آشنایی با ۸ توصیه برای یک سفر خوش

 فصل تابستان بهترین فصل سال برای سفر کردن است. هشت توصیه برایتان داریم:

در گذشته و قبل از اینکه زندگی مردم سراسر جهان تا این حد یکنواخت و ماشینی شود اعضای خانواده حداقل چند ساعت از شبانه روز کنار یکدیگر بودند اما مشکلات زندگی مدرن باعث شده تا مثلاً پدر خانواده در طول شبانه روز حتی یک ساعت هم فرزندانش را نبیند.

به همین دلیل سفرهای تابستانی بهترین فرصت برای پدر خانواده است تا چند روزی به طور تمام وقت در کنار تمام اعضای خانواده باشد.اما روانشناسان می گویند همین تعطیلات تابستانی هم ممکن است فشار فیزیکی و روحی زیادی را به پدر وارد کند.

پس اگر شما پدر خانواده هستید و قصد دارید تا پایان تابستان به سفر بروید حتماً توصیه های ذیل را مطالعه کنید تا سفر خوشی داشته باشید البته اگر هزینه های سنگین، اجازه سفر کردن را به شما بدهند.

  • نشستن روی صندلی های خودرو در سفرهای طولانی(بیش از ۱۲ ساعت) برای همه اعضای خانواده خطرناک است چون باعث لخته شدن خون در پاها می شود به همین دلیل باید در طول مسیر بارها توقف کنید و از همه اعضای خانواده بخواهید تا خارج از خودرو نرمش کنند.
  • فراموش نکنید سفرهای طولانی با خودرو به راننده که اغلب پدر خانواده است استرس وارد می کند و قلب وی را تحت فشار قرار می دهد. اگر توانایی مالی دارید بهتر است با قطار و یا هواپیما سفر کنید.
  • قبل از آغاز سفر از فرزندان خود بخواهید در یک کیسه و یا کیف کوچک تمام وسایل مورد نیازشان را جمع آوری کنند. در این صورت دیگر در طول سفر از شما به دلیل جا گذاشتن وسایل مورد علاقه شان گلایه نخواهند کرد.
  • در سفرهای طولانی تا آنجایی که می توانید وسایل سرگرمی و خوراکی برای فرزندان خود همراه داشته باشید.
  • به بچه ها کاغذ ، خودکار و مداد رنگی(رنگ های شاد) بدهید تا اینکه در طول سفر خاطرات خود را بنویسند و یا نقاشی بکشند.
  • اگر چیز مهمی را در خانه فراموش کرده اید آرامش خود را حفظ کنید و عصبانی نشوید چون به احتمال بسیار زیاد می توانید آن را در مقصد تهیه کنید.
  • پس از رسیدن به مقصد از فرزندانتان سؤال کنید که چه کاری می خواهند انجام بدهند. یک روز کارهای مطابق میل آنها را انجام بدهید و روز بعد کاری را که مطابق میل شما و همسرتان است.
  • به فرزندانتان بگویید که اگر بچه های خوبی در سفر باشند به آنها جایزه نقدی و غیر نقدی خواهید داد.

منبع:همشهری

آشنایی با لوازم اولیه برای سفر به طبیعت

 کمپ زدن در طبیعت به وسایل بیشتری نسبت به سفرهای عادی احتیاج دارد. در این مطلب به بخشی از آنها اشاره می‌کنیم.

کمتر پیش می‌آید که سفر به نقاط مختلف در طبیعت که اکثر تورهای گردشگری علاقه‌مندان را به آنجا می‌برند بیشتر از زمان برنامه‌ریزی شده به طول بینجامد ؛ ولی همیشه برای هر سفری به خصوص سفر کویر این احتمال را بدهید که سفرتان کمی به طول خواهد بینجامد.

بنابراین برای سفر به هر طبیعت خشن و در عین حال زیبایی مثل کویر وسایل زیر را از یاد نبرید.

طبیعت

وسایل و تجهیزات سفر به مناطق مختلف در طبیعت به چند بخش تقسیم می‌شوند . بخش اول وسایلی هستند که جدا از مدت زمان سفر، منطقه مورد بازدید و … همواره باید همراه هر طبیعت‌گردی باشند.

دسته دوم وسایلی هستند که در سفرهای طولانی (2 روز به بالا)  و حرفه ای مورد استفاده قرار می‌گیرند . در اینجا به بخشی از این تجهیزات اشاره می‌شود.

کوله پشتی، کیسه خواب، چادر، آب، غذای مناسب، نقشه منطقه، قطب نما یا جی پی اس، انبر دست چند کاره، سوزن و نخ، ناخن‌گیر، سوت، کفش مناسب پیاده روی، جعبه کمک‌های اولیه، الکل جامد، مواد ضد عفونی‌کننده، چاقو، چراغ قوه، باطری، کبریت، فوم برای زیر کیسه خواب‌ها، فندک، از آن دسته وسایلی است که همیشه باید در هر سفری که به طبیعت دارید همراهتان باشد.

وسایلی که در سفرهای حرفه‌ای‌‌تر به کارتان می‌آید عبارت است از :
دوربین‌های دو چشمی و شکاری، کیت مار گزیدگی، کیسه بقا، چادر ضد آب و باد وسایل پخت گازی ( کمپی )، گاز مایع به میزان 2 برابر مصرف، چراق قوه‌های بزرگ شارژی- باتری، تبر، بیل، کلنگ و چاقوی کمپی، بی‌سیم و موبایل ماهواره‌ای وسایل دفاع شخصی، صندلی‌های جمع شو، دستگاه تصفیه آب، چسب لاستیک و فلز، کلمن، شمع دیر سوز، کبریت ضد آب و باد و….

از میان این وسایل کیسه خواب، چادر، غذا و آب از مهمترین وسایلی است که در سفر به طبیعت بایستی به آن توجه کرد.

کسی که می‌خواهد در کوهستان و یا کویر  شب را سپری کند کیسه خواب  برایش یکی از لوازم ضروری  است. کیسه خواب‌ها بر حسب مواد مصرف شده در تهیه آنها و براساس قابلیت نگهداری دما و یا به عبارتی بهتر قابلیت مقاومت در برابر سرما تقسیم بندی می‌شوند.

کیسه خواب‌هایی که در آن از پر استفاده شده باشد گرم‌تر از سایر کیسه خوابها هستند. این نوع از کیسه خواب‌ها بر اساس درصد پر استفاده شده در آن نسبت به ساقه و کرک گرم‌تر و سبک‌تر است. البته این نوع از کیسه خواب‌ها برای مناطق مرطوب و بارانی چندان کارایی مطلوب ندارند.

توجه داشته باشید که کیسه خواب وسیله‌ای است که در سفرهای تور‌های طبیعت‌گردی نیز به آن احتیاج است و به نوعی جزو وسایل شخصی به حساب می‌آید. سایر وسایل را می‌توانید به دلخواه تامین کنید.

چادرها نیز انواع مختلفی دارد و بسته به منطقه‌ای که به آنجا سفر می‌کنید نوع آن فرق می‌کند. ولی معمولا توصیه می‌شود چادری بگیرید که ضد آب بوده و به راحتی باز و بسته شود. اینجا هم قیمت‌ها قدرت انتخاب‌ها را تعیین می‌کنند.

برای چادر زدن تا آنجا که امکان دارد سعی کنید یک جای امن انتخاب کنید. در عمق دره‌ها، در مسیر سیلاب‌ها و نزدیکی رودها، در شیب‌های تند، نزدیکی آتش، در معرض وزش شدید باد و جایی که حیوانات و حشرات خطرناک وجود دارند کمپ نزنید. اگر گروهی سفر می‌روید و چند چادر دارید حتما چادرها را نزدیک به ‌هم و به صورت دایره و یا نیم دایره برپا کنید. پیش از برپا کردن چادر سطح زیر آن را تا جایی که می‌توانید صاف کنید. اگر احتمال باران می‌رود دور چادر را شیار باریکی بکنید. با این روش آب را به راهی که می‌خواهید هدایت کرده‌اید. کف چادر حتما زیر‌انداز بیاندازید تا هم سرمای زمین را تا حدودی بگیرد و هم از آسیب رسیدن به چادرتان جلوگیری کند. شب‌ها بعد از هر ورود و خروج از چادر برای جلوگیری از ورود حشرات  زیپ توری آن را ببندید.

غذا در سفر مهم و آب مهمتر از آن است . همیشه سعی کنید دو برابر میزان مصرف معمولی در سفر‌های کمپینگی و به دور از آبادی، آب به همراه ببرید. در شرایط بحرانی هر فرد قادر است به مدت 10 روز یا بیشتر بدون مصرف غذا به زندگی ادامه دهد , هر چند گرسنگی نیز مانند تشنگی می‌تواند اثرات مستقیمی بر قدرت تصمیم‌گیری سریع , ترس , درد و سردی بدن داشته باشد.

یافتن غذا در شرایط حاد از اهمیت بسیار کمتری برخوردار است .معمولا پیشنهاد می‌شود انرژی و زمان خود را صرف فعالیتهای مهمتری چون یافتن آب و یا یافتن مسیر کنید . تقریبا هر جانوری که راه می رود , می خزد , پرواز می‌کند و یا شنا می کند ارزش غذایی دارد .به قول یک دوست میزان در بحران گرسنگی شما منوی غذای شما را تعیین می‌کند.

در شرایط عادی نیز سعی کنید همیشه غذا‌های سبکی چون انواع کنسروها را با خود به همراه ببرید و در صورت امکان قبل از سفر آنها را تا 20 دقیقه بجوشانید.

این‌ها بخشی از وسایلی است که برای رفتن به هر سفری در طبیعت به آنها نیاز دارید. به زودی به نکات بیشتری اشاره خواهیم کرد.

منبع:همشهری

آشنایی با بقعه شیخ حیدر – اردبیل

بقعه شیخ حیدر منصوب به شیخ حیدر پدر شاه اسماعیل اول، در مشگین شهر اردبیل واقع است

این مقبره در باغ سبز و با صفایی که قبرستان قدیمی مشکین شهر بوده و در مرکز شهر قرار دارد، واقع شده است.

نمای خارجی این بنا به صورت برج بلندی به ارتفاع تقریبی 18 متر و به قطر 5/10 متر به صورت استوانه‌ای است.

این بقعه از بیرون به شکل برج مدور و از داخل به شکل 12 ضلعی و در دو طبقه قسمت زیرین سردابه و قسمت فوقانی بصورت برج مدور با ارتفاع 5/18 متر و قطر 5/10 متر است.

بقعه شیخ حیدر از خارج با کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ به ایات  سوره فتح و همچنین لفظ جلال اله در اشکال مختلف و با خطوط کوفی مزین شده است.

داخل مقبره از دو طبقه تحتانی و فوقانی تشکیل شده است و درب ورودی سردابه در شمال برج قرار دارد که به وسیله یک راه پله بلند به راه باریک منتهی به سردابه راه یافته است.

قبر شیخ حیدر در منتهی الیه سردابه قرار گرفته است. پلان برج یا اتاق فوقانی به شکل دوازده ضلعی منظمی است که هر ضلع آن 20/2 متر می‌باشد و به علت احداث شیارهای سراسری در سطح داخلی برج، بنا بلندتر ساخته شده و ارتفاع بیش‌تری دارد.

در ورودی و سه پنجره آن با مقرنس کاری گچی و کاشی تزیین شده است و قاب محرابی شکل بر همه جای بنا دیده می‌شود.

در مورد قدمت بنا و تاریخ احداث آن اظهارات گوناگونی ابراز شده است که دونالد ویلبر معتقد است این بنا از آثار قرن 7 و 8 هجری قمری است و در دوره صفویه تکمیل و کاشیکاری شده است.

در سال 1380 طرح ساماندهی حریم بقعه شیخ حیدر در جلسه هیئت دولت تصویب شد که این طرح شامل سه مرحله کلی تملک، مرمت و اجرا بود.

بقعه شیخ خیدر در سال 1311 با شماره 184 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع:همشهری

آشنایی با نقش راهنمایان تورها

راهنمایان تور امروزه برای گردشگران چهره‌هایی آشنا هستند.

 آن‌ها رابط میان دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگران هستند که همیشه ‌باید در آن واحد حامی منافع هر دو گروه باشند و همان کسانی هستند که گردشگران خارجی بیش از هر کس دیگر با آن‌ها در ارتباطند و بر اساس رفتار آنان، رفتار بقیه افراد جامعه میزبان را تحلیل و بررسی می‌کنند.با این وجود، نقش و شرح وظایف کاری‌ راهنمایان در برخی از جوامع و به‌طور مثال در ایران کاملا مشخص نیست.

راهنمایان تور معمولا در سه نوع مختلف از تورها فعالیت دارند: تورهای ورودی، تورهای خروجی و تورهای داخلی. آن‌ها موظفند که از آغاز تا پایان سفر، همراه گروه باشند، تور را مدیریت کنند و اطلاعات لازم در سفر را به گردشگران ارائه دهند.

از آن‌جا که گردشگری یک شغل فصلی محسوب می‌شود و تا کنون تلاش‌ها، برای همه‌زمانی، همه مکانی و همگانی کردن سفر تا جایی که بتواند مشکل مالی فعالان در این صنعت را حل کند، به نقطه قابل قبولی نرسیده است، راهنمایان تور مجبورند که به شغل یا شغل‌های دیگری هم بیندیشند.

کناره‌گیری یک راهنمای تور با تجربه از شغلش، برای صنعت گردشگری کشور یک ضرر محسوب می‌شود، چراکه راهنمای تور بودن به تجربه نیاز دارد و هر راهنما در هر تور با مسائل تازه‌ای آشنا می‌شود و در نتیجه بعد از سال‌ها تجربه می‌تواند با سلایق گردشگران هماهنگ شود و تور موفق‌تری را اجرا کند. اما هنگامی که همین راهنما راه و چاه کار را دانسته است و به دلایل مالی و شرایط کاری از این شغل دست می‌کشد، هرگز نمی‌توان امیدوار بود که هدایت تورهای گردشگری به سطح قابل قبولی ارتقا پیدا کند.

در این صورت همیشه ما شاهد ورود راهنمایان کم تجربه به این صحنه هستیم، بدون این که دوره رشد کامل آن‌ها را در گردشگری و هدایت تور شاهد باشیم. از طرف دیگر، با تمام تلاش‌هایی که توسط برخی از راهنمایان تور انجام شده، امنیت شغلی و بیمه‌شان به‌طور کامل حل نشده باقی مانده  و روند بهبود وضعیت به کندی پیش می‌رود.

بد نیست بدانید شخصی که قرار است راهنمای تور باشد، باید در کلاس‌های آموزشی به مدت 5 ماه شرکت کند و با گذراندن امتحانات و تأیید صلاحیت شدن از طرف سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، مجوز لازم برای هدایت تور را کسب کند.اما موضوع مهم این است که نه تنها راهنمایان تور در صنعت گردشگری ایران نادیده انگاشته می‌شوند، بلکه نظارتی هم بر کیفیت رفتار آنان وجود ندارد.

از طرفی با این که از طرف سازمان متولی، به دفاتر خدمات مسافرتی ابلاغ شده است که از راهنمایان دارای مجوز استفاده کنند، اما نهادی برای نظارت بر این امر که به راستی ناظر باشد و از تخلفات جلوگیری کند، دیده نمی‌شود.

راهنمایان تور در دنیا دارای اتحادیه جهانی انجمن‌های راهنمایان تور هستند.این اتحادیه یک نهاد غیرانتفاعی غیرسیاسی است که برای شناساندن نقش راهنمایان در جوامع مختلف و استانداردسازی رفتاری آنان تلاش و فعالیت می‌کند. برگزاری تور برای افراد معلول، نابینایان، بچه‌ها و بیماران از جمله فعالیت های  این اتحادیه است که در ایران بسیار مهجور و نا آشنا باقی مانده است.

به راستی آیا نباید برای سفر و آشنایی نابینایان و معلولان با طبیعت ایران و جهان، میراث فرهنگی و معنوی چاره‌ای اندیشید؟یکی دیگر از برنامه‌های این اتحادیه، بزرگداشت روز جهانی راهنمایان تور در 21 فوریه هر سال است.مراسم این روز برای اولین بار در سال 1990 با حضور 15 کشور اجرا شد و از آن پس کشورهای دیگری هم در بزرگداشت این روز تلاش کردند.حضور در این اتحادیه و بزرگداشت این روز، هدفی است که راهنمایان تور ایرانی به آن می‌اندیشند.

منبع:همشهری

آشنایی با بقعه امامزاده سلیمان – مرکزی

 بقعه امامزاده سلیمان در قرن هفتم هجری با معماری 8 ضلعی، گنبد دو پوش و مصالح خشت و گل در شهر قدیمی نراق ساخته شده است

همچنین در دوره صفویه کاشی‌کاری گنبد، نما کاری آجر و صحن شرقی به این بقعه اضافه و در دوره قاجار دو صحن دیگر در ضلع شمال و جنوب آن الحاق شده است.

در این بقعه 6 امامزاده به نام‌های‌ هادی و سلیمان از نوادگان امام علی بن ابی‌طالب‌(ع) و مهدی، مطهر، طاهر و حسین از نوادگان امام کاظم(ع) مدفون هستند.

روایت شده است که؛ این امامزادگان در اطراف نراق به شهادت رسیده و چون مردم نراق شیعه مذهب و پیرو سادات علوی بوده‌اند آنها را به شهر آورده و با احترام آنها را دفن کرده اند.

بقعه امامزاده سلیمان در مرکز شهر نراق در مجاورت مرکز شهرداری این شهر قرار دارد و به صورت 8 ضلعی به همراه گنبد کاشی‌کاری شده و دوپوش ساخته شده است و داخل آن با گچ‌بری‌های ساده مزین شده است.

سبک معماری این بقعه شبیه به آثار سده هفتم است. این بقعه درواقع، برجی با گنبدی بلند است که گنبد آنم هیچ ایوانی نداشته ولی در دوره صفویه به پیرامون آن سه ایوان ساخته شده است.

این زیارتگاه بدون کاشیکاری و گچبری بوده اما به دست معماران و استادان محلی و به کمک مردم نراق به شکل امروزی درآمده است. بقعه امامزاده سلیمان از شکوه و جلال خاصی برخوردار است و در شمار ابنیه تاریخی نراق قرار دارد.

در این زیارتگاه سه مرقد شبیه به هم، با دیواره کاشیکاری وجود دارد که از آثار عصر صفوی به شمار می‌آید. این بقعه از سه قسمت سردابه و ساختمان 8 ضلعی روی سردابه و نیز ایوان تشکیل شده است.

بقعه امامزاده سلیمان دارای 4 درب در 4 جهات اصلی بوده و ورودی این بنا در طرف شرق دارای یک درب چوبی با کنده‌کاری زیبا و هنرمندانه مربوط به سال 935 و از آثار دوره صفویه است. روی این درب علاوه بر اشعار پارسی، آیاتی از قران کریم نیز حک شده است.

نراق در استان مرکزی و در 15 کیلومتری جاده دلیجان به مشهد اردهال قرار دارد. در این شهر آثار تاریخی و مذهبی فراوانی وجود دارد.

بقعه امامزاده سلیمان در سال 1379 با شماره 3536 توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

منبع:همشهری

آشنایی با شهر زیرزمینی سامن – همدان

شهر پنهان یا زیرزمینی سامن که احتمالا شهری مخفی در دوره پیش از اشکانی بوده و بعدها نیز از آن به عنوان گورستان استفاده می‌شده، در شهر سامن در 15 کیلومتری ملایر در استان همدان قرار دارد

کاوش‌‏های باستان‏‌شناسی در محوطه‏‌ای زیرزمینی در شهر سامن، منجر به کشف شهری پنهان شد که در یک بستر سنگی و به صورت دست کند ساخته شده است. این شهر زیرزمینی احتمالا به دوره پیش از اشکانی تعلق دارد و از برخی فضاهای آن برای تدفین مردگان استفاده شده است.

حدود 25 اتاق از این شهر زیرزمین کاوش شده و در این اتاق‌ها مقادیر زیادی اسکلت متعلق به دوره اشکانی وجود دارد که دست‌نخورده در جای خود باقی مانده‌اند.

در کنار اسکلت‏‌ها هدایای قبور گذاشته شده است و اسکلت‏‌ها به صورت چمباتمه‏‌ای تدفین شده‌‏اند. احتمال می‌رود تدفین‏‌ها به دوره تاریخی به خصوص دوره اشکانی مربوط است.

براساس مطالعات باستان‌شناسی، شهر پنهان بیش از 3 هکتار وسعت دارد و بخشی از این شهر باستانی به خاطر وجود رطوبت زیاد هنوز مورد کاوش قرار نگرفته است.

احتمالا بخشی از این شهر در زیر خانه مردم قرار گرفته و به همین دلیل تصور می‌شود که در آن بخش‌ها فاضلاب شهری وارد شهر پنهان شده باشد.

این شهر زیرزمینی، هنگامی که مخابرات استان همدان قصد کشیدن فیبرهای نوری از زیر زمین را داشت کشف شد. بر همین اساس طی مجوزی ازسوی پژوهشکده باستان‏شناسی، هیاتی متشکل از انواع کارشناسان شامل باستان‏شناس، انسان‏شناس، کارشناسان مرمت و … کاوش‌‏های خود را در این شهر به انجام رساندند که منجر به کشف فضاهای دست‏کند با حدود 25 اتاق، سالن و راهروهای ارتباطی شد.

شواهد اولیه حاکی از پیدایش این فضاها در دوره پیش از اشکانی بود. بر اساس این یافته‌ها می‏‌توان احتمال داد که نخستین بار این فضاهای معماری به منظور انجام مراسم مذهبی خاصی، احتمالا میترائیسم، مورد استفاده بوده است. این شواهد حاکی از آن است که مراسم مذهبی به صورت پنهانی در زیر زمین انجام می‏‌گرفته است.

بر این اساس احتمال داده می‏‌شود که در دوره اشکانی از این فضاها به عنوان محل تدفین مردگان استفاده شده است و از اتاق‏‌ها به عنوان گوردخمه استفاده کرده‌‏اند.

شهر زیرزمینی سامن در عمق 3 تا 6 متری زمین کشف شد و کانال‌های حفر‌ شده درون آن به مرور در دوره‌های تاریخی کنده شده‌اند و اطراف آن‌ها نیز اتاق‌های متعدد وجود دارند.

این کانال‌ها از نظر ساختار معماری، بسیار جالب هستند و کاربری خاصی داشته‌اند. در این کانال‌ها پس از پاک‌سازی، 60 اسکلت شناسایی شدند که درون 9 اتاق قرار داشتند و با توجه به بررسی‌های انسان‌شناسی شواهدی وجود دارند که تدفین‌هایی به‌صورت تدفین باز انجام شده‌اند.

علاوه بر این شواهد، 6 مورد بقایای انسانی نیز وجود دارند که به‌طور دقیق نشان می‌دهند، این اتاق‌ها در کاربری‌ نهایی به‌صورت محل تدفین استفاده می‌شدند، به‌طوری که استخوان‌ها را جمع می‌کردند و دوباره تدفین‌های جدیدی انجام می‌دادند.

از 60 اسکلت یافت شده، 16 مورد مرد، 26 مورد زن، 14 مورد کودک و یک نوزاد شناسایی شده‌اند و جنسیت 3 مورد از آن‌ها نیز تشخیص داده نشده است.

منبع:همشهری

آشنایی با بقعه بی بی شهربانو – تهران

بی بی شهربانو نام آرامگاهی است در نزدیکی شهر ری

طبق کتیبه موجود در آن و باور مردم مقبره شهربانو همسر امام سوم شیعیان حسین بن علی (ع) و مادر امام چهارم شیعیان سجاد (ع) است.

این مجموعه محوطه‌ای است مستطیل شکل (شمالی ـ جنوبی)، به طول ۳۳متر و عرض ۲۲ متر که با دیواری سنگی متعلق به سدهٔ چهارم محصور گردیده و از شمال به کوهستان محدود می‌شود.

در بخش جنوبی آن چند بنای محکم سنگی با پوشش گنبدی از سنگ و آجر وجود دارد.

محوطه اصلی با احداث دیوارهای جدید، رواق‌ها، اتاق‌ها، راهرو و غیره در دوره‌های گوناگون به دو قسمت تقسیم شده‌است.

بنای اصلی بقعه از سنگ و گچ ساخته شده و تاق‌های آن آجری است. از سبک و وضع بنا برمی آید که هسته اصلی آن در دوره ساسانی ساخته شده باشد و در سدهٔ چهارم از آن برای آرامگاه استفاده شده و قسمت‌هایی به آن افزوده‌اند.

این بقعه مشتمل بر حرم کوچک چهارگوشی است با ابعادی در حدود ۲۵ر۳متر. مدخل اصلی حرم رو به مشرق و دارای سردری است متعلق به روزگار صفوی، اما گنبد کاشی‌کاری و برخی گچ‌بری‌ها و تزیینات آن از آثار دوره قاجار است.

جلو سر در، دهلیزی قرار دارد که در گذشته به صورت ایوانی بوده و بخشی از حیاط اندرون بقعه به شمار می‌آمده‌است. در جنوب همین دهلیز بنای مربع سنگی استواری متعلق به قرن چهارم وجود دارد.

بی بی شهربانو

در جنوب حرم نیز اتاق طویل مسدودی در جهت شرقی ـ غربی قرار دارد که احتمال داده‌اند متعلق به دوره ساسانی باشد.

این اتاق از مشرق به بنای مربع سنگی مذکور منتهی می‌گردد و معلوم می‌شود که در آغاز، راه ورود به بنای سنگی بوده‌است.

در شمال حرم، مسجد یا رواقی از دوره قاجاریه وجود دارد. صحن بزرگتر بقعه که حیاط بیرونی آن محسوب می‌شود در شمال همین مسجد قرار دارد. در شمال صحن اتاقی برای اقامت میهمانان متولی یا زوّار دیگر احداث شده‌است.

بی بی شهربانو

پایین پله‌های بقعه بی‌بی شهربانو و در سمت راست غاری به چشم می‌خورد که مدخل تنگ و باریکی دارد. داخل غار نیز برای نذر شمع روشن می‌کنند.

در قسمتی از این هم غار پنجره‌ای مشبک قرار دارد که می‌گویند دختران جوان برای گشوده شدن بختشان بر روی آن دخیل می‌بندند.

منبع :همشهری

صدای زنگ مرشد در گرمابه ۳۰۰ساله

گرمابه قجری قلعه یافت‌آباد در «محله پایین» یعنی یافت‌آباد شمالی واقع شده و با بیش از ۳۰۰ سال قدمت، هویت تاریخی و فرهنگی منطقه ۱۸ به شمار می‌آید.

نشانی این مکان تاریخی سرراست است؛ در بلوار معلم، چهارراه قهوه‌خانه (ورودی قلعه یافت‌آباد)، بعد از میدان الغدیر، خیابان شهید میرهاشم، جنب مسجد امیرالمؤمنین(ع) واقع است و بر تابلو سردر این بنای تاریخی، نام زورخانه «مسلم بن عقیل» حک شده است.
گرمابه قجری یافت‌آباد که نمونه‌ای از سبک معماری و هنر کاشیکاری را در دل خود دارد، با پیگیری شورایاران و مدیریت شهری مورد توجه سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت و چندسالی است که در فهرست آثار تاریخی ثبت شده است. هرچند بخشی از معماری قاجاری گرمابه به دلیل بی‌مهری و کم توجهی تخریب شده، اما هنوز بعضی از قسمت‌های آن از جمله شاه‌نشین، همچنان دست‌نخورده باقی مانده است.

  •  از خزینه تا گرمابه یافت‌آباد

ساخت گرمابه قلعه یافت‌آباد به زمان قاجار و تبعید خاندان زندیه از شیراز به یافت‌آباد و سایر نقاط کشور بر می‌گردد. پس از مهاجرت اقوام زندیه به این نقطه از شهر، سال‌ها میان آنها و فردی به نام «شازده» از درباریان قاجار بر سر مالکیت زمین‌های یافت‌آباد اختلاف و درگیری وجود داشت و افراد زیادی در این نزاع‌های بی‌فایده کشته شدند، اما به هرحال زندیه توانست بازی را به نفع خود تمام و با استقرار در قلعه یافت‌آباد، جای پای خود را محکم کند. پس از زندیه، اقوام کلهر و ظهره وند در این محل دارای زمین و مسکن شدند و جمعیت قلعه روز به روز بیشتر شد. آنچه مشخص است، این گرمابه همان زمان به شکل خزینه بوده و سال‌ها بعد به دستورشاه قاجار مرمت و بازسازی شده و هرازگاهی توسط درباریان و صاحب‌منصبان قرق می‌شد. از افراد مشهور و معروفی که از این گرمابه استفاده کرده‌اند، می‌توان به «فرخ میرزا» از درباریان قاجار، «هفت کچلون» از لوطی‌های تهران و جهان پهلوان تختی، قهرمان کشتی جهان اشاره کرد. پهلوان «نصرت اله» عابدی» که از چهره‌های ورزشی منطقه ۱۸ و رکورددار رشته میل‌گیری در ورزش باستانی کشور است، چند خاطره قدیمی را که از ریش‌سفیدان و بزرگان محله یافت‌آباد شنیده، برای ما تعریف می‌کند. وی می‌گوید: «قلعه یافت‌آباد از ۴ برج بلند کاهگلی (محل نگهبانی) و ۲ ورودی اصلی تشکیل شده بود. قلعه بالا، قلعه پایین و گاومیش خانه یا به گویش محلی «گومیش خونه» در دل قلعه یافت‌آباد جا داشت و طایفه‌ها براساس فرهنگ و موقعیت اجتماعی خود ساکن آنجا شدند. درسال‌های شکل‌گیری قلعه یافت‌آباد طایفه‌های زندیه، کلهر و ظهره وند، هسته اولیه جمعیت یافت‌آباد را تشکیل دادند و به مرور زمان امکانات محله افزایش پیدا کرد.

گرمابه قجری

  • حمام خزینه با هیزم کار می‌کرد

«عزیزالله عابدی» معروف به آقا عزیز، متولد قلعه یافت‌آباد و از پهلوانان زورخانه مسلم بن عقیل است. او سال‌ها رکورددار رشته کباده بوده و بین اهالی از عزت و احترام زیادی برخوردار است. عابدی درباره ساخت نخستین حمام عمومی در قلعه یافت‌آباد می‌گوید: «شهروندان در قدیم از خزینه برای استحمام و شست‌وشوی خود استفاده می‌کردند. آب این خزینه‌ها از رودخانه کرج تأمین و با آتش زدن هیزم و زغال در زیر دیگی بزرگ، خزینه آن گرم می‌شد.»  وی از سختی‌ها و مشکلاتی که اهالی برای راه‌اندازی خزینه تحمل می‌کردند، صحبت می‌کند و می‌گوید: «مردان قلعه یافت‌آباد به نوبت تهیه هیزم و چوب خشکیده از باغ‌های قلعه یافت‌آباد را به عهده می‌گرفتند تا اجاق خزینه همیشه روشن باشد. استفاده از خزینه برای اهالی یافت‌آباد قانون و مقررات خاصی داشت؛ مثلاً از سپیده‌دم تا غروب خورشید، بانوان از خزینه برای استحمام استفاده می‌کردند و غروب‌ها با تاریک شدن هوا تا پاسی از شب، خزینه دراختیار مردهای قلعه قرار می‌گرفت که البته این تقسیم‌بندی بی‌حکمت نبوده است.» عابدی می‌گوید: «معمولاً مردان قلعه در طول روز به دامداری، کشاورزی و باغداری مشغول بودند. آنها صبح زود از خانه بیرون می‌رفتند و غروب به خانه بر می‌گشتند، بنابراین فقط شب‌ها می‌توانستند برای استحمام به خزینه بروند.»

  • خزینه یافت‌آباد گرمابه شد

چند سال پس ازسکونت اقوام زندیه و مهاجران در قلعه یافت‌آباد، این محدوده از نظر فضای سبز، پوشش گیاهی و سرسبزی زبانزد خاص و عام شد و به‌عنوان محله‌ای خوش آب و هوا مورد توجه پادشاهان و درباریان قرار گرفت. عزیزالله عابدی درباره تاریخچه تغییر و تحول حمام خزینه در قلعه پایین یافت‌آباد می‌گوید: «قلعه یافت‌آباد به دلیل موقعیت ویژه‌ای که داشت؛ از جمله باغ‌های بزرگ، درختان متنوع و…، اغلب محل خوشگذرانی پادشاه قاجار بود. گاهی وقت‌ها تا چندماه در قلعه می‌ماندند و در این مدت همه چیز را دراختیار می‌گرفتند، از جمله قرق خزینه که چندان خوشایند ساکنان نبود و دردسر زیادی به همراه داشت.»  وی ادامه می‌دهد: «به دستور یکی از شاهان قاجار، معماران معروف و باتجربه‌ای به یافت‌آباد آمدند و ساخت و مرمت خزینه قلعه پایین را برعهده گرفتند. آنها درکاشیکاری و نقش و نگارهای محوطه داخلی، صحن و ایوان حمام از سبک دوران قاجار الهام گرفتند و در مدت کوتاهی خزینه بازسازی و آماده استفاده شد.»

  • شاه‌نشین، فقط برای آدم‌های خاص

شهروندان قلعه یافت‌آباد در قبال استفاده از خزینه پولی پرداخت نمی‌کردند، اما زمانی که حمام قجری ساخته شد، دریافت هزینه مرسوم شد. مردم عادی اجازه نشستن در شاه‌نشین حمام را نداشتند و فقط درباریان، شازده‌ها و پهلوان‌ها از این محل استفاده می‌کردند. عابدی در این باره می‌گوید: «آن ایام اهالی کسب وکاری جز کشاورزی و دامداری نداشتند، بنابراین گردش پول معنایی نداشت و خانواده‌ها در ازای استفاده از حمام، مقداری از محصولات کشاورزی و باغی خود را مثل گندم، جو، گردو و… پرداخت می‌کردند.»  وی درباره قسمت‌های مختلف حمام قجری می‌گوید: «ورودی، رختکن، گرمخانه، حوضچه و شاه‌نشین از قسمت‌های مهم حمام قلعه بود و افرادی چون دلاک، مشت و مالچی و حمامی، آن را اداره می‌کردند.

  • حمام قجری میراث فرهنگی منطقه ۱۸

در زمان شکل‌گیری قلعه یافت‌آباد، تهران همواره محل درگیری و غارت شاهان دیگر بود و به همین‌ترتیب برج و باروهای قلعه یافت‌آباد تخریب و نابود شد، اما جالب اینکه حمام قجری از این تهاجم‌ها جان سالم به در برد تا پیشینه تاریخی سکونت اقوام زندیه در یافت‌آباد را اثبات کند. عابدی درباره روزگاری که حمام قجری سپری کرده، می‌گوید: «تا ۳۰ سال قبل حمام قجری همچنان مورد استفاده شهروندان محله یافت‌آباد بود تا اینکه با ساخته شدن خانه‌های حمام‌دار، دیگر کسی به استفاده از این گرمابه عمومی تمایل نشان نداد و به مرور زمان به دست فراموشی سپرده شد.»   در طول فعالیت حمام قجری قلعه پایین یافت‌آباد، افراد ثروتمند و مشهوری به‌عنوان حمام‌دار در اینجا حضور داشتند که برخی از آنها عبارتند از: «حسین‌فتاح خان»، «علی‌اکبر حمامی»، «مشهدی صفر زندیه»، «علی آقابگ»، «میرزا جونی»، «مشهدی غلام» و «احمد میرزا» که گرچه دیگر بین ما نیستند، اما نام و یادشان باقی مانده است. اکنون حمام قجری که تبدیل به زورخانه مسلم بن عقیل تبدیل شده، در فهرست میراث فرهنگی کشور قرار گرفته و انتظار می‌رود که بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد.

منبع:همشهری

آشنایی با ارگ تاریخی راین – کرمان

ارگ راین از جمله بزرگ‌ترین بناهای خشتی جهان است و بالای تپه‌ای در جنوب غربی شهر کنونی راین در استان کرمان قرار دارد

این بنای تاریخی حدود 22 هزار مترمربع مساحت دارد و دومین بنای خشتی بزرگ جهان بعد از ارگ بم به حساب می‌آید.

شهر راین با قدمت و تمدن کهن در زمان ساسانیان بواسطه قرار گرفتن در بزرگراه غرب به شرق و راه کرمان به جیرفت و بندرعباس موقعیتی مناسب داشته و یکی از مراکز داد و ستد کالا و همچنین بافت پارچه های ارزشمندی بوده است که حتی به مناطق دور مانند مصر نیز صادر می‌شد.

ارگ راین پس از تخریب ارگ بم بر اثر زلزله این شهر بیش از گذشته مورد توجه گردشگران خارجی و داخلی قرار گرفته است.

پلان این بنای زیبای خشتی تقریبا مربع شکل است و چندین برج در اطراف آن ساخته شده است. حصاری که در اطراف این ارگ کشیده شده است بیش از 10 متر ارتفاع دارد و تنها ورودی ارگ از قسمت شرقی آن است که با سر دری بزرگ به محوطه داخلی راه دارد.

درون ارگ راین نیز عناصری چون بازار، اصطبل‌های زمستانی و تابستانی، زورخانه، اعیان نشین و عام نشین وجود دارد. ارگ راین که یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی کهن راین است، گفته می‌شود قدمت آن به دوره ساسانیان می‌رسد.

ارگ راین یکی از دژهای فرمانروایی میرزا حسین خان(راینی) بوده که در زمان نادر شاه افشار و پسر او محمد علی خان در زمان زندیه می‌زیسته است. این ارگ پس از سرنگونی زندیه به دست آغا محمد خان قاجار، محل زندگی نوادگان میرزا حسین خان بوده که هنوز گروهی از آنان در این شهر و در شهر کرمان هستند.

نقشه ارگ تقریباً مربع شکل و با چندین برج در اطراف مزین شده‌است. دور تا دور ارگ را حصاری در برگرفته که ارتفاع آن بیش از ده متر است. تنها ورودی ارگ از جبهه شرقی است که با سر در بزرگ و باشکوه به محوطه داخلی راه دارد.

این ارگ تا 150 سال پیش، قابل سکونت بوده و مرمت آن از سال 1374 آغاز شده و قسمت‌های بازار، حاکم نشین، چهارانبار، آتشکده (زورخانه) و خانه اعیانی مباشر بازسازی شده‌اند.

ارگ راین

این منطقه در گذشته یکی از مراکز ساخت صنایع دفاعی مانند شمشیر و تفنگ نیز بوده است. همچنین ارگ تاریخی راین، زمانی شهری بزرگ و آباد با دژ محکم بوده است، که در آن محل زندگی مشاغل مختلف اجتماعی در این ارگ از هم جدا هستند؛ به طوری که می‌توان به محله زندگی پیشه‌وران، تجار، کشاورزان، نزدیکان حکومتی و موبدان اشاره کرد، که هرکدام نشان دهنده وجود طبقات اجتماعی مختلف در جامعه شهری آن زمان بوده است.

در قسمت ارگ حکومتی خانه اعیان و خوش نشینان واقع شده است، از نحوه ساخت و معماری و مصالح به کار رفته بین این قسمت با قسمت عامه نشین تفاوت محسوسی وجود دارد.

ارگ راین شامل مکتبخانه، بارانداز، سرباز خانه، ساختمان قرنطینه و مسجد یا انبار بوده است و از چند سو برج‌های دیده بانی براطراف و اکناف این قلعه تسلط داشته‌اند به گونه‌ای که از این قلعه به ارگی تسخیر ناپذیر یاد می‌کنند.

یکی از قسمت های دیدنی این ارگ قسمت نگهبانی است که نزدیک در ورودی قرار گرفته و از بالا با یک سوراخ مربع شکل به پایین دید دارد و در زمان قدیم نگهبانان ورود و خروج افراد را از نقطه، کنترل و محافظت می‌کردند. در هنگام جنگ نیز از این قسمت بر سر دشمن آب جوشان یا آتش ریخته می‌شد.

این ارگ زیبا در گذشته محل داد و ستد کاروان‌های تجاری بوده که از این مسیر بین جنوب و شمال استان و دیگر قسمت‌ها تردد می‌کرده‌اند، البته ارگ راین در کنار خود قلعه‌های دیگری داشته است که طی گذشت سالیان دراز برخی از قلعه‌های اطراف آن از بین رفته‌اند.

ارگ راین

قسمت‌های مختلف این ارگ با پله‌های جالب و بعضا مدور از هم جدا می‌شود، بخش‌هایی از این قلعه قدیمی ‌در اثر گذشت زمان فرو ریخته است.

کوچه‌های تو در تو و بازار ارگ از دیگر قسمت های دیدنی ارگ هستند و به اتاق ها و حجره هایی ختم می‌شوند که گذشت زمان بر آنها تاثیرات نسبتا محسوسی گذاشته است، کمرنگ شدن نقوش برخی از دیواره‌ها از جمله این تاثیرات، بر اثر گذشت زمان است.

منبع:همشهری

آشنایی با ارگ علیشاه – آذربایجان‌شرقی

بنای تاریخی ارگ علیشاه در نزدیکی میدان شهرداری تبریز قرار دارد و از جمله زیباترین آثار تاریخی این شهر است

این مجموعه تاریخی در برگیرنده مدرسه، مسجد و خانقاه است که در زمان تاج‌الدین علیشاه جیلانی از امرای گورکانیان در قرن هشتم هجری ساخته شده است.

ارگ علیشاه و مجموعه آن در زمان ساخت، شاخص‌ترین بنای شهر تبریز بوده که به نوشته جهانگردان تاریخی، تنها بنای این شهر بوده که از دور دست دیده می‌شده است.

در ساخت این بنا از ساروج و مصالح ساختمانی بادوام به کار رفته است. زلزله ویرانگر تبریز در قرن دهم که این شهر را با همه بناهای تاریخی‌اش ویران کرد، بخش اعظم این مجموعه را نیز فرو ریخت.

با این حال بخشی از دیوارهای بلند این مجموعه بر جای ماند تا یادگار پایداری در برابر این پدیده طبیعی مهیب باشد، گرچه شکستگی بزرگی در بدنه ارگ از این زلزله پدیدار شد.

در زمان مشروطیت و قیام مردم تبریز، این بنای تاریخی باز هم سنگر مبارزان مشروطه‌خواه و نیروهای ستارخان و باقرخان قرار گرفت و در برابر شلیک توپخانه محمدعلی شاه قاجار ایستاد.

در سال‌های قبل از انقلاب تبدیل به باغ ملی یا گردشگاه عمومی شده بود و هم اکنون از محوطه این اثر باستانی به عنوان مصلی استفاده می‌شود.

این بنا که بیش از 700 سال قدمت دارد، یادگار آسیب‌های طبیعی و تاریخی دوران گذشته است.

قسمت جنوبی این بنا دارای طاقی بزرگ بوده که فرو ریخته است. عرض این بنا 30 متر و ارتفاع آن 26 متر است. عرض دیوارها 10 متر و داخل آنها مرکب از دو دیوار عریض است که توسط طاق هایی به هم اتصال یافته است.

ارگ علیشاه یکی از بلندترین دیوارهای تاریخی کشور و نماد شهر تبریز و استان آذربایجان‌شرقی است. این ارگ در مرکز شهر تبریز، در ضلع جنوبی تقاطع خیابان امام خمینی و فردوسی قرار دارد.

ارگ علیشاه در سال 1310 توسط وزرات فرهنگ و هنر با شماره 170 در فهرست اثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع:همشهری