شهر حريره يادگاري از دوران شكوفايي كيش

به گزارش خبرنگار ايرنا ، جزيره كيش همچون ديگر نقاط گردشگري جلوه گاهي از جاذبه هاي تاريخي و فرهنگي است و شهر حريره در شمال جزيره كيش يكي از اين جاذبه هاست كه به عنوان يك ظرفيت مي تواند به رونق گردشگري اين جزيره كمك فراواني كند. آثار بجاي مانده از گذشته در اين شهر نشان از مجد و عظمت اين جزيره در آن دوران دارد .

شهر تاريخي حريره با قدمتي حدود هشتصد سال و در فضايي به وسعت 120 هكتار نشان مي دهد كه در روزگاران گذشته شهري آباد و بزرگ در اين منطقه وجود داشته و جمعيت زيادي در آنجا زندگي مي كردند.

اين شهر باستاني مربوط به سده پنجم تا دهم هجري قمري ( دوره ساسانيان و اوايل دوره اسلامي ) است كه در سال 1376 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است و داراي مجموعه اي شامل خانه اعياني، مسجد، حمام و قنات هاي قديمي است .

شهر حريره در كنار ساير جاذبه هاي كيش همچون شهر زير زميني كاريز، آب انبارسنتي ، كلبه هور ، بندرگاه و مسجد جامع حريره ،خانه مردم شناسي بوميان كيش هر ساله ميزبان گردشگران نوروزي است و كساني كه به اين جزيره سفر مي كنند شايد هيچگاه باور نكنند جزيره اي محصور در ميان آب با آب و هوايي گرم روزگاري يكي از قطب هاي تجارت ميان چين ، اروپا و شمال آفريقا بوده است.

اشاره به شهر باستاني و بناهاي تاريخي كيش در آثار مورخان ، شاعران و نويسندگان نيز به چشم مي خورد چنانچه ‘ ياقوت حموي ‘جغرافي دان و تاريخ نويس قرن هفتم هجري قمري مي گويد : شهري كه در جزيره كيش ساخته شده بسيار زيبا و اطراف آن را عمارات عالي و باغ هاي دلگشا احاطه كرده است و كشتي هايي كه بين هندوستان و خليج فارس رفت و آمد مي كنند در آنجا توقف دارند .

‘وصاف’ مولف و اديب در قرن هفتنم نيز مي نويسد ، در جزيره كيش شهري ساخته شده بود كه بارويي مستحكم داشت و آب آن از بركه هاي متعدد حاصل مي شد و در نزديكي ساحل محلي براي صيد مرواريد بوده است .

‘اسماعيل نوري زاده بوشهري ‘ مولف كتاب نظري به ايران و خليج فارس مي نويسد : شهر قديم ‘ گيس’در سمت شمالي اين جزيره واقع شده و تپه هاي زيادي از آثار خانه هاي آن و ستون هاي سنگي در اطراف آن اكنون باقي مانده است ،آثار ويرانه قصبه حريرا كه از بناهاي خلفاي اسلام بوده اكنون باقي مانده و از مشاهده ستون هاي عمارت مخروبه به نظر مي رسد كه براثر زلزله تخريب شده است .

سعدي شاعر بلند آوازه سده هفتم هجري از جزيره كيش و شهر قديمي آن ديدار كرده و از حشمت و جلال آن روزگار ياد كرده و ديداري با يكي از بازرگانان شهر قديمي كيش داشته چنانكه در كتاب گلستان ذكر كرده ، بازرگاني را شنيدم صد و پنجاه شتر بار داشت و چهل بنده خدمتكار ، شبي در جزيره كيش مرا به حجره خود در آورد و همه شب نيازمند از سخن هاي پريشان گفتن كه فلان انبارم به تركستان و فلان بضاعت به هندوستان …

در سال 1370 به منظور جلب گردشگر فرهنگي و در راستاي گسترش جذابيت هاي تاريخي منطقه با توافق سازمان عمران كيش و سازمان ميراث فرهنگي اقدام عمليات كاوش و مرمت در شهر تاريخي حريره انجام شد كه اين عمليات بخش هايي از هنر معماري و نحوه زندگي مردمان آن روزگار را مشخص كرده است.

خانه اعياني در نتيجه كاوش هاي يكي از تپه هاي شهر حريره بيرون آمده است كه از نمونه هاي منحصر بفرد زندگي جمعي در حاشيه خليج فارس است .

از كاوش هاي انجام شده در عمارت اعياني تعداد زيادي اشيا سفالي و تزيينات ديوارها از جمله گچ بري و كاشي لعابدار بدست آمده كه قدمت آن ها به قرن هاي سيزدهم و چهاردهم ميلادي باز مي گردد.

بناهاي اين شهر بيشتر از سنگ ، ملاط ساروج و روكش گچ بوده و پس از كاوش هاي باستاني قطعات سفال ‘ سلادن ‘ و ‘ اسگرافياتو ‘ بدست آمده است .

آثار به جا مانده از حمام حريره نيز در فاصله كمي از خانه اعياني قرار داشته و داراي قسمت هايي مانند سربينه ، گرمخانه و تون حمام است كه با صحن هاي متعدد و حصار آن در مجموع 500 متر مربع وسعت داشته است.

در كرانه شمالي شهر تاريخي حريره، بر روي صخره اي بلند تاسيسات كارگاهي با بقاياي معماري و فضاهاي ناشناخته وجود دارد ، همچنين مجموعه كانال هاي افقي وزيرزميني و چاه هايي كه در دل لايه هاي مرجاني و كانال هايي كه رو به دريا حفر شده ارتباط شهر را به دريا برقرار مي كرده است. بر بدنه يكي از اين چاه ها رشته پلكاني تراشيده شده كه به طرز زيبايي مسير رفت و برگشت در آن در كمترين فضاي لازم تعبيه شده است.

آثار بدست آمده از شهر تاريخي حريره در جزيره كيش معرف حضور سكنه مسلمان با تمدن و فرهنگ غني اسلامي در آن دوران است . يكي از آثار كشف شده مسجد تاريخي زيبايي است كه معماري آن مربوط به دوره سلجوقيان است .

بقاياي مناره بلند و باشكوه با پلان دايره و پلكان داخلي ، پايه ها و ستون هاي چند وجهي متعدد و آب انبار هاي از اهميت و اعتبار اين مسجد در زمان قديم خبر مي دهد. اين مسجد كهن در محدوده اي نامنظم با مساحت دو هزار متر مربع يافت شده كه نشان دهنده گسترش ومرمت آن در دوره هاي مختلف تاريخي است. اين مسجد در هيچ كجا داراي سقف نبوده و يك مناره و چهار محراب در آن شناسايي شده است كه مطالعه و پژوهش در اين مسجد كماكان ادامه دارد.

آثار تاريخي و فرهنگي به يادگار مانده از گذشته پرافتخار ايران اسلامي همواره از جذاب ترين مكان هاي بازديد براي گردشگران بوده است ، شهر حريره نيز به عنوان يكي از اين جاذبه هاي گردشگري در كيش در تعطيلات نوروزي ميزبان عده زيادي از گردشگران بوده است به گونه اي كه روزانه حدود 10 هزار نفر از اين شهر تاريخي ديدن مي كنند كه با آغاز دور دوم سفرها نوروزي و افزايش تعداد پروازها ممكن است تعداد بازديد كنندگان از اين مكان تاريخي افزايش يابد.

گزارش : مريم زباندان