آینده سفر و گردشگری پس از کرونا

دو کمپانی تحقیقاتی ژاپنی که ارائه‌دهنده اصلی تجربه‌های سفر در کشور ژاپن هستند، اخیراً اثرات همه‌گیری کرونا در بین مردم و چگونگی رفتار سفر را به طور عمیق مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دادند و دریافتند که مردم به احتمال زیاد از شهرهای بزرگ و تعطیلات طولانی‌تر نمی‌گذرند. به نظر می‌رسد مسافران پس از قرنطینه و محدودیت‌ها، بیشتر نگران پایداری مسافرت‌ها و نیاز به حمایت از مشاغل محلی هستند.

با این حال، تنها تغییرات پایدار ممکن است با رعایت نکات ایمنی هرچه بیشتر و انتخاب‌های پایدار در سفر صورت گیرد و سایر جوانب کم‌و‌بیش به حالت عادی برگردند. به عنوان مثال، بیشتر مسافران فکر می‌کنند تورهای مجازی و تجربیات آنلاین جایگزین مناسبی  برای فعالیت‌های واقعی نیستند. اکثر آنها نیز تمایلی به کنار گذاشتن فعالیت‌های مشترک گروهی یا رفتن به موزه‌ها ندارند و گزینه‌های اقامت سنتی را به AirBnB ترجیح می‌دهند. تغییرات کم به غیر از افزایش تقاضا برای حق بیمه و تجربه‌های سفر ایمن و تأثیر مثبت بالقوه کار از خانه، در اهداف سفر به خارج از کشور، آشکار است. در بسیاری از موارد ذکر شده که مردم چگونه از رفتن به مکان‌های داخلی و سرپوشیده خودداری می‌کنند و اجاره خانه را نسبت به هتل ترجیح می‌دهند. سازمان جهانی جهانگردی سازمان ملل متحد (UNWTO) اعلام کرد که آینده گردشگری پس از ثبت کاهش ۶۰ تا ۸۰ درصدی در سال ۲۰۲۰ هنوز بلاتکلیفی بسیاری دارد.

در پاسخ به این محیط جدید و درک اولویت‌های مسافران، Tea Ceremony Maikoya و Samurai & Ninja Museum  یک نظرسنجی را در بین مسافران بین‌المللی در مورد برنامه‌های آینده خود مطرح کردند و همچنین بررسی کردند که آیا یافته‌های نظرسنجی با روند جستجوی اخیر گوگل مطابقت دارد، روشی که در تحقیقات گردشگری معمول است.

در این تحقیقات نشان داده شده که مردم سعی می‌کنند بیشتر از شهرهای کوچک بازدید کنند، تاکنون روشن شده است که مردم احتمالاً از شهرهای پرجمعیت پرهیز می‌کنند و پس از همه‌گیری کرونا، در شهرهای دورافتاده و مناطق خلوت گشت‌و‌گذار می‌کنند. این یافته در پاسخ به سوالات نظرسنجی به روشنی مشخص بود.

با این حال، وقتی نتایج جستجوی ماهانه مربوط به سفر در Google برای شهرهای کوچک و شهرهای بزرگ را از ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ مقایسه کردیم، این یافته قابل استفاده نبود و سطح شهرها تقریباً یکسان بود. این ممکن است ناشی از این واقعیت باشد که اکثر مسافران اولین بار هنوز می‌خواهند از مکان‌های مشهور دیدن کنند و کارهای انجام شده و زیر ساخت‌ها در شهرهای بزرگ که ممکن است حتی در فرودگاه‌های بزرگ واقع شده باشد را بازدیدکنند.

سفرهای کم‌تکرار اما طولانی‌تر

بیش از نیمی از پاسخ‌دهندگان این نظرسنجی اظهار داشتند که سفرهای آینده آنها طولانی‌تر خواهد بود. همچنین با مقایسه پرس‌وجو جستجوی گوگل این یافته را تأیید شد و با کمال تعجب متوجه شدیم که کاهش درخواست‌های جستجوی “برنامه سفر ۱ ماهه ژاپن” در سال ۲۰۲۰ بسیار کمتر از درخواست “برنامه سفر یک هفته‌ای ژاپن” است. همین الگو برای جستجوی جستجوی “برنامه سفر ۱ هفتهای اروپا” و “برنامه سفر یک ماهه اروپا” هم وجود داشت.

همچنین در نتیجه این نظرسنجی مشخص شد، مسافران همچنان از موزه‌های سرپوشیده بازدید می‌کنند و به فعالیت‌های گروهی می‌پیوندند.

در این تحقیقات نشان داده شده  بیشتر مسافران قصد بازدید از موزه‌های داخلی را دارند و به تورهای غذایی می‌روند که شامل تعامل با گروهی از غریبه‌ها است.

با کمال تعجب، تقریباً یک چهارم پاسخ‌دهندگان تمایل داشتند بیش از گذشته از موزه‌ها بازدید کنند. علاوه بر این، بیشتر مسافران تمایل بیشتری برای شرکت در تورهای چشایی بعد از بیماری کرونا نشان دادند. این یافته با فرکانس‌های جستجوی گوگل مطابقت دارد و ظاهراً ، علاقه مردم به غذا و فرهنگ در حالی که مدت طولانی در همه‌گیری کرونا در خانه مانده بودند، شدت یافته است.

مسافران لزوما AirBnB و اجاره خانه را بیش از هتل انتخاب نمی‌کنند

این نظرسنجی نشان داد که قصد مسافران برای انتخاب AirBnB  نسبت به هتل‌ها پس از همه‌گیری کمی تغییر کرده است، اما این تغییر لزوماً مثبت نبوده است. در حالی که حدود یک چهارم پاسخ‌دهندگان قصد داشتند AirBnB را به جای هتل انتخاب کنند، تقریباً همین درصد نشان داد که تمایل کمتری برای بررسی AirBnB دارند. وقتی ما در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ فرکانس‌های جستجوی گوگل برای AirBnB و هتل‌های شهرهای بزرگ را مقایسه کردیم، متوجه شدیم که AirBnB در واقع محبوبیت کمتری نسبت به هتل‌ها دارد. کاهش درخواست‌های AirBnB در Google در مقایسه با جستجو برای هتل‌ها به طور قابل توجهی بیشتر بود. اگرچه این ممکن است به بی‌اعتمادی به اقدامات بهداشتی میزبان شخص ثالث مربوط باشد، اما ممکن است به مقررات جدید پس از کرونا یا شیوه‌های بازاریابی AirBnB یا برداشت‌های ایمنی از هتل‌های مجلل نیز مربوط باشد.

پایداری و حمایت از مشاغل محلی روند مرسوم‌تری خواهد داشت

از همه شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی خواسته شده بود در مورد اینکه فکر می‌کنند رفتار سفر آنها در آینده چه تفاوتی دارد، سوال  پرسیده شد، تقریباً نیمی از آنها اظهار کردند که به شرط پایان همه‌گیری، رویکرد آنها برای سفر بدون تغییر خواهد ماند. مسافران زیادی تأیید کردند که چگونه حتی پس از همه‌گیری کرونا به بهداشت و ایمنی اهمیت می‌دهند. حدود یک پنجم پاسخ‌دهندگان به اهمیت سفرهای کمتر، اما طولانی‌تر و حمایت از ارائه‌دهندگان تجربه محلی و مشاغل محلی اشاره کردند. این واقعیت که پاسخ‌های خود افراد بوده و از دیدگاه‌های دیگر نبوده، نشان‌دهنده یک حرکت ثابت به سمت پایداری گردشگری است.

افراد ثروتمند اولین کسانی هستند که به خارج از کشور سفر می‌کنند

نتایج نظرسنجی از پاسخ‌دهندگان وقتی سوالات جستجوی Google را برای هتل‌های مختلف تجزیه و تحلیل شد، اینگونه است که  هتل‌های لوکس کمتر از سایر انواع هتل‌ها به طور کلی تحت تأثیر قرار می‌گیرند.

جالب است بدانید که تعداد درخواست‌های “هتل‌های ارزان قیمت توکیو” تقریباً دو برابر بیشتر از درخواست‌های “هتل‌های ۵ ستاره توکیو” کاهش یافته است.

کار در خانه به معنای فرصت‌های  بیشتر برای تعطیلات است

نکته جالب توجه بعد از کرونا این است که مشاغل خانگی و مشاغل از راه دور این امکان را پدید می‌آورد که شخص در سفر هم کار خود را کنترل و نظارت کند، الگوی دیگری که از داده‌ها پدید آمد این بود که کسانی که از خانه کار می‌کنند قصد دارند در آینده سفر بیشتری داشته باشند. از آنجا که کار از راه دور به افراد فرصت بیشتری برای سفر می‌دهد، کسانی که از خانه کار می‌کنند تمایل دارند سفرهای طولانی‌تر را داشته باشند.

در همان زمان، ۴۳ درصد از کارمندان ادارات فکر می‌کردند پس از پایان همه‌گیری کرونا، سفرهای بیشتری نسبت به گذشته انجام می‌دهند.
نکته حاشیه‌ای که باید در اینجا ذکر شود این است که تفاوت بین کارگران از راه دور و کارمندان ادارات در مورد قصد سفر فقط ۱۰درصد است. در حالی که کار در خانه به این معنی است که افراد می‌توانند در هر زمان که بخواهند “به کار” ادامه دهند، این بدان معنی است که افراد دوست دارند به خانواده و تعطیلات اهمیت بیشتری بدهند.

ماسک‌ها برای مدتی وجود خواهند داشت

پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی اشاره کردند که حتی پس از همه‌گیری کرونا، هر زمان که به خارج از کشور سفر می‌کنند، ماسک و مواد بهداشتی بسته‌بندی را استفاده می‌کنند. بر این اساس، می‌توان انتظار داشت که عادت‌های ماسک پوشیدن ادامه داشته باشد و هتل‌ها و ریوکان‌ها حتی پس از همه‌گیری، در ارائه خدمات ضدعفونی کننده اضافی نیز مراقب باشند.

زنان بیشتر به ایمنی سفر اهمیت می‌دهند

مطابق با مطالعات گردشگری گذشته، این نتیجه به دست آمد که پاسخ‌دهندگان زن بیشتر نگران بهداشت هستند و بیشتر از مردان نگرانی‌های ایمنی و بهداشت در سفر را دارند و آمار آنها نسبت به پاسخ‌دهندگان مرد در نمونه بیشتر است و بیشتر احتمال انتخاب هتل نسبت به AirBnB را دارند.

منبع:میراث آریا

یادی از سواران رفته

علامه جعفر سلطان القرائی

 حاج میرزا جعفر سلطان القرائی، فرزند شیخ ابوالقاسم در سال ۱۳۲۲ هجری قمری در محله شتربان تبریز و در خانواده‌ای از علمای روحانی و متقی پا به عرصه وجود نهاد. او تعلیم، تربیت و تحصیل کمالاتش را از کانون خانواده و تحت مراقبت جد و پدر بزرگوارش شروع کرد و به رسم متداول آن زمان قرآن مجید، مقدمات عربی و بعضی متون فارسی را آموخت و در ادامه از تحصیل و تحقیق در محضر اساتید و افاضل عصر بهره‌مند شد.

از همان اویل جوانی به تجارت  مشغول شد و مدت قریب به ۳۰ سال با بعضی از کشورها به دادوستد پرداخت و پس از این مدت، دفاتر تجارت را بایگانی و راکد و به کتاب، کتابت، خط، نقاشی و اشیای مستظرفه که روحا مایل و طبعاً طالبش بود، روی آورد و محضرش محفل انس، محبت و انجمن شعر و ادب، برای شیفتگان کمال، معرفت، عشق و مودت بود.

آن فقید سعید، دارای آثار قلمی و تألیفات گران‌بهایی است که بعضی زیر چاپ رفته و برخی دیگر به‌صورت خطی و دست‌نویس باقی‌مانده‌اند. از آثار چاپی ایشان تصحیح و تحشیه کتاب روضات الجنان و جنات الجنان تألیف حافظ حسین کربلایی تبریزی معروف به ابن کربلایی است که در دو مجلد با چاپ بسیار منقح و با کاغذ خوب از سوی بنگاه ترجمه و نشر کتاب، جزء اولش به سال ۱۳۴۳ و جزء دومش در سال ۱۳۴۹ چاپ و انتشار یافت. این کتاب ارزشمند را به‌حق می‌توان مهم‌ترین منبع تاریخی درباره تاریخ شهر تبریز دانست. مصحح با حوصله، دقت کافی، علم و بینش وافی در عرض ده سال، کتاب مذکور را به دوستداران دانش و معرفت به یادگار نهاد. تسلط استاد در حوزه کتاب‌شناسی و تبحر او در نقاشی، خطاطی، تذهیب و چهره‌پردازی چنان بود که وقتی کتابخانه مجلس تصمیم گرفت که کمیسیونی برای خرید نسخه‌های خطی او ترتیب دهد، از استاد سلطان القرائی هم برای حضور در کمیسیون دعوت کردند تا از تجربیات و نظرات او در امر شناخت نسخ خطی بهره مند شوند. این دانشمند برجسته سرانجام در ۲۷ دی‌ماه سال ۱۳۶۷ رخ در نقاب خاک کشید.

یحیی ذکاء

یحیی ذکاء در سال ۱۳۰۲شمسی در تبريز به دنیا آمد. تحصيلات ابتدایی را در مدرسه رشديه تبريز به پايان رساند. در سال ۱۳۱۶ به دليل انتقال پدر به پايتخت همراه خانواده به تهران رفت و تحصيلات متوسطه را در دبيرستان فيروز بهرام ادامه داد. سپس وارد دانشكده ادبيات دانشگاه تهران شد و به تحصيل در رشته باستان‌شناسی پرداخت. او به سال ۱۳۳۵ با رتبه اول از اين دانشكده فارغ‌التحصیل شد و پيش از آنكه وارد خدمت وزارت فرهنگ شود، مدتی در كتابخانه دانشكده حقوق دانشگاه تهران مشغول بود.

ذكاء محقق و ایران‌شناسی برجسته بود كه در سمینارها و کنگره‌های متعدد بین‌المللی شركت داشته و سخنرانی‌های جامع و مستندی ايراد كرده است. از او حدود ۱۴۰ مقاله با موضوعات گوناگون در نشريات مختلف فرهنگی، هنری و ادبی ايران و جهان به چاپ رسيده است. تألیفات ذکاء نيز حدود ۴۰ عنوان كتاب در موضوعات گوناگون از جمله، هنر، باستان‌شناسی، تاريخ، زبان‌شناسی و… است. ذكاء در برنامه‌ریزی و راه‌اندازی چندین موزه در کشور نقش داشت و بر این اساس می‌توان او را يكی از بنیان‌گذاران موزه در ايران ناميد، از طرفی او به‌عنوان يكی از خبره‌ترین كارشناسان اموال فرهنگی در كشور مطرح و در شناخت نقاشی‌های دوره قاجار استادی مسلم بود. یحیی ذکاء پس از تحمل رنج بیماری، سرانجام در روز چهارشنبه بیست و هشتم دی‌ماه ۱۳۷۹ در ۷۷ سالگی به دیار باقی شتافت.

زنده‌یاد یحیی ذکاء به مانند بسیاری از بزرگان عرصه تاریخ و فرهنگ با مرحوم سلطان القرائی ارتباط دوستی و مراوده علمی داشت و بزرگانی چون زنده‌یاد ایرج افشار از دوستان مشترک این دو دانشمند فقید محسوب می‌شدند، یحیی ذکاء در یادنامه میرزا جعفر سلطان القرایی و در مقدمه مقاله‌اش با عنوان، بیست و دو واژه آذری از سده هفتم هجری درباره مرحوم سلطان القرائی می‌نویسد: «از سوی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز از نویسنده خواسته‌اند که گفتاری برای مجموعه‌ای که به پاس بزرگداشت روانشاد میرزاجعفرسلطان القرایی در پایان یکمین سال درگذشت او منتشر خواهد شد، فراهم آورد. سلطان مردی دانشمند، هنرشناس، انسانی وارسته و برجسته بود، لیک با کناره‌گیری و گوشه گزینی که خوی او بود، افسوس ارج او بر همگان چنانکه بایست شناخته نشد و از وجودش سودهای لازم برده نشد. نویسنده این گفتار که سال‌ها از دوستی و راهنمایی و دانش و هنرشناسی او بهره‌مند بود و … .»

علاوه بر تالیفات گران‌سنگ این دو دانشمند، کتابخانه شخصی مرحوم یحیی ذکاء در بردارنده بیش از ۳ هزار عنوان کتاب در زمینه، تاریخ، فرهنگ و هنر ایران و خانه شادروان میرزاجعفرسلطان القرائی به‌عنوان بنایی برجای‌مانده از دوره قاجار یادگاران ارزشمند این دو استاد فقید در شهر تبریز به شمار می روند. روحشان شاد و یادشان گرامی باد.

منبع:میراث آریا

ریسندگی ، ظرفیتی برای خودکفایی هنرمندان

قدیمی‌ترین شکل تهیه‌ نخ، استفاده از دوک ریسندگی است که بیشتر زنان مناطق دنیا از آن استفاده می‌کردند؛ برای آگاهی از تاريخ پيدايش صنعت ريسندگی و بافندگی در ایران بايد به همراه باستان‌شناسان و محققان به درون غارها برويم و از روی آثار بازمانده از قرون و اعصار پيشين و بازيافته‌های باستانی به واقعيت‌ها و اطلاعاتی دست يابيم. کند و کاوی که در سال ۱۹۵۰ میلادی در غار کمربند در نزدیکی دریای خزر به وسیله پروفسور کارلتون کون انجام شده روشن می‌سازد که ایرانیان پشم گوسفند و بز را در همان دوره غارنشینی به صورت پارچه می‌بافتند. در كتاب معروف ايران از آغاز تا اسلام به تاليف پروفسور گريشمن دانشمند و ايران شناس معروف نیز ابراز شده است. تاريخ هجاری نقوشی كه به سه هزار سال قبل از ميلاد مسيح می‌رسد و پادشاه لولوبی كه يكی از حكام ايران بوده است با لباس كوتاه بر تن و كلاهی مدور برسر نشان می‌دهد، به اين معناست كه در آن زمان از پيدايش فن ريسندگی و بافندگی چيزی حدود چند هزار سال گذشته بود.

هدف از ریسندگی چیست؟

هدف مشترک در انواع ریسندگی تولید نخ و در کنار هم قرار دادن الیاف به کمک تاب دادن است. برای دستیابی به این هدف در تمام انواع ریسندگی باید در طی مراحلی، عملیاتی بر روی الیاف انجام گیرد تا به وضعیت مناسب برای تولید نخ برسند. بنابراین برای انجام این عملیات هر نوع ریسندگی نیاز به ماشین آلات با وسایل مختلف دارد. نوع ریسندگی یا ماشین ریسندگی که در انتهای زنجیر عملیاتی به کار گرفته می‌شود، تعیین می‌کند که در هر مرحله چه محصول میانی باید برای ریسندگی تغذیه شود.

انواع سیستم‌های ریسندگی

سیستم‌های ریسندگی از قدیم به جدید عبارتند از دوک ریسندگی، میول، ماشین‌های رینگ غیر اتوماتیک، ماشین‌های رینگ اتوماتیک، ماشین‌های چرخانه‌ای اتوماتیک، ریسندگی ایرجت و ریسندگی اصطکاکی، در حال حاضر انواع نخ با توجه به انواع تکنولوژی‌های بالا و یا ترکیبی از آنها با خواص ویژه برای مصارف مختلف، تولید و عرضه بازار می‌شود.

انواع ریسندگی

چهار نوع ریسندگی شناخته شده برای تولید نخ از الیاف غیر ممتد وجود دارد. مهمترین مشخصات الیاف که در انتخاب نوع ریسندگی تاثیر دارند عبارتند از طول الیاف، قطر الیاف، مقدار فر و موج الیاف و ریسندگی پنبه‌ایی.

سهم ریسندگی در اشتغال‌زایی

به گفته کارشناسان معاونت صنایع‌دستی استان لرستان، ارزش افزوده هر کیلو نخ دست‌ریس در حدود ۳۰۰ تا چهارصد هزار ریال است که با توجه به ظرفیت بالای تولید این دستگاه (در حدود یک کیلوگرم نخ در هر ساعت) ۴ ساعت فعالیت روزانه در این رشته می‌تواند در حدود پانزده میلیون ریال برای هر ریسنده درآمدزایی داشته باشد که از این حیث ریسندگی از لحاظ ایجاد اشتغال دارای مزیت‌های فراوان و نیز فرصتی کشف نشده در حوزه اشتغال استان لرستان محسوب می‌شود.

احیای هنر فراموش شده ریسندگی سنتی در لرستان

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان در همین راستا از برگزاری هشت دوره آموزش ریسندگی سنتی در سال ۹۹ خبر داد و گفت: «معاونت صنایع‌دستی استان در سال‌ ۹۹ با رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، اقدام به برگزاری هشت دوره آموزش ریسندگی سنتی در سطح استان کرده است.»

 سیدامین قاسمی افزود: «هدف از برگزاری این دوره‌ها، احیای هنر فراموش شده ریسندگی سنتی و ایجاد انگیزه برای تولید است.»

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان با اشاره این‌که معاونت صنایع‌دستی استان با تهیه دوک‌های نیمه‌صنعتی ریسندگی اقدام به برگزاری این دوره آموزشی کرد، گفت: «شرایط کار با دوک نیمه‌صنعتی بسیار راحت‌تر از دوک‌های ریسندگی سنتی است، در این دوره ۱۸ نفر از بافندگان استان موفق به گذراندن این دوره شدند.»

او عنوان کرد: «در گام بعدی مربیان آموزش‌دیده در این دوره، اقدام به برگزاری دوره آموزشی ریسندگی سنتی در پنج شهر و دو روستا شامل نورآباد، کفراج، الشتر، اصلان‌شاه، کوهدشت، پل‌دختر و الیگودرز کردند که خوشبختانه با استقبال فراوان مردم این شهرها روبه‌رو شد.»

قاسمی اظهار کرد: «تعداد متقاضی شرکت در این دوره‌ها بیشتر از سایر رشته‌های هنری بود به‌طوری‌که مجبور شدیم، ساعت کلاس‌ و پذیرش هنرجوها را افزایش دهیم.»

 او با اشاره به شاخصه درآمدزایی و خودکفایی در این هنر، اضافه کرد: «در این دوره استقبال مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) و پایگاه‌های بسیج نیز قابل‌توجه بود. به‌عنوان‌مثال می‌توان به معرفی و آموزش ۲۸ نفر از مددجویان کمیته امداد در شهرستان کوهدشت و ۳۰ نفر از اعضای پایگاه‌های بسیج شهرستان پل‌دختر اشاره کرد.»

نقش پشم در اقتصاد دام‌پروری

یک عضو هیئت‌علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان اظهار کرد: «پشم در اقتصاد دام‌پروری به‌خصوص در کشورهایی که به پرورش گوسفندان نژاد پشمی می‌پردازند از حد یک فرآورده جنبی فراتر رفته و محصول اصلی گوسفند در آن‌ها به‌شمار می‌آید.»

بهروز یاراحمدی ادامه داد: «در کشورهای پرورش‌دهنده گوسفند تحقیقات وسیعی برای بهبود کمیت و کیفیت تولید با هزینه فراوان به عمل می‌آید.»

یاراحمدی با بیان اینکه تعیین خصوصیات پشم از حیث اقتصادی و کاربرد آن در صنایع نساجی و قالیبافی از اهمیت خاصی برخوردار است، افزود: «یکی از عوامل مؤثر بر روی نوع کاربرد پشم، سن گوسفند است.»

این عضو هیئت‌علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان یادآور شد: «گوسفند در سنین مختلف از نظر تولید و خصوصیات کمی و کیفی پشم مانند قطر، طول و راندمان دارای اختلافاتی بوده که مربوط به فیزیولوژی رشد حیوان است.»

او خاطرنشان کرد: «پژوهش‌های نشان می‌دهد اثر سن گوسفند در اغلب موارد بر روی وزن بیده پشم معنی‌دار است اما در مورد بیشترین وزن بیده به‌دست‌آمده در یک سن معین بین پژوهش‌ها اختلاف‌نظر وجود دارد.»

 استان لرستان  با دارا بودن ۶٫۵ میلیون واحد دام در رده ششم کشور قرار گرفته و افزون بر آن‌، دو نژاد باارزش گوسفند لری و بختیاری از گوسفندان درشت جثه کشور در این استان پرورش داده می‌شوند. با این اوصاف با توجه به ظرفیت دام‌پروری در استان لرستان و نیز تلاش اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان در آموزش و احیا هنر ریسندگی این حرفه به میزان قابل‌توجهی موجب تقویت اشتغال‌زایی و رشد اقتصاد در استان خواهد بود. البته دام‌پروران روستایی و عشایر نیز با مشکلاتی از جمله تهیه علوفه و کمبود امکانات رفاهی و یا مشکل راه دسترسی مواجه هستند که قطعاً با رفع مشکلات این عزیزان از سوی سایر دستگاه‌های ذی‌ربط، رونق کارگاه‌های ریسندگی در سطح استان محقق خواهد شد.

منبع:میراث آریا

چاقوسازی راین هنری به اصالت کویر

مرکز اصلی چاقوسازی و چلنگری در استان کرمان شهر راین است. این شهر در گذشته محل ییلاق بسیاری از عشایر چادرنشین استان بوده و به همین دلیل، در تابستان کسب و کار رونق بیشتری داشته است. برخی از دست‌ساخته‌های آنان راهی بازار شهرهای اطراف شده است. در گذشته تعداد چاقوسازان این شهر بسیار زیاد بوده است. راین با فاصله حدود ۱۰۰ کیلومتری از مرکز شهر کرمان، شهری تاریخی و توریستی و یکی از قطب‌های مهم گردشگری جنوب شرقی استان کرمان به شمار می‌رود.

یکی از مشاغل و روش‌های کسب درآمد مردم این شهر، ساخت آثار صنایع‌دستی است. چاقوی ساخت هنرمندان این شهر، به جز بُعد کاربردی، زیبایی فراوان و اررش هنری زیادی دارد. گرچه چلنگری (آهنگری) نسبت به چاقوسازی از ارزش هنری کمتری برخوردار است.

صنایع‌دستی راین شامل فلزکاری، قالی‌بافی، سفره‌بافی، گلیم‌بافی، نجاری و… می‌شود که از نسلی به نسل دیگر انتقال پیدا کرده و امروزه شاخص‌ترین آنها چاقوسازی است.

از ویژگی‌های مهم چاقوسازی در راین، به کیفیت محصول، روش تولید و استفاده از مواد اولیه سنتی و بومی باید اشاره کرد.

چاقوسازی از گذشته تاکنون در ایران متداول بوده است، فلز در گذر زمان به جای سنگ برای بریدن مورد استفاده قرار ‌گرفت و اغلب چاقو در کرمان، زنجان، اصفهان، مشهد، راین و…ساخته می‌شود.

اسلحه‌سازی و چاقوسازی در ادامه روند یکدیگرند؛ به عبارتی اغلب استادان فن این رشته، در زمینه تعمیر و ساخت انواع اسلحه، شمشیر، خنجر و چاقو فعالیت داشته‌اند.

زمینه‌های فرهنگی و اعتقادی

مردم کرمان درباره کارد و چاقو عقیده دارند که اگر کارد را به طرف کسی گرفتند، باید فورا نوک آن را به زمین بزنند، وگرنه خون به پا می‌شود همچنین اگر شخصی ترسید، باید کاردی را در آب بزنند و از آب آن به او بخورانند تا ترسش بریزد.

روش ساخت چاقو در راین

در این منطقه، اغلب تیغه را از فلزهای اسقاط به خصوص فلز اتومبیل و تیغه مستعمل سوهان تهیه می‌کنند که که کیفیت چاقوی ساخته شده به وسیله سوهان مستعمل بهتر است؛ روند تولید چاقوی راین شامل مراحل سرخ‌کردن فولاد، چکش‌کاری، فرم دهی، سوهان‌کاری و صیقلی‌کردن، آبکاری، ساختن دسته و اتصال تیغه به دسته است.

ابزارآلات چاقوسازی در راین

چاقوسازی راین با همان ابزارآلات ساده سنتی از جمله کوره، سندان، قیچی آهن بر، اره، دریل، مته‌کمانه، سمبه، انواع چکش آتشکاری، انواع چوب‌ساز، انواع سوهان، انبر آتشکاری، انبردست، سنگ ساب، گیره و… انجام می‌شود. ولی در چند دهه اخیر برخی از این ابزارها مانند دریل و ساب از نوع برقی شده‌اند.

انواع چاقو

از چاقوی شکاری، چاقوی قلمه زنی (پیوندزنی)، چاقوی تزیینی، چاقوی ضامن‌دار، چاقوی آشپزخانه، چاقوی قصابی و… نیز باید نام برد که مبنای تقسیم بندی آنها براساس تیغه و نوع استفاده از آنها است. این چاقوها اغلب دسته شاخی (شاخ بز، قوچ و گوزن) دسته چوبی (گردو و گلابی) و دسته فلزی (آهن، برنج، مس و برنز) دارند.

سایر دست‌ساخته‌ها شامل سوزن، شمشیر، اسلحه، قندشکن، داس، ساطور، قفل، خنجر، انبر و… و تاج علم‌های عزاداری از دیگر ساخته‌های فلزکاران این منطقه است.

استادان و هنرمندان چاقوساز راین

شکرالله داریوشی، مرحوم ابراهیم نصیری، مرحوم حسین عابدی، مرحوم ماشاالله هدایتی، محمد ناظری، اکبر ابوتراب، حسین امیری، رضا صباغ، مرحوم قنبر رجب قانع، حسین رجب قانع، قنبر مهدی زاده، محمد یوسفی، حسین کمالی، علی‌اصغر قانع، حمیدرضا هداستی، یدالله شریفی، محمد شریفی، محمد داوودی، محمود پوریوسفی، رضا صنعتی، مهدی شریفی، محمد شرفی(فرزند محمود)، مرتضی قادری، علی کرم‌پور، اکبر پور‌کریمی، رضا پور‌یوسفی، رضا مهدی‌زاده، احمد افضلی‌گروه، مصطفی رستم آبادی، مهدی نقدی نسب و علیرضا قریه‌میرزایی، حسین کریمی، حمید کرم‌پور، ابراهیم عابدی و… از اساتید برتر این حوزه در راین هستند.

در حال حاضر ۱۲۰ هنرمند صنایع‌دستی در  راین به هنر چاقوسازی مشغول هستند که بیش از ۴۰ نفر آنها بیمه تامین اجتماعی و روستایی شده‌اند.

هرساله تعداد زیادی از این هنرمندان موفق به دریافت تسهیلات مشاغل خانگی می‌شوند.

منبع:میراث آریا

مهارت ساخت کیسه چکن‌ دوزی خراسان جنوبی

چکن واژه‌ای ترکی و به معنای کشیدن است. به دلیل استفاده از نخ‌های گلابتون که دور تا دور نقوش اصلی زمینه‌ کیسه کشیده شده و با نخ‌های مشکی روی پارچه با روش بست‌دوزی دوخته شده است از قدیم الایام به این نام معروف شده است.

تولید کیسه‌های توتون و تنباکو که در قدیم برای مردان ساخته می‌شد، تا به کمر خود ببندند و با خود همراه داشته باشند در بیشتر شهرستان‌های استان رایج بوده و در حال حاضر تنها در منطقه سه‌قلعه شهرستان سرایان دوخت آن ادامه دارد. کیسه‌های پول، صابون و عرقچین و… نیز با سبک و سیاق کیسه‌های توتون و تنباکو هم در این منطقه تولید می‌شود.

ویژگی‌ها متمایز و ظرافت فوق‌العاده کیسه‌های توتون و تنباکو در سه‌قلعه آن را متمایز از تولیدات مشابه در سایر نقاط استان کرده و موجبات ثبت ملی این هنر ظریف دست‌ساز زنان هنرمند و خلاق سه‌قلعه را فراهم کرده است.

بافت یراق‌ها و نوارها و بندهای مورد استفاده در دور و لبه‌ کیسه در انواع مدل‌ها و طرح‌های مختلف به دست هنرمند سازنده کیسه از قدیم الایام تا کنون، دوخت اشکال و طرح‌ها و حاشیه‌های مختلف، تزیینات زیبا و منحصربه‌فرد گره سرشتی (شَمسَک) و منگوله‌ها و تزیینات نخ‌های رنگی و گلابتون در بند کیسه از شاخص‌ها و ویژگی‌های منحصر به فرد این کیسه است.

سابقه تاریخی تهیه و تولید این کیسه‌ها در سه‌قلعه بیش از ۱۵۰ سال بوده و رنگ‌های زیبا و اختصاصی زمینه‌ کیسه (سرخابی و بنفش) از جلوه‌های زیبای این دست‌دوز سنتی است. تزیین کامل هر دو روی کیسه بدون توجه به پشت و یا روی آن با طرح درخت زندگی ۷ شاخه، نقوش نمادین انسان در اطراف این درخت برای تقدیس آن و نقوش نمادین طبیعت در حاشیه از دیگر زیبایی‌های این کیسه به شمار می‌رود.

تبحر و مهارت زنان سه‌قلعه در بکارگیری انواع دوخت‌های متناسب و بسیار ظریف برای تزیین رویه‌ کیسه، بالاخص عدسه‌دوزی و همچنین دیگر دوخت‌ها از جمله زنجیره دوزی، چکن دوزی (گلابتون دوزی (دوخت بست)، دندان موشی، تفرشی‌دوزی، یراق‌دوزی و نوار‌دوزی بر شاخص‌ها و ارزش‌های این کیسه افزوده است. این مهارت در جلسه شورای ملی ثبت میراث‌فرهنگی ناملموس، پذیرفته شد.

منبع:میراث آریا

اصفهان یکی از ۵۲ مقصد گردشگری زیبا در دنیاست

به نوشته نشریه نیویورک تایمز اصفهان بعنوان یکی از ۵۲ مقصد گردشگری زیبا با قابلیت‌های بالا در سال ۲۰۲۱ میلادی معرفی شده است.

به گزارش ایرنا، نشریه نیویورک تایمز به تازگی در گزارشی به معرفی ۵۲ مکان گردشگری در سراسر دنیا پرداخته شده که اصفهان از کشور ایران یکی از این نقاط دوست داشتنی است که تاکید شده در سال ۲۰۲۱ باید به آن سفر کرد.

این نشریه امریکایی از خوانندگان خود خواسته تا مکان‌هایی که موجب خرسندی، الهام بخشی و آرامش آنها در یک سال سخت شده است را معرفی کنند و از میان بیش از ۲ هزار پیشنهاد دریافت شده، ۵۲ مقصد گردشگری انتخاب شد تا یادآوری شود که دنیا هنوز در انتظار ماست.

در میان این نقاط که از قاره‌های مختلف دنیاست تنها شهری که از کشور ایران برای گردشگری در سال ۲۰۲۱ معرفی شده، اصفهان است.

اصفهان در این گزارش از دید یک خواننده اینگونه توصیف شده است: صدای خش خش نان پنجره‌ای، رانندگان تاکسی خندان با سووالات بی پایان و کوچه‌های پر پیچ و خمی که گوشه و کناره های پنهان بازار بزرگ اصفهان را آشکار می‌کند.

در این گزارش تصاویری از پل خواجو و هتل عباسی اصفهان منتشر شده است.

دریاچه میشیگان، لاهور پاکستان، بیروت لبنان، وادی رم در اردن، سیبری، دانشگاه کمبریج انگلستان، مدینه مراکش، داکار سنگال، جزایر ماریانای شمالی، لانوس کلمبیا، کالیای هند، مثلث طلایی مونتانا و مالپاییس کاستاریکا از دیگر نقاط گردشگری معرفی شده در این گزارش است.

نیویورک تایمز (The New York Times) روزنامه مشهور آمریکایی است که دفتر مرکزی آن در شهر نیویورک قرار دارد.

کلانشهر اصفهان با ۲ میلیون نفر جمعیت به‌عنوان قطب گردشگری جهان و ایران، بیش از ۲ هزار بنا و اثر تاریخی شناسایی شده دارد که از میان آنها میدان امام (نقش جهان)، کاخ چهلستون و مسجد جامع به ثبت جهانی رسیده و کانون توجه گردشگران داخلی و خارجی است.

میدان امام (نقش جهان) اصفهان در قالب یک طرح تحقیقاتی اتحادیه اروپا به عنوان ثروت (دارایی) میراث فرهنگی در دنیا ثبت و معرفی شد.

این خطه دارای جاذبه های گردشگری فراوان در بخش های میراثی، تاریخی، طبیعی، غذایی، سلامت و علمی است.

منبع:ایرنا

کردکوی و برندسازی شهری برای توسعه گردشگری

در تعریف اصطلاح برندسازی شهری (City Branding) آمده است، فرآیند برندسازی یک شهر یا مکان است که برندسازی جغرافیایی و برندسازی مکانی هم نامیده می‌شود. شهرها در سرتاسر دنیا مانند هر کالای مصرفی دیگری می‌توانند برای خودشان برندسازی کنند، تا به این صورت به‌عنوان برند شهری و مکانی قدرتمند در بازار شناخته شوند و با دیگر شهرها و مکان‌ها رقابت کنند.

امروز که بازدیدکنندگان و گردشگران به هرجایی از دنیا سفر می‌کنند، برخورداری از ویژگی‌های منحصربه‌فرد برای شهرها می‌تواند توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب کند. شهرها در دوره کنونی با یکدیگر رقابت می‌کنند تا به توسعه پایدار دست یابند و برای شهروندان خود زندگی با سطح کیفی بالا مانند فرصت‌های اقتصادی و شرایط محیط زیستی خوب، فراهم کنند.

ایده‌ اصلی برندسازی جغرافیایی آن است که تصویری از شهرها و مکان‌ها در ذهن مخاطبان ایجاد کند تا شهرها از مکانی معمول برای بازدیدکنندگان به مقاصدی تبدیل شوند که مسافران و گردشگران در پی بازدید از آن‌ها باشند. برندسازی جزو یکی از مؤثرترین و مهم‌ترین فعالیت‌های بازاریابی به‌حساب می‌آید که تأثیر به سزایی در موفقیت برند، محصول و خدمات دارد.

اما ایجاد برند شهری چندان هم کار آسانی نیست به‌ویژه برای شهرهایی که دارای رقبای جدی و پر سابقه‌ای در حوزه‌ معرفی خودشان هستند. از آن جمله، شهر کردکوی است که هرچند در مسیر جاده بین‌المللی تهران به مشهد قرار دارد اما از سوی غرب، شهرهای استان مازندران و شهر بندر گز در استان گلستان می‌توانند مسافران و گردشگران را جلب و جذب کنند و از سوی شرق نیز شهرهای استان‌های خراسان شمالی و گلستان سر راه آن قرار دارند. بنابراین کردکوی از این‌ جهت شانس چندانی برای جذب مسافران و گردشگران عبوری ندارد.

اما اگر مسئولان ارشد شهری و شهرستانی کردکوی به برندسازی شهری در این شهر فکر کنند می‌توانند در برنامه‌ریزی مسافران و گردشگران برای مسافرتشان شریک باشند و هم از مواهب مسافران عبوری بهره‌ ببرند، اما نباید کار را سخت و پرهزینه تلقی کرد. گاهی برند سازی (حداقل به‌مثابه‌ معروف بودن) می‌تواند با یک حرکت کم‌هزینه و حتی بی‌هزینه انجام شود؛ مانند کاری که شهر فاروج در استان خراسان شمالی انجام داد و حالا به عنوان شهر آجیلی زبان‌زد است. با این ابتکار هم شهرداری از عوارض بهر‌ه‌مند شده و هم میزان اشتغال‌زایی در سطح شهر افزایش‌یافته است.

برای نمونه، در ورودی شرقی شهر کردکوی؛ مسجد امام خمینی (ره) قرار دارد که با اندکی تدبیر می‌تواند خدمات زیادی را به مسافران و رانندگان عبوری ارائه کند، و یا به‌‎علت وجود سایت جهان‌نما (بخشی از اثر ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی)، شهرداری می‌تواند در طراحی و ساخت مبلمان شهری و از صاحبان حرف و مشاغل سطح شهر بخواهد در ساخت و یا بازسازی واحد کسب‌وکار خود از عنصر چوب و یا چوب‌نما استفاده کنند و بدین ترتیب برند «شهر چوبی Wooden City» را ایجاد کرد. این‌ها فقط چند نمونه‌ ساده بود. می‌توان شهر کردکوی را به یکی از شهرهای نوظهور گردشگری ایران تبدیل کرد.

منبع:میراث آریا

خانه تاریخی جاجرمی، بنایی ماندگار در دل شهر بجنورد

در خیابان طالقانی شرقی بجنورد و در کوچه جاجرمی، خانه‌ای جا خوش کرده است که روایت‌گر بخشی از تاریخ و هنر این شهر است. بنایی کوچک که گرچه درست در دل شهر و در هیاهوی زندگی ماشینی قرار گرفته اما کافی است برای فراموشی و دوری از این هیاهو و رسیدن به آرامش، دقایقی قدم در این خانه تاریخی بگذاری، در معماری زیبای آن غرق شوی و به بازدید غرفه‌هایی بروی که حالا هرکدام مأمن هنرمندی شده است تا با کیمیای هنر خود، صنایع‌دستی و تولیداتی را خلق کنند که نمونه‌اش بی‌بدیل است.

تولیداتی که در قالب گلیم، معرق، سفال، صنایع چرم، چاروق، البسه محلی و… تبلور يافته و در حقيقت هويت تاريخی و فرهنگی مردمان این خطه از سرزمین‌مان را بيان و در غرفه‌های این خانه تاریخی، چشمان گردشگران و بازدیدکنندگان را میهمان زیبایی‌های خود می‌کنند.

علاوه بر غرفه‌های صنایع‌دستی، نورپردازی زیبای درهای چوبی دو طبقه ساختمان که با پرده‌های سرخ منظم و یکدست از پشت پنجره سرک می‌کشند هر یک در رقابتی باشکوه می‌خواهند جلب‌توجه کنند.

خانه جاجرمی واقع در خیابان طالقانی شرقی کوچه جاجرمی شهر بجنورد از بناهای اواخر دورۀ قاجاریه است که به استناد کتيبه موجود در سال ۱۳۲۵ هجری قمری به دست استاد غلامرضا بنا يزدی ساخته شده است.

اين بنای کوچک و زیبا که با شماره ۱۱۵۱ به ثبت ملی نیز رسیده، با پلان مربع و حدود ۶۰۰ مترمربع مساحت، نمونه ارزشمندی از معماری سنتی نوعِ حیاط مرکزی است.

درهای چوبی و همه پنجره‌ها و نورگيرها رو به حياط باز می‌شوند. ورودی حسینیه از طریق یک هشتی به حیاط مرکزی متصل شده که با دو رشته پلکان در گوشه‌های شمال شرقی جنوب غربی به مهتابی‌های طبقه بالا راه می‌یابد.

قسمت فوقانی دیوار ايوان شرقی کتیبه‌ای به خط نستعلیق وجود دارد که در آن گزیده‌ای از ترکیب‌بند مشهور محتشم کاشانی در مرثیه شهدای کربلا (باز این چه شورش است) گچ‌بری شده است. این مکان امروزه به خانه صنایع‌دستی استان تبدیل شده است و در آن انواع صنایع‌دستی استان تولید و عرضه می‌شود.

طرح کلی پلان بنا مربع شکل است و در ضلع شرقی و غربی از دو طبقه تشکیل شده که در مجموع حدود ۶۰۰ مترمربع مساحت دارد.

ورودی خانه از طریق یک هشتی به حیاط مرکزی متصل شده که با دو رشته پلکان در گوشه‌های شمال شرقی جنوب غربی به مهتابی‌های طبقه فوقانی راه می‌یابد. سقف هشتی بنا در قسمت ورودی و تمام حجره‌های طبقه پایین با قوس كلی پوشش يافته و طبقه بالا به‌صورت تیرپوش است. بخش‌های مختلف بنا با آرایه‌های معماری از قبيل آجركاری، گچ‌بری، مقرنس‌­كاری و كتيبه‌­هايی تزئين شده است.

بنا به سبک حیات مرکزی که در دو ضلع شرق و غرب آن فضاهایی در دو طبقه و در دو ضلع جنوب و شمال در یک طبقه ساخته شده‌ است. طول بنا ۳۰ و عرض آن ۲۴ است که مساحتی حدود ۷۲ مترمربع را در برمی‌گیرد. ابعاد حیاط مرکزی نیز معادل ۱۵ در ۱۵ و مساحتی حدود ۲۲۵ مترمربع از سطح کلی بنا را شامل می‌شود.

بنای اولیه خانه جاجرمی به استناد  مالک (مرحوم حاج علی‌اکبر جاجرمی) در ابتدا کاربری مسکونی داشته و بعدها وقف حسینیه شده است، در واقع این بنا پس از متروکه شدن از سوی خانواده واقف به‌شرط مرمت، حفظ و احیا و رعايت مفاد وقف نامه در اختیار اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان شمالی قرار گرفت و پس از طی مراحل مرمت به‌عنوان خانه صنایع‌دستی مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

هم‌اکنون خانه جاجرمی به‌عنوان یک مکان تاریخی و جاذبه شهر و بازارچه صنایع‌دستی شناخته شده و در ایام محرم و دیگر اعیاد و شهادت‌ها، مراسم عزاداری و جشن در آن برگزار می‌شود.

منبع:میراث آریا

کاشی و مخمل؛ احیای رنگین‌کمانی در آسمان میراث‌فرهنگی

«کاشی هفت‌رنگ» و «مخمل هفت‌رنگ» به همت هنرمندان و پژوهشگران هنرهای‌سنتی، جانی دوباره گرفتند و رنگین‌کمان هنر ناب ایرانی بر آسمان میراث‌فرهنگی نقش بست.

به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، کاشی‌کاری یکی از هنرهای اصیل ایران است که بهترین نمونه‌های آن در مجموعه فرهنگی‌تاریخی (کاخ) گلستان تهران دیده می‌شود؛ هنرمندان کاشی‌کار در دوره قاجار به فنون جدیدی در زمینه رنگ‌ کاشی دست پیدا کردند که تا قبل از این در کاشی‌ها مشاهده نمی‌شود، رنگ‌های چشم‌نواز مانند قرمز و زرد اهمیت زیادی در موضوع تولید کاشی دارند که یکی از هنرنمایی‌های آنها هنر رنگ‌آمیزی کاشی خشتی به نام کاشی هفت‌رنگ است که نمونه ای از آن در ابعاد ۱.۴*۲.۳ مترمربع طراحی و در سالن کارگاه سفال و کاشی پژوهشکده هنرهای سنتی نصب و رونمایی شد.

این طرح کاشی نگاره به صورت نمونه‌سازی و الهام گرفته از نقوش و رنگ دوره قاجار به شیوه هفت‌رنگی و به صورت آبرنگی با مدیریت عبدالمجید شریف‌زاده و به سرپرستی و اجرا سهیلا نقی‌زاده اجرا شد و مریم سایه‌وندی نیز در بخش اجرا، کتایون گیتی در دو بخش اجرا و اصلاح طرح و طراحی گل‌ومرغ و عالیه‌نجفی در ساخت لعاب هنرنمایی کردند و کار پخت و کوره این طرح به عهده فرهاد فرحی بوده است.

یکی دیگر از هنرهای سنتی بی‌نظیر ایرانیان در حوز منسوجات، مخمل‌بافی است، چرا که این تصور که پارچه‌ای خلق شود که فقط تار و پود نباشد و قسمت سومی هم داشته باشد به‌نام پرز (خواب)، برای اولین بار در تاریخ ایران زمین در دوره ایلخانی اتفاق افتاد. کمخا پارچه‌ای است بسیار لطیف که از ابریشم بافته می‌شد و بعدها به اسم مخمل مشهور شد؛ اوج هنر مخمل بافی را در دوره صفویه می‌توان دید.

مخمل‌بافی در ایران سابقه طولانی دارد از دوره صفویه که اوج این هنر است مخمل‌های ساده، دو رنگ و سه رنگ تا هفت رنگ تولید میشد و مخمل هفت‌رنگ اوج تکنیک هنرپردازی استادان و هنرمندان دوران صفوی است که فقط چند نمونه از آن در موزه‌های خارج از ایران نگهداری می‌شود.

در هنر مخمل‌بافی اگر قرار شود یک رنگ به پارچه اضافه شود باید به صورت تصاعدی حجم و فیزیک دستگاه تولید تغییر کند، از لحاظ فنی، ایجاد دهنه بافت امکان‌پذیر نیست؛ به همین دلیل بعد از صفویه همان تعداد مخمل‌های محدودی هم که به جای مانده بیشتر از سه رنگ نبوده‌اند. هنرمندان دوره صفوی توانستند نقشه‌های سنگین و بسیار پیچیده حدود ۵۰ خانه را در تعداد هفت تا هشت رنگ اجرا کنند و این اتفاق خارق‌العاده است. مخمل هفت‌رنگ یکی دیگر از هنرهای سنتی بی‌نظیر ایرانیان در حوز منسوجات است که بعد از بیش از ۳۰۰ سال از طریق مهندسی معکوس با رونمایی از نمونه تولید کارگاهی، احیا شد.

نمونه ای که تولید آن آغاز شده بر اساس طرح تک پیکره از آثار رضا عباسی است که در کارگاه زری‌بافی پژوهشکده هنرهای سنتی وزارت میراث‌فرهنگی پس از پژوهش یک ساله با مدیریت روح‌الله دهقانی و همکاری علی نعیمایی، غلام قربانی، مریم امیر یزدانی انجام شده است، مواد مصرفی آن الیاف ابریشم هفت‌رنگ و بر اساس نقشه ۱۷۰ رج عرض، ۳۹۰ رج طول در نوع واگیره قطاری است.

اصالت و هویت فرهنگی ایرانی است باید حفظ شود

سیدعبدالمجید شریف‌زاده درباره ضرورت مطالعه و پژوهش برای احیا هنرهای سنتی اصیل ایرانی به خبرنگار فرهنگی ایرنا، گفت: تحقیق و پژوهش، حفظ و احیای هنرهای سنتی از وظایف مهم پژوهشکده هنرهای سنتی است؛ برخی از هنرهای سنتی در طول زمان دچار تغییر و تبدیل می‌شود، برخی دچار کاستی شده و برخی هم ممکن است در تعاملات و ارتباطات متقابل با فرهنگ های دیگر، اصالت خود را از دست بدهند و حتی دچار آسیب شوند.

مدیر گروه پژوهش هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی با بیان اینکه تهاجم فرهنگی در دوره‌های مختلف وجود داشته و باعث تبدیل یا  تغییر هنرهای سنتی می‌شود، خاطرنشان کرد: گاهی در طول تاریخ عوامل مختلف مانند جنگ‌ها منجر به از بین رفتن مشاغل و حرفه‌ها بوده است، گاهی هم تهاجم فرهنگی -که موضوع تازه‌ای نیست- فرهنگ و هنر را دچار آسیب می‌کند. از دوره حمله اسکندر، سلوکیان می‌خواستند فرهنگ یونان را به ایران منتقل کنند، مغول‌ها هم فرهنگ چینی‌ها را با خود به ایران آوردند.

وی با تاکید بر ضرورت حمایت‌های دولتی برای حفظ و احیای هنرهای سنتی، بیان کرد: برخی از هنرهایی که کاملا از یاد رفته و اکنون هیچ چیزی جز برخی آثار از گذشتگان در دست نداریم نیازمند یک کار مطالعاتی و پژوهشی و آزمون‌های مختلف کارگاهی است. باید هنرهای سنتی را که در طول تاریخ متاثر از شرایط فرهنگی، اجتماعی بوده‌اند بررسی و مطالعه کنیم، آنچه که به اصالت و هویت فرهنگی ایرانی مربوط است را حفظ کنیم، رشته هایی که در حال فراموشی است را مجدد زنده و احیا کنیم.

شریف‌زاده درباره چالش‌های پیش روی احیای هنرهای سنتی در حال فراموشی یا فراموش شده گفت: در گذشته معمولا استادان برجسته رشته‌های مختلف هنری را استخدام می‌کردیم و در مجموعه پژوهشکده هنرهای سنتی مورد حمایت قرار می‌گرفتند که به واسطه آنها آثار منحصر بفرد خلق میشد؛ در کنار آنها جوانان هم قرار می‌گرفتند تا هنرهای اصیل و سنتی ایران، سینه به سینه و به روش استاد-شاگردی به آنها منتقل شود. در شرایط فعلی و با توجه به مسائل و محدودیت های استخدامی اساتید، با مشکل حفظ و احیای هنرهای سنتی مواجه هستیم که باید برای آن تدابیری اندیشیده شود، البته بخش خصوصی هم باید به میدان بیاید و دولت را یاری کند.

شریف‌زاده سرمایه‌گذاری و حمایت بخش خصوصی را مهمترین گام پس از پژوهش و احیای یک هنر سنتی دانست و گفت: در مورد پارچه‌های زری‌بافی هم مانند مخمل هفت‌رنگ همین مشکل وجود دارد، تولید پارچه‌های زری‌باف به دستگاه‌های بزرگ بافندگی و به فضای کارگاه‌های متناسب با آن مانند کارگاه‌های سنتی نیازمند است؛ که فراهم کردن آن سخت است و هزینه زیادی هم دارد که در این زمینه بخش خصوص باید وارد شود.

دستگاه زری‌بافی، خانگی می‌شود

شریف‌زاده با بیان اینکه طرحی برای ساخت دستگاه خانگی زری‌بافی ارائه آماده و ارائه شده است، گفت: بر اساس این طرح یک دستگاه کوچک زری‌بافی آماده می‌شود تا یک بافنده و نساج و یا هر فردی که تمایل و علاقه دارد، بتواند در یک اتاق ۱۲مترمربعی یک دستگاه زری‌بافی (مانند دستگاه قالی‌بافی) در خانه داشته باشد و یک پارچه نفیس تولید کند. این طرح تدوین و ۹۵درصد آماده است که باید در این مرحله بخش خصوصی وارد شود و سرمایه‌گذاری کند تا این دستگاه خانگی وارد جامعه شود.

وی نقش پژوهشکده را صرفا کار مطالعاتی و نمونه‌سازی و احیای هنر سنتی و حفاظت از آن دانست و تصریح کرد: گروه‌های دیگر از جمله سرمایه‌گذاران بخش خصوصی باید یاری کنند تا فضای بیرونی را برای توسعه و تکثیر هنر سنتی فراهم شود، ما از ورود بخش خصوصی برای توسعه هنر سنتی در جامعه استقبال می کنیم؛ اکنون که مرحله پژوهش و احیای مخمل‌بافی هفت‌رنگ و زری‌بافی به اتمام رسیده، بخش خصوصی باید کمک و سرمایه‌گذاری کند تا در فضای مناسب، تولید انبوه و کاربری‌های تازه برای این هنرهای نفیس و ارزشمند فرهنگی و اقتصادی تعریف و شرایط مناسب گسترش آن مهیا شود.

نمونه مشابه مخمل هفت‌رنگ ایران در دنیا وجود ندارد

مدیر گروه پژوهش هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه هنر سنتی بافت مخمل هفت‌رنگ از حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ سال گذشته در ایران دیده نشده است، گفت: مخمل‌بافی در برخی از کشورها به صورت سنتی وجود دارد، در ایتالیا مخمل با شیوه سنتی در چند کارگاه تولید می‌شود، اما هیچکدام به شیوه مخمل هفت‌رنگ ایران طراحی و تولید نمی‌شود، مخمل هفت رنگ ایران کاملا یک کار ابداعی و منحصر به فرد است و نمونه‌ای مشابه آن در دنیا وجود ندارد که به این شیوه بافته شود، مخمل‌های ایتالیا در پودها تغییر رنگ می‌دهند و با بافته‌ای که ما در تار و پود طرح هفت رنگ می‌بافیم، بسیار متفاوت است.

شریف زاده گفت: در حال حاضر دستگاه کارگاهی مخمل‌بافی هفت‌رنگ با سه نفر کار می‌کند، اما امکان این وجود دارد دستگاه خانگی آن با دو بافنده و حتی یک کاربر طراحی شود، تا سرعت تولید بیشتر شود و هزینه‌های آن هم کاهش یابد.

وی نقش و جایگاه پژوهشکده هنرهای سنتی را به یک گلخانه تشبیه کرد که در آن یک بذر یا یک قلمه از یک گل‌ونهال و شیوه حفظ و نگهداری و احیاء آن با ظرافت و دقت بسیار تحت شرایط و محیط خاص انجام می‌شود، افزود: وقتی یک بذر و نهال به شرایط ایده‌آل برای تکثیر و رشد رسید بخش دیگری باید آن نهال را تحویل بگیرد و به باغ و مزرعه و گلستان تبدیل کند، ما وظیفه داریم هنر و حرفه‌ای که فراموش شده بود را مورد تحقیق و پژوهش قرار دهیم، نمونه عینی آن را احیا و به مرحله تولید برسانیم، اما برای تولید انبوه، توسعه و آموزش و تکثیر آن و ایجاد بازار و تجاری‌سازی و برندسازی، بخش دیگر در وزارتخانه باید آن را پیگیری کند.

شریف‌زاده همچنین بر ضرورت حمایت و توجه به هنرمندان و پژوهشگران هنرهای سنتی تاکید کرد و گفت: هنرمندان و پیشکسوتان در این بخش گنجینه‌های زنده بشری هستند، حمایت و پاسداشت آنها یک ضرورت است، از طرفی نام و یاد اساتید و هنرمندانی که در سالیان گذشته برای احیای این هنرها تلاش کردند تا فنون حرفه‌ای این رشته‌ها به شاگردان منتقل شود باید زنده بماند و البته گرامی داشته شود؛ در همین هنر مخمل‌بافی و زری‌بافی هم شایسته است آیین یادبود و گرامیداشت مرحوم ماشاالله عنایتی که برای احیای این دو هنر زحمات بسیاری کشید، برگزار شود.

به گزارش ایرنا، طرحی از کاشی هفت‌رنگ و بخشی از بافت مخمل هفت‌رنگ پس از یک دوره مطالعات و پژوهش هنری، به همت گروه پژوهشی هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی با تلاش پژوهشگران و هنرمندان این رشته‌ها، روز شنبه (٢٠ دی ماه ١٣٩٩) با حضور بهروز عمرانی رییس پژوهشگاه و منیژه هادیان دهکردی معاون پژوهشی پژوهشگاه میراث فرهنگی، گردشگری در ساختمان پژوهشکده این وزارتخانه رونمایی شد.

منبع:ایرنا

اینجا در کویر ،به آسمان نزدیک‌ترید

کویرهای خراسان جنوبی همان جایی است که کویرهای مهمی در آن واقع‌اند، کویرهایی که یکی از ظرفیت‌های اصلی گردشگری این استان بوده و با حضور در آن آرامشی را می‌یابی و انگار به آسمان نزدیکتری.خراسان جنوبی، استان کویرهای آرام بخش و آسمان پر از ستاره است.، جایی کمه در آن از کویر آرامش می‌گیری و از آسمان پرستاره و صافش سخاوت و پاکی.

به گزارش ایسنا، ریگزار یلان در نزدیکی حیدرآباد نهبندان به عنوان گرم‌ترین نقطه کره زمین بنا به تشخیص حسگرهای ماهواره‌های ناسا در چندین سال متوالی شناخته شده و دارای بلندترین کوههای شنی جهان است.

نیوز تراولز پدیا؛ سایت معتبر جهانی گردشگری این بیابان بی نظیر را به عنوان یکی از ۱۲ نقطه گردشگری هیجانی و ماجراجویانه دنیا اعلام کرد و سفر به این کویر را برابر سفر به فضا دانست.

وجود گونه‌های نادر حیات وحش در کویر پلوند

کویر پلوند که به‌عنوان منطقه حفاظت‌شده‌ مظفری نیز شناخته می‌شود، از دیگر جاذبه‌های دیدنی شهرستان فردوس در خراسان جنوبی است. این منطقه به‌دلیل داشتن توپوگرافی کویری و کوهستانی، شرایط مناسبی برای حضور گونه‌های مختلف حیات وحش از جمله گور خر ایرانی دارد.

کویر پلوند که با نام‌های کویر مظفری یا فردوس نیز شناخته می‌شود، از جاهای دیدنی فردوس به شمار می‌رود و در استان خراسان جنوبی و ۴۰ کیلومتری شمال غرب شهرستان فردوس، در حاشیه‌ روستای چاه پلوند قرار دارد. روستاهای کجه و چاهنو در شمال این کویر قرار دارد و از غرب به کال نمک، از شرق به روستاهای ابراهیم‌ آباد و طاهر آباد و از جنوب به پناهگاه حیات وحش رباط شور محدود می‌شود.

کویر مظفری با مساحت ۹۲,۸۰۸ هکتار در سال ۱۳۸۶ به‌عنوان منطقه‌ حفاظت شده‌ی فردوس شناخته شد. از ویژگی‌های این منطقه، تلاقی کویر و بیابان با ارتفاعات و کوهستان است که چشم‌اندازی زیبا و دیدنی را ایجاد می‌کند. تپه‌ماهورهای ماسه‌ای، دق‌ها و کفه‌های نمکی و نواحی کویری، در کنار نواحی کوهستانی، تپه‌ای ماسه‌ای به‌شکل دم یوز پلنگ و کوه ریگ‌های تماشایی، از ویژگی خاص این منطقه هستند.

ریگ دم یوز

ریگ دم یوز، تپه‌ای ماسه‌ای شبیه به یوزپلنگی است که در دل کویر خوابیده و سر در گریبان کوهستان فرو برده است. در قسمت شرقی این ریگ و در انتهای آن برای تثبیت تپه، سدهای خاکی ایجاد کرده‌اند.

در نزدیکی این ریگ و در جاهایی که سطوح پست و گلی در قالب دق وجود دارد، آب‌انبارهایی به چشم می‌خورد که در گذشته مورد استفاده مسافران و کاروان‌های تجاری تشنه و خسته از راه و سفر بود.

یکی دیگر از دیدنی‌های طبیعی و از پدیده‌های زمین‌شناسی کویر پلوند، سنگ سوراخ نام دارد. سنگ سوراخ، یک حفره‌ در بالای کوه است که در اثر فرسایش آبی در سنگ‌های آهکی ایجاد شده است. این حفره‌ی سنگی با قطر ۲۰ متر، منظره‌ی زیبایی در دل کویر ایجاد کرده و از بالای آن چشم‌انداز کویر، تماشایی است.

سنگ سوراخ را می‌توانید در مسیر کویر پلوند و ریگ یوز و در ۵۰۰ متری جاده‌ی قدیم ابراهیم آباد به روستاهای کجه و چاه نو ببینید. در نزدیکی سنگ سوراخ، غار آبی نیز وجود دارد که می‌توانید تجربه‌ای متفاوت از غارنوردی در دل کویر را داشته باشید.

گونه‌هایی که در کویر نفس می‌کشند

در کویر پلوند نیز مانند همه‌جای دنیا حیات و زندگی وجود دارد. وجود گونه‌های مختلف جانوری از جمله جبیر (آهوی بومی ایران) و گور ایرانی، پلوند را به یکی از مناطق مناسب جهت مشاهده حیات وحش تبدیل کرده‌اند.

گونه‌های گیاهی منطقه شامل بنه، کسور، اسکنبیل، گز، تاغ، قیچ، بادام کوهی، زرشک وحشی، درمنه، آنغوزه، زیره سیاه، گیاهان علفی، گل بوماداران، آویشن، لاله قرمز، خارشت، افدرا و برخی از گیاهان خانواده کاسنی است. علاوه بر این، انجیر وحشی، بارهنگ، ترنجبین، کاروان کش و خارشت نیز در پلوند یافت می‌شود.

گونه‌های جانوری منطقه مظفری نیز از تنوع خوبی برخوردار هستند و شامل قوچ و میش، کل و بز، گرگ، آهو، گربه شنی، کاراکال، روباه، شغال، تشی و بیش از ۳۳ گونه از خزندگان مانند انواع آگاماها، مارهای سمی و لاکپشت‌های زمینی، بزمچه و… می‌شوند.

کرکس کوچک مصری، از جمله پرندگانی است که در این منطقه تولیدمثل و زندگی می‌کند. زاغ بوری یا زاغ کویر که پرنده‌ی بومی و انحصاری ایران است، شاهین، کبک، تیهو، انواع باقرقره، کبوتر چاهی، غراب، کمرکولی، انواع چک چک، هوبره، شاهین، عقاب طلایی، دلیجه، قرقی و انواع گنجشک، از دیگر پرندگان کویر پلوند هستند.

گورخر ایرانی یا گور ایرانی، یکی از گونه‌های جانوری در معرض انقراض شدید است که به‌عنوان یکی از شش گونه‌ی گور آسیایی، در مناطق بیابانی و تپه‌ماهورها زندگی می‌کند. رنگ این حیوان زرد مایل به نارنجی و زیر شکم، پهلوها و دُم آن گاهی اوقات سفید رنگ است؛ یال سیاه و نوار قهوه‌ای تیره رنگی در پشت گور ایرانی دیده می‌شود که تا دُم ادامه دارد. در ایران این‌گونه تنها در منطقه بهرام گور نیریز فارس و پارک ملی توران سمنان و منطقه حفاظت شده‌ کالمند در استان یزد مشاهده می‌شود. با توجه به اینکه گور ایرانی در گذشته در منطقه مظفری نیز زندگی می‌کرده، از سال ۱۳۸۶ طرح احیای این حیوان در این کویر شروع شده است.

پیوند کویر و کوهستان در پلوند و وجود منطقه حفاظت شده محیط‌زیست با گونه‌های نادر حیات وحش، پلوند را به یکی از مناطق مهم برای تماشای حیات وحش و پرنده‌نگری برای علاقه‌مندان تبدیل کرده است.

با توجه به پرورش شترهای وحشی و اهلی در این منطقه، امکان شترسواری نیز وجود دارد. علاوه بر آن آسمان صاف و زلال شب کویر، بهترین مکان برای مشاهده و رصد ستارگان است. آفرود، موتور چهارچرخ، سافاری، زیپ لاین از دیگر تفریح‌های کویر پلوند است که طرف‌داران زیادی دارد.

شترسواری در کویر همت‌آباد

روستای همت آباد که نام کویر نیز آن گرفته شده است، در ۱۵۰ کیلومتری شهرستان قاینات و ۶۵ کیلومتری شهر زیرکوه در استان خراسان جنوبی قرار دارد. این منطقه یکی از غنی ترین و فعالترین اکوسیستم بیابانی از نظر پوشش و تنوع گیاهی و جانوری در ایران است. کویر همت آباد نعمت مهمی برای مردم شهرستان زیرکوه به شمار می‌رود. در این کویر شترسواری، سافاری و اقامت در سیاه چادرهای عشایر لحظات به یاد ماندنی را برای شما به ارمغان می‌آورد.

گربه شنی مهمترین گونه تحت حفاظت این منطقه است که در کنار سایر جانوران کویری زندگی می کند. منطقه دارای نمونه گیاهی اندمیک دیودال رقیمی است که تحت حفاظت سازمان ملل در ذخیره گاه زیست کره منطقه قرار دارد.

روستای همت آباد از روستاهای کویری با پوشش گیاهی و جانوری نادر است که سالیانه گروه های توریستی زیادی از اقصی نقاط ایران و جهان، برای بازدید به این منطقه می آیند.

ریگ همت آباد (به نام ریگ آهنگران و پترگان نیز معروف است) در محدوده جغرافیایی ۶۰ درجه و ۳۴ دقیقه شرقی و ۳۳ درجه و ۳۵ دقیقه شمالی تا ۳۳ درجه و ۱۷ دقیقه شمالی در استان خراسان جنوبی در نزدیکی مرز افغانستان و دق پترگان قرار گرفته است.

وسعت حوضه این دشت بالغ بر ۴۴۰۰ کیلومتر مربع یا ۴۴۰۰۰۰ هکتار است که ۳۱۵۰ کیلومتر مربع یا ۳۱۵۰۰۰ هکتار آن دشت و بقیه را ارتفاعات تشکیل می دهند. بلندترین ارتفاع دشت قله سه پستان و پست ترین نقطه دشت با ۵۹۰ متر دق پترگان است.

آب و هوای این دشت گرم و خشک و متوسط و بارندگی در سطح آن حدود ۱۵۰ میلیمتر و در ارتفاعات تا ۴۰۰ میلیمتر می باشد. متوسط عمق سطح آب در سال ۱۳۷۶، ۳۱ متر و متوسط سالانه افت سطح آب در این دشت ۸ متر برآورد شده است. جهت تپه‌ها در نواحی شرق ریگزار به سمت شمال شرقی و در نواحی مرکزی و غربی فاقد جهت مشخص هستند. از میان ریگزار رود تجنود می‌گذرد که از کوههای آهنگران با تجمیع چشمه سارهای کارستی سرچشمه می گیرد و در سر شاخه ها دارای جریان آب دایم با کیفیت عالی است. این رودخانه پس از عبور از کنار روستای تجنود وطی سیزده کیلومتر وارد ریگزار گردیده و مازاد سیلاب آن به دق پترگان می ریزد. این رودخانه جهتی غربی-شرقی دارد. از طریق بستر این رودخانه در صورت خشک بودن میتوان به کمک خودروهای دو دیفرانسیل، به دق پترگان رسید.

کویر

زیستگاه جانوری

پوشش جانوری منطقه شامل پرندگان بیابانی از جمله هوبره، زاغ بور، شاهین، چکاوک کاکلی، مگس گیر و … انواع مار و عقرب، گربه و روباه شنی، گرگ، کاراکال، جبیر، انواع آگاما و جکو و … است. پیش از ورود کویرنوردان به این منطقه کسی تصور نمی‌کرد که برخی گونه های نادر جانوری مانند گربه شنی هنوز در این منطقه وجود داشته باشد، اما اکنون که زیست این جانور در این منطقه ثابت شده، سازمان محیط زیست نیز برای حفاظت از آن برنامه ریزی کرده است.

روستای همت آباد که دارای کویر بکر و شنزارها و ریگزارهای زیاد جهت کویرنوردی و سافاری شن و اسکی شن و جاذبه های گردشگری دیگر مانند دق نمکی پترگان، لاله زارهای گله های شتر، شترسواری، آیین‌های سنتی و صنایع دستی عشایر طایفه بهلولی است، می‌تواند مقصد گردشگری مناسبی برای شب مانی و اقامت محسوب شود. تجربه آسودن در زیر سیاه چادرهای عشایر این خطه و همسفره شدن با مردمان کویری موهبتی است که می توان در کنار اهالی همت آباد آن را درک کرد.

بهار کویر از نیمه اسفند آغاز می‌شود و تا اواسط اردیبهشت ماه ادامه می‌یابد. در این دو ماه زیباترین مناظر طبیعت در خشک ترین مناطق دنیا شکل می گیرد.

دسترسی به ریگزار از طریق جاده آسفالته حاجی آباد به همت آباد امکان پذیر است. همچنین از جاده بیرجند به دهستان یزدان واقع در مرز افغانستان و استفاده از جاده های منشعب خاکی میتوان وارد این ریگزار شد.

شب‌های پرستاره کویر سه قلعه

شهر سه قلعه از توابع سرایان در شمال غرب خراسان جنوبی در حاشیه کویر مرکزی ایران قرار گرفته که بر اساس بررسی‌های به عمل آمده توسط جناب آقای مطیعی مدیر محترم شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران به دلایل ذیل دارای قابلیت‌های منطقه نمونه گردشگری است.

طبق دادهای گردآوری شده توسط کارشناسان انجمن نجوم ایران طی سالیان متوالی، در مکان سه قلعه رصد ستارگانی با حد قدر ۷.۲ میسر است که با توجه به حد قدر تاریکترین نقاط سیاره زمین (حدود ۷.۵ ) مکان مورد نظر یکی از تاریکترین و پرستاره ترین نقاط سیاره ما به حساب می‌آید.

همچنین مطابق بررسی‌های صورت گرفته، رصدگاه سه قلعه از بابت دیگر شاخص‌های مؤثر بر انتخاب یک مکان جهت انجام رصدهای تخصصی آسمان از جمله شاخص seeing، سرعت باد و ارتفاع در وضعیتی قابل قبول برای استقرار تلسکوپ‌هایی دست کم با قطر شیئی یک متر (بسیار بزرگتر از تلسکوپ‌های مورد استفاده ستارشناسان آماتور) قرار دارد.

منطقه سه قلعه دارای ابر ناکی بسیار کم و در نتیجه تعداد شب‌هایی با آسمان صاف در حدی بسیار فراتر از نیاز متعارف ستاره شناسان آماتور است.

تجربیات موجود در شب‌های رصدی برگزار شده در این مکان، از جمله نهمین رقابت رصدی مسیه ایران، گویای آن است که در زمانی که به علت طوفان و گرد و غبار امکان رصد ستارگان در نقاط مجاور این رصدگاه وجود ندارد، ستاره شناسان آماتور شبی پر ستاره و رصدی به یاد ماندنی را در این مکان تجربه می‌کنند.

منطقه پیش بینی شده با وجود واقع شدن در مکانی بکر، از بالاترین سطح امنیت و همکاری توسط جوامع و مسئولین محلی به خصوص در بخش و شهر سه قلعه و شهرستان سرایان برخوردار است. منطقه سه قلعه از نظر هوایی و زمینی، می‌توان یکی از در دسترس‌ترین نقاط دارای آسمانی تاریک پرستاره در کشور عزیزمان دانست.

وجود جاذبه‌های گردشگری مکمل در منطقه نیز نظیر کویرهایی که با چشم اندازهای زیبا و معماری کویری، سنت هایی کهن و مردمی میهمان نواز همگی منطقه پیش بینی شده در سه قلعه را به بهشتی برای گردشگران نجومی تبدیل کرده‌اند.

حضور جمع کثیری از ستاره شناسان آماتور فعال به ویژه در مناطقی مانند کلان شهر مشهد و خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی، امکان نزدیکی این سایت گردشگری نجومی را به تعدادی از بازارهای هدف گردشگری در مقیاس پایدار محلی و در نتیجه زمینه حضور تقریباً ثابت، گروهی قابل توجه از گردشگران نجومی را در منطقه فراهم کرده است.

کویر گرماب لوت؛ دشت بزرگ خور با پرندگان کمیاب

حد فاصل روستای خور که در فاصله ۸۰ کیلومتری بیرجند واقع است و آبگرم معدنی لوت در فاصله ۵۰ کیلومتری شهرستان خوسف است. استعدادها و امکانات منطقه شامل؛ احداث مجتمع آبدرمانی، دشت بزرگ خور با پرندگان کمیاب کویر و امکان پرورش آهو ، نیزار دیدنی و بزرگ گرماب در دل این کویر و پشت کوه گرماب، جنگل طبیعی طاق و گز در پشت کوه گرماب، وجود وحوش در کوه آبگرم و ایجاد شکارگاه، تپه‌های ماسه‌ای در جنگل خور و امکان برگزاری تورهای کویر پمایی و گشت‌های سافاری، وجود زندگی بومی و محلی در منطقه، پرورش شترهای وحشی و اهلی و امکانات شترسواری در منطقه، نزدیکی به روستای تاریخی خور با بادگیرهای زیبا و خانه‌های قدیمی و مشارکت برجسته‌ترین کویرنوردان حرفه‌ای کشور است.

بازدید از کویرها، رصد ستارگان، سافاری در کویر فردوس، سه قلعه سرایان، ریگزار بشرویه، حلوان طبس و اکبرآباد خوسف و همچنین شترسواری، پیاده روی در رمل ها و برگزاری تورهای ویژه آشنایی با پوشش گیاهی و جانوری مناطق کویری همه آن چیزی است که می‌توانید در دل کویر آرام بیابید؛ چیزی کمه در زندگی‌های شلوغ امروزی گم شده است. بهترین زمان برای کویرگردی و کویرنوردی، فصل‌های پاییز، زمستان و ابتدای بهار است.

منبع:ایسنا