بیل‌گردانی ؛ شاید وقتی دیگر

این آیین باستانی که قدمتی حدود دو هزار ساله دارد و به دوره زرتشتیان بازمی گردد، برای تشکر از آناهیتا(الهه آب) برگزار می شد و با ورود اسلام و تغییر در باورهای مذهبی مردم، این آیین به شکرانه کشاورزی و نعمت آب برگزار شد و خوشبختانه برگزاری آن به عنوان آئینی کهن در این منطقه از ایران همچنان ادامه دارد.

قصه آیین بیل‌گردانی چنین است که کشاورزان هر ساله در اواخر اولین ماه از فصل بهار، مسیر جوی آب را که از رودخانه قمرود(اناربار) سرچشمه می گرفت لایروبی می کردند، در پایان این لایروبی که شاید چند روز به طول می انجامید، اهالی منطقه جشن می گرفتند و بیلگردانی می کردند.

طبق رسوم قدیم برای بیل‌گردانی ، سه بیل در هم گره خورده در یک طرف و 4 بیل گره خورده در طرفی دیگر توسط پهلوانان روستا به دست گرفته شده و بالای سر چرخانده می شود و هر فردی که بیشتری شمار چرخش بیل ها را داشته باشد، مشروط بر حفظ تعادل خود و بیل ها و انجام صحیح حرکات در پایان برنده اعلام می شود.

این آیین که تا امروز و در روزهای پایانی فروردین ماه با استقبال گسترده بازدیدکنندگان و شرکت کنندگان در نیم‌ور برگزار شده و در سال 1386 به ثبت ملی رسیده است هم از تیغ ممنوعیت تجمعی کرونا در امان نماند و جای خالی مردم در برگزاری این آیین در سال 99 باقی خواهد ماند، آئینی که امسال ابتدا خبر از لغو آن شنیده شد ولی در نهایت شنیده شد که بدون حضور مردم و تنها با حضور بیلگردانان در منطقه باستانی چارطاقی محلات برگزار شده است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی در گفت و گو با ایسنا در خصوص برگزاری این آئین، گفت: طبق رسم هر سال باید روزهای پایانی فروردین ماه آیین بیلگردانی در نیم‌ور برگزار می شد، اما متاسفانه امسال به دلیل شیوع بیماری کرونا و با توجه به اینکه این جشن تجمع مردم را به دنبال دارد، امکان برگزاری آن وجود نداشت.

علیرضا ایزدی با تاکید بر اینکه مسلما باید برای برگزاری چنین آئین هایی منتظر عادی شدن شرایط باشیم، به تعامل استان مرکزی با سه استان دیگر از جمله استان خوزستان برای برگزاری برخی رویدادهای فرهنگی و تاریخی اشاره کرد و افزود: طبق برنامه ریزی های انجام شده قرار است با خروج از این بحران، شب های فرهنگی را بین این سه استان و استان مرکزی برگزار کنیم که یکی از برنامه ها می تواند برگزاری آیین بیلگردانی به عنوان آیین کهن و خاص استان باشد.

ایزدی گفت: قطعا نمی توان برگزاری چنین آیینی را از تقویم تاریخی استان در سال 99 حذف کرد، به همین دلیل به فرصت و برنامه ای دیگر موکول خواهد شد.

به گزارش ایسنا، آیین بیل‌گردانی در کنار اینکه برای اکثر مردم استان مرکزی و همه اهالی نیم‌ور و محلات آیین و جشنی شناخته شده است، برای بسیاری از مردم کشور نیز دارای جایگاه فرهنگی و تاریخی است و همین جایگاه باعث می شود که هر ساله اواخر فروردین ماه برای دیدن این آئین راهی محلات که البته یکی از مهمترین قطب های گردشگری استان مرکزی است، بشوند، اما امسال این فرصت گردشگری هم برای گردشگران و هم برای شهرستان محلات به عنوان مقصد گردشگری از دست رفت.

حضور گردشگران قطعا پویایی اقتصادی گردشگری یک منطقه را به همراه دارد و در این روزهای قرنطینه که صنعت گردشگری کشور به صورت کامل تعطیل است، فعالان این عرصه خسارت بالایی را متحمل شده اند.

فرماندار محلات در خصوص از دست رفتن این فرصت به ایسنا گفت: شهرستان محلات یک شهرستان گردشگرپذیر استان مرکزی است و در طول سال های اخیر به لحاظ پتانسیل های خاص خود مانند بناهای تاریخی، آبگرم، برگزاری آیین های کهن و باستانی مانند بیل‌گردانی ، نمایشگاه های گل و گیاه، ماهیان زینتی و سنگ رتبه اول گردشگری را به خود اختصاص داده است.

حسن قمری با اشاره به این پتانسیل های گردشگری که منتهی به شکل گیری و احداث زیرساخت ها و تاسیسات اقامتی شده است، افزود: متاسفانه به دلیل شیوع بیماری کرونا و وضعیت کنونی، حوزه گردشگری شهرستان کاملا تعطیل شد و بیشترین آسیب اقتصادی به حوزه گردشگری وارد شد.

وی با بیان اینکه صنعت گردشگری کشور و استان مرکزی از ابتدای اسفندماه تا به امروز کاملا تعطیل بوده است در حالی که برخی از صنایع و صنوف به صورت مقطعی فعال بوده اند، گفت: با توجه به اینکه همه توصیه های بهداشتی به ماندن مردم در خانه و سفر نکردن ختم می شود، مسلما فعلا نمی توان چاره ای برای این صنعت اندیشید مگر اینکه دولت در صورت در نظرگرفتن بسته های حمایتی برای واحدهای تولیدی و صنایع و مشاغل آسیب دیده، صنعت گردشگری را نیز در اولویت قرار دهد.

فرماندار محلات تصریح کرد: با توجه به صحبت وزیر میراث فرهنگی ظاهرا کمک به صنعت گردشگری جدی است و به محض عبور از بحران، بسته های حمایتی مدنظر قرار می گیرد و فعلا باید منتظر ماند و شرایط آینده و تصمیمات ملی را دید.

قمری در خصوص برگزاری آیین بیلگردانی در فرصتی دیگر بیان کرد: این آیین در واقع پایان فروردین ماه و به جهت شکرگزاری آب و لایروبی جوی ها برای کشاورزی برگزار می شود، اما می توان در فرصت دیگری به صورت نمادین آنرا برگزاری کرد.

منبع:ایسنا