معرفی «رئیس‌المجاهدین» در قزوین

مهدی نورمحمدی،  قزوین‌پژوه گفت: میرزاحسن شیخ‌الاسلام ملقب به رئیس‌المجاهدین یکی از رجال تأثیرگذار قزوینی در انقلاب مشروطه بود، میرزاحسن فرزند میرزا مسعود شیخ‌الاسلام از علمای مشهور قزوین در دوران قاجار است.

وی افزود: میرزاحسن قبل از انقلاب مشروطه در کسوت روحانیت در حوزه علمیه قزوین تحصیل می‌کرد. باتوجه‌به فعالیت‌هایی که میرزاحسن انجام داده بود مظفرالدین شاه به او لقب «رئیس سادات و طلاب» را اعطا کرد، میرزاحسن باهمت والایی که داشت در جهت تقویت فرهنگ و معارف قزوین تلاش می‌کرد، یکی از کارهای درخشان او قبل از انقلاب مشروطه، همکاری در تأسیس «مدرسه امید» به‌عنوان اولین مدرسه نوین قزوین بر اساس تعلیمات جدید بود.

این قزوین‌پژوه بیان کرد: میرزاحسن، مشروطه‌خواه مشهور قزوینی است که در ذی‌القعده ۱۳۲۵ قمری مدتی قبل از به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه، به همراه عده‌ای از تفنگچیان و اعضای انجمن مجاهدین قزوین به‌منظور پاسداری از مجلس به تهران رفتند.

وی خاطرنشان کرد: آن زمان مجلس توسط محمدعلی شاه مورد تهدید قرار گفته بود، انجمن مجاهدین قزوین به‌منظور حمایت از مشروطیت و مجلس تاسیس شده بود و در این تاریخ تفنگچیان این انجمن برای حفاظت از مجلس به تهران می‌روند و خبر حضور آن‌ها به‌قدری بازتاب پیدا می‌کند که محمدعلی شاه و مستبدین از مخالفت با مشروطیت به طور موقت دست می‌کشند.

نورمحمدی تاکید کرد: نمایندگان مجلس، میرزاحسن و تنفگچیانش را به صحن مجلس می‌برند و از آن‌ها قدردانی می‌کنند، محمدعلی شاه از روی نیرنگ برای بار سوم قرآن را به‌دروغ مهر می‌کند که دیگر با مجلس و مشروطیت مخالفتی نخواهد کرد بدین ترتیب نمایندگان مجلس میرزاحسن و اعضای انجمن مجاهدین قزوین را به قزوین بازمی‌گردانند.

وی بیان کرد: میرزاحسن یکی از سرداران مشروطه کشور است که با رهبران مشروطه‌ مانند آخوند خراسانی، سید عبدالله بهبهانی و سید محمد طباطبایی در ارتباط بود، آن زمان میرزاحسن به تلگراف‌خانه دسترسی داشت و از این طریق اخبار مربوط به مشروطه را در قزوین و تهران به تبریز و نجف ارسال و مشروطه خواهان را از حال یکدیگر خبر می‌کرد.

این پژوهشگر قزوینی تأکید کرد: در این میان محمدعلی شاه مجلس را به توپ بست و تعدادی از مشروطه خواهان در این جریان دستگیر و کشته شدند، محمدعلی شاه فرمان دستگیری میرزاحسن را صادر می‌کند و میرزاحسن قبل از آن به استانبول فرار می‌کند، میرزاحسن ۹ ماه در فرانسه و انگلیس و استانبول زندگی می‌کند و در همان ایام با علمای مشروطه‌خواه ارتباط خود را حفظ می‌کند.

وی تصریح کرد: بعد از آرام شدن وضعیت، میرزاحسن مخفیانه به ایران برمی‌گردد و از مسیر رشت به قزوین می‌آید، آن دوران، مشروطه خواهان گیلان، قزوین را تصرف کرده بودند و میرزاحسن نقش مهمی در فتح قزوین داشت.

نورمحمدی اظهار کرد: مشروطه خواهان بعد از فتح قزوین برای فتح تهران به ۱۱ دسته تقسیم می‌شوند که فرماندهی یکی از آن دسته‌ها برعهده میرزاحسن بود، میرزاحسن در فتح تهران رشادت‌های زیادی داشته و کارهای مهمی مانند تصرف تلگرافخانه انگلیس در تهران را انجام داده است.

وی بیان کرد: میرزاحسن در سال ۱۲۹۷ شمسی فوت کرد، هم اکنون آرامگاه او در نزدیکی یانس آباد شهرستان آبیک قرار دارد؛ میرزاحسن در ملک شخصی خودش کاروان‌سرا و آب‌انباری تأسیس کرده و در وصیتش همان محل را به‌عنوان آرامگاه خود انتخاب کرده است، این آرامگاه، آب‌انبار و چند اتاق به‌عنوان کاروان‌سرا دارد و میرزاحسن در وصیت خود مقداری زمین در این آرامگاه را تعیین کرد تا از محل عایدات آن‌ها وسایل پذیرایی رایگان از رهگذران و مسافران فراهم شود.

ایسنا نوشت، این قزوین‌پژوه خاطرنشان کرد: باتوجه‌به نقش ارزنده میرزاحسن در انقلاب مشروطیت از مسئولان انتظار می‌رود به‌منظور تجلیل از این شخصیت، یکی از خیابان‌ها و معابر شهر قزوین را به نام وی نام‌گذاری کنند.