به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ایرنا، مجید شفیعی در کتاب  گذری بر خاک نمناک به روایت قصه‌هایی از ۱۰ بنای میراث‌جهانی ایران برای گروه سنی نوجوانان می پردازد. شفیعی شاعر و نویسنده کودک‌ونوجوان، متولد ۱۳۵۰ تهران و دانش‌آموخته رشته موزه‌داری و عضو انجمن نویسندگان کودک و نوجوان است؛ او تاکنون بیش از ۵۰ عنوان کتاب اعم از شعر و مجموعه داستان و رمان در نشرهای مختلف به چاپ رسانده است.

کتاب گذری بر خاک نمناک در ۱۰ فصل به معرفی  ۱۰ اثر فرهنگی تاریخی که در فهرست یونسکو ثبت جهانی شده، پرداخته است، هر فصل از این کتاب شامل دو گفتار است که در گفتار اول داستانی کوتاه برای مخاطب روایت و در گفتار دوم یک اثر فرهنگی‌تاریخی مادی (ملموس) به نوجوانان معرفی می‌شود.

راز معبد (زیگورات چغازنبیل)، رویاها (پاسارگاد)، کلمات سنگی (بیستون)، گفت‌وگوی ارواح (تخت‌جمشید)، خاک‌نمناک (ارگ بم)، ماهی بزرگ (سازه‌های آبی شوشتر)، زندان دیو (تخت سلیمان)، خانه مهر (کلیسای سنت استپانوس)، رویای سلطان (گنبد سلطانیه) و باغ فیروزه‌ای (میدان نقش جهان)، عناوین ۱۰ فصل کتاب گذری بر خاک نمناک است که شفیعی تالیف کرده است.

به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، تا پیش از انقلاب اسلامی هیچ‌کدام از آثار فرهنگی، تاریخی و طبیعی کشور در فهرست میراث‌جهانی به ثبت نرسیده بود؛ در سال ۱۳۵۸ سه اثر چغازنبیل، تخت‌جمشید و میدان امام (نقش جهان) اصفهان ثبت شد و در ادامه پس از ۲۴ سال توقف در فرایند ثبت آثار فرهنگی تاریخی مادی (ملموس) در یونسکو، تخت سلیمان در آذربایجان‌غربی، مجموعه ارگ بم کرمان، مجموعه پاسارگاد در فارس، گنبد سلطانیه در زنجان، محوطه بیستون در کرمانشاه، مجموعه کلیساهای آذربایجان غربی و شرقی، سازه‌های آبی شوشتر در خوزستان، بازار تبریز در استان آذربایجان شرقی و بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی در استان اردبیل، مجموعه باغ‌های ایرانی، مسجد جامع اصفهان، برج گنبد قابوس در گلستان، مجموعه فرهنگی تاریخی (کاخ) گلستان تهران، شهر سوخته، منظر فرهنگی میمند، محوطه باستانی شوش، بیابان لوت، قنات‌های ایرانی، شهر تاریخی یزد، منظر باستان‌شناسی ساسانی فارس و جنگل‌های هیرکانی در فاصله سال های ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۸ (۲۰۰۳ تا ۲۰۱۹)، تعداد آثار ایران در فهرست جهانی یونسکو، به ۲۴ اثر  رسید و اکنون ایران در رتبه نهم جهان قرار دارد.

شفیعی در پیش‌گفتار کتاب خود مختصری درباره معاهده بین‌المللی میراث جهانی یونسکو (نوامبر ۱۹۷۲) مربوط به حفظ آثار تاریخی،‌طبیعی و فرهنگی در کشورها می‌پردازد؛ بر اساس این کنوانسیون، کشورهای عضو یونسکو می‌توانند آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی کشور خود را نامزد ثبت به عنوان میراث‌جهانی کنند؛ ایران سه سال پس از تصویب این کنوانسیون در مجمع‌عمومی یونسکو در سال ۱۹۷۵ به کنواسیون میراث‌جهانی یونسکو پیوست.

وی در این بخش ماموریت‌های کنوانسیون میراث جهانی یونسکو، شرایط انتخاب یک اثر به عنوان میراث جهانی، شرایط انتخاب، فرایند نامزدی، فهرست آزمایشی، روند تشکیل پرونده برای معرفی اثر و کمیته میراث جهانی و همچنین آثاری غیرمادی (ناملموس) ایران را که در یونسکو ثبت جهانی شده است، شرح می‌دهد.

به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، آئین باستانی و کهن نوروز، ردیف‌های موسیقی سنتی ایران، آئین پهلوانی و زورخانه‌ای، هنر نمایشی آئینی تعزیه، مهارت فرش‌بافی کاشان، مهارت فرش‌ فرش قشقایی و گبه استان فارس و موسیقی بخشی‌های خراسان شمالی، دانش سنتی لنج‌سازی و دریانوردی در خلیج فارس و نقالی، قصه‌گویی اجرایی ایرانی، آئین قالی‌شویان مشهد اردهال، فرهنگ پخت نان لواش و آئین نوروز، هنر ساختن و نواختن کمانچه، چوگان، بازی سوار بر اسب همراه با روایت‌گری و موسیقی، ساختن و نواختن دو تار ایرانی، هنر نگارگری (مینیاتور) و مراسم و آیین زیارت تادئوس مقدس (قره کلیسا) ، شانزده اثر آیینی و معنوی ایرانیان است که از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۹ (۲۰۰۹ تا ۲۰۲۰) در فهرست میراث ناملموس یونسکو به ثبت رسیده‌ است.

فصل اول این کتاب ( راز معبد) داستان یک مرد نقاش است که هنگام نقاشی از تصویر یک معبد تاریخی، تخیلات و تصورات خود را با مستندات اخبار و رازهای مربوط به آن بیان می‌کند: «اینها را توی کتاب‌ها نوشته‌اند. شاید هم حدس زده‌اند. مثل همین زنبیل بر عکس که یکی فکر می‌کند لاک‌پشت است، یکی فکر می‌کند فیل است و یکی فکر می‌کند تپه است. آقای نقاش می‌خواست تصویر کامل این زنبیل را بکشد با تمام حصارهایش. فاخته خیال نقاش به همه جا سرک کشید. توی تاریخ؛ توی نقاشی؛ در سرزمین خوزستان که این زنبیل توی آنجا پیدا شده بود.».(ص.۲۲)

در انتهای این بخش، آقای نقاش داستان، اطلاعات و تحقیقات کتابخانه‌ای خود را با خواننده به اشتراک می گذارد و اثرش را کامل می‌کند: «نقاش گشت و گشت و کشید و کشید حصار در حصار، معبد در معبد حقیقت برایش مثل آن ماهی سنگی بود که لای آن زنبیل گیر کرده بود و هیچ‌کس آن را نمی‌دید. سال‌ها بعد همه چیز در حمله بزرگی که آشور به عیلام کرد سوخت و خاکستر شد… نقاش از معبد بزرگ چغازنبیل یک نقاشی بزرگ کشید و برای تسکین دردهای این زن شروع کرد به نقاشی کردن و تصویر زن را به طور کامل کشید زنی با بچه‌ای در بغل با سر و دست سالم و پاهایی که شبیه دم ماهی بودند. آن زن لبخند می زد.».(ص.۳۱)

در گفتار دوم فصل اول نویسنده اطلاعاتی را درباره زیگورات چغازنبیل به خوانند می‌دهد: «در سال ۱۸۹۰ میلادی ژاک دمرگان باستان‌شناس معروف (زمین‌شناس و مهندس معدن فرانسوی) گزارش داد که در ناحیه معروف به چغازنبیل معادن نفت وجود دارد؛ در نتیجه همین گزارش شرکت نفت ایران به وجود آمد. در حدود ۵۰ سال بعد از آن تاریخ، مهندسانی که مشغول کار اکتشاف نفت در آن حوالی بودند برای باستان‌شناسی که در شوش حفاری می‌کرد آجری را فرستادند که روی آن نوشته‌هایی بود و همین آجر باعث شد که حفاری و کنده‌کاری و خاک‌برداری از این مکان تاریخی انجام  گیرد.».(ص.۳۵)واژه زیگورات از فعل زیگورو به معنای بلند و برافراشته ساختن مشتق شده است. واژه چغازنبیل از دو جزء چغا به معنای تپه و زنبیل به معنای سبد درست شده است.

چغازنبیل توسط پادشاه عیلامی اونتاش ناپیریشا در نزدیکی رود دز ساخته شد و دوراونتاش نامیده شد؛ دور به معنی شهر یا قلعه بوده است. در مرکز شهر معبد عظیمی به صورت چند طبقه‌ای بنا شده که امروزه فقط دو طبقه آن پابرجا است. معبد چغازنبیل بزرگترین اثر معماری بر جای مانده از تمدن عیلامی است. واژه زیگورات از فعل زیگورو به معنای بلند و برافراشته ساختن مشتق شده است. واژه چغازنبیل از دو جزء چغا به معنای تپه و زنبیل به معنای سبد درست شده است. گویا قبل از حفاری معبد، ویرانه‌های تپه مانند یک زنبیل بر عکس بوده است به همین علت شهر کهن دوراونتاش را به این نام خوانده اند. (ص.۳۶)

«چغازنبیل نیایشگاهی باستانی است که در زمان عیلامی‌ها و در حدود ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد ساخته شده است، چغازنبیل بخش به جامانده از شهر دوراونتاش است، بلندی آن ۵۲ متر ۵ طبقه بوده است، اما امروز ارتفاع آن ۲۵متر و تنها ۲ طبقه و نیم از آن باقی مانده است».(ص.۳۷) «در سال ۶۴۶ پیش از میلاد سپاهیان آشور به رهبری آشوربانیپال به عیلام تاختند با ویران کردن شهر شوش و قتل عام هزاران نفر از مردم بی گناه، تمدن باستانی عیلام را به پایان رساندند.»(ص.۴۰)

شفیعی در ۹ فصل دیگر این کتاب بر همین منوال داستان‌هایی کوتاه را برای ۹ اثر جهانی ایران نگاشته و در ادامه با اشاره به مستندات و تحقیقات کتابخانه‌ای به تاریخچه آثار، سبک معماری آن اشاره می‌کند.

کتاب گذری بر خاک نمناک شامل قصه‌هایی از ۱۰ بنای ایرانی میراث‌جهانی در  ۱۰ فصل و ۲۳۶ صفحه به قلم مجید شفیعی در سال ۱۳۹۹ برای گروه سنی نوجوانان توسط نشر تاریخ ایران در هزار نسخه منتشر شده است.

منبع:ایرنا

مسجد در هر نقطه از جهان خانه امن الهی، عظیم‌ترین پایگاه فرهنگی، معنوی و محلی برای نیاز و سجود به درگاه قادر متعال بوده و در ایران اسلامی از دیرباز تاکنون به این مکان ارزشمند توجه ویژه ای شده است.

در میان تمامی مساجد برخی به دلیل سابقه و قدمت تاریخی، بیش از پیش مورد توجه هستند که می توان علاوه بر استفاده فرهنگی و معنوی، از آن به عنوان یک اثر تاریخی، فرهنگی و اصیل ایرانی یاد کرد.

مسجد جامع عتیق دماوند از جمله این مساجد است که بین محله قاضی و فرامه (چریک) در نقطه مرتفع بر روی تپه‌ای در مرکز شهر دماوند، مشرف به شهر واقع شده و مسجد جامع فعلی بر روی مسجد قدیمی بنا شده است؛ مسجدی که مردم محلی در وصف آن می‌سرایند: مسجدی که عرش پیوند است؛ مسجد جامع دماوند است.

طبق شواهد و اسناد تاریخی، به نظر می‌رسد که مسجد جامع دماوند در دوران حکومت سلجوقیان ساخته شده باشد ولی در این میان هستند برخی از کارشناسان و باستان‌شناسانی که نظری غیر از این داشته و بر این باورند که قدمت واقعی مسجد جامع، بیش از اینها است و احتمال می رود که در سال‌های قبل‌تر از سلجوقیان ساخته شده است.

بر اساس روایتی که سینه به سینه نقل شده و تا به امروز هم در بین مردم مطرح است، در مکان مسجد جامع، قبل از ظهور اسلام آتشکده بزرگی برپا بود که پس از فتح منطقه توسط لشگریان اسلام، آتشکده تبدیل به مسجد بزرگی شد که البته در بسیاری از مناطق ایران اماکن عبادی قبل از اسلام به مسجد تبدیل شده‌اند.

طبق گفته آندره گُدار، معمار و باستان‌شناس فرانسوی، مسجد جامع عتیق دماوند از جمله مساجد اولیه ایران است که به سبک اعراب در ایران بنا شده و اکنون آثاری از آن باقی نیست و تنها اثری که از قدیم در این مسجد باقی مانده به حدود قرن پنجم هجری باز می گردد.

تعمیرات و تغییرات در مسجد جامع دماوند

شهر دماوند بارها بر اثر زلزله خسارت دیده است. بدون شک مسجد جامع از آسیب زلزله مصون نمانده و طی سال های متمادی تعمیرات و تغییرات زیادی را در خود دیده است.

طبق گفته ناصر پازوکی طرودی نویسنده کتاب آثار تاریخی دماوند، تعمیر این مسجد مربوط به سال ۸۲۱ ه.ق است که حاکی از الحاق بنایی به مسجد سلجوقی بوده و همچنین در سال های ۹۲۷، ۱۰۲۴، ۱۰۳۰ و ۱۰۸۱ هجری قمری نیز مورد تعمیر قرار گرفته است که نشان می دهد مسجد جامع در زمان سلاطین صفویه بارها تعمیر شده است.

نقشه مسجدجامع دماوند به صورت مستطیل شکل و دارای طرح شبستانی و شامل یک تالار و شبستان ستوندار، اتاق ها، مناره و شبستان زیرزمینی است.

مناره مسجد از معدود آثار باقیمانده بنای قدیمی و متعلق به دوره سلجوقی است که همچون گذشته در ضلع شمال شرقی مسجد فعلی، هنوز پابرجا است.

مناره از لحاظ ساختمانی، به طور مستقل در گوشه شمال شرقی دیوار مسجد ساخته شده و یک ضلع منار، متصل به دیوار مسجد بوده که در واقع به صورت نیمه مستقل دیده می شود و فاقد تزئینات و کتیبه است.

هنگام ساختن مسجد جدید، قسمت بالای مناره مورد تعمیر قرار گرفت و کتیبه ای به آن اضافه شد. بدین ترتیب مناره دوره سلجوقی با کتیبه ای جدید، به خط کوفی سفید روی زمینه کاشی آبی رنگ، تزیین شد. در این کتیبه آیه ۵۶ از سوره احزاب آمده است.

صحن مسجد

صحن مسجد به صورت مستطیل شکل بوده و وسط آن یک حوض جهت وضو و شستشو و نیز یک چاه عمیق وجود داشته و کف صحن را سنگ فرش کرده بودند.

از طریق سه ورودی مسجد یکی از سمت شمال غربی و دیگری از سمت جنوبی  و یکی هم از سمت شمال غربی به سحن مسجد راه داشته است. اهالی محل می گویند که شمال غربی متعلق به آقایان و ورودی جنوبی متعلق به خانم ها بوده است.

بنای فعلی مسجد با ۲ شبستان در امتداد شمالی – جنوبی با ورودی بزرگی مزین به کاشی هفت رنگ و گنبدی نیلگون خودنمایی می‌کند.

قدیمی‌ترین بخش این مسجد شبستان کوچک زمستانه آن در طبقه زیرین مسجد (در جبهه شمال) و مناره رفیع آن است که همچنان اصالت اولیه خود را حفظ کرده است.

شبستان زمستانی، در این فصل از سال که هوای دماوند بسیار سرد است مورد استفاده قرار می‌گرفت و ریش سفیدی از این محله مدعی است که این شبستان با تونلی به محله فرامه (چریک) می‌رسید.

این مسجد با ستون های آجری و سنگی به سبک بناهای ساسانی بنا شده است. شبستان شمالی دارای چهار ستون بتنی مرتفع است که در قسمت سقف بهم بسته شده و گنبد مسجد را ایجاد کرده است.

قسمت جنوبی شبستان نیز دارای ایوان بزرگی است که تمامی سطوح آن با کاشی هفت رنگ و نقوش گل پوشانده شده و محراب مسجد در مرکز آن قرار دارد.

در جهت شرقی و غربی ۲ شبستان فضاهایی ایجاد شده است که ارتباط ۲ شبستان را فراهم می کند و بخش شرقی شامل فضای وسیع تری است که در حال حاضر به عنوان محل استقرار خانم ها استفاده می شود.

محراب‌ها، کتیبه‌ها و تزئینات

محراب اصلی در جنوب غربی شبستان، درمنتهی الیه دیوار مسجد، واقع شده است. سایر محرابها را به تقلید از این محراب ساخته و ظاهرا در زمان فتحعلی شاه قاجار، مورد تعمیر و مرمت قرار گرفته است و تغییراتی در آن به وجود آمد.

محراب مسجد دماوند با محراب مدرسه حیدریه قزوین و محراب مسجد گلپایگان شباهت دارد. بدین ترتیب تمامی شواهد و آثار حاکی از این است که مسجد جامع دماوند، متعلق به دوره سلجوقی است.

به اعتقاد کارشناسان به جهت خرابی که شاید بر اثر زلزله های متعدد رخ داده باشد، به تزئینات مسجد لطمه ی زیادی وارد شده بود.

از مهره‌های ضربدری گچی در بیشتر نقاط به خصوص در بدنه و کمر پایه ستون‌ها و زیر تاق قوس ها استفاده شده بود و ۲ ستون مدوری که در نزدیکی محراب اصلی بودند، در بدنه آن‌ها تزیینات گل و بوته وجود داشته است.

تزئینات دیگر مسجد مهرهای ضربدری گچی میان بندهای عمودی آجرها و نام امام علی (ع) به‌صورت چلیپا و نیز مهر گچی مربع شکلی که به چهار مربع کوچکتر تقسیم شده بود و داخل هرچهار مربع، نقش ستاره تزئینی، وجود داشت که توسط یک هشت ضلعی احاطه می شد.

در دوره صفویه و قاجاریه هنگام تعمیر مسجد، بعضی قسمت ها را با کاشی تزیین کرده بودند و بالای محراب ها و نیز بالای بعضی ستون‌ها، کتیبه‌های وجود داشت که به جز چند کتیبه که در مسجد فعلی دیده می‌شوند، از بقیه کتیبه‌ها اطلاعی در دست نیست.

همچنین بالای محراب ها و بعضی ستون‌ها، کتیبه‌هایی وجود داشته که هم اینک تعداد معدودی از آنها در مسجد فعلی دیده می‌شوند.

مرمت شبستان زمستانه نیازمند اعتبار

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان دماوند با اشاره به اینکه این شهرستان بیش از ١٦٠ اثر تاریخی دارد که ٧٣ اثر به ثبت ملی رسیده اند، اظهار داشت: اماکن گردشگری و تاریخی شهرستان دماوند بیشمارند که از جمله آنها می توان به برج تاریخی شبلی، دریاچه های تار و هویر، غار رودافشان، آبشارها و دره های زیبا و همچنین روستاهای بکر منطقه اشاره کرد که هر کدام جاذبه و ویژگی های منحصر به فرد خود را داراست.

شهرام شریفی با اشاره به مسجد جامع شهر دماوند به عنوان یک مکان تاریخی، فرهنگی و مذهبی افزود: این مکان با شماره ٢٣٠ در سال ١٣١٤ به ثبت ملی رسیده است.

این مقام مسئول ادامه داد: بنای مسجد مربوط به دوره سلجوقی و مناره مسجد یکی از یادگارهای معماری دوره سلجوقی است که همچنان استوار و پابرجا است.

وی اضافه کرد: تحقیقات پیشین گویای این موضوع است که بنای مسجد بر روی خرابه های آتشکده ای زرتشتی بنا شده بود لیکن طبق پژوهش تازه ای که دکتر مسعود نصرتی در این خصوص انجام داد، نتایج جالب توجهی حاصل شده که پس از تکمیل توسط نامبرده، در رسانه ها منعکس می شود.

شریفی خاطرنشان کرد: آخرین مرمت اساسی مسجد جامع شهر دماوند توسط استاد و معمار معروف حسن لرزاده انجام شد و پس از آن تغییر چندانی در بنا رخ نداده و در چند مورد مرمت محدود صورت گرفته است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان دماوند ادامه داد: طی سنوات گذشته شبستان مسجد جامع که یکی از قسمت های اصیل و قدیمی مسجد است، مورد مرمت قرار گرفت ولی به جهت نبود اعتبار کافی تاکنون این فرایند نیمه کاره مانده است.

وی بیان داشت: امیدواریم مسئولان استان و شهرداری دماوند در خصوص تامین اعتبار برای اتمام طرح مرمت شبستان زمستانه مسجد و بهره برداری از آن به عنوان موزه قرآن و نسخ خطی مسجد جامع، اراده موثری داشته باشند.

این مقام مسئول گفت: در اقلام تبلیغی اداره میراث دماوند که هر ساله منتشر می شود، مسجد جامع به عنوان یکی از مهم ترین اماکن تاریخی، مذهبی شهرستان به بازدیدکنندگان و گردشگران معرفی می شود.

منبع:ایرنا

آخرین روستا از روستاهای حریم منطقه ۵ با طراوت و شادابی طبیعت درآمیخته و قابی وصف ناشدنی از آن ساخته است.
۲۰ کیلومتر پس از شهر و دود و هیاهوی آن، اهالی روستای طالون روزگارشان را کمی متفاوت‌تر از شهرنشینان می‌گذرانند. این روستای ییلاقی آنقدر خوش آب و هوا و زیباست که به یکی از جاذبه‌های گردشگری طبیعت دوستان تبدیل شده است. البته جاده سخت و پر از شیب آن سبب شده تا بیشتر، محلی‌ها، کوه­نوردان و گردشگران حرفه‌ای سراغ آن بروند و همین موضوع طبیعت آن را بکر و دست نخورده نگاه داشته است. روستای طالون یا در برخی نوشتارها «تالون» از توابع بخش کن و در شمال غربی تهران قرار دارد.

رودخانه «کن» از سمت چپ روستای می‌گذرد که موجب شده است تا فصل بهار و تابستان، آب‌وهوای ییلاقی تالون وصف‌ناپذیر باشد. البته این هوای سرد و گوارای تابستانی در فصل زمستان با طوفان و برف شدیدی همراه می‌شود که زندگی در روستا را مختل کرده و همین موضوع باعث شده است تا ساکنان بومی آن از ۴۰۰ خانواده در تابستان به ۲۰ خانواده در زمستان تقلیل یابد. سردی هوا و بسته شدن مسیرهای دسترسی آن دلیل اصلی مهاجرت طالونی‌ها به شهر بوده و به این روستا موقعیت ییلاقی بخشیده است.
طالون در فاصله ۶ کیلومتری شمال روستای «رندان» قرار دارد. روستای «سنگان» نیز در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی آن قرار گرفته است. آزادراه «تهران – شمال» میان روستای تالون و سایر روستاهای دهستان «سولقان» مانند «سنگان»، «واریش»، «وردیج»، «کشار سفلی» و «باغ دره» فاصله انداخته است. تونل تالون در قطعه یک آزادراه تهران – شمال در شمال روستای طالون قرار گرفته است که دومین تونل بزرگ جاده‌ای ایران به شمار می‌آید.

• جاده‌ای خطرناک و صعب‌العبور

تا پیش از سال ۱۳۹۲، منطقه طالون شورای روستایی نداشت و کفالت این روستا برعهده شورای روستای سنگان بود. برای نخستین بار در سال ۱۳۹۲، انتخابات شورا انجام شد و مورد استقبال اهالی بومی قرار گرفت. «حسن فاضلی» که چند سالی است مسئولیت شورای روستا را برعهده دارد، یکی از مهم‌ترین مشکلات طالون را نبود جاده مناسب می‌داند و می‌گوید: «جاده طالون بسیار خطرناک است. اگر جاده درست شود، همه مشکلات حل می‌شود.

بارها برای بهبود جاده اقدام کرده‌ایم و رایزنی‌های لازم انجام شده است. اما همیشه بهانه نبود بودجه مطرح می‌شود. متأسفانه اگر برف ببارد ۴ روز باید تلاش کنیم تا راهداری بیاید. البته آن موقع هم به کمک شورا و دهیار و کارگری که خودمان آماده می‌کنیم، کار پیش می‌رود. جاده طالون در زمستان، جاده صعب‌العبور خطرناکی است که با یک طوفان و برف، تخریب می‌شود.»

•  کم توجهی به خدمات رفاهی روستا

به گفته فاضلی همین جاده سخت موجب شده است تا روز به روز از اهالی بومی روستا کاسته شود. او می‌گوید: «متأسفانه دیگر اهالی را نمی‌توان اینجا نگاه داشت. به سبب صعب‌العبور بودن جاده، مردم روستا به تهران می‌روند و خانه‌­ای در تهران تهیه می‌کنند تا زمستان در طالون نمانند. اکنون سال­ها است که از اهالی بومی کاسته و به دلیل موقعیت ییلاقی روستا، تابستان‌ها شلوغ می‌شود. روستای طالون آخرین روستای حریم منطقه ۵ است که بعد از آن به جاده کرج می‌رسیم. شورای طالون درباره امکانات رفاهی روستا می‌گوید: «نه درمانگاهی وجود دارد و نه مدرسه‌ای دایر است. حتی مغازه و سوپرمارکت هم نداریم. برای تهیه مایحتاج روستاییان باید به سولقان یا تهران مراجعه کنیم. این وضعیت در زمستان سخت‌تر می‌شود.»

•  گاز گرمابخش خانه روستانشینان

کم­تر از یک ماه دیگر اهالی روستا از نعمت گاز بهره‌مند می‌شوند. حسن فاضلی، رئیس شورای طالون می‌گوید: «با ساخت ایستگاه تقلیل فشار گاز، شبکه گازرسانی به روستای طالون و رندان عملیاتی خواهد شد، هزینه مسطح کردن ایستگاه تقلیل فشار گاز، یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال بوده است که با همکاری شورای اسلامی و دهیار روستاهای طالون و رندان به پیمانکار پرداخت شده است. خوشبختانه از این پس گاز، گرمابخش خانه‌هایمان خواهد بود.»

•  افزایش قیمت ملک در طالون

نزدیکی روستای طالون به شهر و طبیعت بکر و زیبای آن موجب شده است تا مورد توجه گردشگران قرار بگیرد. همین امر ویلاسازی را در روستا افزایش داده است. فاضلی درباره نوسان قیمت زمین در طالون می‌گوید: «اگر تا سال گذشته زمین متری ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان بود، اکنون زمینی که خانه‌ای در آن نیست، متری ۳ تا ۴ میلیون تومان قیمت دارد و باغی که خانه در آن ساخته شده است تا متری ۷ میلیون تومان هم خرید و فروش می‌شود.»

•  گیلاس‌های صادراتی طالون

یکی از جذابیت‌های روستای طالون را باید در بهار مشاهده کنید. باغ‌های «گیلاس» در دامنه کوه، لباس سفید گل به تن می‌کنند و این شکوفه‌ها تصویری دیدنی از طنازی طبیعت به نمایش می‌گذارند. گیلاس یکی از مرغوب‌ترین محصولات کشاورزی روستا که از معروفیت زیادی برخوردار است. گیلاس‌هایی که به کشورهای همسایه نیز صادر می‌شوند.

•  ماهی‌های خوش خوراک روستا

علاوه بر باغداری، دامداری نیز از مشاغل مهم روستای طالون محسوب می‌شود. البته این روزها رونق چندانی ندارد. چون جمعیت بومی روستا کم شده است. با این حال، توسعه استخرهای پرورش ماهی کسب و کار جدیدی را برای جوانان روستا فراهم کرده است. چند سالی است که ۲ استخر پرورش ماهی در این روستا راه‌اندازی شده و ماهی «قزل آلا» ی مرغوبی را در آن پرورش می‌دهند. این استخر حاصل کار و تلاش ۲ برادر کارآفرین از خانواده فاضلی است که توانسته‌اند مشتری‌های زیادی جذب کنند. هوای سرد و آب گوارا سبب شده است تا ماهی‌های طالون از مرغوبیت خوبی برخوردار باشند و به قول اهالی بسیار خوش خوراک هستند.

• تاریخ مردم‌شناسی روستا

گویش اهالی روستا «تاتی» است. همانند گویش مردم تهران قدیم. هنوز هم این زبان در میان پیرمردهای روستا رواج دارد. این روستا از چند طایفه تشکیل شده است که در گذشته ساکن روستای سنگان بودند. طایفه بزرگ فاضلی از نوادگان حاج «یوسف اشراف‌زاده» و ملاک منطقه «حسن‌آباد» و «فخری» شاهزاده «قاجار» بوده‌اند که طی قرن­ها از منطقه طالون و سنگان به‌عنوان ییلاق و در زمان خشکسالی به دلیل وجود منابع آبی فراوان و وجود آبشار در این مناطق، استفاده می­کردند.

طایفه «اویسی» از مهاجران روستای «فردو قم»  که بیشترشان مذهبی بودند، از دیگر ساکنان روستا هستند و در زمان قاجار وارد این روستا شدند. از شیخ‌های دوره قاجار شیخ «حسین اویسی» بود که در منطقه سنگان زندگی می­کرد. طایفه «خان بابایی» هم بخشی از اهالی روستای طالون را تشکیل می‌دهند. روایت است فردی به نام «بابا خان» مردی مهربان و سخاوت‌مند بود که فرزندان زیادی داشت و به دلیل دوستی با پدر حاج یوسف اشرف‌زاده و ازدواج خانوادگی با این طایفه به منطقه سنگان و طالون راه پیداکرد. طایفه دیگری هم به این روستا آمدند که گفته می‌شود از رعیت‌زاده‌هایی بودند که از فقر و گرسنگی قحطی بزرگ در ایران برای امرار معاش به کوه‌های سنگان و طالون پناه آوردند و از سوی طایفه فاضلی و اویسی مورد اکرام و بخشش قرار گرفتند.

• قله مرتفع طالون

از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری روستای طالون، آبشار آن است. آبشاری که در فصل گرما بسیار مورد استقبال قرار می‌گیرد. برای رسیدن به آبشار طالون در جاده امامزاده‌داود(ع) با گذر از منطقه سولقان در سمت چپ به ۲ راهی رندان می‌رسید. پس از طی مسافتی کوتاه، روستای رندان را باید پشت سر بگذارید تا باز به دوراهی برسید. با رفتن به سمت چپ ۲ راهی، به آبشار طالون می‌رسید که در نزدیکی آزادراه تهران ‌ـ شمال قرار دارد.

آبشار در فصل بهار، تابستان و اوایل پاییز بسیار جذاب و دیدنی است. البته یخ زدن آب آبشار در فصل زمستان نیز تصویری دیدنی از آن به نمایش می‌گذارد. در این مسیر، درختان گردوی انبوهی وجود دارد که به گفته اهالی از مرغوبیت خوبی برخوردارند. از دیگر جاذبه‌های گردشگری روستا قله طالون است. که کوهنوردان زیادی را به سوی خود می‌کشاند. قله طالون قله‌ای بکر و با طبیعت دیدنی است که کوهنوردان حرفه‌ای می‌توانند برای صعود به آن راهی طالون بشوند.

منبع:همشهری