به‌دنبال ثبت‌ ملی دو آیین عزاداری بوشهری

سودابه معموری در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: استان بوشهر با داشتن قدمت دیرینه در برگزاری مراسم‌های عزاداری ماه محرم و صفر اقدام به ثبت ملی آثارهای معنوی کرده است تاجایی که از  ۸۱ اثر ناملموس به ثبت ملی رسیده در این استان، ۲۱ اثر مربوط به این ایام عزاداری محرم و صفر است.

وی افزود: هر یک از این مراسم‌ها دارای ارزش‌های شاخص و منحصر به فرد خود است؛ که با فرهنگ مردم استان بوشهر گره خاصی خورده است.

کارشناس ثبت آثار اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر تصریح کرد: این مراسم‌های مربوط به عزاداری که در مراسم بزرگان مذهبی تا به امروز باقی مانده است،  یکی از باسابقه‌ترین انواع رسومات غنی در ایران محسوب می‌شوند.

معموری ادامه داد: «گرده بخشو» یکی از مهم‌ترین آثاری که به ثبت رسیده است. جهانبخش کردی‌زاده شیوه‌ای تاثیرگذار از مداحی خلق و از خود به یادگار گذاشت که به عنوان ماندگارترین سبک مداحی مذهبی در جنوب کشور معروف است. برخی استان‌ها از این نوع نوا خوانی الهام گرفته اند.

وی یادآور شد: «سینه زنی بوشهری»، «ساخت سازهای سنتی» که در ایام سوگواری نواخته می‌شود، «ساخت سنج  و دمام»، مراسم «مَختَک یا گهواره علی اصغر»، مراسم «علم گردان» در روستای درودگاه، مراسم «شهید کردن علم» در روستای هلیله، «علم کشون» در شهر خورموج، آیین «گندم کوبی» در شبانکاره، فرهنگ «پخت هریسه» در شهر شُنبه، مراسم «خاکسپاری شهیدان کربلا» در شهر گناوه، فرهنگ «پخت آش بوشهری» در مراسم سوگواری، «پامنبری»، «شروه خوانی»، نواختن «سنج و دادم» و «هیا مظلوم یا بُر حیدری» که این مراسم برای شکستن سوگواری انجام می‌گیرد از دیگر آثار ثبت شده در استان بوشهر است.

این کارشناس ثبت آثار خاطرنشان کرد: تعزیه امام حسین (ع) و یاران با وفایش در ماه محرم که گستره استانی دارد و «تعزیه قانیان» در بندر ریگ، «شبیه گردانی عاشورا» در بندر ریگ از دیگر آثار ثبت شده هستند.

معموری با اشاره به آیین‌های رو به فراموشی در استان بوشهر می‌توان بیان کرد: «مراسم شب یازدهم محرم» در روستای هلیله شهرستان بوشهر رو به فراموشی بود که اطلاعات مربوط به این آیین تدوین شده است و در تلاش هستیم این آیین را با کمک رسانه‌ها برای مردم آگاه سازی کنیم.

وی اضافه کرد: در این مراسم مردم شب ۱۱ محرم تنورهای خانه هایشان چراغ فانوسی را روشن می‌گذاشتند و جای سر بریده‌ای را در تنور ایجاد می‌کردند تا این گونه ارادت خود را به حضرت اباعبدالله الحسین (ع) نشان دهند.

کارشناس ثبت آثار اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر تاکید کرد: این روزها با توجه به استفاده کمتر مردم از تنور این آیین رو به فراموشی بود که ما در تلاش هستیم از طریق فعالیت‌های رسانه‌ای و کارهای فرهنگی آن را زنده نگه‌داریم.

معموری یادآور شد: «شال انداختن» آیینی است که در پایان سینه زنی بوشهر استفاده می‌شود و اکنون در حال پیگیری برای ثبت ملی آن هستیم.

وی بیان کرد: برای ثبت آثار ناملموس باید ضمن تحقیقات میدانی و کتابخانه‌ای، مستند نگاری مانند تصویربرداری و عکسبرداری هم صورت گیرد و در کمیته‌های تخصصی بررسی شود.

منبع:ایسنا