گذری بر جاذبه‌های طبیعی و گردشگری بجنورد

شهرستان بجنورد، از شمال با کشور ترکمنستان، از شرق به شهرستان شیروان، از غرب به شهرستان مانه و سملقان و از جنوب به شهرستان‌های اسفراین و جاجرم محدود می‌شود. تعدادی از جاذبه‌های طبیعی این شهرستان را به‌اختصار در ادامه گزارش می‌خوانید.

منطقه نمونه گردشگری بش قارداش

بش قارداش واقع در ۴ کیلومتری جنوب غربی بجنورد، در گذشته پارکی معروف و امروزه منطقه نمونه ملی گردشگری نام دارد و تفرجگاهی کم‌نظیر در مجاورت جاده بجنورد به اسفراین است.

یادمان سردار مفخم حاکم بجنورد و استرآباد در اواخر دوره قاجاریه بنای آرامگاهی باشکوهی به شماره ثبت ملی ۴۷۵۷، مشرف به چشمه معروف بش قارداش در این پارک زیبا واقع شده که تا قبل از شیوع کرونا، در اکثر مواقع و به ویژه روزهای پایانی هفته تفرجگاه اهالی شهر و میهمانان و گردشگران است.

منطقه نمونه گردشگری بابا امان

پارک ملی بابا امان بجنورد که امروز منطقه نمونه ملی گردشگری نام گرفته، از گذشته‌های دور تفرجگاهی بسیار زیبا در مجاورت جاده سنتو (شاهراه آسیایی) در فاصله حدود ۱۰ کیلومتری شرق بجنورد بوده و در سال‌های اخیر تحت مدیریت شهرداری بجنورد رونق و توسعه‌ای قابل‌توجه پیدا کرده است.

چشمه پر آب بابا امان و بقعه مذهبی امامزاده سید اسماعیل (ع)، یک متل و چندین رستوران و واحد خدماتی در دل طبیعت سرسبز و درختانی سر به فلک کشیده، جذابیت کم‌نظیری به این منطقه خوش آب و هوا داده است.

منطقه نمونه و روستای هدف گردشگری اسفیدان

روستای توريستی اسفيدان در ۴۵ كيلومتری جنوب شرقی بجنورد واقع شده است. این روستا بافت مسکونی جالب توجهی دارد و خانه‌ها به‌صورت پلکانی در دامنه کوه ساخته شده‌اند، بر همین اساس اسفیدان به ماسوله خراسان شمالی نیز شهرت دارد. از جاذبه‌های روستا می‌توان به آبشار  هِنَه ور، آبشار بارگاه، غار خزانه هِنَه ور، مقبره شيخ محمدرضا ربانی معروف به حاج آخوند، بقعه امامزاده محمد بن باقر بن موسي بن جعفر (ع) به شماره ثبت ملی ۵۹۴۲،  اشاره كرد.

صنایع‌دستی اين روستا فرش‌های دستباف، صنايع چوبی، صنايع سفالی، قالی‌بافی و چادرشب بافی است. از ورزش‌های رایج محلی كشتی با چوخه، تسمه، درنا، ريسمان كشی و پشتك را می‌توان نام برد.

غذاهای سنتی اسفیدان از جمله فتير مسكه، آش پلو، قورمه، كاچی، آش قليه، طرفداران زیادی دارد. موسيقی محلی منطقه شامل قشمه و دوتار؛ مراسم محلی از جمله مراسم روز اول عيد نوروز كه نزديك امامزاده نذری می‌دهند و مراسم روز سیزده‌بدر كه به آبشار  هِنَه ور می‌روند از ویژگی‌های برجستۀ اسفیدان قلمداد می‌شوند. سوغات اسفیدان، كشمش، بادام و گردو است. در سال‌های اخیر یک کمپ گردشگری به همت اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در نزدیکی روستا احداث شده است.

منطقه نمونه گردشگری ایوب

روستای ايوب واقع در ۷۷ کيلومتری شمال غرب بجنورد از توابع  دهستان گيفان بخش گرمخان شهرستان بجنورد است. زبان اهالی این روستا تاتی است. در مجاورت غربی و جنوب غربی روستای ایوب بلندی‌هایی است که بر فراز آن  محوطه‌ای باز معروف به تخته ایوب واقع شده است.

از جاذبه‌های  این منطقه گردشگری می‌توان به بقعه امامزاده ایوب  و چشمه و استخرهای آبگرم آن، همچنین چند آبگرم دیگر (حاج رحیم رضوان، آبگرم محمد کریم (حاج ابراهیم توکلی ) و…)، اشاره کرد و در کنار آن چشم‌انداز باغ‌ها و طبیعت زیبای روستای ایوب، طبیعت زیبا و بقعه امامزاده عسگری روستای گیفان، دره آسیا زو و…  قرار دارد. در افق دوردست شمالی کوهستان معروف می سی نو دیده می‌شود. روستای ایوب در ۱۵ کیلومتری جنوب مرز کشور ترکمنستان واقع شده  است.

چشمه آب گرم ایوب به شماره ۴۵ در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسیده است.

همه این جاذبه‌ها به علاوه برخی امکانات و خدمات رفاهی گردشگران و زوار بقعه مذهبی در این نقطه، منجر به  تصویب و شکل‌گیری منطقه نمونه گردشگری ایوب در سال ۱۳۸۵ شد.

آبشار حمید (حمد)

روستای سرسبز و زیبای حمید در جنوب شرقی شهر بجنورد قرار دارد. در انتهای دره‌ای صخره‌ای و طولانی در جنوب روستا، آبشاری بلند در میان کوه‌های سر به فلک کشیده وجود دارد که زیبایی آن و نیز مسیر نسبتاً طولانی این دره در حدفاصل روستا و آبشار به جاذبه گردشگری  مهمی در نزدیکی شهر بجنورد تبدیل شده است.

منطقه گردشگری بدرانلو

گردنه بدرانلو عنوان بلندی‌های سرسبز شرق بجنورد را داراست که از قدیم نشانه‌ای آشنا در مسیر و مجاورت جاده سنتو (شاهراه آسیایی) برای مسافران جاده شمالی بوده است. به دلیل توجه گردشگران به این منطقه به عنوان مکانی توریستی با چشم‌انداز و مواهب طبیعی، این خطه نقش بسزایی در جذب علاقه‌مندان به مقوله گردشگری استان دارد.

روستای بدرانلو در میان باغ‌های سرسبز و به‌ویژه در دل تاکستان‌های معروفش واقع است و روستاهای زیبای دیگر چون نرگسلوی علیا و سفلی و دهگاه و چشمه خور خوری نیز در این محور قرار دارند.

منطقه نمونه گردشگری فیروزه

روستای فیروزه در جنوب شرق بجنورد واقع شده است. طبیعت زیبا و باغ‌های سرسبز آن گسترده در جنوب دشت بجنورد جذابیت و پتانسیل قابل‌توجهی فراهم کرده که در سالیان گذشته به‌عنوان منطقه نمونه گردشگری برگزیده شده است.

این منطقه همواره مورد توجه اهالی بجنورد و گردشگران به ویژه در فصول بهار و تابستان است. اداره‌کل میراث‌فرهنگی استان در سال‌های اخیر اقدام به ساخت تأسیسات گردشگری در این روستا کرده و انتظار می‌رود با توسعه این خدمات در آینده نه‌چندان دور این منطقه به یکی از پرمخاطب‌ترین مناطق گردشگری استان تبدیل شود.

چناران شهر

در میان کوهستانی خوش‌منظر مشرف به دره‌ای زیبا و دیدنی در جنوب غربی بجنورد و درست در مسیر اسفیدان، در سال‌های اخیر، روستایی بزرگ تشکیل و چناران شهر نام گرفته است که در فاصله ۲۵ کیلومتری بجنورد قرار دارد.

روستاهای باباامان، چهار خروار، پیغو در مسیر این شهر کوچک اما بسیار زیبا و با صفا قرار دارند. شورای شهر و شهرداری چناران در یکی دو سال اخیر تلاش قابل‌تحسینی برای تغییر چهره شهر، آراستگی، زیبایی و ارتقای جاذبه‌های شهر داشته است. چشمه‌ای پرآب، بافت قدیمی، حمامی تاریخی و باغ‌های میوه آن به ویژه گردو، هلو و گیلاس از جاذبه‌های ارزشمند چناران است.

روستای گردشگری مهنان

در فاصله ۱۸ كيلومتری شهر بجنورد و در حاشیه جاده بجنورد – اسفراين، دره و روستای زیبای مهنان قرار دارد. این دره  به دليل سهولت دسترسی و بهره‌مندی از درختان انبوه، رودخانه و چشمه‌های آب قابل شرب همواره پذيرای مسافران و گردشگران بوده است.

چشمه معروف مهنان كه در قسمت انتهای دره داريان روستای مهنان قرار دارد يكی از پرآب‌ترین چشمه‌های منطقه است كه با وجود درختان كهنسال چنار و بقايای آسيابی قدیمی در اطراف آن برای گردشگران جذابیت قابل‌توجهی دارد.

افسانه‌ای به نام قهوه در کشور اتیوپی

دانه‌های قهوه بر اساس محلی که در آن رشد می‌کنند عطر و طعم متفاوتی دارند. در واقع آن چیزی که عطر و طعم قهوه را تعیین می‌کند، تنوع و گوناگونی درخت قهوه، نوع خاکی که قهوه در آن رشد می‌کند، شرایط آب‌وهوایی و ارتفاع کشت‌زارها، مراقبت‌های حین برداشت میوه و چگونگی ارزیابی و پردازش قهوه‌ها است. باید به این نکته توجه داشت که هر چه قهوه در مناطق با ارتفاع بیشتری رشد کند، احتمال اینکه خوش‌طعم‌تر و دل‌پذیرتر باشد بیشتر است. در ادامه به بررسی خصوصیات قهوه در کشور اتیوپی می‌پردازیم.

در بین کشورهای تولیدکننده قهوه، اتیوپی وضعیت تقریبا افسانه‌ای خود را همیشه حفظ کرده است و این موضوع نه تنها به این علت است که خاستگاه اولیه قهوه عربیکا است، بلکه این کشور شبیه به هیچ‌ یک از سایر مناطق پرورش قهوه جهان نیست.

برخلاف اکثر کشورهای پرورش‌دهنده قهوه، در این کشور قهوه به عنوان یک محصول فروشی و زودبازده به واسطه استعمار معرفی نشده است، بلکه از زمانی که درختان قهوه به صورت طبیعی در جنگل‌ها یافت شده‌اند، قرن‌ها است که پرورش، فرآوری و نوشیدن قهوه بخشی از سبک زندگی روزمره مردم به شمار می‌آید و در نهایت درختان آن برای مصرف خانگی و فروش تجاری تحت کشت قرار گرفته‌اند. این موضوع به پیچیدگی مسئله می‌افزاید و درک کامل قهوه اتیوپی از نظر فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و همچنین دم‌آوری را بسیار سخت می‌کند.

این واقعیت که تنوع ژنتیکی قهوه در اتیوپی با مقیاس جهانی هماهنگی ندارد (در مقایسه با سایر کشورهای تولیدکننده قهوه در دنیا، اتیوپی به تنهایی ۹۹ درصد ماده ژنتیکی بیشتر را دارا است) نیز وجود دارد و بسیاری معتقدند هیچ قهوه‌ای وجود ندارد که به اندازه قهوه اتیوپیایی با احترام و علاقه از آن صحبت شود.

یکی دیگر از جنبه‌های منحصر به‌فرد تولید قهوه اتیوپی این است که مصرف محلی آن بسیار بالاست، زیرا این نوشیدنی نقش بسیار مهم و قابل توجهی در زندگی روزمره مردم اتیوپی دارد. تقریبا نیمی از تولید سالیانه (۶ میلیون و ۵۰۰ هزار کیسه) در خود کشور مصرف شده و حدود ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار کیسه صادر می‌گردد.

قهوه هنوز بخشی از مقدمات و تدارکات مهمانی‌ها، راهی برای جمع کردن خانواده، دوستان و نزدیکان دور یک میز برای دورهمی و گفت‌وگو است. سالخورده‌ترین زن خانواده، قهوه را برشته می‌کند و پیش از ترکیب کردن با آب داغ و دم‌آوری در یک قوری مخصوص، آن را به صورت تازه آسیاب می‌کند. او این مایع غلیظ را در فنجان‌های کوچک آماده کرده، سپس آب جوش تازه را به آن اضافه می‌کند تا قهوه را دوباره گرم کند. از شروع تا پایان این فرایند، یک ساعت زمان می‌برد و به عنوان نمایشی عادی جهت نشان دادن مهمان‌نوازی در نظر گرفته می‌شود.

اکثر کشاورزان اروپایی، خرده زمین‌دار یا کشاورزان با مزارعی با وسعت کمتر از یک هکتار هستند. تعدادی املاک بزرگ با مالکیت خصوصی وجود دارد، همچنین شرکت‌های تعاونی متشکل از ترکیب مزارع کوچک و متوسط هستند، اما تولیدکننده معمولی در اتیوپی، مقدار کمی قهوه را جهت فروش تجاری پرورش می‌دهد.

در اتیوپی چندین راه برای آماده‌سازی قهوه و ارسال به بازار وجود دارد. مالکان بزرگ تحت مالکیت خصوصی بوده و نیروی کار استخدام شده، بر روی آن‌ها کار می‌کنند. قهوه غالبا در همان املاک چیده، فرآوری و خشک می‌شود. در انتهای دیگر این طیف، قهوه توسط یک کشاورز به شکل میوه به نزدیک‌ترین ایستگاه شست‌وشو آورده می‌شود، در آنجا فروخته شده و با محصولات سایر کشاورزان ترکیب می‌شود و طبق روش‌های ایستگاه شست‌وشو فرآوری می‌شوند.

بازار بورس کالای اتیوپی در سال ۲۰۰۸ توسط دولت اتیوپی و با هدف دموکراتیزه کردن دسترسی به بازار جهت کشاورزان تولیدکننده حبوبات، ذرت، قهوه و گندم در بین سایر کالاها تاسیس گردید و در مارس ۲۰۱۷ این بازار، مجوز فروش مستقیم قهوه از هر ایستگاه شست‌وشو را صادر کرد. این کار نه تنها امکان افزایش قابلیت ردیابی را به وجود آورد، بلکه همچنین امکان تکرار خریدها و شکل‌گیری روابطی در امتداد سرتاسر این زنجیره را به وجود آورد. تغییری که پتانسیل رسیدن قیمت‌های بالاتر به کشاورزان را افزایش داد.

مناطق پرورش قهوه در کشور اتیوپی « Gimbi»، «Wallega »، «sidama»، «Harrar»، «Lemkemp »،«Djimma»، «Limu» است. همچنین زیرگونه‌های متداول قهوه در اتیوپی «Gesha» ،«kudhome» و « heirloom» است و روش‌های متداول فرآوری آن‌ها به صورت طبیعی و آبیاری است. دوره برداشت قهوه در این کشور نیز ماه‌های اکتبر و ژانویه است.

دانه‌های قهوه در اتیوپی

دانه قهوه اتیوپی جهان را مسحور خود ساخته است. این نوع قهوه که حدود هزار سال پیش کشف شد دارای دانه‌هایی با طعمی شیرین، ملایم با تن‌واری کامل است، به طوری‌ که طعم میوه‌ای آن مورد پسند همه است، مخصوصا طعمی که آن را توت آبی یا بلوبری می‌نامند.

هنگامی که این قهوه آسیاب می‌شود اطرافیان متوجه عطر و رایحه شگفت‌انگیز آن می‌شوند. عطر فراوری خشک آن، طعم میوه‌ای همراه با طعم بلوبری و مربای زردآلو و شیرینی وانیل را می‌دهد. عطر و طعم فراوری شست‌وشوی آن نیز همانند شربت شیرین بوده که با عسل اشباع شده است. در واقع این دانه قهوه مخلوطی از طعم‌های بلوبری، میوه‌های تند، رازیانه، هلو و زردآلو را با خود همراه دارد.

فنجان قهوه‌ای با عطر و طعم باورنکردنی میوه‌ای با حس‌هایی بی‌نظیر به همراه شیرینی فراوان که  وقتی خنک می‌شود، طعم لیمویی آن نمایان شده و بیشتر به شیرینیِ عسل و شربت آب‌لیموی خانگی شباهت دارد؛ همچنین زمانی که به عنوان ترکیب معطر اسپرسو استفاده می‌گردد، طعمی بی‌نظیر دارد.

مشخصات قهوه اتیوپیایی بر اساس تعدادی از عوامل شامل زیرگونه، فرآوری و ریز مناطق متغیر خواهد بود. به عنوان مثال قهوه‌های منطقه حرار تقریبا همیشه به صورت طبیعی یا خشک فرآوری می‌شوند و دارای مشخصات شکلاتی و آجیلی متمایز هستند که نشان‌دهنده اقلیم خشک‌تر محل رشد قهوه هستند، سیداما نیز یک منطقه بزرگ پرورش قهوه در جنوب اتیوپی است و شامل گوجی و یرگاچف معروف است.

منبع:ایسنا

وقتی اتریشی‌ها هم عاشق “هاز” کرتویج می‌شوند

“هاز” آشی محلی است که زنان خوش سلیقه روستای کرتویج بخش دینور کرمانشاه هرساله در فصل بهار از گیاهی تلخ به همین نام آن را درست می کنند و طعم بسیار دلنشینی دارد.

یاور عبیری فعال گردشگری و مدیراقامتگاه بوم گردی آرتین روستای کرتویج در گفت و گو با ایسنا، با بیان اینکه این روزها پخت انواع آش ها و نان های محلی از گیاهان بهاری در کرمانشاه رواج یافته، اظهار کرد: باتوجه به اقلیم و شرایط آب و هوایی مناسب کرمانشاه، هرساله در فصل بهار رویش انواع گیاهان خوراکی را در دشت ها و کوه های استان داریم که زنان این دیار غذاها، آش ها و نان های خوشمزه ای را با آنها  درست می کنند.

وی افزود: بورانی کنگر، خورشت کنگر، کوکوی کنگر، بورانی پاغازه(غازیاخه)، نان کلانه، آش سورانه، آش گیلاخه، خورشت ریواس، خورشت چغاله بادام،خورشت گنور، خورشت ونوشک و ونوشک پلو از جمله خوارک هایی است که در فصل بهار در مناطق مختلف کرمانشاه پخت آنها با گیاهان بهاری رواج دارد.

این فعال گردشگری افزود: البته معمولا در هر منطقه از استان هم برخی غذاها و یا آش های خاص پخت می شود که مخصوص همان منطقه است، برای نمونه در روستای کرتویج دینور نوعی آش به نام “هاز” وجود دارد که خاص این منطقه است.

وی افزود: “هاز” گیاهی بسیار تلخ است که در هفته های ابتدایی فصل بهار در منطقه دینور رشد می کند و زنان محلی این منطقه برای اینکه از آن آشی درست کنند، گیاه را داخل آب درحال جوش می ریزند و پس از اینکه کمی پخته شد، آن را از آب جدا می کنند و اینگونه تلخی این گیاه گرفته می شود.

عبیری اضافه کرد: برای درست کردن آش هاز، گیاه هاز، بلغور گندم، نخود، عدس، کشمش، گوشت قرمز، قیسی یا آلوچه را با هم پخت می کنند و آشی که از آن بدست می آید طعمی بسیار لذید دارد.

مدیراقامتگاه بوم گردی کرتویج اضافه کرد: در ایام نوروز خانواده یکی از کارکنان سفارت اتریش در تهران چند روزی را میهمان اقامتگاه بوم گردی ما بودند که برای آنها آش هاز درست کردیم که عاشق طعم مطبوع این آش شدند و از ما خواستند که در سفر بعدی خود به این منطقه بازهم از این آش برای آنها درست کنیم.

وی اضافه کرد: باتوجه به قدمت پخت این آش در منطقه و خاص بودن آن، بارها تلاش کردیم تا آن را به ثبت ملی برسانیم و حتی اقدامات اولیه را نیز خودمان انجام دادیم، اما متاسفانه همکاری لازم را از میراث فرهنگی استان ندیدیم.

عبیری در ادامه با بیان اینکه در کرتویج آش های خاص دیگری هم با گیاهان بهاری پخت می شود، گفت: نوعی گیاه کوهی به نام “خوژه” در کرتویج وجود دارد که همانند پیازچه است و زنان روستا آن را با برنج یا بلغور گندم پخت می کنند.

وی از خورشت “بَرزا” به عنوان یک غذای مخصوص دیگر از مردم روستای کرتویج یاد کرد و گفت: برای پخت این خورشت هم از گیاه برزا استفاده می شود، گیاهی بهاری که در دل صخره ها رشد می کند و بدست آوردن آن کمی سخت است، اما خورشت آن بسیار خوشمزه است.

این فعال گردشگری اضافه کرد: علاوه بر گیاهانی که دراین فصل برای پخت آش، خورشت و نان ها استفاده می شود، برخی از گیاهان بهاری هم مانند آویشن کوهی، پونه کوهی، چای کوهی و … هستند که در فصل بهار آنها را از کوه جمع آوری می کنیم و پس از خشک کردن دمنوش های با عطر دل انگیز از آنها تهیه می شود که خاصیت درمانی هم دارند.

منبع:ایسنا

«اشترمل»؛ روستایی در مسیر جهانی شدن

قصه هنر مردمان این دیار از پیوند چوب بی‌جان، زایش گل و بوته‌های دلربا، حک نقش و نقوش بی‌نظیر گیاهی و پیچ ‌و قوس مُغار شروع می‌شود. این عاشقانه‌ها سال‌هاست در زندگی‌شان ریشه دوانده و بزرگ و کوچک و زن و مرد با آن عاشقی می‌کنند.

بیش از نیم قرن از پیشینه هنر مبلمان منبت در روستای «اشترمل» شهرستان تویسرکان می‌گذرد. داستان از آنجا آغاز شد که حدود ۵۰ سال‌ قبل چند تن از جوانان پرشور روستا برای یادگیری این هنر فاخر به پایتخت رفتند و پس از گذراندن دوران شاگردی به دیار خود بازگشتند تا سفره‌ای از عشق و هنر باز کنند و نانی پر برکت به سر سفره‌هایشان بیاورند.

شاید آن روزها این جوانان فکر نمی‌کردند روزی هنر نابشان پای مقامات ملی و سفیران خارجی را به روستا باز کند اما اهالی، تمام این سال‌ها عزمشان را جمع کرده و هر روز بیشتر از روز قبل تلاش کردند تا در مسیر درستی حرکت کنند تا آنجا که به جهانی کردن هنرشان اندیشیدند، اما براساس تشخیص مسئولان راه جهانی شدن از ملی شدن می‌گذشت.

پس از کش و قوس‌های فراوان سرانجام بهمن‌ماه سال گذشته بود که مدیرکل میراث فرهنگی استان همدان در خبری «اشترمل» را به عنوان «روستای ملی منبت گلریز ایران» معرفی کرد و یکی از مهمترین مزایای ویژه و شاخص تولیدات مبل منبت این روستا را تولید طرح گلریز دانست که همین سبب شده بود عنوان دهکده ملی منبت گلریز را به خود اختصاص دهد.

به گفته دهیار روستای اشترمل تویسرکان، اشترمل با ۱۰۷۴ نفر جمعیت سومین روستای پرجمعیت شهرستان تویسرکان است و ۵۳۷ خانوار در آن زندگی می‌کنند.

حمید ترکاشوند به خبرنگار ایسنا می‌گوید: با ملی شدن روستای اشترمل در حوزه منبت گلریز نیاز است دستگاه‌های اجرایی پای کار بیایند و حمایت بیشتری از تولیدکنندگان این حوزه داشته باشند.

او با اشاره به اینکه اگر قرار باشد بحث جهانی شدن اشترمل مطرح باشد باید روی زیباسازی روستا کار شود، ادامه می‌دهد: در حال حاضر نمایشگاه‌هایی برای عرضه مستقیم مبل به خریداران وجود دارد.

ترکاشوند با بیان اینکه حدود ۱۰۰ نفر از بانوان روستا به صورت مستمر در کار مبل منبت در کنار آقایان فعالیت می‌کنند، مطرح می‌کند: تولیدکنندگان اشترمل به حمایت نیاز دارند چراکه صفر تا صد تولید، داخل روستا انجام می‌گیرد و اگر بتوانند سرمایه‌گذار جذب کنند افق‌های روشنی پیش رویشان باز می‌شود.

او بیان می‌کند: اگر تولیدکنندگان بتوانند سرمایه‌گذار جذب کنند برای کارهایی مثل رویه‌کوبی و رنگ‌کاری به جای دیگری مراجعه نمی‌کنند، در حال حاضر یکی دو کارگاه برای این موارد در روستا وجود دارد اما برای حجم کار تولیدی در روستا جوابگو نیست.

به عقیده ترکاشوند، برای تولیدات مبل منبت اشترمل دولت هم باید پای کار بیاید و بودجه‌ای را به آن تخصیص دهد چراکه این روستا در سال‌های اخیر مهاجرپذیر شده‌ است و مردم روستاهای اطراف نیز در روستا مشغول به کار شده‌اند و علاوه بر این از شهرهای دیگر هم برای کار به روستا آمده‌اند.

دهیار این روستا با اشاره به اینکه با دادن تسهیلات کم بهره می‌توان در روند تولید مبل منبت تسهیل ایجاد کرد، تصریح می‌کند: بسیاری از کسانی که قبلاً از روستا مهاجرت کرده‌اند به روستا برمی‌گردند و نیاز به حمایت دارند بنابراین فقط بحث اشترمل نیست بلکه بحث تمام منطقه است.

او اعتقاد دارد شناسانده شدن اشترمل در کشور هم نیاز به برنامه‌ریزی دارد و تاکنون هر کاری در این رابطه انجام شده با حمایت اهالی روستا و بدون وابستگی به ارگان یا سازمان خاصی بوده است همچنین اهالی به صورت خودجوش جشنواره‌هایی را در روستا برگزار کرده‌اند.

ترکاشوند اضافه می‌کند: اگر بخواهیم در این زمینه اشترمل را با ملایر مقایسه کنیم هر دو در شبکه ملی تبلیغات کردند اما سرمایه‌داران ملایری کجا و سرمایه‌داران روستای اشترمل کجا.

به گفته او، نیاز است تبلیغاتی برای این روستا انجام شود، چراکه اگر اهالی بخواهند به صورت آزاد در بازار رقابت کنند از عهده‌اش برنمی‌آیند بنابراین مسئولان باید نگاه ویژه‌ای به منطقه داشته باشند چراکه اگر به همین منوال و با این تورم و قیمت مواد اولیه پیش بروند ضرر خواهند کرد.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان تویسرکان نیز به خبرنگار ایسنا می‌گوید: بیش از ۷۰۰ نفر از اهالی اشترمل به طور مستقیم به این حرفه مشغول هستند و حدود ۴۹۰ کارگاه فعال مبل منبت در روستا وجود دارد.

اسحاق ترکاشوند ادامه می‌دهد: تقریباً در هر خانه این روستا یک کارگاه وجود دارد و بیش از ۹۰ درصد امرار معاش مردم روستا از حوزه مبل منبت تأمین می‌شود، همچنین یکی از ویژگی‌های اشترمل حضور خانم‌ها در کارگاه‌های مبل منبت است که بحث کارگاه‌های خانوادگی را مطرح کرده است.

او ظرفیت و پتانسیل تولیدی سالانه هنرمندان روستا در حوزه مبل منبت را حدود ۶۰۰۰ دست می‌داند و یادآور می‌شود: سبک خاص منبت روستای اشترمل، منبت گلریز است که ظریف‌ترین نوع منبت است و صرفاً با دست انجام می‌شود.

به گفته ترکاشوند، تاکنون هیچ نوع تکنولوژی اعم از ماشین منبت نتوانسته جایگزین دست در تولید مبل منبت شود و قریب به اتفاق منبت کاران روستای اشترمل محصولات خود را با دست تولید می‌کنند.

او با اشاره به اینکه علاوه بر این روستا، روستاهای منطقه نیز در حوزه مبل منبت فعالیت می‌کنند، اظهار می‌کند: در حال حاضر این هنر در روستاهای اطراف اشترمل هم رواج پیدا کرده که البته به شدت این روستا نیست اما تقریباً در آنجا هم کارگاه‌های مبل منبت فعالی راه‌اندازی شده است.

رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان تویسرکان بیان می‌کند: در روستاهای فوق صنایع دستی ماهیت خود را از دست داده و تکنولوژی و ماشین آلات به صنایع دستی ورود پیدا کرده‌اند اما این اتفاق فعلاً در روستای اشترمل نیفتاده است.

او با بیان اینکه بازار مصرف کننده نهایی بالای ۹۰ درصد محصولات تولیدی روستا خارج از استان همدان است، تصریح می‌کند: اهالی اشترمل در استان‌هایی مانند اصفهان، شیراز، تبریز، مشهد، تهران و البرز نمایشگاه یا مشتری دارند و محصولات خود را در این شهرها عرضه می‌کنند. علاوه ‌بر این کشورهای آسیای میانه مثل ترکمنستان، آذربایجان، کشورهای عربی مثل عراق و کویت و امارات و به طور خاص کردستان عراق مشتریان این روستا هستند و چند باری هم محصولات اشترمل به کشور سوئد فرستاده شده است.

بنا به گفته ترکاشوند، بیش از ۵۰ درصد مبل منبت کشور از استان همدان و به طور خاص از جنوب استان یعنی شهرستان‌های ملایر و تویسرکان تأمین می‌شود و مشکل اصلی منبت کاران اشترمل و به تبع آن سایر منبت کاران استان گرانی و کمیابی چوب است که در حال حاضر این صنعت را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.

او شرح می‌دهد: غالب چوب مصرفی منبت کاران چوب گردو و راش است که چوب گردو بیشتر از کردستان‌های عراق و ایران تأمین می‌شود و چوب راش کاملا وارداتی است و گرانی دلار و افزایش نرخ ارز باعث گران شدن چوب راش شده و تأثیر زیادی روی قیمت مبل و منبت داشته و در این افزایش قیمت متأسفانه کمترین افزایش قیمت به دستمزد منبت کاران تعلق می‌گیرد.

ترکاشوند ادامه می‌دهد: افزایش قیمت محصول تمام شده مبل منبت به علت قیمت چوب است که سه یا چهار برابر شده و قیمت پارچه که برای فرآیند تکمیلی این هنر صنعت درنظر گرفته شده است، به عبارتی مشکل اصلی چوب است و در زنجیره تکمیلی نیز پارچه یکی از معضلاتی است که سازمان صنعت، معدن و تجارت یا اتحادیه‌های مربوطه می‌توانند ورود کنند و کمک زیادی به تولیدکنندگان این حوزه داشته باشند.

به عقیده رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان تویسرکان، اشترمل در حوزه گردشگری هم به مراکز اقامتی و پذیرایی نیاز دارد و براساس رایزنی‌های صورت گرفته سعی می‌شود در سال جاری حداقل یک واحد اقامتی در روستا راه‌انداری شود تا مسافران و خریداران بتوانند از حداقل امکانات رفاهی استفاده کنند.

او در پایان مطرح می‌کند: پس از برگزاری نخستین جشنواره مبل منبت در روستای اشترمل که در سال ۹۶ انجام شد، اهالی به صورت خودجوش نمایشگاه‌هایی را در روستا تأسیس کردند تا به طور مستقیم محصولات خود را به خریداران عرضه کنند و در حال حاضر ۱۰ نمایشگاه مبل منبت در اشترمل وجود دارد.

منبع:ایسنا

محله سعدیه شیراز

محله سعدیه از قدیمی‌ترین محله‌های شیراز، واقع در شمال شرقی این کلانشهر و یکی از جذابیت‌های گردشگری شهر راز از دیرباز تاکنون است. در شمال محله یا شهرک سعدی، محدوده آب زنگی و قسمت جنوبی کوه بمو و در جنوب آن بلوار سرداران و شیراز و در شرق، بخش خرامه و روستای بردج در غرب آن هم کوه برآفتاب و چهل مقام قرار دارد.

اسناد و مدارک تاریخی در باب گذشته های شهرک سعدی در دست نیست؛ اما وجود دو قلعه و یک چاه در بلندترین نقطه ارتفاعی کوه فهندژ (کهندژ) نشان از آن دارد که سابقه سکونت در این مکان به بیش از سه هزار سال و بلکه بیشتر می رسد. قلعه ها و چاه های این محل، نشان از سکونت و مرکزیت حکومتی و مذهبی پیش از اسلام دارد. باغ‌های دلگشا و طاووسیه هم شواهدی بر زندگی و حیات دیرین این منطقه محسوب می‌شود.

نام فعلی محله یا شهرک سعدی بر گرفته از نام شیخ سعدی شاعر بلند آوازه مدفون در این محدوده است.

ابومحمّد مُشرف‌الدین مُصلِح بن عبدالله بن مشرّف متخلص به سعدی، شاعر و نویسندهٔ بزرگ قرن هفتم هجری قمری است. اهل ادب به او لقب «استادِ سخن»، «پادشاهِ سخن»، «شیخِ اجلّ» و حتی به‌طور مطلق، «استاد» داده‌اند.

این شاعر پُر آوازه، در نظامیهٔ بغداد، که مهم‌ترین مرکز علم و دانش جهان اسلام در آن زمان به حساب می‌آمد، تحصیل و پس از آن به‌عنوان خطیب به مناطق مختلفی از جمله شام و حجاز سفر کرد. سعدی سپس به زادگاه خود شیراز، برگشت و تا پایان عمر در آن‌جا اقامت گزید. آرامگاه وی در شیراز به سعدیه معروف است. به‌منظور تجلیل از سعدی، اول اردیبهشت، روز آغاز نگارش کتاب گلستان، در ایران روز سعدی نام‌گذاری شده‌است.

منبع:ایسنا

برگزاری رقابت میان استارت‌آپ‌ها توسط UNWTO برای ارتقای گردشگری روستایی

به گزارش میراث آریا، سازمان جهانی گردشگری قصد دارد رقابتی بین استارتاپ‌های فعال در حوزه گردشگری برگزار کند که تاکید آن بر گردشگری روستایی و حمایت از مناطق و افراد محروم جامعه است. پیش از این هم در سال ۲۰۱۹، چنین رقابتی در اسپانیا برگزار شده بود که هدفش یافتن راه‌حل‌هایی برای چالش‌های گردشگری روستایی در اسپانیا بود، اما این دوره چشم‌انداز و اهداف وسیع‌تری را مدنظر قرار داده است. از اهداف این دوره رقابت می‌توان به این موارد اشاره کرد:

ایجاد فرصت در مقاصد گردشگری روستایی از طریق نوآوری و تحول دیجیتال در گردشگری به منظور:

  • مبارزه با فقر: ۸۰٪ از کل افرادی که در فقر شدید زندگی می‌کنند در جوامع روستایی سکونت دارند.
  • مهار کاهش جمعیت: تا سال ۲۰۵۰، ۶۸٪ از جمعیت جهان در مناطق شهری زندگی خواهند کرد و شهرها ۸۵٪ از خروجی اقتصاد جهانی را تولید خواهند کرد.
  • از میان برداشتن شکاف دیجیتال: ۸۷% از مردم کشورهای پیشرفته از اینترنت استفاده می‌کنند، اما این رقم در کشورهای کمتر توسعه‌یافته فقط ۱۹% است.
  • حمایت از زنان و جوانان: بیش از ۵۰٪ نیروی کار جهانی که در گردشگری به کار گرفته می‌شود زنان هستند و تقریباً یک میلیارد نفر از ۱,۲ میلیارد جوان جهان ۱۵ تا ۲۴ ساله در کشورهای درحال‌توسعه اقامت دارند و ۸۸٪ جوانان در کشورهای درحال‌توسعه در مناطق روستایی زندگی می‌کنند که ۷۵ میلیون نفر از آنها بیکار هستند.

مزایای شرکت در این رقابت‌ها برای شرکت‌کننده‌ها عبارتند از:

  • راهنمایی توسط UNWTO و شرکای برتر
  • پشتیبانی مناسب برای راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها
  • فرصت‌های سرمایه‌گذاری
  • تشکیلِ بخشی از شبکه نوآوری UNWTO
  • تشکیل بخشی از بهترین روستاهای گردشگری UNWTO در ابتکار آزمایشی جهانی
  • فرصت‌های بورس تحصیلی برای آکادمی آنلاین گردشگری
  • فرصت ارائه استارتاپ خود در چهاردهمین مجمع عمومی UNWTO در مراکش

آغاز به کار رقابت از ۶ آپریل، معادل با ۱۷ فروردین ۱۴۰۰ خواهد بود و شرکت‌کننده‌ها تا اول جولای، معادل با ۱۰ تیرماه ۱۴۰۰، فرصت خواهد داشت آثار خود را ارسال کنند. فینالیست‌های رقابت در تاریخ ۱۵ اوت، معادل با ۲۴ مردادماه ۱۴۰۰ اعلام خواهند شد و جلسه نهایی و مراسم اعلام برنده‌ها در ماه اکتبر برگزار خواهد شد.

رقابت استارت‌آپ‌های گردشگری روستایی در چهار دسته برگزار می‌شود:

مردم – هیچ‌کس عقب نمی‌ماند: پروژه‌‌هایی که به ایجاد مشاغل و فرصت‌ها کمک می‌کنند، باعث تقویت زنان و جوانان می‌شوند، و برای گروه‌های آسیب‌پذیر در مناطق روستایی فرصت ایجاد می‌کنند.

سیاره زمین – بازسازی و شفابخشی: پروژه‌های مربوط به ارتقا و حفاظت از منابع طبیعی، یعنی کاهش تأثیر گردشگری بر تولید زباله، هدررفت انرژی و آب در مناطق روستایی.

شکوفایی – فرصت برای رشد: استارت‌آپ‌هایی که از طریق مدل‌های جدید تجاری‌، ابزارهایی که دسترسی به منابع مالی‌، بازارها و بازاریابی را برای گردشگری در مناطق روستایی ارتقا می‌دهند، راه‌حل‌های ابتکاری ارائه می‌دهند.

پیشبرد فناوری در روستا – پیاده‌سازی فناوری‌های جدید: فناوری‌های نوین – استارت‌آپ‌هایی که فناوری‌های جدید را برای پیشرفت گردشگری و توسعه در مناطق روستایی اجرا می‌کنند.

در این رقابت، شرکت‌کننده باید به چالش‌های زیر بپردازند:

  • نزدیک شدن مقاصد سفر
  • دغدغه‌های جدید مثل سلامت و بهداشت
  • محدودیت‌های سفر و تمایل به گذراندن وقت در هوای آزاد
  • بلیط‌ها و پیشنهادهای لحظه‌آخری (که به خاطر تغییر وضعیت محدودیت‌ها تعدادشان افزایش پیدا کرده است)
  • جوان‌تر شدن مسافرها و گردشگرها
  • مسئولیت‌پذیری بیشتر حین سفر

ثابت شده است که گردشگری ابزاری مناسب برای متنوع‌سازی اقتصادی و موتور اصلی اشتغال با تأثیر چند‌‌برابری بر سایر بخش‌هایی است که به توسعه روستایی کمک می‌کنند. گردشگری در مناطق روستایی به ویژه می‌تواند از گروه‌های محروم مانند زنان حمایت کند. گفتنی است در بخش گردشگری ۵۴٪ از نیروی کار را زنان تشکیل می‌دهند، در حالی که این رقم برای کل اقتصاد ۳۹% است.

علاوه بر این، بیماری همه‌گیر COVID-۱۹ باعث افزایش علاقه گردشگرانی می‌شود که به دنبال تجربیات جدید مبتنی بر مناطق طبیعی و روستایی در هوای آزاد و دور از اماکن شلوغ و مراکز شهری متراکم هستند. این امر، همراه با تقاضای رو به ‌افزایش برای تجربیات اصیل‌تر که بیش از تعامل بیشتر با جوامع محلی، فرهنگ و محصولات آنها، مانند غذاهای محلی یا سنتی و همچنین تقاضا برای رویکرد سبزتر در تمام مراحل تجربه سفر، فرصت‌های بی‌نظیری را برای احیای اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی مناطق روستایی از طریق گردشگری ایجاد می‌کند.

بحران کنونی همچنین بر اهمیت ایجاد مقاومت و انعطاف‌پذیری در میان جوامع روستایی که متکی به گردشگری هستند، تأکید می‌کند. این امر به معنای حمایت اجتماعی بهتر و تقسیم منافع در بین جوامع و همچنین ایجاد تنوع اقتصادی و گسترش محصولات و بازارهای گردشگری از طریق تجارب ارزش افزوده است. برای دستیابی به این هدف، سرمایه‌گذاری، توسعه مهارت‌ها و آموزش، دسترسی به منابع مالی، توسعه زیرساخت‌ها، تحول دیجیتال، توسعه پایدار، ارزیابی تأثیر، بهبود حاکمیت و توانمندسازی زنان باید در قلب برنامه‌های بهبود گردشگری در جوامع روستایی قرار گیرد. این امر به آنها کمک می‌کند تا از این بحران بیرون بیایند و دنیای بهتری برای مردم و سیاره زمین خلق کنند.

منبع:میراث آریا

چگونه یک بروشور سفر بسازیم

اگر حرفه‌ای هستید و در یک شرکت مسافرتی کار می‌کنید، مقصد مورد نظر شما مقصد مورد نظر مشتریان شما خواهد بود.

یک حرفه‌ای باید از قبل بداند که چه مقصدی را می‌خواهد طراحی کند. از این مکان‌ها برای شناختن ویژگی‌های اصلی مکان خود استفاده کنید، کوه‌ها، دریاچه‌ها، کابین‌ها، موزه‌ها، پارک‌ها و… هر یک از این ویژگی‌های اصلی را روی کاغذ بنویسید تا بعداً از آن‌ها استفاده کنید.

اگر تازه کار هستید، یک مکان هیجان‌انگیز را برای تبلیغات پیدا کنید، برای مثال مناطقی مانند مکزیک، هاوایی، میرتل بیچ کارولینای جنوبی، سواحل فلوریدا، ونزوئلا یا استرالیا. این کار می‌تواند کمک شایانی به شما در شروع کار داشته باشد. درباره مکانی که انتخاب کرده‌اید تحقیق کنید (با استفاده از منابع معتبری مانند موتورهای جستجوی آنلاین، دائره‌المعارف‌ها، کتاب‌های کتابخانه و غیره) و از ویژگی‌های اصلی مکان مورد نظر مطلع شوید، هر یک از این موارد را روی برگه کاری جداگانه بنویسید.

لیست‌ها و انتخاب‌ها برای افرادی که تازه شروع به کار کردند باید در ابتدا زیاد باشد، برای شروع بهتر است یک لیست طولانی ایجاد کنید و بعداً موارد غیر ضروری را خط بزنید، اگر مقصد شما دارای اقامتگاه‌های مسکونی است، سعی کنید تا با آن‌ها ارتباط برقرار کنید.

به خانه‌های مردم سر بزنید و با احترام از آن‌ها بخواهید که نظر خود را درباره رفت‌وآمد گردشگر به شهرشان ارائه دهند، یادتان باشد که یک مداد و کاغذ به همراه داشته باشید تا دقیقاً آنچه را که می‌گویند یادداشت کنید. اگر خیلی سریع نمی‌نویسید می‌توانید ضبط کننده صدا هم همراه داشته باشید.

اگر مقصد صرفاً برای تعطیلات (غیر مسکونی) است، سعی کنید با افرادی که در گذشته در آنجا تعطیلات را گذرانده‌اند تماس بگیرید، همانند مرحله قبل، دقیقاً آنچه راجع به تجربه خود می‌گویند، بنویسید.

سایت‌های اینترنتی را پیدا کنید که شما را با هتل‌های محلی، رستوران‌ها و غیره در منطقه مقصد مرتبط کنند.

مخاطبان مورد نظر خود را انتخاب کنید، برای هر مقصد، باید بفهمید که بیشتر به چه گروه جمعیتی مربوط است. این نه تنها به شما در برجسته کردن مکان‌های خاص کمک می‌کند، بلکه همچنین بروشوری را ایجاد می‌کند که از نظر بصری برای گروه جمعیتی مورد نظر شما محرک باشد.

برای انتخاب مخاطب هدف، از ویژگی‌ها و امکانات کلیدی خود استفاده کنید، در اینجا چند مثال اصلی آورده شده است که به شما کمک می‌کند، مکان‌هایی برای گذراندن تعطیلات با تعداد زیادی حمام و رستوران‌های موجود برای مخاطبان جمعیتی مسن بسیار مناسب است، مقصدی که در درجه اول دارای مکان‌های تعطیلات (غیر مسکونی) است معمولاً مخاطبان جوان‌تر، یا زوج‌هایی را که تازه ازدواج کرده‌اند و در ماه عسل می‌روند، مورد هدف گردشگری قرار می‌گیرند، اماکن تعطیلاتی که هتل‌های مجهز به WiFi و تلویزیون کابلی دارند، مقاصد عالی برای خانواده‌ها هستند، مقصدی که اتاق‌های بزرگی دارد برای کارگران تجاری که به دنبال انجام کار از دور هستند بسیار مناسب است،
این یک لیست همه جانبه نیست، اما به شما ایده می‌دهد که چه چیزی را جستجو کنید و چطور مخاطب جمعیت شناختی مناسب را انتخاب کنید. چیزی که تصور می‌کنید جزیی است (به عنوان مثال پیاده روی) ممکن است مشتری خاصی ایجاد کند.

قیمت بسته سفر خود را تعیین کنید

این مهم‌ترین مرحله است، شما باید سود منطقی کسب کنید، اما همچنین نمی‌خواهید بازدیدکنندگان بالقوه را بترسانید. اگر حرفه‌ای باشید، قیمت سفر احتمالاً از قبل مشخص خواهد بود.

چهار مرحله قبلی و به ویژه گروه جمعیتی هدف را در نظر بگیرید، برای هر یک از امکانات یک قیمت استاندارد تعیین کنید و همه را جمع کنید. برای تمام ویژگی‌های اصلی مقصد یک قیمت استاندارد تعیین کنید و همه آن‌ها را جمع کنید، در آخر، قیمت امکانات رفاهی و نقاط مقصد را با هم جمع کنید.

هزینه تعطیلات را با توجه به مخاطب خود تنظیم کنید، مشتریان و خانواده‌های جوان به احتمال زیاد به دنبال تعطیلات ارزان‌تر هستند. مشتری‌های قدیمی بیشتر پول خرج می‌کنند. به طور کلی، تعطیلات برای یک خانواده چهار نفره در کشوری مثل آمریکا بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ دلار است.

یک طرح کلی اولیه ایجاد کنید

قبل از شروع انتشار نسخه نهایی، دقیقاً همان چیزی را که می‌خواهید در بروشور بنویسید تمرین کنید، این زمان مناسبی برای بررسی هجی، دستور زبان و علائم نگارشی است.

شما می‌خواهید یک داستان ایجاد کنید، درست مثل اینکه یک رمان خوب خواننده را به خود جلب می‌کند، مشتری می‌خواهد احساس کند انگار در حال ماجراجویی است، در فرم پاراگراف (جملات کامل)، یک دلیل قانع‌‎کننده بنویسید که چرا مکان تعطیلات شما بهترین مکان برای بازدید است.

بعد از اینکه مبحث خود را نوشتید، برگردید و تصحیح کنید. از همه مهمتر، اطلاعات غیرمستقیم را خط بزنید، آنچه مهم است را حفظ کنید و به مکان‌هایی اضافه کنید که نیاز به بحث هیجان‌انگیز یا قانع کننده‌تری دارند.

سپس این بحث را می‌توان به بخش‌های مختلف بروشور تقسیم کرد. ممکن است مجبور باشید که جملات را به عنوان یک بحث مستقل در بخش‌های مختلف تنظیم کنید، اما این موضوع، مزیت یک شروع خوب را به شما می‌دهد. مهم است که نویسنده دقیقاً بداند چرا هر یک از قطعات جداً مهم است و چگونه آن‌ها برای متقاعد کردن مشتری گرد هم آمده‌اند.

یک عنوان فریبنده بنویسید

خطوط ساده برچسب مانند تعطیلات مکزیکی یا تعطیلات هاوایی مسافران احتمالی را خسته می‌کند و آن‌ها را برای خواندن ادامه بروشور جذب نمی‌کند. برای فریب تماشاگر باید از صفت‌های توصیفی، احتمالاً حتی فعل استفاده کنید.

از برخی صفت‌هایی که می‌دانید معمولاً مورد استفاده قرار نمی‌گیرند، مانند ماجراجویانه، ضربان در، گیج کننده، خیالی، نفس‌گیر و غیره استفاده کنید، سپس، حتماً مکان را در عنوان قرار دهید، اگر برای تعطیلات هاوایی تبلیغ می‌کنید، کلمه هاوایی را فراموش نکنید. مکان را درست بعد از صفت قرار دهید، به دنبال نام مکان، می‌توانید عنوان را به سادگی تعطیلات یا یک مترادف به پایان برسانید. عنوان را در یک علامت تعجب پایان دهید، به طوری که به نظر می‌رسد شخصی که تعطیلات را می‌فروشد به همان اندازه مشتری‌های بالقوه هیجان زده است.

حروف را پررنگ کنید و عنوان را زیر خط بزنید. یک مثال خوب این است: تعطیلات ماجراجویانه کوه اورست!

از فونت‌ها و حروف خاص استفاده کنید

بروشور باید خوانا باشد و دنبال کردن آن آسان باشد. بروشور به طور کلی باید جریان داشته باشد، اندازه متن باید کمی کوچک‌تر از عنوان باشد. همچنین باید یک قلم در آن استفاده شود.

عنوان شما باید با حروف درشت، زیرخط زده شده و به اندازه کافی بزرگ باشد تا از دور قابل خواندن باشد، اگر کسی در مطب پزشکان یا کافی شاپ نشسته است، باید بتواند عنوان را در بالای بروشور به وضوح ببیند.

هر یک از عناوین زیر عنوان/بخش نیز باید به صورت درشت و زیر خط باشد. اندازه قلم آن‌ها باید کمی کوچکتر از عنوان باشد. همچنین باید یک قلم داشته باشند. اگر یک زیرنویس در Times New Roman است، همه آن‌ها را Times New Roman نگه دارید، این یک جریان خوب برای بروشور شما ایجاد می‌کند و باعث نمی‌شود بیننده در تلاش برای درک بروشور باشد.

مخاطب خود را با جمله آغازین حیرت زده کنید

این جمله باید در اول نوشته برای خواننده ظاهر شود، این جمله را به عنوان یک پایان نامه مقاله در نظر بگیرید، شما می‌خواهید بحث این تعطیلات را از همان ابتدا روشن کنید. خواننده اگر در همان ابتدا متقاعد نشوند، به بقیه بروشور نگاه نمی‌کند.

این زمان مناسبی خواهد بود تا چند مورد از مکان‌های اقامتی/مناطق دیدنی را به راحتی فهرست کنید، به عنوان مثال، یک تعطیلات همه جانبه هاوایی که شامل مناظر زیبا، هتل‌های درجه یک و همه غذاهایی که می‌توانید بخورید!

هر بخش را جداگانه تقسیم کنید

بروشور شما تقریباً شامل نیمی از تصاویر و نیمی از کلمات نوشتاری است، بنابراین، برای هر بخش از بروشور، شما فقط چند جمله (۳-۴) را برای توضیح هر یک از جنبه‌های مختلف منطقه مورد نظر استفاده خواهید کرد.

شما باید حداقل بخش‌های رستوران‌ها، هتل‌ها، مناظر (نمای مکان تعطیلات) و مغازه‌ها را داشته باشید.

اینها چهار مورد اساسی است که مردم باید قبل از تعطیلات درباره آن‌ها بدانند، در کل، شما باید حدود شش تا هشت بخش داشته باشید.

اطمینان حاصل کنید که گفته‌های شما لازم، موجز و قانع کننده است. در نظر بگیرید که از چه تصویری استفاده می‌کنید و مطمئن شوید که کلمات با هم مطابقت دارند، در صورت تمایل کلمات یا عبارات خاصی را برجسته، مورب، یا پررنگ کنید.

همچنین می‌توانید مکان‌های اقامتی ویژه از جمله امکانات برای معلولیت، صبحانه رایگان، مسیرهای دوچرخه سواری، پیاده روی و غیره را مطرح کنید.

توصیفات را ویرایش کنید

پیش از این، شما تجربیات شخصی افرادی را قبلاً جمع‌آوری و یادداشت کرده‌اید. این زمان بسیار خوبی است که نه تنها خلاصه‌ای از آنچه آن‌ها گفته‌اند را بنویسید، بلکه نقل قول‌های بلوکی را نیز عنوان کنید.

برای قرار دادن نقل‌قول‌های بلوک در بروشور خود، با ایجاد تورفتگی در متن جمله‌های مربوطه را شروع کنید، سپس یک علامت نقل‌قول اضافه کنید و در نقل‌قول خود بنویسید، کار را با اضافه کردن یک علامت نقل قول دیگر به پایان برسانید.

شما می‌خواهید فقط حساس‌ترین و با ارزش‌ترین اطلاعات را وارد کنید، تجربیات بد را وارد نکنید، زیرا ممکن است مشتری را منصرف کند.

اگر می‌خواهید جمله‌ای را در وسط پاراگراف بیرون بیاورید، به سادگی برجسته و حذف کنید، سپس، در بین جملات باقی‌مانده، … (سه دوره پشت سر هم) اضافه کنید. این روند به شما این امکان را می‌دهد که نقل قول را کوتاه کنید، آنچه لازم است را حفظ کرده و مهمترین چیز را برجسته کنید.

بخش قیمت
این یک بخش را در همه جا مطرح نکنید، نیازی به ایجاد نمودار نیست که همه گزینه‌ها را به مشتری‌ها نشان دهد. با این حال، شما باید یک رقم مناسب در مورد هزینه تعطیلات به آن‌ها بدهید.

برخی از اصطلاحات ساده را در بخش قیمت خود بگنجانید مانند، قیمت‌های پایین ۱۰۰۰ دلار برای یک خانواده چهار نفره! ، یا قیمت‌ها از ۱۵۰۰ دلار شروع می‌شود و در صورت خرید تلفنی شامل تخفیف‌های عالی می‌شود!

پیشنهادهای معاملات مختلفی را که مسافران می‌توانند از طریق شرکت‌های خاص شما دریافت کنند ذکر کنید، معمولاً تخفیف خانوادگی، تخفیف بزرگسالان، تخفیف کودکان و غیره وجود دارد.

این بخش باید در قسمت داخلی جزوه، در سمت راست (در انتها) قرار داشته باشد. شما نمی‌خواهید بروشور را با معرفی قیمت شروع کنید و همچنین نمی‌خواهید قیمت را در پشت بروشور قرار دهید، زیرا مشتری احتمالاً ابتدا به آنجا نگاه می‌کند و هرگز به داخل بروشورنگاه نمی‌کند.

بیننده را به منابع دیگر مرتبط کنید

این مرحله بسیار حیاتی است، زیرا بروشور کافی نخواهد بود؛ بعد از بخش قیمت، یا در پشت بروشور، بخشی را قرار دهید که آدرس‌های ایمیل، آدرس صفحه وب، شماره تلفن و یک آدرس پستی را نشان می‌دهد.

این کار باید به صورت یک سری نقاط گلوله‌ای یا خط تیره انجام شود، این اطلاعات را به صورت پاراگراف ننویسید، زیرا همه آن‌ها با هم اجرا می‌شوند.

برای به روز بودن و صحیح بودن اطلاعات چندین بار آن را بررسی کنید، به پایین صفحات وب نگاه کنید تا ببینید آخرین باری که صفحه به روز شده است چه تاریخی است. با شماره‌هایی که در بروشور ذکر کرده‌اید تماس بگیرید و ببینید چه کسی تلفن را پاسخ می‌دهد، اطلاعاتی که ارائه می‌دهید باید دقیق باشد.

طرح رنگ را با دقت در نظر بگیرید

هر سفر احساس و لحن متفاوتی خواهد داشت، شما می‌خواهید بدانید که آیا مقصد شما آرامش بخش است، هیجان‌انگیز است یا جایی بین آن است.

برای انتقال احساس آرامش مناسب برای آبگرم، از رنگ‌های بی‌صدای پاستلی استفاده کنید، مقصد کودکان بهتر است با رنگ‌های روشن و پررنگ به بازار عرضه شود، می‌توان به بروشورهای سایت تاریخی احساسی عتیقه از رنگ‌های قهوه‌ای و خاکی استفاده کرد.

برای هر صفحه از بروشور، از همان رنگ استفاده کنید، اگر برای هر صفحه رنگ‌های مختلفی وجود داشته باشد، باعث حواس پرتی و شگفت‌انگیز می‌شود.

عکس‌های چشم‌نواز را انتخاب کنید

این عکس‌ها به شما کمک می‌کنند داستانی را که می‌خواهید بگویید راحت‌تر برای مشتری قابل درک باشد، مشتری باید از آنچه که در بروشور می‌بیند هیجان زده و شیفته شود.

برخی از مثال‌های خوب عبارتند از یک بازدیدکننده خندان که یک دلفین را در یک جاذبه دریایی در آغوش می‌کشد، یا شخصی که با ماساژ در آبگرم در فضای باز مشرف به غروب آفتاب است.

مطمئن شوید که عکس‌ها رنگی هستند و از وضوح تصویر با کیفیت بالایی برخوردار هستند. از عکس‌های موجود که عموماً جعلی به نظر می‌رسند و خارج از قرارداد هستند استفاده نکنید، از تصاویر زندگی واقعی یا عکس‌هایی که خودتان در آن مکان گرفته‌اید، استفاده کنید.

مردم از دیدن دیگران در هنگام سفر لذت می‌برند، بنابراین سعی کنید به جای نشان دادن یک اتاق خالی هتل یا ساحل خلوت، عکس‌هایی از افرادی را که در مقصد خود لذت می‌برند، قرار دهید، این خوانندگان را دعوت می‌کند تا خود را در عکس احساس کنند.

حاشیه‌ها، ستاره‌ها و طرح‌ها را اضافه کنید

در حالی که شما هرگز نمی‌خواهید حواس بیننده را بیش از حد پرت کنید، این سه مورد می‌تواند به داستانی که می‌خواهید بگویید کمک کند.

از حاشیه نازک برای قرار دادن هر یک از پنل‌های بروشور خود استفاده کنید، یک مرز ضخیم می‌تواند باعث حواس پرتی شود، حاشیه باید رنگی باشد که کمی سایه تیره/روشن‌تر از لحنی باشد که برای بقیه بروشور استفاده می‌کنید.

اگر می‌خواهید نکات کلیدی داستان خود را برجسته کنید، از نقاط گلوله یا ستاره استفاده کنید، به طور کلی، سعی کنید مواردی را که در جملات در مورد آن‌ها نوشته نشده برجسته کنید.

طراحی‌ها همچنین می‌توانند به شما کمک کنند، مانند ستاره‌ها، رنگین کمان‌ها، پیکان‌ها و غیره، بیش از حد از اینها استفاده نکنید و بیننده را در تصاویر خسته نکنید. مشتری باید بخواهد بیشتر بخواند، نه لزوما بیشتر نگاه کند.

در یک شرکت چاپ حرفه‌ای سرمایه‌گذاری کنید

اگر تازه کار باشید، یک کاغذ تاشو استاندارد به خوبی کار می‌کند. با این حال، متخصصان باید در تاسیسات تخصصی چاپ به دنبال بروشور چاپ باشند.

به شرکت چاپی بگویید که می‌خواهید بروشورهای چاپ شده روی کاغذهای با کیفیت بالا را چاپ کنید. کاغذ ارزان و نرم می‌تواند به راحتی پاره شود یا در اثر آسیب دیدگی از آب آسیب ببیند. کاغذ روکش‌دار ضخیم مقاوم گزینه خوبی است.

اگر به استفاده از چاپگر منزل یا محل کار خود نیاز دارید، حتماً از کاغذهای ضخیم و سنگین استفاده کنید. تنظیمات چاپگر شما باید روی بالاترین کیفیت پیکسل تنظیم شود تا تصاویر شما تمیز و واضح باشند.

منبع:میراث آریا

بناهای تاریخی معرف راستین تمدن و هویت ملت‌ها

اهمیتی که بناها و محوطه‌های تاریخی در ابعاد مختلف برای نسل امروز و آینده دارد سبب شده تا روز ۱۸ آوریل به پیشنهاد شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی از سوی یونسکو به‌عنوان روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی نامگذاری شده و برنامه‌های مختلفی برای تبیین اهمیت این بناها اجرا شود.

نام‌گذاری این روز فرصتی بود تا هر منطقه و جامعه‌ای داشته‌های فاخر خود را در بخش میراث‌فرهنگی و آثار و ابنیه‌های تاریخی در معرض معرفی عموم قرار دهد و از این فرصت برای تشویق افراد و جوامع محلی به آگاهی‌افزایی درباره اهمیت میراث‌فرهنگی در زندگی، هویت و اجتماع آن‌ها و نیز تنوع و آسیب‌پذیری میراث‌فرهنگی و اهمیت تلاش برای حفظ و نگهداری از آن‌ها استفاده کند.

در کنار این آگاهی‌دهی و ایجاد حساسیت عمومی برای حفاظت و حراست از مواریث عظیم فرهنگی و ابنیه‌ها و محوطه‌های تاریخی، این روز فرصتی است تا اقداماتی که برای معرفی، مرمت، نوسازی، توسعه و نگهداری از بناهای تاریخی انجام شده اطلاع‌رسانی شود و عملکردها در این حوزه که گامی در راستای حفط تمدن و هویت ملت‌هاست، به اطلاع عموم برسد.

در سال‌های گذشته به تبع جهان و کشور در استان اردبیل نیز همزمان با این روز برنامه‌های مختلفی اجرا و اهمیت این بناها و محوطه‌ها در کنار آگاهی‌افزایی و تشویق عموم برای مشارکت در حفظ آن‌ها اجرا می‌شد، اما با توجه به شیوع ویروس کرونا این برنامه‌ها از سال گذشته در سطح بین‌المللی با محدودیت روبه‌رو شده و تلاش شد در فضای مجازی در این زمینه اقدام شود.

آنچه که در استان اردبیل در سال‌های اخیر در حوزه بناها و محوطه‌های تاریخی و حفاظت از آن‌ها به چشم می‌خورد جهش مناسب اقدامات مرمتی و حفاظتی از این بناها در کنار توسعه موزه‌ها بوده است که با توجه به اهمیت موضوع اغلب سازمان‌ها و دستگاه‌های مربوطه به‌ویژه شهرداری‌ها در این مسیر با ما همقدم بوده‌اند و نتیجه این مشارکت را می‌توان در اقدامات شاخص برای نوسازی و مرمت بناها و محوطه‌ها مشاهده کرد.

تبدیل دو محوطه باستانی و تاریخی کنزق در سرعین و شهر یری در مشگین‌شهر به پایگاه ملی، جهشی مهم در بخش میراث‌فرهنگی استان در دو سال اخیر بود و ثمرات این اقدام مهم در منطقه در حوزه حفاظت از این محوطه‌ها و اقدامات پژوهشی و نیز تبیین اهمیت تاریخی منطقه نمود عینی یافت.

اقدامات مرمتی شاخص در مجموعه جهانی شیخ صفی‌الدین اردبیلی، شیخ کلخوران، جمعه مسجد و سایر بناهای تاریخی در مرکز استان و تمام شهرستان‌ها که نمونه بارز آن در کهنه‌قلعه مشگین‌شهر مشهود است، بیانگر اهمیت این بناها و محوطه‌های تاریخی است که با این اقدامات در صدد معرفی و حفاظت از آن‌ها بوده‌ایم.

اینجانب با تبریک روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی به مردم شریف استان، در تداوم اقدامات سال‌های گذشته اجرای طرح‌های مرمتی و توسعه‌ای در بناها و محوطه‌های تاریخی را همچنان در اولویت برنامه‌های سال ۱۴۰۰ قرار داده و در این حوزه با اتخاذ تمهیدات اساسی به دنبال حراست از این بناها و جلب مشارکت عمومی برای این تکلیف خطیر و مهم هستیم.

بی‌تردید اهمیت مشارکت و همکاری مردم شریف استان اردبیل در دستیابی به این رسالت مهم بر همگان واضح بوده و نیازمند استمرار و توسعه مشارکت‌های دلسوزانه هم‌استانی‌های عزیز برای حفاظت از میراث اجدادی‌مان در خطه دارالامان اردبیل هستیم.

منبع:میراث آریا

کرسف، شهری سرسبز با تمدن کهن

پیشینه تاریخی کرسف با وجود تپه تاریخی کری قیه سی، سفال‌های کشف‌شده از این تپه  و وجود روستای مادآباد به دوران حکومت مادها بازمی‌گردد.

امیرجهانشاه‌خان افشار حاکم مقتدری در دوران قاجار در منطقه خمسه (استان زنجان فعلی) بود که روستای کرسف را برای محل زندگی و حکمرانی انتخاب کرده بود که دارایی، املاک و  قدرت نظامی شگفت‌انگیزی داشت و حسینیه و سد کرسف را ساخته است.

سد کرسف یا سد امیر  با ارتفاع ۱۵ متر و ظرفیت ذخیره ۵ میلیون مترمکعب آب در جنوب غربی کرسف و روی رودخانه شور یکی از شاخه‌های رود قزل‌اوزن ساخته‌شده است که به دوره ساسانیان برمی‌­گردد، جهانشاه‌خان  این سد را مرمت کرده است، بقایای شکارگاه امیر جهانشاه خان افشار مشرف بر سد دیده می‌شود که زمانی مورد استفاده شاهان بوده است.

حسینیه تاریخی بازمانده از دوره قاجار

 حسینیه تاریخی مربوط به دوران قاجار است که در محله‌ای قدیمی به نام ساری‌کورپی قرار دارد و  با طراحی روباز (حیاط مرکزی)، رواق‌های دورتادور، شبستان‌هایی در ضلع شمالی و جنوبی و شش ایوانی به دست استاد ملاقلی شیرازی به دستور جهانشاه‌خان به سبک معماری دوره اسلامی با سنگ، آجر، گل و گچ و ملاط آهک  ساخته ‌شده است.

تپه باستانی کرسف مربوط به دوره ساسانیان است و این اثر در تاریخ ۲۴ تیر ۱۳۸۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. با کاوش در این محوطه شواهدی از آثاری معماری از دوره میانی اسلامی (قرون ششم و هفتم هجری قمری) همراه با یافته‌های سفالی خصوصاً سفال‌هایی با نقش کنده زیر لعاب‌های سبز، سفید و سفالی خاص از این دوره با عنوان سفال نوع گروی به دست آمد.

قلعه‌های زیادی مربوط به خوانین سلسله افشار وجود داشت که بنیان‌گذار آن‌ها امیرجهانشاه خان افشار بود که بسیاری از آن‌ها تخریب‌شده است، اما از قلعه‌های آنان طبقه اول قلعه فریک بلاغی متعلق به محمدحسن خان امیر افشار معروف به باقی‌مانده است.

قبرستان شهدا کرسف، آثار به جای مانده به این خطه است. سنگ مزارهای برجای‌مانده نشان از حمله مغولان  در قرن ۷ هجری قمری دارد که روی قبرها به خط کوفی بسیار زیبایی نوشته‌شده است.

آستان امامزاده عبدالله (علیه‌السلام) که طبق شجره‌نامه ایشان یکی از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است، بر روی قبرستان قدیمی در قسمت شمال غربی کرسف قرار دارد، بارگاه قدیمی این امامزاده از  خشت، گل و  ضریح چوبی بر روی مزار  ساخته ‌شده بود که به‌ مرور زمان از بین رفته و سال ۱۳۷۳ بقعه‌ آجری این امامزاده ساخته شد.

رودخانه آشاقی چای (رود پایین) از کوه قیدار سرچشمه می­‌گیرد و پس از عبور از نواحی جنوبی کرسف به رودخانه قزل‌اوزن می‌ریزد.

تاکنون در کرسف حدود ۳۲ محوطه شناسایی‌شده که ۱۲ اثر از ميان آن‌ها در سال‌های ۱۳۵۴ و ۱۳۸۲ شناسايی و به ثبت رسيده است، ۱۴ اثر در دهستان مذکور متعلق به دوران تاريخی، ۱۱ اثر اسلامی و بقيه آثار عمدتاً مربوط به دوره پارینه‌سنگی و پیش ‌از تاریخ است.

اولین دانشمند شهرستان خدابنده به نام حکیم احمد ابن فارس زهراوی کرسفی (قرن چهارم هجری قمری) که بیش از ۳۸ اثر علمی ارزشمند در زمینه فقه و علوم دارد در شهر کرسف زندگی می‌کرده است، از شاگردان او می‌توان بدیع الزمان همدانی اشاره کرد، دانشمندی که آوازه او در لبنان و فلسطین و سایر کشورهای جهان سال‌هاست پیچیده است و خواجه شمس‌الدین حکیم الهی کرسفی یکی دیگر از افتخارات این خطه است.

جاذبه‌های طبیعی کرسف

 مراتع کرسف بسیار زیبا و دل‌انگیز هستند،  پوشش گیاهی مرتع‌های آن شامل کنگر، کاکوتی، کاما، تلخه بیان،  ورک، گون، خارشتر، شیرین‌بیان و میوه‌های باغ‌های آن شامل گیلاس و بادام، زردآلو، گوجه، انگور، گردو، سیب، ، هلو، گلابی، آلبالو و صیفی‌جاتی مانند پیاز، چغندر، ذرت، کدو، گوجه‌فرنگی، خیار،  سبزیجات، آفتاب‌گردان و … است.

در قسمت مرکزی تا جنوب کرسف، جنگل طبیعی و بسیار زیبا  و وسیعی با وجود چشمه بزرگ ساریکورپی ایجاد شده است که بسیار بی‌نظیر  است و مهم‌ترین درختان این جنگل بید و کاهو است.

چشمه‌ تاریخی کرسف در دل طبیعت زیبا و درختان سر به فلک کشیده قرار دارد و یک بوم‌سازگان غنی از انواع آبزیان، خزندگان، دوزیستان و پرندگان است.

منبع:میراث آریا

نگاهی به نتایج نخستین فصل کاوش جزیره هرمز

جزیره هرمز در مدخل تنگه هرمز، در فاصله ۱۵ کیلومتری بندرعباس و حاشیه شرقی جزیره قشم، از موقعیت نظامی ویژه‌ای برخوردار است، این جزیره دارنده کلید فتح خلیج‌فارس و مسلط بر این آبراه، دریای عمان و محل تقاطع راه‌های دریایی خلیج‌فارس است.

شکل جزیره مشابه صدف است و در آن آثار دوران سوم زمین‌شناسی و سنگ‌های آتشفشانی به چشم می‌خورد. این جزیره شامل کلاهک نمکی است و از این‌رو فاقد آب شیرین و پوشش گیاهی آن اندک است.

رأس شمالی جزیره به‌صورت جلگه‌ای و قسمت مرکزی و جنوب شرقی و غربی به شکل کوهستانی، بخش جنوب شرقی و جنوبی دارای پوشش گیاهی شامل بته‌ها و درختچه‌ها است. طول و عرض جزیره ۷/۵ × ۷ کیلومتر است و آب‌وهوای آن گرم و مرطوب است. این جزیره از معادن نمک، گچ، خاک سرخ، گوگرد، فسفات آهن و سایر فلزات برخوردار است.

بررسی‌های سطح الارضی جزیره آشکار کرد که هسته اصلی هرمز جدید، اراضی واقع در میان رأس شمالی جزیره و سمت جنوبی قبرستان عمومی یعنی منطقه موسوم به مکتب‌خانه را در برمی‌گیرد. دیگر نقاط مسکونی جزیره عبارتند از سواحل غربی مانند منطقه اطراف آب‌انبار هشتاد گزی، آب انبار وزیر و منطقه سواحل شرقی مانند برج تیرانداز و قصر صورت، محوطه اطراف زیارتگاه خضر و ترنپک و یکی دو نقطه در قسمت جنوب جزیره است.

به‌طور کلی نتیجه بررسی‌ها و حفاری‌های اولیه نشان می‌دهد که آثار به جا مانده یا به‌دست‌آمده جزیره، به دوره مشخص میان سده هشتم تا یازدهم هجری/چهاردهم تا هفدهم میلادی برمی‌گردد. در این کاوش‌ها سبک معماری و مصالح ساختمانی جزیره موردب ررسی قرار گرفت و معلوم شد تمام ابنیه جزیره، به دلیل فراوانی مصالح اولیه موجود در محل از قبیل سنگ‌های گوناگون، گچ و سایر منابع و مصالح لازم، از سنگ‌های محلی و ملات گچ و ساروج ساخته شده‌اند. برای ایجاد سقف از سنگ‌های توخالی دریایی استفاده می‌شد و برای مقابله با زلزله، با قرار دادن تیرک‌های چوبی در طول و عرض دیوارها از تبعات آن در امان می‌ماندند.

بخشی از نتیجه بررسی و کاوش در آثار معماری جزیره به شرح زیر است.

تأسیسات دفاعی

برج و باروها و قسمت‌هایی از حصار شهر در نقاط مختلف ساحل شرقی و غربی مانند برج ناقوس و برج تیرانداز، قابل مشاهده‌اند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که در ساحل شرقی و غربی جزیره، دیوارها و برج و باروهایی به موازات ساحل امتداد یافته و در فاصله‌ای نزدیک به رأس جزیره به درون کشیده می‌شود. یک سکوی بزرگ سنگی و ۲۶ متر دیوار در محوطه محمودآباد کشف شد که نشان می‌دهد دیوارهای شرقی و غربی در چنین مکانی به هم نزدیک شده، دروازه شهر را به وجود آورده است. تحقیقات به‌عمل آمده، تا اندازه‌ای، نقشه و کروکی موجود در کتاب خطی پدرو باره تو (Barreto-Pedro) را تأیید می‌کند.

سبک خانه‌سازی

قسمت‌هایی از دو خانه مورد کاوش قرار گرفت. هر یک از آن‌ها دارای حیاط مرکزی هشت‌گوش با چهار ایوان، چهار اتاق در گوشه زوایا، یک مخزن آب و تعدادی چاه آب است. در هر یک از این خانه‌ها، قسمتی از یک حمام، طاقچه‌ها و طاق‌نماهایی نیز به دست آمد. خرده‌ریزهایی از گچ‌بری و قطعاتی از کاشی هم یافت شد که نشان می‌دهد کار گچ‌بری و کاربری کاشی در آن دوره‌ها معمول بوده است.

چنانکه گفته شد، در این ساختمان‌ها، ستون‌های بلند چوبی برای کاهش زیان‌های ناشی از زلزله در درون طول و عرض دیوارها به کار می‌رفت.

مجموعه‌های ساختمانی

این دسته از ساختمان‌ها، بناهای دفاعی، نظامی، دینی یا خانه‌های مربوط به افراد عادی نیستند. از این‌رو می‌توان بعضی از این ساختمان‌ها را بناهای حکومتی یا عمومی تلقی کرد. مجموعه ساختمان‌های عظیم نزدیک ساحل شمالی جزیره مرکب از یک ورودی اصلی، یک سالن با نیمکت سنگی بزرگ با قوس و کمانی در اطراف آن و دو تالار بزرگ به ابعاد ۵×۸ و۵.۱۰ است. مجموعه ساختمان‌های دیگر شامل قصر گلک یا برج گلک، قصر ناصر، قصر بی‌بی گل و قلعه یا خانه زعفرانی است.

بناهای مذهبی

حفاری‌ها و مساحی‌های اولیه، زیارتگاه مولا را در برمی‌گرفت، این مزار شامل سالنی هشت‌گوش با محراب، گنبد، دیوارهای آجری و کاشی‌های لعاب‌دار است. گفته می‌شود این بنای مذهبی روزگاری بهِ مسجد، حمام و بازار راه داشته است. دیگر ساختمان مذهبی جزیره، زیارتگاه خضر است که شامل سالن اصلی مستطیلی شکل، دو شبستان، محراب و گنبد است.

ابن‌بطوطه در نیمه اول قرن هشتم هجری (چهاردهم میلادی) از این مزار دیدن کرده و از آن به‌عنوان نمازخانه پیغمبران یاد کرده است. در جوار این زیارتگاه یک آب‌انبار و چند ساختمان به چشم می‌خورد که احتمالاً با این بنا ارتباط دارند. جز این‌ها باید از ساختمان مکتب‌خانه که شامل چهارطاق‌هایی در محوطه قبرستان عمومی است یاد کرد. از این قبرستان نیز سنگ‌قبرهایی آراسته به آیاتی از قرآن کریم که تاریخ برخی از آن‌ها به سال‌های میان ۶۷۰ – ۱۰۵۲ ه– / ۱۲۷۱ – ۱۶۴۲ م برمی‌گردد به‌دست آمده است.

در این قبرستان، قبور انفرادی و خانوادگی به شکل اتاق‌های چهارگوش و شش‌گوش به چشم می‌خورد، تعدادی سنگ‌قبر مربوط به سال‌های ۸۰۱ تا ۸۰۵ هجری به دست آمد که روی بعضی نام سازنده آن‌ها از جمله استاد نورالدین حسن ذکر شده است.

تأسیسات آب‌رسانی

جزیره هرمز فاقد آب شیرین است. این مسئله حیاتی، ساکنان جزیره را بر آن داشته به طرق گوناگون آب شیرین را از جزیره قشم و بندر جلفار (رأس الخیمه) بیاورند و با ساختن آب‌انبارهای متعدد، آب باران را در آن‌ها جمع‌آوری و ذخیره کنند. شمار این آب‌انبارها در منابع تاریخی میان ۳۶۵ تا ۱۲۰۰ عدد یاد شده است اما امروزه کمی بیش از ۱۰۰ عدد از آن‌ها در جزیره برجای‌مانده است. این آب‌انبارها به دو صورت مستطیلی با طاق ضربی گهواره‌ای و به شکل مدور با طاق مخروطی هستند. نوع اول در سیراف و کیش و قشم نیز متداول بود.

بناهای ویژه

بناهایی از این دست، مانند آثار به جا مانده از بنای معروف به مجلس معلم کربخاه است که حدفاصل زیارت خضر و ترنپک و نزدیک ارتفاعات سیاهکوه قرار دارد و شامل یک حیاط مربع شکل مرکزی با اتاق‌هایی در اطراف و یک ایوان است. معلم کربخاه از چهره‌های نامدار هرمز است که ماجرای کشاکش‌ها و کشمکش‌های او با قطب‌الدین شاه تهمتن یکی از ملوک هرمز رنگ مایه داستان و ترانه دلپذیر هرمزیان است.

کوره‌های سفالگری

در طی کاوش‌های این فصل، تعداد دوازده کوره سفالگری کشف و معلوم شد به کوره‌های کشف‌شده سیراف شباهت بسیاری دارند. این کوره‌ها در محوطه‌ای به نام ترنپک در جنوب شرقی هرمز و نزدیک ۱۰ کیلومتری شهر کنونی هرمز قرار دارند.

به‌طور کلی هر کوره مرکب از دو قسمت است، آتشدانی با سقف سوراخ‌دار، و اتاقک مخصوص پخت ظروف، محصولات این کوره‌ها عموماً متعدد، متنوع، ترد و شکننده‌اند. تزیینات، نقوش و طرح‌ها به اشکال طبیعی و هندسی و به گونه برجسته، کنده‌کاری‌شده و قالب خورده هستند. شکل این نقوش به‌صورت عناصر طبیعی، خطوط هندسی و گاه به‌صورت کلمات برجسته به سبک نوشته‌های موجود بر سنگ‌قبرهای تاریخ‌دار سده هشتم و نهم هجری (چهاردهم و پانزدهم میلادی) و شامل انواع سفال‌ها، خمره‌ها، پیاله‌ها، پیه‌سوزها، عطردان‌ها، کفه ترازو، ظروف مختلف، گشته دان، تندیس‌های کوچک انسانی، حیوانی و بسیاری آرایه‌های گوناگون و کوچک و بزرگ معماری است. کیفیت و کمیت قابل توجه ظروف سفالی هرمز نشان می‌دهد که محصولات این کوره‌ها برای فروش و صدور به دیگر کشورها نیز تهیه می‌شد.

ظروف لعاب‌دار چینی

سفال‌های ساخت چین که در خلال حفاری‌ها به دست آمد به رنگ‌های آبی، سفید و سبز بود. این گونه‌های متنوع ظروف لعاب‌دار در میان سال‌های ۷۰۰ تا ۱۰۳۱ ه– (۱۳۰۰ – ۱۶۲۲ م) و در روزگار برقراری روابط تجاری میان چین و هرمز، از آن سرزمین به جزیره وارد شده است. گفتنی است چندین هیئت چینی در دو دهه نخست قرن نهم هجری/ پانزدهم میلادی به هرمز آمدند که سلطان هرمز نیز در پاسخ چندین سفیر – که بدون شک، بازرگانان سرشناسی بودند در سال‌های ۱۴۱۴.۱۴۳۲ و ۱۴۳۴ م به دربار چین فرستاد.

پول رایج

در فصل نخست حفاری‌ها، بالغ بر هزار قطعه سکه برنزی ضرب هرمز کشف شد. اما متأسفانه بیشتر نقوش روی آن‌ها به دلیل رطوبت زیاد منطقه و اکسیده شدن زیاد از حد آن‌ها، به صورتی ناخوانا و غیرقابل رؤیت است. بر یک روی این سکه‌ها، عبارت عدل جرون خوانده می‌شود و بر روی دیگر آن نقش لنگر کشتی به چشم می‌خورد. بر روی برخی از این مسکوکات، تاریخ ضرب سکه نیز به‌وضوح دیده می‌شود. این تاریخ‌ها میان ۷۰۰ – ۱۰۰۰ ه– (۱۳۰۰ – ۱۶۰۰ م) در نوسان است.

با کاوش‌های بیشتر، انواع دیگر سکه‌ها نیز به دست خواهد آمد زیرا بعضی از منابعی که درباره هرمز سخن گفته‌اند، از وجود مسکوکات طلایی و نقره‌ای نیز یاد کرده‌اند.

کاوش قلعه هرمز

این قلعه در رأس شمالی جزیره در محوطه مشهور به مورونه قرار دارد. قسمت اعظم ساختمان این قلعه در میان سال‌های ۱۵۰۷ تا ۱۵۳۷ م در طی چند مرحله ساخته یا تعمیر شده است. در گذشته، بعضی از جهانگردان، نسبت به تهیه کروکی و تصویر قلعه اقدام کرده‌اند. برخی نیز بر اساس نقل‌قول سیاحان، تصاویری از قلعه ارائه کردند. تمام این نقشه‌ها و کروکی‌ها با یکدیگر اختلاف دارند و نقاط مشترک آن‌ها اندک است. اما کاوش‌های کنونی، طرح و نقشه دقیق و واقعی قلعه را روشن خواهد کرد.

در کاوش‌های اخیر، سه آب‌انبار کوچک با طاقه‌ای ضربی گهواره‌ای در بخش غربی، که در نقشه‌های جهانگردان دیده نمی‌شود، آشکار شد. همچنین بخشی از حصار بیرونی قلعه به طول ۴۱ متر و بخشی از برج چندضلعی دفاعی آن مورد کاوش قرار گرفت.

نتیجه

دستاورد مقدماتی این کاوش آشکار می‌کند که شگفتی و اعجاب گذشتگان درباره هرمز چندان هم گزافه نبود و این جزیره به‌راستی شایسته لقب بهشت گمشده و نگین انگشتری جهان است. بی‌گمان ادامه این کاوش‌ها، سایر جوانب پنهان روابط و مناسبات تجاری جزیره با درون ایران و حوزه خلیج‌فارس و آسیای میانه و جنوب شرقی آسیا و کشورهای ساحلی مدیترانه را روشن خواهد کرد.

منبع:میراث آریا