رسانه و نقش آن در توسعه گردشگری منظر جهانی هورامان
گردشگری و فعالیت‌های مربوط به‌آن علاوه بر رونق اقتصادی و جنبه‌های مثبت و منفی که برای جوامع به همراه دارد، تأثیرات چشم‌گیری در تغییرات همه‌جانبه فرهنگی، اجتماعی و دیدگاهی دارد. تغییرات فرهنگی ایجاد شده ناشی از فعالیت‌های گردشگری بسیار چشم‌گیر و اغماض‌ناپذیر است و نقش وسایل ارتباط جمعی که از آن‌ها به‌عنوان حاملان پیام و اطلاعات نام برده می‌شود در این تغییرات بسیار مهم است که به کمک فناوری پیشرفته خود تمام سطوح سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را در سراسر جهان تحت سیطره درآورده‌اند. عملکرد رسانه‌ها در ایجاد تصویر گردشگری معرفی و شناسایی مؤلفه‌ها، ویژگی‌ها، جاذبه‌ها، رخدادهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی یک جامعه در کنش با سایر جوامع می‌باشد. آن چه به‌نظر می‌رسد سلطه رسانه‌ها تأثیرات فرهنگی را با جریان بیشتری هدایت می‌کنند. تولیدات رسانه‌ای موفق می‌تواند تأثیر قابل توجهی در معرفی جاذبه‌های کم توجه شده در مناطق با پتانسیل‌های گردشگری داشته باشد، مکان‌های گردشگری می‌توانند شاهد تأثیر مستقیم یک اثر رسانه‌ای در توسعه فعالیت‌های مربوط به‌این بخش باشد در برخی موارد برنامه‌های تلویزیونی باعث ایجاد انگیزه سفر به مناطقی شده‌اند که افراد برای بار اول آنجا را مشاهده کرده‌اند اما برای گردشگران که برای چندمین بار به این مقاصد سفر می‌کنند باید برنامه‌هایی تولید شود که جنبه‌های تازه و غیر معمولی از جاذبه‌های مقصد را معرفی نمایند.
در این میان، منظر فرهنگی هورامان از جمله مباحث و افتخارات بخش میراث‌فرهنگی و گردشگری کشور و به‌ویژه استان‌های کردستان و کرمانشاه است که در مرداد ماه سال ۱۴۰۰ به‌عنوان بیست و ششمین میراث‌جهانی ایران، ثبت جهانی شد.
منطقه هورامان دارای قدمت تاریخی با پیشینه کهن فرهنگی، آداب‌ورسوم و نمادهای فرهنگی ویژه‌ای است که گوشه‌هایی از زوایای فرهنگ‌غنی و پربار این منطقه را نمایان می‌کند. پیشینه سکونت در این منطقه به‌پیش از تاریخ برمی‌گردد که کشف قباله‌های هورامان، وجود حاکمیت آشوریان، مادها، هخامنشیان و یونانیان را تأیید کرده است. هورامان منطقه‌ای فرهنگی جغرافیایی در غرب ایران و در میان دو استان کردستان (جنوب غرب استان) و کرمانشاه (شمال غرب) با مردمانی مهمان‌نواز است که هزاران سال در تعامل با طبیعت در آن سکونت دارند. هورامان سرزمینی است که همه عناصر اصلی آن اعم از موسیقی، ادبیات، معماری، باورها، آیین‌ها، هنر و زبانش با بوی کوه، رنگ آسمان و سرشت آب، فرهنگی انسانی و باستانی آمیخته در اسطوره‌ها را در دامان طبیعت خلق کرده است.
منظر هورامان نشان از تعامل میان انسان و طبیعت و شامل مجموعه‌های انسان‌ساخت هماهنگ با شیب صخره‌ها و بستر طبیعی، گویای سیر تکامل جامعه انسانی و سکونت‌گاه‌های بومی در سازگاری با محیط طبیعی است. در واقع یکی از علت‌های تداوم سکونت در این منطقه توسعه زیستگاه‌های آن است که سبب پایداری آن شده است. معماری روستاهای موجود در این منطقه با انطباق بر شیب‌ها به شکل پلکانی شکل گرفته است که نشان از هم‌نشینی مسالمت‌آمیز عوامل طبیعی و انسان‌ساخت دارد به‌طوری‌که وجود یکی مکمل دیگری شده است.
این منظر دربردارنده ارزش‌های منحصربه‌فرد طبیعی، تاریخی، فرهنگی و اجتماعی ملموس و ناملموس بسیاری است. تمامی ابعاد مادی و معنوی زندگی انسان‌ها در منظر فرهنگی هورامان برگرفته از سنت‌ها و تجربه‌های گوناگونی است که در طول تاریخ از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است.
وجود حدود ۷۰۰ روستا در منطقه هورامان با معماری پله‌کانی، آب و هوای مطبوع، کوه‌های سربه فلک کشیده و رودهای خروشان و مردمانی مهمان‌نواز با آداب و رسوم سنتی، پوشش خاص، صنایع‌دستی، غذاهای محلی و… مجموعه کامل و تمام‌عیار از گردشگری است که ظرفیتی مهم برای توسعه اقتصادی منطقه به‌شمار می‌رود.
بدون شک رسانه‌ها به عنوان مؤثرترین و پرمخاطب‌ترین نهاد ارتباطی، با بهره گیری از پتانسیل‌های منطقه و تولید محتوای رسانه‌ای اثربخش می‌توانند عاملی موثر برای پیش‌برد اهداف توسعه‌ای هورامان باشند.
بی‌تردید گردشگران برای انتخاب مقصد گردشگری خود اطلاعاتی را از رسانه‌های گروهی جمع‌آوری می‌کنند و تا زمانی که اطلاعاتی از وجود مقصدی جذاب برای گردشگری نداشته باشند، قصد سفر نخواهند داشت و این رسالت مهم رسانه است تا با استفاده از پتانسیل‌های مهم وسایل‌نوین ارتباط جمعی، با ارائه اطلاعات صحیح در مورد این منطقه نقشی موثر در آگاهی‌بخشی، ایجاد انگیزه، تشویق به انجام سفر با رویکرد تاثیرگذاری مثبت و کاهش یا افزایش تقاضا در منطقه داشته باشد.
مخاطبان رسانه و به‌تبع آن بازدیدکنندگان از مناطق گردشگری هورامان را مردمی تشکیل می‌دهند که برخی از آن‌ها به عقاید و آداب دینی بسیار پای‌بندند و البته افراد دیگری نیز هستند که به‌این مسائل چندان اهمیتی نمی‌دهند؛ بنابراین رسانه باید در شیوه معرفی این منطقه از عمومیت کافی برای پوشش دادن این دو قشر مخاطب برخوردار باشد.
تاثیرگذاری بر مخاطب، بخشی از مراحلی است که توسط رسانه دنبال می‌شود و بخش دیگر آن مواجهه مخاطب با واقعیت پیامی می‌باشد که از طرف رسانه به انجام سفر و استفاده از خدمات گردشگری ایجاد شده است.
بارها دیده یا خوانده‌ایم که وقتی تعدادی گردشگر برای اولین بار به استان می‌آیند بعد از سیر و سیاحت و ارتباط با مردم منطقه، اظهار می‌دارند که اطلاعات قبلی‌شان از استان با آنچه که دیده‌اند بسیار متفاوت بوده است.
دلیل این پیش‌داوری اشتباه و نقش بستن آن در ذهن گردشگر، ضعف رسانه در معرفی صحیح و علمی آن منطقه می‌باشد؛ واقعیت این است که به همان میزان که رسانه می‌تواند در رشد و توسعه فرهنگ گردشگری و جذب گردشگر داخلی و خارجی تاثیرگذار باشد، به همان میزان نیز می‌تواند به‌این صنعت مهم آسیب برساند و مانع رشد و بالندگی آن شود.
بر این اساس می‌توان در کنار تبلیغ و معرفی مناسب قابلیت‌های گردشگری هورامان با توسعه زیرساخت‌ها، سال به سال بر شمار گردشگران داخلی و خارجی به استان افزود.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.