دروازه قرآن از بناهای مشهور شهر شیراز است که در ورودی این شهر از سمت شمال و شهر اصفهان قرار دارد. این دروازه که از معدود دروازه های باقی مانده از روزگاران گذشته است و هر چند که اینک کاربری اصلی خویش را از دست داده، اما همچنان از اهمیت و ارزش فراوانی برخوردار است. گفته می شود که در زمان حکومت امیر عضدالدوله ی دیلمی طاق مرتفع و پاسگاهی در تنگه ی ورودی شهر شیراز که به تنگه ی الله اکبر معروف است، احداث شد. قرن ها بعد و در زمان کریمخان زند این طاق مرمت گردید و اتاق هایی در طرفین جهت نگهبانان به آن اضافه شد. همچنین در این زمان به جهت تبرک و سفر سلامت و بی خطر مسافران، قرآنی خطی در اتاق کوچکی که بر فراز طاق تعبیه شده بود، قرار گرفت. از این رو آن را طاق قرآن نامیدند. گفته می شود که این قرآن به خط نوه ی شاهرخ شاه تیموری بوده است.

طاق قرآن قرن ها به همین منوال در ورودی شهر شیراز برقرار بود؛ به استقبال مسافران میرفت و آنان را هنگام عزیمت از شهر بدرقه می نمود. در ابتدای قرن اخیر و چندین سال پس از ویرانی آن به بهانه ی گسترش شهر، به همت حسین ایگار اعتمادالتجار بار دیگر و در فاصله ای اندک از مکان قبلی، دروازه قرآن فعلی بنا گردید؛ قرآنی برفراز آن قرار گرفت و دیوارهای آن با آیات قرآن به خط های نسخ و ثلث مزین شدند.

 امروزه اما با آنکه مسیر خروجی شهر شیراز از کنار این دروازه می گذرد و نه از زیر آن و نیز قرآنی در اتاق بالای آن وجود ندارد، دروازه قرآن همچنان ارزش و محبوبیت خویش را در میان مردم شهر شیراز و مسافران حفظ کرده است. همچنین پارک های حاشیه ای و مجاور دروازه قرآن و نیز مقبره ی خواجوی کرمانی که در نزدیکی آن قرار دارد، از گردشگاه های باصفای شهر شیراز محسوب می شوند. گردش و پیاده روی در این بخش از شهر شیراز و تماشای منظره ی شهر از فراز پارک خواجوی کرمانی بسیار لذت بخش و دلپذیر است.

• جاذبه های گردشگری و دیدنیهای شیراز

یکی از مکان‌های گردشگری شیراز و جاذبه های توریستی این شهر، بازار وکیل است که از دوران زندیه به جا مانده است. بازار وکیل در مرکز شیراز واقع شده و با گذشت سال‌ها هنوز کارایی اقتصادی خود را حفظ کرده است.
تاریخچه بازار وکیل شیراز

در دوران حکومت کریم‌خان ‌زند، شیراز پایتخت کشور بود و در آن زمان حصا‎ر‌ها، قلعه‌ها، کاروانسرا‌ها، مساجد، بازارهای مختلفی ساخته شد که درمیان تمام بناهای ساخته شده، بازار وکیل شیراز همچون گوهری می‌درخشد. ساخت بازار وکیل شیراز از سال ۱۱۳۷ خورشیدی آغاز شد و تا سال ۱۱۵۶ توسعه یافت. این بازار در کنار حمام و مسجد وکیل قرار دارد که مجموعه گردشگری گران‌بهایی از عصر زندیه می‌باشند. بازار وکیل شیراز در داخل حصار شهر یعنی جایی که بازرگانان بسیاری رفت و آمد می‌کردند، بنا گردید. بازار وکیل شیراز در دوره‌های متفاوت دستخوش تعمیرات و تغییرات اساسی شده است و به شکل امروزی درآمده است.
شواهد تاریخی نشان می‌دهد که در سفر کریم‌خان زند به شهر لار و با دیدن بازار قیصریه شهر لار تصمیم می‌گیرد بازاری شبیه به آن در شیراز بنا کند تا محلی برای کسب و کار و امور اقتصادی مردم شیراز شود. حجره‌های بازار وکیل محلی برای انجام امور بازرگانی، خرید و فروش کالاهای خارجی و داخلی، صدور و دریافت حوالجات و امور صرافی تبدیل شدند و تا به امروزه به فعالیت خود ادامه داده است. بازار وکیل در سال ۱۳۵۱ به ثبت ملی رسید.

این بازار با حجره هایی که عموماٌ به صورت سنتی و قدیمی حفظ شده اند پیوندی میان دوران قدیم و عصر جدید بوجود آورده اند و بازدیدکنندگان می توانند در فضایی سنتی همچون روزگاران گذشته طیف وسیعی از مایحتاج خود را در کنار محصولات سنتی و صنایع دستی در کنارهم بیابند و از خرید خود لذت ببرند.

کالاهای منحصربه فرد در بازار وکیل شیراز

بازار وکیل شیراز ترکیبی از بازار سنتی و مدرن است که کالاهای متفاوت و گوناگونی دارند و می‌توانید کالاها و صنایع دستی مرغوب با قیمت کمتر و کیفیت بیشتری نسبت به سایر بازارها، خریداری نمایید.از جمله کالاها و صنایع دستی در بازار وکیل شیراز میتوان به پارچه‌های مرغوب، مسقطی، عرقیجات، بهار نارنج شهر شیراز، انواع مختلف فرش‌های دستباف، گلیم، گبه، جاجیم، نمد، انواع چرم، زیور‌آلات سنتی، انواع وسایل مسی و نقره، ادویه‌جات، وسایل عتیقه، لباس‌های محلی شیرازی و کلاه‌های سنتی اشاره کرد.
مانند تمام بازارهای سنتی، بخش‌های مختلف بازار وکیل نسبت به مشاغلی که در هر بخش بازار بودند به نام‌های خاصی معرفی می‌شدند مانند بازار مسگرها، بازار شمشیرگرها، بازار بزازان، بازار کلاهدوزها، بازار سراج‌ها، بازار بلورها، بازر خیاط‌ها و غیره. بازاری به نام سرای مشیر در نزدیکی و چسبیده به بازار وکیل شیراز وجود دارد که به علت نزدیکی بسیار زیاد این دو بازار به هم به اشتباه تصور می‌شود که یک بازار هستند. یکی از زیباترین و هیجان‌انگیزترین بازارهای سنتی ایران، سرای مشیر می‌باشد.

معماری بازار وکیل شیراز

بازار وکیل با مساحتی بالغ بر ۲۱۸۴۰ متر مربع دارای پنج درب بزرگ در چهار طرف آن است. ساخت بازار وکیل در میان ارگ و اندرونی کریمخانی توسط بهترین معماران وقت انجام شد. بازار وکیل یکی از مستحکم‌ترین بناهای ساخته شده در عهد خود می‌باشد و علت این استحکام جنس بنای از گچ، آجر و آهک و ستون‌های سنگی آن می‌باشد. استحکام آن تاحدی است که در برابر چندین زلزله شدید شیراز سالم باقی مانده است. معماری این بازار شبیه بازار لار است اما عرض بازار وکیل از دیگر بازارها بیشتر است.
یکی از ویژگی جالب بازار وکیل، پایین بودن سطح بازار از سطح خیابان است. تا چند دهه پیش اختلاف سطح بازار و خیابان ۱۴ پله بود که با گذشت زمان به دلیل پر شدن کف بازار اکنون این اختلاف به ۵ تا ۶ پله کاهش یافته است.
یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد بازار وکیل نسبت به دیگر بازار‌های سنتی، ارتفاع و بلندی سقف راسته‌ها می‌باشد. در گذشته سقف چهارسوق بازار وکیل، ۱۱ متر بود ولی امروزه به دلیل خاکریزی کف بازار، ارتفاع آن به ۱۰ متر کاهش یافته است. خاص‌ترین بخش بازار وکیل چهارسوق بزرگ با تزیینات گوشواره‌ای، طاق‌سازی و کنج‌سازی است. در گذشته در زیر سقف چهارسوق بازار وکیل، حوض مرمرین بزرگی قرار داشته و آب آن از یک آبراه تامین می‌شد ولی امروزه دیگر خبری از این حوض نیست اما آبراهه همچنان وجود دارد.
در بازار وکیل شیوه نوررسانی با سایر بازارها متفاوت است و در سقف روزنه‌هایی وجود دارد که از تابش مستقیم نور به داخل جلوگیری کرده و مانع ورود حجم زیاد آب به داخل بازار در هنگام بارش باران‌های شدید می‌شود. در زیر سقف این بازار دریچه‌ها و روزنه‌هایی جهت هدایت نور و هوای کافی را به درون حجره‌های تعبیه شده است. در قسمت بالای حجره‌ها پنجره‌هایی مشبک وجود دارد که در ایجاد دمای مناسب و تهویه هوا نقش دارند.

راسته‌های بازار وکیل شیراز

بازار وکیل شیراز به شکل چلیپایی (مانند صلیب) است و از ۴ راسته اصلی شمالی، جنوبی، شرقی و غربی تشکیل شده است. شاخه اصلی بازار وکیل از دو راسته شمالی و جنوبی تشکیل شده است. راسته شمالی از ۲ بخش تشکیل شده است: بازار نو و راسته شمالی بازار وکیل شیراز.

بازار نو در بازار وکیل شیراز

یکی از وزرای ایالت فارس در دوره قاجار، میرزایوسف اشرفی‌مازندرانی بازار نو را بنا کرد. وی با ساخت بازار نو و اتصال آن به راسته شمالی بازار وکیل باعث توسعه این مجموعه شد. شروع بازار نو از دروازه اصفهان است و تا چهار راهی که کاروانسرای گمرک در ضلع جنوب شرقی آن واقع شده، ادامه می‌یابد. بازار نو بسیار طویل است و دارای کالاهای متفاوتی است.

راسته شمالی بازار وکیل

راسته شمالی بازار وکیل شیراز از ۴۸ طاق و ۸۲ باب حجره تشکیل شده است و سه کاروان‌سرای روغنی، احمدی و گمرک در ضلع شرقی آن قرار دارد. راسته شمالی بازار (راسته اصلی بازار وکیل شیراز) از دروازه اصفهان شروع و تا چهار سوق ادامه می‌یابد. راسته شمالی فرعی که از انتهای بازار نو آغاز می‌شود به راسته کلاه دوزان می‌رسد. در شرق راسته شمالی، بازار ترمه‌فروشان است. بازار کلاه‌دوزان مختص به تولید و فروش کلاه است که در گذشته محل گذر مردم عشایر و روستایی بوده است که باعث شده این راسته در مقایسه با دیگر بخش‌های بازار پذیرای مردمان بومی بیشتری باشد.

راسته جنوبی بازار وکیل

راسته جنوبی بازار وکیل به راسته بزازان معروف است که از چهار سوق آغاز و به سرای مشیر ختم می‌شود. بزاز در لغت به معنی پارچه‌فروش است. در ضلع غربی بازار بزازان، بازار شمشیرگران با ۲۲ باب حجره قرار دارد که در قدیم انواع سلاح‌های سرد در این بخش ساخته می‌شده است اما امروزه بیشتر صنایع دستی عشایر را خواهید دید.

چهار سوق بازار وکیل

به تقاطع راسته‌های اصلی شرقی-غربی و شمالی-جنوبی بازار، چهار سوق بازار وکیل گویند که از تزیینات معماری خاص برخوردار است. در گذشته حوض مرمری در مرکز چهارسوق قرار داشت که اکنون از بین رفته است. در شرق چهارسوق، راسته علاقه بندان با ۱۹ طاق و ۳۸ باب حجره است. راسته علاقه‌بندان در گذشته محل تولید و فروش انواع نخ، روبان، نوار ابریشمی و از این نوع کالاها بوده است ولی امروزه قالی‌فروشان و عطاری‌ها جای آنها را گرفته‌اند. همچنین در غرب چهار سوق بازار، راسته ترکش‌دوزان است که از ۱۱ طاق و ۲۲ حجره تشکیل شده و مرکز فروش انواع دست‌بافت و زیرانداز می‌باشد.