای ما بود. یعنی قبل از خشک شدن چاه‌های نفت ما را در شرایطی قرار داد تا فکر کنیم این چاه‌ها خشک شده و مجبور شدیم به سایر دارایی‌ها فکر کنیم.

وی گفت: سایر دارایی‌هایمان را به دلیل دارایی غنی نفت خوب نشناختیم و به همین دلیل نتوانستیم مدیریت خوبی داشته باشیم. بنابراین نخستین شرط بهره‌مندی از این دارایی احساس نیاز است که امروز ایجاد شده است. ایجاد بستر لازم برای بهره‌برداری از این دارایی نیز مورد بعدی است.

محسنی‌بندپی با بیان این که در صنعت گردشگری فقط به درآمد فکر نمی‌شود بلکه تمدن، فرهنگ، تاریخ و اصالت منطقه و کشور صادر می‌شود، عنوان کرد: اگر باور داریم امروز صنعت گردشگری علم است پس می‌توانیم بگوییم سفر به خوزستان سفر به جغرافیای کشور نیست بلکه مقصد گردشگری مسیرمحور مطرح است.

نماینده مجلس شورای اسلامی بیان کرد: نگرش، دانش و تغییر رفتار مسؤولان از این موارد نیز مهمتر  است. اگر نگرش مسئولان تغییر کند با حداقل نیرو حداکثر بهره‌وری را خواهیم داشت.

وی با بیان این که این مملکت با تغییر آدم‌ها درست نمی‌شود بلکه با تغییر افکار، ایده‌ها و راهبردها درست خواهد شد نیز افزود: اگر قرار است خوزستان از این وضعیت خارج شود و استانداری ویژه داشته باشد باید همه چیز آن ویژه باشد. روز گذشته دارایی‌های تاریخی زیاد خوزستان را دیدیم اما با این دارایی چه کرده‌ایم؟ اکنون این دارایی‌ها نه تنها برای ما درآمد تولید نکرده‌اند، بلکه تهدیدی برای مردم شده‌اند.

محسنی‌بندپی با همچنین با اشاره به سازه‌های آبی ـ تاریخی شوشتر نیز اظهار کرد: تقریبا دیواره غربی این سازه‌ها در حال فروریختن است و هر لحظه امکان فروریختن این دیواره‌ها وجود دارد. بنابراین اگر رویکرد علمی نباشد، اتفاقی در کشور نمی‌افتد.

او با بیان این که در ۴۰ سال گذشته زیاد در اقتصاد و پیشگیری و کنترل آسیب‌های اجتماعی موفق نبودیم، تصریح کرد: اگر آمار استان مازندران را ارایه دهم موهای تن آدم سیخ می‌شود. از سوی دیگر، در آموزش و پرورش و تحصیلات دانشگاهی نیز موفق نبوده‌ایم و حتی فارغ‌التحصیلان دکترای تخصصی دنبال کار هستند به جای این که خودشان اشتغال ایجاد کنند. همه این موارد به این دلیل است که رویکرد ما علمی نبوده و اگر این رویکردها ادامه یابد در ۴۰ سال آینده نیز به همین جا خواهیم رسید.

نایب‌رییس فراکسیون گردشگری و میراث فرهنگی مجلس با اشاره به این که در کشور دو وظیفه قانون‌گذاری و نظارت بر اجرای قانون وجود دارد، گفت: بنا داریم در فراکسیون گردشگری بحث قانون‌گذاری را اجرا کنیم. در برنامه اول تنها در حد تغییر ارزهای مسافران و در برنامه دوم هیچ چیزی در این خصوص وجود ندارد. در برنامه سوم، چهارم و پنجم نیز ردپای مختصری از گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی داریم که امیدواریم در این فراکسیون اسناد بالادستی را درست کنیم و سپس الزامات قانونی برای اجرای این اسناد را فراهم کرده و نظارت کنیم.

وی بیان کرد: باید دیدگاهی فراتر از نگاه سنتی به گردشگری داشته باشیم تا به تدریج از وابستگی به نفت جدا شویم.

منبع:ایسنا

میل رادکان نگین معماری دوره صفوی در کردکوی

در شهرستان کردکوی روستاهای متعددی وجود دارد که هر یک از آنها سرشار از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌هایی گردشگری هستند که بخش قابل‌توجهی از این ظرفیت‌ها هنوز ناشناخته باقی‌مانده‌اند. یکی از روستاهای این شهرستان رادکان است که در نزدیکی آن برجی قدیمی با همین نام ساخته شده است.

در جوار روستای رادکان، برجی وجود دارد که به برج یا میل رادکان شهرت دارد. برج رادکان در ۴ کیلومتری جنوب شرقی روستای رادکان و ۴۲ کیلومتری جنوب شهر کردکوی در منطقه‌ای کوهستانی و جنگلی، بر روی تپه‌ای طبیعی که از جنس خاک و سنگ است واقع‌شده و دارای موقعیت خاص طبیعی و سوق‌الجیشی است.

تمام بدنه این بنا از آجر ساخته‌شده و آجرهای آن از نظر پختگی، رنگ و استحکام مانند آجرهای میراث جهانی گنبد قابوس است. پوشش بنا به‌صورت دوپوسته بوده که پوسته داخلی به‌صورت تخم‌مرغی و پوسته دوم به‌صورت رک بوده و سازه بنا آجری با ملاط گچ است.

ورودی آن در ضلع جنوبی و دارای کتیبه به خط کوفی تزیینی است، هرچند در گذشته‌های دور تخریب‌شده است. در زیر ناحیه پاکار برج، کتیبه‌های زیبایی به خط کوفی و پهلوی با آجر و گچ اجرا شده که نام بانی اثر و شروع کار بنا (۴۰۷ ه. ق) و سال اتمام (۴۱۱ ه. ق) و نام معمار آن به اسم احمد ابن عمر نوشته‌شده است.

میل رادکان متعلق به قرن ۵ هجری قمری است و با شماره ۱۴۵ به تاریخ ۱۵ دی ماه سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

برای بنای برج رادکان تاکنون پژوهشگران کاربردهایی همچون قصر، مقبره، گنبد و برج را بیان کرده‌اند اما تا زمان خواندن تمام کتیبه‌های این بنا برای قطعیت این موضوع، باید منتظر بود. تاکنون بر اساس متن‌های قرائت‌شده برخی از این کتیبه‌ها، گفته‌ شده است که بنای رادکان متعلق به یکی از اسپهبدان آل‌باوند تبرستان به نام ابوجعفر محمد ابن وندریان بوده است و این گنبد مدفن او است.

بر کتیبه‌ای که در زیر گنبد دیده می‌شود، ساخت آن در سال ۴۰۷ هجری قمری ذکر شده است. این بنا از دو قسمت گنبد و بدنه تشکیل‌شده است. گنبد آن به‌صورت ترک (مخروطی شکل) و دو پوسته است که بیش از ۳۵ متر ارتفاع دارد. بدنه بسیار ساده و دارای آجرچینی معمول و دارای تزیینات آجرکاری و گچ‌بری است. به‌منظور استحکام‌بخشی بیشتر حدفاصل بندهای آجرها با فشار انگشت دست به داخل فشرده ‌شده که قابل‌توجه است.

زیباترین قسمت بنا در بخش فوقانی آن قرار دارد که عبارت از دو ردیف قطاربندی و دو کتیبه کوفی و پهلوی است، در میان تزئینات آجرکاری و گچ‌بری نام بانی و تاریخ ساخت بر آن نوشته‌شده است. طرح داخلی گنبد رادکان مدور و دارای نمایی ساده از گچ و آهک است. در تمام بدنه بنا، آجر و ملاط گچ و آهک به کار رفته است.

در گذشته کتیبه‌ای به خط کوفی بر ورودی بنا وجود داشته که در دوره قاجار، به سرقت رفته است.

منبع: میراث فرهنگی گلستان

منبع:ایسنا

توسعه گردشگری خوراک راهی برای ترویج و انتقال فرهنگ‌ها

دبیر کمیته خوراک انجمن صنفی آژانس‌های ایران گفت: ترویج گردشگری خوراک، ترویج فرهنگ و اقلیم یک قوم برای هر گردشگر را به دنبال خواهد داشت که این مهم می‌تواند بزرگترین رسالت برای این صنعت باشد.

زهرا لاریجانی در گفت‌وگو با ایسنا به مناسبت روز جهانی غذا به بررسی گردشگری خوراک و نقش آن در توسعه عمومی گردشگری پرداخت و اظهار کرد: اصولا گردشگری را مجموعه فعالیت‌هایی می‌دانند که فرد به مکانی غیر از مکان عادی زندگی خود سفر کند و حداقل یک شب تا حداکثر یک سال در آنجا اقامت داشته باشد. در این تعریف هدف از مسافرت، گذراندن اوقات فراغت است و اگر این گردشگری به قصد تجربه غذاها و نوشیدنی‌های مقصد باشد، آن را گردشگری خوراک می‌نامند.

وی اضافه کرد: اهمیت گردشگری خوراک یا شکم‌گردی تا آن‌جاست که غذا نقش مهمی در انتخاب مقصدهای گردشگری داشته باشد. شرایط اقلیمی، محیطی، فرهنگی و تاریخی یک منطقه در اهمیت ایجاد یک مقصد گردشگری خوراک نقش به سزایی دارد. همچنین این نوع از گردشگری در کنار مباحث مربوط به گردشگری فرهنگی قرار می‌گیرد تا جایی که حتی برخی خوراکی‌های محلی نیز تبدیل به میراث انسانی و فرهنگی یک منطقه می‌شود.

دبیر کمیته خوراک انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی کشور ادامه داد: همانطور که می‌دانیم مصرف غذا و خوراکی در سفر هر گردشگر یک سوم هزینه کل سفر او را در بر می‌گیرد. از این رو باید به آن به عنوان بخش درآمدزای گردشگری نگاه ویژه‌ای داشته باشیم. گردشگری خوراک می‌تواند ظرفیت بالایی در توسعه پایدار اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی یک منطقه داشته باشد که استان خراسان به خصوص شهر مشهد نیز از این قاعده مستثنی نیست.

قومیت‌های مختلف در استان خراسان رضوی تنوعی از غذاها را به وجود آورده‌اند 

لاریجانی خاطرنشان کرد: خراسان رضوی بزرگترین استان در شرق کشور است و با داشتن آداب و رسوم و قومیت‌های مختلف قطعا می‌تواند تنوع غذایی بالایی را داشته باشد. بر اساس مطالعات انجام شده شله مشهدی و غذای چنگالی از قدیمی‌ترین غذاهای این استان به حساب می‌آید. متاسفانه غذای چنگالی این روزها به فراموشی سپرده شده است. از دیگر غذاهای به نام مشهد می‌توان به کباب شیشلیک اشاره کرد که این نوع کباب علاوه بر مشهد در کشورهایی چون شوروی و مغولستان نیز طبخ می‌شود. این غذا ۶ تکه از ران گوسفند یا گوساله است. البته غذاهایی از جمله خورشت ریواس، آش بلغور، حلیم، دیگچه مشهدی، خورشت کدو شیرین، رشته پلو و اشکنه تخم‌مرغ از غذاهایی هستند که در این استان در حال فراموشی هستند.

وی تصریح کرد: این غذاها می‌تواند با ایجاد یک در آمدزایی خوب در جذب گردشگر بسیار موثر باشد. اجرای جشنواره‌های غذایی، به خصوص جشنواره‌ غذاهای آهسته که تمام غذاهای گفته شده همگی در این دسته قرار می‌گیرد، از اقدامات خوب برای رشد و رونق گردشگری خوراک است.

دبیر کمیته خوراک انجمن صنفی آژانس های ایران تصریح کرد: ما می‌توانیم به وسیله این غذاها اقدام به برگزاری تورهای غذایی و همچنین دوره‌های کلاسی مانند «آشپزی کنیم» و نمایشگاه‌های محصولات خوراکی و جشنواره‌های غذایی برگزار کنیم. به عبارتی می‌توان با به راه‌اندازی جشنواره غذاهای سنتی و قدیمی خراسان رضوی مانند جشنواره آش و زعفران به توسعه این نوع از گردشگری در این استان کمک کرد.

ارتباط موثر گردشگری خوراک با دیگر انواع گردشگری

لاریجانی در خصوص ارتباط بین گردشگری خوراک و انواع دیگر گردشگری عنوان کرد: گردشگری خوراک می‌تواند رابطه‌ای مستقیم با گردشگری کشاورزی و سلامت نیز داشته باشد. ما می‌توانیم با ارائه غذاهای سالم و سنتی به سلامت و رژیم بدن خود کمک کنیم.

وی گفت: این روزها در گردشگری کشاورزی یا مزرعه با پدیده‌ای نوظهور به ‌نام «از مزرعه تا سفره» مواجه هستیم. متناسب با این پدیده در مزارع، محصولات کشت‌ شده در تازه‌ترین زمان ممکن به گردشگران ارائه می‌شود و گردشگران می‌توانند از محصولات متنوع محلی در آن منطقه استفاده کنند و از آنجایی که این موضوع  به سلامت بدن کمک می‌کند، رشد گردشگری سلامت را نیز شامل خواهد شد.

دبیر کمیته خوراک انجمن صنفی آژانس های ایران بیان کرد: امروز جهت رشد و رونق گردشگری خوراک یک منطقه و توجه بیشتر به یک روستا، برگزارکنندگان تورهای گردشگری و طبیعت‌گردی نه تنها از غذاهای فست‌فودی استفاده نمی‌کنند بلکه سعی دارند با ارائه غذاهای سنتی،  به خصوص در خانه‌های بوم‌گردی، در رشد گردشگری نقش موثری داشته باشند. در استان خراسان رضوی بالغ بر ۱۰۰ واحد اقامت‌گاه بوم‌گردی فعال است که می‌توان با برگزاری تورهای طبیعت‌گردی و در نهایت اقامت گردشگران در این اماکن در ترویج غذاهای سنتی و بومی محلی یک منطقه نیز موثر بود.

رشد گردشگری خوراک در سطح بین‌المللی با طبخ غذاهای محلی خراسانی  

لاریجانی افزود: از آنجایی که استان خراسان رضوی یک استان مذهبی با ظرفیت بالای گردشگری است، برگزاری مسابقات غذایی، آیینی و مذهبی می‌تواند در رشد و ترویج گردشگری خوراک و نشان دادن غذاهای محلی این استان بسیار مفید باشد. پذیرایی از گردشگران کشورهای مسلمان‌نشین همچون عراق و لبنان با غذاهای محلی خراسانی، رشد و ترویج این نوع از گردشگری در سطح بین‌المللی را فراهم خواهد کرد.

وی خاطرنشان کرد: ذی‌نفعان گردشگری خوراک به خصوص در استان خراسان رضوی افرادی چون هتل‌دارها آشپزها، رستوران‌دارها، کشاورزان، تولیدکنندگان مواد غذایی و گروه‌هایی از این قبیل هستند. در نتیجه ترویج گردشگری خوراک، ترویج فرهنگ و اقلیم یک قوم برای هر گردشگر است که این مهم می‌تواند بزرگترین کار ممکن و یک رسالت برای این صنعت باشد.

دبیر کمیته خوراک انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی کشور تصریح کرد: با استفاده از مواد غذایی و غذاهای محلی اصیل می‌توانیم به طور مستقیم و غیرمستقیم در پایداری عناصر مختلف یک منطقه مشخص، کمک کنیم. این کمک و مشارکت می‌تواند حمایت از فعالیت‌های کشاورزی، تولید موادغذایی و حفاظت و بهره‌برداری از مواد غذایی اصیل، افزایش جذابیت مقصد و توانمندسازی جامعه، ایجاد غرور به طور خاص در مورد موادغذایی و همچنین تقویت هویت نام تجاری آن مقصد را با تمرکز بر تجربه‌های غذایی آن منطقه شامل شود.

منبع:ایسنا