داراب نقطه هدف گردشگران تاریخ

داراب، یکی از شهرستان‌های شرقی استان فارس، منطقه‌ای با تنوع اقلیم، روزهای تاریخی را در حافظه خود ثبت و ضبط دارد، منطقه‌ای که زمانی مرکز ثقل تبادلات تجاری و رونق اقتصادی و تعاملات اجتماعی و فرهنگی محسوب می‌شده و بزرگانی را به خود دیده است.

محمدباقر مهاجر، دکترای تاریخ و استاد دانشگاه  در رابطه با این شهر و جاذبه‌هایش گفت: داراب در واقع معرف حکومت هخامنش و مظهر زایش ساسانیان است. داراب  یا دارابگرد کهن اولین شهر هخامنشی و اولین شهر مدور ایران و جهان محسوب می‌شود.

مهاجر اضافه کرد: این شهر مهم توسط دارابشاه اساطیری که آن را مشابه داریوش هخامنشی می‌دانند، فرماندهی و اداره می‌شده و حکومت مستقلی از هخامنشیان داشته است.

این استاد تاریخ دانشگاه، خاطرنشان کرد: آخرین پادشاه حاکم در دارابگرد حاکم پیری بوده که مسئولیت بزرگ کردن اردشیر شاه بابکان را نیز بر عهده داشته است.

مهاجر گفت: بناهای تاریخی موجود در شهرستان داراب موجب شده تا سالانه گردشگران زیادی به این شهر سفر کنند اما ابعاد مهم این شهر همچنان ناشناخته مانده و شاهد ناملایمات بومیان و تخریب‌های پیاپی طبیعی و انسانی است.

هخامنشیان با استفاده از دانش ریاضیات و مهندسی در ساختار آب رسانی زیرساخت‌های بی‌نظیر و منحصربه‌فردی را ایجاد کرده‌اند که مسیرهای آب رسانی باقی مانده از هخامنشیان در داراب مثل خندق، چاه‌ها و حوض‌های آبرسانی سنگی که ماموریت حمل آب را تا قله کوه‌ها نیز به عهده داشته‌اند نمایانگر مدیریت ویژه آب در دوران هخامنشی است.

باید گفت که هفت بنای سنگی داراب یکی از مهمترین بناهای سنگی جهان تاریخ یا شایدهم به بیانی دیگر مهمترین ارکان جهان علم مهندسی و ریاضیات است که وجود خندق بزرگ داراب با طول ۸۰متر و عرض ۱۰ متر که ذخیره، تقسیم و حفظ آب را در ابعاد گوناگون در بر داشته و دو حوض سنگی و ۳ چاه سنگی و ۲ تنوره در کنار آن واقع شده است.

مهاجر در رابطه با میراث های تاریخی در داراب گفت: یکی از آتشکده‌های عصر ساسانی در فاصله ۱۰ کیلومتری غرب شهر قرار گرفته‌ است. این آتشکده که بنا به گفته مهاجر در مروج الذهب از مقدس‌ترین و مهم‌ترین آتشکده‌های زردشتیان محسوب می‌شده همانند اکثر آتشگاه‌های این دوره به سبک چهار تاقی با گنبد مدور و بر روی صفحه عظیمی بنا شده‌است.

این تاریخ شناس دارابی گفت: قدیمی‌ترین بنای شهر فعلی داراب، مسجد جامع چهار مناره این شهر است که نمونه چهار مناره‌ای مسجد به جز در داراب در هیچ کجا جهان دیده نشده است، البته این مسجد در ابتدا معبد و سپس آتشکده آناهیتا بوده و با ورود اسلام در ابتدا قرن ششم به مسجد تبدیل شده است.

مهاجر ادامه داد: روی برج‌های این مکان با آجر خانه‌بندی و روی آن‌ها با خط کوفی آیات قران نگاشته شده است. پیرامون شبستان مسجد راهرویی قرار دارد که به وسیله دهلیزهایی به هم ارتباط دارند.

او اضافه کرد: این بنای تاریخی در مرکز شهر داراب در محله بازار واقع شده ودر زمان شاه طهماسب یکم صفوی مرمت شده، همچنین فضای بزرگ مسجد پوشیده از درختان تنومند خرما، پرتقال و نارنج است.

این استاد دانشگاه گفت: این بنا به خاطر سبک معماری متفاوتش نسبت به سایر مساجد، دارای سبک هندی است و آنرا شبیه به آرامگاه اعتمادالدوله طهرانی درآگرای هند و نیز خدای خانه مسجد جامع عتیق می‌دانند.

مهاجر در ادامه با بیان این‌که وصف این بنا کاری دشوار است، گفت: بنا اصلی مسجد به صورت مکعب مستطیل ایجاد شده که در زوایای چهارگانه آن مناره قرار دارد. بزرگترین بخش بنا، شبستان مرکزی آنست که در سمت شمال و جنوب آن دو ایوان سراسری پهن و در سمت غرب آن دو ایوان کم پهنا با سقف کوتاه قرار گرفته است که این ایوان‌ها با چندین دهلیز کوچک و بزرگ به فضا بیرونی مسجد وصل می‌شود.

محمدباقر مهاجر اضافه کرد: نقش شاپور در فاصله چهار کیلومتری جنوب شهر داراب و در دامنه جنوبی کوه پهنا نقش مهمی از دوران ساسانیان قرار دارد که در نزد اهالی به نقش رستم و یا نقش شاهپور مشهور است. این نقش که در ارتفاع ۷ متری از سطح زمین قرار دارد و صحنه پیروزی پادشاه ساسانی بر سپاه روم را نشان می‌دهد.

او گفت: مساحت نقش حدود ۶۳ متر مربع است و در وسط آن تصویر پادشاه سوار بر اسب دیده می‌شود و در مقابل آن تصویر اسرای رومی با سرهای برهنه همراه با فرماندهانشان و یک کالسکه همراه با غنائم جنگی قرار دارد. فرمانده سپاه روم از پادشاه ایران طلب عفو می‌کند و پادشاه به علامت بخشش دست خود را بر سر وی قرار داده‌ است.

ایسنا نوشت، مهاجر با بیان این‌که بناهای بی نظیر دیگری نیز در داراب وجود دارد که با قدمتی تاریخی هنوز مشاهده و بررسی زیادی بر روی آنان انجام نشده است، گفت: در بین ناشناخته‌های جهان با بی‌گمنامی و بی‌توجهی محصور شده‌اند و شاید باور این‌که این بناهای مهم و متمایز از هر بنا تاریخی در جهان به دست نا آگاهان و با انفعال و بی‌توجهی مسئولان ذی‌ربط در حال تخریب است.