سونگ‌کران؛ جشن بهاری آب در میان اقوام تای

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، بهار تولد و بیداری دوباره زمین است، در بیشتر فرهنگ‌های جهان این رویداد جشن گرفته می شود، در نیم کره شمالی آغاز اعتدال بهاری یکی از مهم ترین آیین های اسطوره ای به شمار می آید که از آغاز زندگی یک‌جا نشینی و کشاورزی، هر فرهنگ و تمدن، آیینی برای آن برگزار کرده است. در گذشته جشن گرفتن سال نو در زمان اعتدال بهاری بسیار رایج بود.

جشنواره سونگکران (Songkran) روز سنتی سال نو تایلندی است. کلمه Songkran از زبان سانسکریت و به معنای عبور خورشید از یک منطقه آسمان به منطقه نجومی دیگری است، البته در تقویم، هر سال دوازده سونگکران وجود دارد، اما اهمیت سونگکران بهاری که گاهی برای تشخیص آن از سایرین سونگکران بزرگ خوانده می شود، زمانی است که خورشید وارد منطق البروج قوچ می شود، این رویداد در آغاز، ارتباط نزدیکی با اعتدال بهاری داشته است.

در تقویم های قدیم، تاریخ‌های سونگ‌کران و اعتدال بهاری نزدیک‌تر بودند، اما به‌دلیل اثری به نام حرکت تقدیمی که معنی آن تغییر پارامترهای چرخشی یا مداری جسم آسمانی است، جایی که زمین در یک دوره ۲۵ هزار ساله روی محور خود می‌چرخد، این تاریخ تغییر کرده است. تاریخ سونگ کران ابتدا با محاسبات نجومی تعیین شده بود اما اکنون در ۱۳ آوریل ثابت شده است.

در تایلند، مشابه بسیاری از کشورها سال نو به طور رسمی در ۱ ژانویه جشن گرفته می شود اما سونگکران تا سال ۱۸۸۸ سال نو رسمی بود و زمانی در تاریخ اول آوریل ثابت شد، در سال ۱۹۴۰ بود که این تاریخ به اول ژانویه منتقل شد.

جشنی برای آب بازی، از خانواده هولی

معروف ترین جنبه جشن سونگ کران پاشیدن آب است. این رسم از پاکسازی بهاری که معادل همان خانه تکانی در فرهنگ های دیگر است، سرچشمه می گیرد. بخشی از این مراسم پاکسازی تندیس‌های بودا است و استفاده از آب مقدس برای تمیز کردن، راهی برای احترام گذاشتن به او و به دست آوردن اقبال خوب در سال جدید است.

آوریل گرم ترین ماه سال در تایلند است و به همین دلیل آب بازی، یک شوخی شیرین برای فرار کردن از گرما و هوای شرجی به حساب می آید و از این نظر به جشن تیرگان، نزدیک می شود.

تایلندی‌ها با استفاده از ظروف  حاوی آب یا تفنگ آبی در خیابان‌ها راه می‌روند و با یکدیگر «جنگ‌های آبی» دارند، برخی با شلنگ کنار خیابان می‌ایستند و هرکسی که از آنجا رد می‌شود  را خیس می‌کنند. گاهی هم به سر و روی یکدیگر گچ می پاشند، این یک رسم بنیان گذاری شده توسط راهبان بودایی برای برکت بخشیدن است. این ترکیب آب و پودر تقریباً مشابه جشن های هولی است و ممکن است این آداب و رسوم در هند سرچشمه گرفته باشد، زیرا سونگکران به طور گسترده تر و طولانی تر در بخش شمالی تایلند که در نزدیکی هند است، جشن گرفته می شود.

این پاکسازی بهاری، هم از نظر جسمی و هم معنوی است. از جنبه فیزیکی، علاوه بر نظافت، آداب و رسوم دیگر این جشن دور ریختن هر چیزی است که کهنه و بی فایده باشد وگرنه برای صاحبش بدشانسی می آورد. از جنبه معنوی نیز برخی افراد تصمیم تازه ای برای زندگی خود در سال نو می گیرند.

سه روز سونگکران

در اولین روز جشنواره، مردم خانه ها و مکان های عمومی مانند معابد و مدارس را تمیز می کنند تا از شر بدشانسی های سال قبل خلاص شوند و آنها را برای سال جدید آماده کنند. یکی دیگر از فعالیت ها مراسمی که شامل ریختن آب معطر بر روی تصاویر مقدس بودای معبد است که آن را Song Nam Phra است، مهم است که توجه داشته باشید آب (به طور سنتی با عطری به نام Nam Ob معطر می شود) نه روی سر تندیس، بلکه بر روی تنه و بدن ریخته می شود.

روز دوم به وان نائو معروف است و زمانی است که مردم غذا و هدایایی را آماده می کنند تا روز بعد به راهبان و معابد داده شوند. همچنین زمان احترام به بزرگترها است و جوانان آب گلاب و عطر یاس و همچنین آبی مقدسی به نام  نام اوپ (Nam Op) تهیه می کنند و با آن در مراسمی به نام روت نام دام هوآ (Rot Nam Dam Hua) پاهای والدین خود را می شویند. والدین در ازای آن، معمولاً همراه با یک گلدسته گل یاس، به فرزندان برکت می دهند. بسیاری از مردم همچنین در محوطه معبد محلی خود استوپاهای شنی، معروف به چدی سای (Chedi Sai)، را به عنوان یک سنت خانوادگی و تقدیم یک هدیه معنوی به خانواده درست می کنند.

روز سوم سونگ کران به وان پایوان معروف است و مردم معمولاً روز را با بازدید از معبد محلی خود برای ارائه غذا و لباس به راهبان آغاز می کنند و سپس برای آنها دعا می کنند. آنها همچنین در آیین های دیگری شرکت می کنند که اعتقاد بر این است که برای سال نو خوش شانسی می آورد.

غذاهای سونگکران

برخی از غذاهای سنتی تایلندی به همراه دسرها و نوشیدنی ها، غذای محبوب این جشن هستند.

خائو چه (Khao Chae) یک غذای سلطنتی فصلی است که از برنج پخته شده در ترکیب آب و گلاب با چاشنی های مختلف تهیه می شود. برخی از چاشنی ها شامل توپ های تهیه شده از خمیر میگو، موسیر شکم پر، فلفل دلمه پر شده با گوشت، انبه خام، خیار تازه، زنجبیل وحشی تازه، فلفل دلمه ای تازه و پیاز بهاری تازه است، این غذا در فصل گرم مصرف می شود زیرا بسیار خنک و با طراوت است.

برنج چسبنده انبه دسر معروف تایلندی است که همه آن را دوست دارند. انبه تایلندی در فصل مارس تا مه ( از نیمه اسفند تا نیمه خرداد) برداشت می شود و بسیار شیرین و خوشمزه است. انبه بهتر است با برنج پخته شده و با شیر نارگیل ترکیب شود، این کار برنج را شیرین می کند و بافتی تقریباً شبیه پودینگ به آن می دهد، این دسر معمولاً به صورت گرم همراه با برش های خنک انبه سرو می شود.

میگو پد تای (Prawn PAD THAI) ترکیبی از برنج تازه سرخ شده با ادویه های مختلف است! برای تهیه آن، میگوهای رودخانه ای تازه اضافه می شود تا این غذا خوشمزه تر شود. مقداری چاشنی از بادام زمینی آسیاب شده، فلفل تند و یک تکه لیموترش،  ترکیب بی نظیری ایجاد می کند.

سونگکران از ۱۳ آوریل تا ۱۵ آوریل (۲۴ تا ۲۶ فروردین) جشن گرفته می شود.

منبع:ایرنا