۳ روستای ایران در مسیرجهانی
برندق اردبیل، خرانق یزد و لارک هرمزگان روستاهایی هستند که برای رسیدن به‌عنوان دهکده جهانی گردشگری با هم رقابت می‌کنند.اواخر شهریور بود که معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از معرفی ۳ روستای ایران به سازمان جهانی جهانگردی برای اجرای طرح ابتکاری دهکده‌های گردشگری خبر داد. ولی تیموری در این خبر گفته بود کمیته داخلی معاونت گردشگری، روستاهای برندق از اردبیل، خرانق از یزد و لارک از هرمزگان را انتخاب کرده است تا سازمان گردشگری جهانی یکی از آنها را به‌عنوان دهکده گردشگری جهانی انتخاب کند.
براساس طرح ابتکاری دهکده‌های گردشگری سازمان جهانی گردشگری، روستاهایی که جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی، طبیعی، صنایع‌دستی، اقتصاد مبتنی بر گردشگری، مشارکت مردم روستا در فرایند توسعه و امکانات اولیه برای ورود گردشگر را دارند، می‌توانند در این طرح انتخاب شوند. ۳ روستایی هم که در ایران انتخاب شده‌اند هر یک ویژگی خاصی دارند و می‌توانند به این شبکه جهانی متصل شوند؛ هرچند برای رسیدن به این نقطه این روستاها نیز به توجه و کار مضاعف نیازمندند.
خرانق؛ نیازمند اعتبار
شهرستان اردکان محل اصلی قرار گرفتن روستایی است که یکی از قدیمی‌ترین سازه‌های خشت‌وگلی ایران در آن قرار دارد. خرانق روستایی در دل کویر و در همسایگی معدن آهن چادرملو است و می‌کوشد با توسعه گردشگری گام‌به‌گام به‌سوی توسعه حرکت کند.
بخشدار خرانق با بیان اینکه طبق آخرین سرشماری جمعیت ثابت روستا ۵۰۰ نفر است به همشهری می‌گوید: با توجه به اینکه خرانق یک روستای گردشگری است روزهای تعطیل جمعیتش به ۲ هزارنفر می‌رسد؛ زیرا ساکنان قدیمی برای آخر هفته به خانه‌هایشان برمی‌گردند.
عباس حیدرپور با بیان اینکه جمعیت ثابت روستا معدنکار یا کشاورزند، می‌افزاید: از نظر سنی نیمی از جمعیت جوان هستند که اگر امکان کار و تحصیل نداشته باشند، تمایل دارند به شهر مهاجرت کنند.
وی درباره افزایش امکانات تحصیلی روستا می‌گوید: تا سال گذشته در روستای ما فقط تا دوره اول متوسطه وجود داشت، اما مدتی است یک هنرستان گردشگری در منطقه ایجاد شده است و باتوجه به ظرفیت منطقه دانش‌آموزان دختر و پسر می‌توانند در رشته گردشگری تحصیل کنند و همین‌جا به‌کار مشغول شوند.
بخشدار خرانق با بیان اینکه مردم روستا مایل هستند در طرح دهکده جهانی مشارکت کنند، می‌گوید: خرانق با مشکل تامین آب شیرین مواجه است و از طرفی باید به شبکه سراسری گاز خانگی هم
متصل شود.
حیدرپور با بیان اینکه برای توسعه گردشگری در روستا به سرمایه‌گذاری نیاز است، ادامه می‌دهد: معدن آهن چادرملو در نزدیکی خرانق قرار دارد، مردم حاضرند معدن را بازسازی کنند و تا مثلا ۱۰ سال عواید خانه‌ها را بردارند و پس از این مدت مالکان بتوانند از درآمد گردشگری خانه‌هایشان بهره‌مند شوند.
وی که بر حفظ ارزش‌های معماری روستا تأکید دارد، می‌گوید: هم‌اکنون با کمک مردم مرمت روستا و قلعه در حال انجام است، اما بازسازی خانه‌ها حتما مطابق معماری منطقه انجام خواهد شد و در حریم ۱/۱ هکتاری قلعه ساخت‌وساز به شکل جدید ممنوع شده است.
روستای باستانی
خرانق روستایی است که از دل تاریخ برآمده است. مدیرکل میراث‌فرهنگی یزد با بیان اینکه خرانق، روستایی متعلق به دوران قبل از اسلام با یک قلعه مطبق است که قدیمی‌ترین منارجنبان ایران در آن ساخته شده به همشهری می‌گوید: در کنار قلعه یک کاروانسرای قاجاری وجود دارد که هم‌اکنون برای گردشگران قابل اقامت است. در مجاورت روستا یکی از بزرگ‌ترین رمل‌های کویری ایران وجود دارد که در بعضی مناطق ارتفاع آنها تا بیش از ۶۰ متر می‌رسد. برای توسعه گردشگری هم چند کمپ کویری در کنار این رمل‌ها ایجاد شده و داخل روستا هم یک اقامتگاه بومگردی است.
سیدمصطفی فاطمی با بیان اینکه یک ان‌جی‌اوی روستایی برای مرمت بناهای تاریخی در روستا تشکیل شده است، می‌افزاید: قلعه روستا به بیش از ۵۰ میلیارد تومان برای استحکام‌بخشی و مرمت سقف‌ها نیاز دارد و بودجه‌های میراث فرهنگی برای این مرمت کافی نیست و به همین دلیل ما از طرح‌های معین میراث فرهنگی که در آنها از صنایع برای مرمت آثار تاریخی کمک گرفته می‌شود، استفاده خواهیم کرد. وی درباره نحوه مدیریت گردشگری روستا پس از انتخاب احتمالی به‌عنوان دهکده جهانی هم می‌گوید: مبنای مدیریت گردشگری براساس تصمیماتی است که سازمان جهانی گردشگری به ما اعلام می‌کند.
همکاری مردم در خرانق
فعالیت‌های محلی همواره نیازمند همیاری مردم بومی است. عضو ان‌جی‌اوی زادگان خورشید خرانق نیز به همشهری می‌گوید: قلعه خرانق یکی از قلعه‌های قدیمی و سالم کشور است که مردم تا سال ۱۳۶۲ در آن زندگی می‌کردند و همه بناهای روستا پلاک ثبتی دارد. پس از خالی از سکنه شدن قلعه، روند تخریب آن آغاز شد و حالا باید اقدامات سریعی برای جلوگیری از تخریب بخش‌های سالم قلعه و مرمت بخش‌های دیگر آن انجام شود.
رضا طالبان با بیان اینکه انجمن با کمک فعالان، جوانان و مردم خرانق ایجاد شده است، خاطرنشان می‌کند: انجمن مدتی است مستحکم‌کردن قلعه را آغاز
کرده است.
وی با اشاره به اینکه هزینه‌های کارگر و استادکار مرمت بالاست، ادامه می‌دهد: سعی می‌کنیم مرمت را با کمک مردم ادامه دهیم و از معادن و کارخانه‌های اطراف روستا در قالب تعهدات اجتماعی کمک بگیریم. شورای خرانق هم بودجه‌ای را از محل فروش بلیت بازدید قلعه به این امر اختصاص داد که البته پس از کرونا قطع شد.
لارک نگینی در جنوب
لارک با ۷/۴۸کیلومترمربع مساحت در دل تنگه‌هرمز، جزیره‌ای بکر با آداب‌ورسوم، آثار تاریخی و طبیعت بی‌نظیر است و می‌تواند نظر هر گردشگری را به‌خود جلب کند. فریدون همتی، استاندار پیشین هرمزگان که تا همین هفته قبل متصدی این پست در استان بود، در دوره فعالیت خود طرح‌ها و برنامه‌های عمرانی و گردشگری زیادی را در این جزیره پیگیری کرده که یکی از آنها نامزدی لارک به‌عنوان دهکده جهانی گردشگری بود. او درباره امکانات گردشگری این جزیره به همشهری می‌گوید: لارک یکی از جزایر ۱۴ گانه هرمزگان است که معدن آهن، پوشش گیاهی وسیع و محیط‌زیستی بکر دارد و گردشگر هنگام قدم زدن می‌تواند آهوان ساکن آن را تماشا کند. سواحل مرجانی و فسفری جزیره و قلعه تاریخی پرتغالی‌ها هم ارزش گردشگری در جزیره را به ما نشان می‌دهد.
همتی با بیان اینکه هم‌اکنون بهسازی روستا، طرح معابر و جاده و رینگ جزیره در حال ساخت است، می‌افزاید: برنامه‌ریزی‌هایی که تاکنون برای جزیره انجام شده مبتنی بر حفظ محیط‌زیست است؛ زیرا گردشگر باید بتواند از طبیعت منطقه لذت ببرد.
استاندار پیشین هرمزگان با بیان اینکه روستای لارک حدود ۵۰۰ نفر جمعیت دارد، می‌افزاید: مردم به زبانی شبیه مردم کشور عمان صحبت می‌کنند.
همتی با اشاره به اینکه ثبت جهانی، لارک را به یک قطب گردشگری تبدیل می‌کند، می‌گوید: مدتی است بخشی از مردم به مشاغل بومگردی روی آورده‌اند و تمایلی به مهاجرت در جزیره وجود ندارد.
رونق لارک
مردم لارک شیفته جزیره و توسعه آن هستند. دهیار روستای لارک با بیان اینکه تنها شغل مردم لارک صیادی است که هر سال ضعیف می‌شود به همشهری می‌گوید: پتانسیل حال حاضر جزیره فقط می‌تواند فعالیت‌های مبتنی بر گردشگری باشد. لارک آب کافی و مناسب برای کشاورزی ندارد و به جز گردشگری اشتغال جدیدی نمی‌توان اینجا فراهم کرد.
محمد ماهیگیر کوهی با بیان اینکه لارک ۱۲۰ خانوار دارد، می‌افزاید: جزیره زیرساخت‌های لازم را دارد. در سال‌های گذشته رینگ جزیره ساخته و لایروبی اسکله انجام شده است، آب و برق هم به بخش‌هایی از جزیره رسیده و پس از چند سال قلعه پرتقالی‌ها مرمت شده است.
وی با اشاره به برگزاری کلاس‌های آموزش بومگردی در سال‌های اخیر برای مردم ادامه می‌دهد: صیادی کار سخت و سنگینی است و چون کار دیگری نبود جوانان از جزیره می‌رفتند، اما در سال‌های اخیر با افزایش مشاغل گردشگری، جوانان هم به ماندن در اینجا علاقه‌مند شده‌اند و مهاجرت از جزیره کم شده است.
دهیار لارک با بیان اینکه جزیره هرمز برای ما تجربه شده است، درباره اهمیت محیط‌زیست جزیره نزد مردم می‌گوید: نمی‌خواهیم اتفاقات بدی که برای هرمز افتاد برای لارک هم رقم بخورد. جزیره ما اداره محیط‌زیست ندارد، اما مردم آهوهای جزیره را مثل فرزندانشان دوست دارند و هیچ‌کس اقدام به شکار آنها نمی‌کند. قدیم‌ها نمک جزیره‌های دیگر از لارک تامین می‌شد، اما الان مردم نمی‌گذارند یک تکه سنگ نمک از جزیره کم شود؛ چون می‌دانند اگر قرار است جزیره گردشگری شود باید محیط‌زیست‌شان را حفظ کنند.
برندق، اشتغال و مهاجرت
برندق یکی از پرجمعیت‌ترین و بزرگ‌ترین روستاهای خلخال در اردبیل است. کشاورزی و باغداری در روستا بسیار گسترده است و به همین دلیل محصولات متنوع کشاورزی، باغی، جالیزی و خشکباری در آن تولید می‌شود. طبیعت زیبا و آب‌وهوای مطبوع، برندق را هم در زمره روستاهایی قرار می‌دهد که می‌توانند مقصد گردشگران باشند.
دهیار روستای برندق درباره تأثیر انتخاب این روستا به‌عنوان دهکده جهانی گردشگری به همشهری می‌گوید: هر سال حداقل ۲۰ جوان به‌دلیل نبود امکانات کاری و تحصیلی به تهران و گیلان مهاجرت می‌کنند؛ درحالی‌که اگر برندق انتخاب شود، مهاجرت معکوس در روستا اتفاق خواهد افتاد. روستا مشکلات زیادی از آب آشامیدنی و اینترنت گرفته تا فاضلاب دارد، اما بودجه خاصی در اختیار روستا قرار نمی‌گیرد.
رسول شکری با بیان اینکه روستا بیش از ۲ هزار نفر جمعیت دارد که بخش زیادی از آنان کشاورز هستند، می‌گوید: یک طرح بومگردی برای روستا نوشته بودیم که معطل مانده است، ولی توانسته‌ایم بودجه‌ای بگیریم که براساس آن خانه بومگردی بسازیم. با این حال مردم روستا مشتاقند ظرفیت‌های گردشگری
افزایش یابد.
روستایی در مسیر ۳ استان
باوجود محرومیت‌های برندق این روستا قابلیت‌های گردشگری بسیاری دارد. مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری اردبیل به همشهری می‌گوید: طبیعت بکر و جذاب این روستا با رودخانه‌های پرآب در حاشیه آن در کنار قرار گرفتن آن در محل تلاقی آذربایجان‌شرقی، زنجان و اردبیل موقعیت ویژه‌ای به برندق بخشیده است.
نادر فلاحی با بیان اینکه برای این روستا ۲ مجموعه اقامتگاه بومگردی درنظر گرفته شده است، ادامه می‌دهد: راه‌اندازی این اقامتگاه‌ها در ماندگاری گردشگران تأثیر بسزایی خواهد داشت.
وی درباره اهمیت افزایش اشتغال در این روستا نیز می‌گوید: ایجاد کسب‌وکارهای خرد روستایی با تکیه بر تولیدات کشاورزی و استفاده از ظرفیت محصولات ارگانیک، در کنار کسب‌وکارهای گردشگری روستایی ضمن پایداری سکونتگاه‌های روستایی موجب مهاجرت معکوس و جذب سرمایه‌گذران بومی و منطقه‌ای و شکوفایی زندگی این روستا خواهد شد.
مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری اردبیل ادامه می‌دهد: اگر برندق به‌عنوان دهکده جهانی گردشگری انتخاب شود، روستا با استفاده از ظرفیت‌های بالقوه طبیعی، کشاورزی و تاریخی روستا و با تکیه بر افراد بومی منطقه و جوانان تحصیلکرده و علاقه‌مند به گردشگری مدیریت
خواهد شد.
از سوی دیگر با رونق گردشگری کسب‌وکارهای خرد محلی هم رونق خواهد گرفت و همه این موارد می‌تواند به حل مشکلات روستا نیز کمک کند.
ظرفیت‌سنجی؛ لازمه بومگردی
بومگردی در مناطق روستایی ابعاد و ویژگی‌های خاص خود را دارد که باید به آنها توجه ویژه داشت. یک کارشناس ارشد جغرافیای گردشگری با بیان اینکه انتخاب یک روستا به عنوان دهکده جهانی گردشگری یک برند معتبر است به همشهری می‌گوید: بومگردی به عنوان یکی از انواع گردشگری نیازمند ظرفیت‌سنجی در استفاده از مناطق بومی است. مردم محلی خصایص ظریفی دارند و باید مراقب باشیم مناطق روستایی و مردمشان در طرح‌های بومگردی آسیبی نبینند. فرهنگ، میراث تاریخی و آرامش مناطقی از این دست باید حفظ شود. سید همام عمادی راد می‌افزاید: اگر یک منطقه طبیعتی قابل توجه دارد، باید به این موضوع توجه کرد که در سال چند نفر می‌توانند بدون آسیب‌رساندن از این منطقه بازدید کنند؟ وی با بیان اینکه مردم بومی باید نسبت به ابعاد توسعه بومگردی آگاه شوند، اظهار می‌کند: لازمه اجرای طرح‌های گردشگری روستایی آموزش شیوه درست فعالیت‌های بومگردی با هدف حفظ سنت، معماری و محیط‌زیست یک منطقه است.
انتخاب هر یک از روستاهای برندق، لارک یا خرانق در آذرماه به‌عنوان دهکده جهانی گردشگری می‌تواند سرنوشت مردم و روستا را دگرگون کند. این روستاها اما تنها نقاطی نیستند که می‌توان با گسترش گردشگری در آنها معیشت مردم، عمر آثار تاریخی و کیفیت محیط‌زیست‌شان را حفظ کرد. همه روستاهایی که نبود امکانات، آنها را خالی از سکنه کرده و مردمانشان را کوچانده است می‌توانند از مسیر گردشگری نجات یابند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.