چادگان ؛ شهری در جوار زاینده رود

به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان چادگان؛ در ۱۱۵ كيلومتري غرب استان اصفهان؛ شهری زیبا و خوش آب و هوا با جاذبه های توریستی منحصر به فرد وجود دارد که از شمال به شهرستان فريدن، از جنوب به استان چهار محال و بختياری، از شرق به شهرستان تيران و كرون و از غرب به شهرستان فريدونشهر محدود مي شود.
شهرستان چادگان يكي از شهرستان هاي استان اصفهان است كه در سال ۱۳۸۱ بر اساس مصوبه هيات دولت از شهرستان فريدن مستقل گشته است.

شهرستان چادگان در منطقه اي كوهستاني كه اطراف آن را سلسله مراتب كوههاي زاگرس احاطه نموده قرار گرفته است . اغلب كوه هاي شهرستان عريان و سنگلاخي مي باشد .
چادگان در گذشته يكي از مهم ترين نواحي پنج گانه فريدن به شمار مي رفته و حدود ۵۰ قريه داشته است.به نظر مي رسد مهم ترين عامل پيدايش شهر چادگان وجود رودخانه زاينده رود به فاصله سه كيلومتري جنوب شهر بوده است.
ردپای اسکندر در تاریخ چادگان
نام باستانی این شهر «پاراتاک» بوده که بعدها به چادگان تغییر پیدا کرد. نام چادگان از دو بخش «چاد» و «گان» تشکیل شده است. چاد کلمه‌ای ترکی به معنای شیار، شکاف و دره و گان، پسوند نسبت است. قرار گرفتن بافت قدیم شهر چادگان در میان دره‌ای کوچک با معنای لغوی آن یکسان است. سابقه تاریخی این منطقه به درستی معلوم نیست، ولی آنچه مسلم است در دوران صفویه با کوچاندن ترک زبانان توسط شاه عباس اول به این ناحیه و نیز به واسطه داشتن موقعیت طبیعی مساعد و نزدیکی به زاینده رود، منطقه آبادی بوده است. اگر به نوشته‌های مورخین رجوع شود، آخرین پادشاه هخامنشی برای گردآوری سپاه به پاراتاک آمده و از این راه با عبور از دهات دیگر به همدان رهسپار شده است. درباره اقامت اسکندر در این محل روایات مختلف است، اما از میزان نفوذ وی در این خطه، می‌توان به همین نکته بسنده کرد که مکانی را که اکنون به صورت روستایی در مجاورت چادگان قرار گرفته به نام وی نام‌گذاری شده و هنوز هم به “اسکندری” معروف است.
آنچه مشهور است در این محله پاراتاک به طور کلی منهدم شد و مردم شهر خانه‌های مخروبه خود را رها کرده و در 2 کیلومتری شهر قدیم بنای شهر جدیدی را گذاشتند. با توجه به ستون‌های سنگی شکسته و آجرهای بزرگ و بقایای ظروف سفالی و مفرغی، این نکته واضح است که چادگان دارای تمدنی وسیع بوده است.
دهکده تفریحی زاینده رود
دهکده تفریحی زاینده رود یکی از زیباترین تفرج‌گاه‌های استان اصفهان است که در کنار سد چادگان و در ساحل دریاچه پشت سد با امکانات تفریحی فراوان و مناظر زیبا از طبیعت واقع شده است.
مجموعه دهکده تفریحی چادگان با سکوهای نشیمن خانوادگی، باشگاه سوارکاری برای آموزش و سوارکاری میهمانان، اسکله قایقرانی دهکده با دستگاه‌های قایق پدالی، قایق موتوری و یک دستگاه اتوبوس دریایی مجهز شده است. از دیگر امکانات موجود می‌توان به رستوران برای پذیرایی میهمانان، تجهیز و راه‌ اندازی استخر مطابق استانداردهای معمول در سانس‌های مختلف جهت استفاده خانم‌ها و آقایان، احداث زمین‌های ورزشی فوتبال، والیبال، بسکتبال، تنیس و پینگ پنگ، تله کابین و پیست‌های دوچرخه‌سواری، باند فرود هلکوپتر و پروازهای نمایشی نیز اشاره کرد.

خانه معظم الملک میر پنج
مهم‌ترین جاذبه تاریخی چادگان، خانه «معظم الملک میر پنج» به شماره ثبت ۲۱۸۱۵ است. این ساختمان دارای زیرزمین، تالارها و اتاق‌های وسیع با دیوارهایی مزین به نقوش و آیینه‌کاری‌های ظریف است. تزئینات خانه متاثر از تزئینات قرن گذشته اروپا ولی ساخت آن مطابق با موقعیت جغرافیایی این منطقه بنا شده است. به همین دلیل و به جهت موقعیت کوهستانی منطقه و جلوگیری از ورود سرما، در جلو ایوان اتاق خواب جداره‌ای از شیشه‌های الوان به صورت قرینه قرار گرفته‌اند. در مقابل عمارت هم حوضی بزرگ تصویر خانه را با شیشه‌های رنگینش منعکس می‌سازد.

مشهد کاوه
مشهد كاوه» یكی از دهستان‌های شهرستان چادگان است. این دهستان را با نام‌هایی چون دهستان كاوه، دهستان كاوه آهنگر یا مشهد می‌شناسند. اسم این دهستان «كودلیه» بوده و بعد از قیام كاوه آهنگر نام این دهستان تغییر كرده است؛ زیرا آرامگاه كاوه آهنگر و پسرش در این مكان قرار دارد. این آرامگاه تجلی عشق به ایران زمین كاوه آهنگر یكی از اسطوره‌های تاریخی ایران است.
کاوه که پیشه او آهنگری و از اهالی کوالیّه بوده و برای امرار معاش به مقتضای شغل خود به اصفهان رفته و در آنجا حرفه خود را ادامه می دهد و بر علیه ظلم و ستم ضحاک می شورد و به همراه عامه مردم که از کثرت ظلم و بیداد به ستوه آمده بودند ، ضحاک را از تخت چند ساله پادشاهی به زیر می کشد.

کاوه به هنگام مرگ وصیت نمود تا وی را در محل تولدش به خاک بسپارند و چنین شد. پیکر او به کوالیه منتقل شده و در کنار مزار پسرش (قارون) به خاک سپرده شد. پس از این واقعه کوالیه تدریجاً به مشهد کاوه تغییر نام دا
همه اهالی منطقه از پیر تا جوان كاوه را می‌شناختند و روایات مربوط به او را با جزئیات شنیدنی می‌دانستند و به درستی بازگو می‌كردند.
پل اورگان
این پل پس از طی تشریفات قانونی لازم به شماره 31586 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.پل تاریخی اورگان در سال 1308 توسط حاج جلیل استکی یکی از اهالی بخش اورگان بر روی زاینده رود ساخته شد و در سال 1315شمسی وصیت نمود که پس از فوت ملا علی آقا استکی و ملا محمدهاشم از تمام دارایی او یک سوم آن را به مخارج ساخت و تعمیر پل برسانند.
پل اورگان نماد پایداری و استقامت قومی خودساخته و اصیل، یادگار همتی بلند در سایه محرومیت و نشانی از بختیاری‌های مرکز ایران است.

حدود یک قرن پیش‌ از این اهالی روستایی در غرب چادگان در رنج و مشقت برای تردد به روستاهای همجوار به‌ اجبار تن به رودخانه‌ای می‌زدند که بیشتر سال آب و تکه‌های یخ باهم در آن جاری بودند، اما گرمای همت و تلاش‌ بزرگان روستا دست‌به‌کار شدند با کمک استادکاران و مردان نیرومند روستا، کوره‌ آجرپزی در حاشیه رودخانه ساختند و به سخت این پل همت گماردند.
پل آورگان که در جوار روستایی به همین نام و بر روی زاینده رود ساخته شده داراری 90 متر طول، عرض و ارتفاع پنج‌متر در قوس میانی، با 12 پایه و 11 دهانه معبر آب و حتی تعبیه مخفیگاهی درون پل، برای اقامت چندساعته مسافران و در راه ماندگان است.
سد زاینده رود
دریاچه سد زاینده رود با مساحت ۴۵ کیلومتر مربع، در مجاورت شهر چادگان در ۱۱۰ کیلومتری غرب اصفهان قرار دارد. ارتفاع این دریاچه حدود ۲۰۰۰ متر از سطح دریا است. سد زاینده‌رود در سال ۱۳۴۹ خورشیدی روی رودخانه زاینده‌رود در استان اصفهان به منظور تأمین بخشی از آب آشامیدنی استان‌های اصفهان، چهارمحال و بختیاری و یزد، تأمین آب کشاورزی حوضه زاینده‌رود، کنترل سیلاب‌های فصلی و تولید برق ساخته شد. حجم مخزن این سد در بیشترین میزان ۱۴۷۰ میلیون مترمکعب و حجم مفید آن ۱۰۹۰ میلیون مترمکعب است.

متأسفانه خشکسالی‌های سال‌های گذشته حجم آب ذخیره این سد را که تنها منبع تأمین‌کننده آب آشامیدنی ساکنان استان اصفهان و استان‌های همجوار است به شدت کاهش داده است. دریاچه سد زاینده‌رود زیستگاه ماهیانی همچون انواع قزل‌آلای رنگین کمان، کپور و زرد است و افراد بسیاری برای ماهیگیری به این منطقه مراجعه می‌کنند.
مذهب و گویش
اهالي ساكن در شهر چادگان مسلمان و داراي مذهل شيعه مي باشند مسجد جامع شهر سابقه اي نسبتا طولاني دارد و در بافت قديمي شهر جاي گرفته است كه نوسازي شده و اثر معماري قديمي ندارد .
بیشتر اهالی‌ شهرستان‌ چادگان‌ شیعه دوازده‌ امامی‌اند و به‌ فارسی‌ با گویش‌ لری‌ و تركی‌ سخن‌ می‌گویند. در برخی‌ از آبادی های‌ آن‌ ارمنیان‌ نیز زندگی‌ می‌كنند. قسمت های‌ جنوبی‌ شهرستان‌، محل‌ ییلاق‌ طوایفی‌ از ایل‌ بختیاری‌ است‌.
موقعيت استقرار مسجد جامع چهار محله خاني،محله هاشميان و محله خوانين را به هم پيوند مي دهد و دسترسي ساكنين محله هاي مذكور را براي انجام فرايض ديني ميسر مي سازد علاوه بر مسجد جامع، محله بادبادگاني ها، محله حفيظ آباد و محله هاشميان هر كدام داراي يك مسجد كوچك محلي و در محله عباسي مسجد جديدي مورد بهره برداري قرار دارد.
اماکن زیارتی
از اماکن مذهبی و زیارتی می توان امامزاده عبدالله بن زید پدر شاه عبدالعظیم واقع در شهر رزوه که هم جاذبه زیارتی و هم جاذبه طبیعی و گردشگری دارد.

هم چنین امامزاده خواجه محمد، روستای پرمه در 46 کیلومتری مرکز شهرستان و امامزاده اسماعیل روستای فراموشجان در 27 کیلومتری مرکز شهرستان از دیگر اماکن زیارتی هستند.
غذاهای محلی
اشکنه، بزباش،کله جوش،یتیمچه و انواع آش از غذاهای محلی این شهرستان است.
سوغات
علاوه بر سیب زمینی و محصولات باغی و نیز حبوبات؛ قالی و قالیچه‌های بختیاری در این منطقه از دیرباز خواهان بسیار داشته و دارد و بهترین سوغات این منطقه می باشد.
شهدا
شهرستان چادگان بیش از 165 شهید تقدیم انقلاب کرده است.سرتیپ پاسدار شهید نبی الله شاه مرادی (حنیف) یکی از شهدای این شهرستان است.سرتیپ پاسدار حنیف فرزند غلامعلی که در سال 1341، در شهرستان چادگان در خانواده ای مذهبی به دنیا آمد دارای تحصیلات کارشناسی علوم سیاسی بود.
شهید شاه مرادی در مهر ماه 1358 وارد سپاه شد. تقریباً تمام طول دفاع مقدس را (حدود یک صد و چهل ماه) درجبهه ها حضور داشت و در این اثنا موفق شد کارشناسی خود را در رشته علوم سیاسی اخذنماید.
این شهید عزیز مسئولیت های مهمی را در طول خدمت مخلصانه اش به عهده گرفت. مسئولیت هایی همچون مسئول اطلاعات سپاه فریدن، مسئول اطلاعات سپاه فلاورجان،مسئول اطلاعات سپاه داران، فرمانده سپاه فریدن منطقه اصفهان، فرمانده مرکز اطلاعات 124 انبیاء و در نهایت معاون اطلاعات نیروی زمینی سپاه.
سر انجام در 19دیماه 1384 و در آستانه روز عرفه و در حالی که با سردار احمد کاظمی فرمانده نیروی زمینی سپاه و جمعی از بهترین دوستان قدیمی خود عازم منطقه شمال‌غرب بودند، درسرزمین مهدی باکری در منطقه‌ای که پیش از بیست و دو سال از عمر خود را وقف خدمت درآنجا نموده بود، در اثر سانحه سقوط هواپیما به فیض شهادت رسید.
مشاهیر و بزرگان
حاج مصطفی قلی خان(امیر پنجه) در گذر از تاریخ شهرستان، یکی از چهره های برجسته و مفتخر این شهرستان است.وی فردی شجاع وکار آزموده در فرماندهی فوج فریدن بوده است که از درجات پایین به سرهنگی وسپس به امیر پنجه ای فوج فریدن رسید.
او افزون بر مدیریت منطقه فریدن،درمقاطعی نیز حاکمیت خوانسار،گلپایگان،خمین،کمرهو بوشهر را نیز برعهده داشته است.
از اقدامات فرهنگی وی ساخت مسجد جامع چادگان وپایه ریزی عمارت معظم الملک که اکنون پایگاه میراث فرهنگی است را می توان نام برد.
ملا محمد صالح منسوب به فریدنی  یکی دیگر از این چهره های تاریخی است که در سال 1203 ه.ش در یک خانواده ی روحانی در قریه چادگان به دنیا آمد.تحصیلات مقدماتی را نزد پدرش ملا ابراهیم فرا گرفت و از دوران کودکی تحت تاثیر پدر با علوم باطنی وعرفانی آشنایی یافت. ملا صالح افزون بر تحصیل و تدریس در مشهد و اصفهان،بیشتر اوقات به ویژه دوره پیری را در زادگاهش گذراند.
از دیگر مشاهید این خطه می توان آقا سید اباالفضل فرزند آقاسید علی قاضی ونوه آقاسید محمد باقر،از روحانیون برجسته دوره قاجار و مشروطیت را نام برد که از نظر علمی و فقهی مرجع برخی دیگر از علمای منطقه بوده است. این روحانی برجسته در وقایع مشروطه و پس از آن سردمدار جنبش انقلابی بود.از این رو وی محبوبیت خاصی در بین مردم داشته است.

ملا غلامحسین ربانی نیز از عالمان دوره مشروطیت چادگان و پس از آن است.وی از شاگردان جهانگیر خان قشقایی بوده است که مانند استاد تا آخر عمر تغییر لباس نداد.
حاج سید اسدالله ساکن روستای انالوجه از روستا های بخش مرکزی چادگان بوده است.این روحانی مورد مرحمت صدر اعظم دولت ایران،میرزا آقاخان اعتمادالدوله قرار گرفته است و به نواب اشرف،حاکم منطقه امر کرده که از این روستا به احترام این عالم،مالیات گرفته نشود.
یکی دیگر از مشاهیر گذشته چادگان در زمینه فرهنگ، ادب وشعر می توان به حاج سید محمد شهیر فریدنی و متخلص به (آتش) اشاره کرد.وی در دوره فتحعلی شاه و در سال 1186ه.ش در چادگان به دنیا آمد.
میرزا عزیز الله خانی از خمله مکتب داران، شاعران و اولین معلم در سیستم جدید آموزشی بوده است که شاگردان بسیاری در مکتب وکلاس او به آموختن علم ومعرفت پرداخته اند.
استاد غلامحسین یکی از هنرمندان مینا کار معاصر واز مشاهیر ایران زمین در زمینه صنایع دستی است.وی در سال1307ش در چادگان به دنیا آمد.استاد غلامحسین حدود بیست سال در خدمت استاد شکر الله صنیع زاده شاگردی کرد تا به درجه استادی در کار مینا کاری رسید.استاد در نوزدهم آذر  1376ه.ش دیده از جهان بست و در قطعه نام آوران باغ رضوان اصفهان مدفون گردید.

منبع:ایمنا