۲ مسافر دیگر ماموریت”اینسپیریشن۴” مشخص شدند

شرکت “اسپیس‌ایکس“(SpaceX) به تازگی اعلام کرده است که چهار شهروند غیرنظامی را درون کپسول “کرو دراگون”(Crew Dragon) خود به مدار می‌فرستد و این اولین باری است که یک پرواز خدمه، بدون حتی یک فضانورد حرفه‌ای به فضا پرواز می‌کند.

به گزارش ایسنا و به نقل از دیلی میل، این ماموریت”اینسپیریشن۴” (Inspiration۴) نام دارد و طی آن ۴ فرد به فضا خواهند رفت تاکنون اسامی دو فردی که در این ماموریت خواهند بود اعلام شده و نام دو فرد دیگر نیز به تازگی اعلام شده است.

این سفر به لطف وجود میلیاردری به نام “جرد آیزاکمن” انجام می‌شود که اولین پرتاب تجاری و گردشگری را از شرکت “اسپیس‌ایکس” خریداری کرده است. او در این مأموریت موسوم به “اینسپیریشن ۴”(Inspiration ۴) یک صندلی برای خود در کپسول “کرو دراگون” خریداری کرده و سه صندلی دیگر را نیز اهدا خواهد کرد. نخستین پرواز فضایی خصوصی شرکت “اسپیس‌ایکس” حامل “هیلی آرکنو” دختر ۲۹ ساله آمریکایی که از سرطان نجات یافته است، خواهد بود تا وی تبدیل به جوان‌ترین آمریکایی فضانورد شود.

دو مسافر دیگر “سیان پروکتور” (Sian Proctor) استاد کالج منطقه‌ای ۵۱ ساله شهر تمپی آریزونا و “کریس سمبروسکی” (Chris Sembroski) موشک انداز ۴۱ ساله سابق نیروی هوایی از اورت واشنگتن خواهد بود.آنها طی این ماموریت با جرد آیزاکمن و هیلی آرکنو دستیار پزشک در  بیمارستان تحقیقات کودکان “سنت جود” همراه خواهند بود.

“آرکنو” اکنون در بیمارستان تحقیقات کودکان “سنت جود” در ممفیس دستیار پزشک است، اما نزدیک به ۲۰ سال پیش، او بیمار بود. وی در سال ۲۰۰۲ به دلیل ابتلا به سرطان استخوان تحت درمان قرار گرفت و اکنون به جای برخی از استخوان‌های پای چپش، میله‌های فلزی قرار دارد. بدین ترتیب او ضمن کسب عنوان جوان‌ترین فرد به فضا رفته، به اولین شخصی تبدیل خواهد شد که با اعضای پروتزی وارد فضا می‌شود. به طور معمول افراد دارای چنین شرایط پزشکی برای فضانوردی رد صلاحیت می‌شوند و این در حالی است که “آرکنو” هنوز از درد گاه به گاه پا رنج می‌برد. با این حال او توسط “اسپیس‌ایکس” برای این پرواز تایید صلاحیت شده و به عنوان افسر پزشکی خدمه در این پرواز خدمت می‌کند.

جارد آیزاکمن(Jared Isaacman) بنیانگذار شرکت Payments Shift۴ است. شرکتی که خدمات پردازش اعتبار ارائه می‌دهد. ماموریت اینسپیریشن۴ (Inspiration۴) با هدف جمع‌آوری ۲۰۰ میلیون دلار برای کمک به بیمارستان تحقیقاتی “سنت جود”(St. Jude) در “تنسی”(Tennessee) انجام خواهد گرفت. نیمی از این مبلغ را خود “جارد” پرداخت خواهد کرد. این ماموریت چهار نفره در اواخر سال جاری با فضاپیمای دراگون(Dragon) شرکت اسپیس‌ایکس از مجتمع پرتاب ۳۹ پایگاه فضایی کندی انجام خواهد شد و به مدت ۳ روز در مدار زمین قرار خواهد گرفت.

ایزاکمن مسئول هدایت این ماموریت خواهد بود و به عنوان فرمانده فضاپیما عمل خواهد کرد. پروکتور ۵۱ ساله یک کارآفرین ، مربی و خلبان آموزش دیده در حوزه اکتشافات فضایی است. پروکتور در رشته زمین شناسی تحصیل کرده و در گوام به دنیا آمده است.سمبروسکی به عنوان متخصص ماموریت فعالیت خواهد کرد و به مدیریت بار ، آزمایش‌های علمی ، ارتباطات برای کنترل ماموریت و موارد دیگر کمک خواهد کرد.نکته قابل توجه این است که این افراد پیش از انجام این ماموریت چندین ماه آموزش خواهند دید.

منبع:ایسنا

آش اسفندی، آشی با طعم باورهای کهن مردم دلیجان

آش اسفندی یکی از آداب و رسوم کهن مردم شهرستان دلیجان است که برای احیای این سنت، در چند سال اخیر جشنواره آش اسفندی برگزار می‌شود.در پخت این آش مغذی از انواع حبوبات مثل عدس، نخود، لوبیا، برنج، ماش، انواع آجیل‌ها از جمله مغز گردو، مغز بادام و مغز زردآلو، برگه آلو و زردآلو و ادویه‌های معطر استفاده می‌شود.

در دلیجان اغلبِ تازه دامادها هدایای ویژه‌ای به نام اسفندی را به عروس و خانواده‌اش پیش‌کش می‌کردند. (هم اکنون داماد به جای هدیه اسفندی، شب یلدا هدایای خود را تقدیم عروس می‌کند.)

در سال‌های نه چندان دور، شب اسفندی را به اسفندیار ارتباط می‌دادند و باور داشتند که در این شب، اسفندیارمذ، رویین‌تن که با اسب سیاه کشته شد، با اسب سفید می‌آید. اسب سیاه او را به جهان زیرین ببرد و اسب سفید بازگرداند، پس با چسباندن سبزه به سردر خانه به پیشوازش رفته (مراسم علفه) و در ورودی خانه هم جو می‌ریختند تا اسب اسفندیار بخورد.  دیگی از آش اسفندی هم شب تا صبح در تنور می‌گذاشتند تا در آن سال تنور خانه گرم بماند و آش اسفندی را می‌خوردند تا در طول سال سرما نخورند.

جشن سوری

از دیگر جشن‌هایی که در ایران باستان برای پیش درآمد یا پیش‌واز نوروز برگزار می‌شده، جشن سوری ‌است. سوری به یک معنی سرخی است و اشاره به سرخی آتشی است که در این روز می‌افروخته‌اند. در تاریخ بخارا آمده ‌است: «چون امیر سدید منصوربن نوح به ملک نشست، هنوز سال تمام نشده بود که در شب سوری چنان‌که عادت قدیم است آتشی عظیم افروختند.»

این آتش را در شب سوری برای گریزاندن سرما و فراخوانی گرما، آن هم بیشتر بر روی بام‌ها می‌افروختند که هم شگون داشته و هم به باور پیشینیان، تنوره آتش و دود بر بام‌ها، فروهر و روان  درگذشتگان را به خانه‌های خود رهنمون می‌کرده‌ است.

مردم شهرستان دلیجان نیز در گذشته‌های نه چندان دور توده‌هایی از بوته خودروی بیابانی و… فراهم و نزدیک یکدیگر قرار می‌دادند. زن، مرد، پیر و جوان در حیاط خانه یا کوچه‌ها، از روی آتش می‌پریدند و گرد آن می‌چرخیدند و به دست‌افشانی و پایکوبی می‌پرداختند. علاوه بر آتش افروزی و جشن و سرور، از بام خانه بالا می‌رفتند و کوزه‌ای آب ندیده با خود می‌بردند و از آنجا به زمین می‌ریختند و کوزه را می‌شکستند.

گذشتگان باور داشتند که بلاها را در کوزه انباشته کرده‌اند و وقتی کوزه را بشکنند آن بلا نابود می‌شود. ( آن‌ها بر این باور بودند که کوزه کهنه و شکسته فقر می‌آورد کوزه‌هایی را که کهنه بودند و یا شکسته و ترکی در آنها بود  بر زمین می‌زدند.)

یکی دیگر از مراسم چهارشنبه سوری که تا همین سال‌های پیش نیز مرسوم بود مراسم کَم‌زنی بود. یک یا دو نفر در حالی که خود را با چادری می‌پوشاندند، الک یا بادیه‌ای  را به دست می‌گرفتند  و پشت در خانه‌ها با قاشق بر آن می‌زدند تا در خانه باز شود و صاحب خانه چیزی به آن‌ها هدیه دهد. صاحب خانه نیز معمولا آنها را بی‌نصیب نمی‌گذاشت، و از آنان اجابت دعا و گشایش کار را خواستار می‌شد. این هدایا بیشتر آجیل شور و شیرین و خشکبار، قند و شیرینی و… بود.

آئین‌ها و مراسم نوروز 

قاشق زنان در حین انجام این کار اصلا حرفی نمی‌زدند تا شناخته نشوند، در برخی موارد که صاحبخانه قاشق زنان را شناسایی می‌کرد برای شوخی و خنده ظرف آبی را بر سر آنها خالی می‌کرد. قاشق زنان نیز آن چه را جمع‌آوری می‌کردند متبرک می‌دانستند و بقیه را در آن شریک می‌کردند.آیین قاشق‌زنی برگرفته از این باور است که فروهر نیک درگذشتگان در پایان سال به میان زندگان بازگشته و به شکل افرادی که رویشان پوشیده است به خانه بازماندگان سر می‌زنند و زندگان برای یادبود و برکت به آنان هدیه‌ای می‌دهند.در زند اوستا آمده است که پنج روز آخر سال تا روز پنجم فروردین فَروَهَر گذشتگان رها می‌شوند. بر این اساس برای خشنودیِ روان آنها و نیز آمادگی برای نو شدن سال، باید خانه‌ها تمیز باشد، اهل خانه کدورت‌ها را به دور می‌ریزند و همگی جامه‌های زیبا و نو بر تن می‌کنند. هم اکنون نیز در ساعات پایانی سال بیشتر اهالی بر سر مزار درگذشتگان رفته و برای آمرزش آنها فاتحه می‌خوانند و دعا می‌کنند.

برای تمیز کردن و خانه تکانی تمام بانوان دلیجانی دست به کار می‌شدند، گرد و خاک و سیاهی را از در و دیوارهای کاهگلی اتاق ها می‌زدودند و برای بر طرف کردن سیاهی که از دود اجاق و آتش بر دیوارها بر جای مانده بود، خاک سفید رنگ یا گچ را با آب مخلوط می‌کردند و با پارچه  و یا نرمه جارو  بر دیوارها می‌مالیدند و دیوارها را سفید می‌کردند.

در روزی مشخص نیز دختران و زنان خانواده به خانه پدر بزرگ‌ها می‌رفتند و با کمک یکدیگر خانه تکانی می‌کردند و در کنار آنها به گفتگو و خنده و شادی می‌پرداختند.

برای سفره هفت‌سین  و پذیرایی از مهمانان، سبزه  سبز می‌کردند، نان می‌پختند، گندم‌های خیسانده در آب پنیر را با شاهدانه بو می‌دادند، قُوتو درست می‌کردند و هسته‌های شیرین شده زردآلو (راجی: تَندَه) و نخود چی، کشمش، برگه (راجی: تُرشاله)، سنجد، توت خشک، باسلُق و جوزغند و… در دولاب‌ها برای پذیرایی نگهداری می‌شد.

پسران نیز در نزدیکی عید تخم مرغ‌های سالم و محکم را جمع می‌کردند، تخم مرغ‌ها به وسیله بانوان با گیاهان و پوست برخی میوه‌ها رنگ می‌شدند. تعدادی از آنها در سفره هفت‌سین برای هدیه دادن کنار گذاشته می‌شد و تعدادی نیز برای تخم مرغ بازیِ پسران بود. این بازی از پیش از عید شروع و تا روز سیزدهم نوروز ادامه داشت. بازی نیز بدین گونه بود که تخم مرغ را در مشت خود نگه می‌داشتند و فقط سر آن از میان شست و انگشتِ پهلوییِ آنها بیرون بود، به گونه‌ای که رقیب بتواند با سر تخم مرغ خودش به آن ضربه بزند. با این ضربه یکی از تخم مرغ‌ها می‌شکست. با شکستن و یا ترک خوردن دو سر تخم مرغ  صاحب آن بازنده بود و باید تخم مرغش را به فرد برنده می‌داد. (تخم مرغ در نزد ایرانیان نماد پیدایش حیات و آغاز آفرینش است.)

اسفند ماه و فروردین در دلیجان گذشته سراسر همدلی و سرور و شادی بود، همه اهالی مانند هم و یار و غمخوار یکدیگر بودند. مردم دسته دسته به دیدار یکدیگر می رفتند و پذیرایی‌ها ساده و گرم بود.

منبع:میراث آریا

غارهای نصف جهان، ظرفیت طبیعی مناسب برای توسعه گردشگری

 در میان کوه های پر صلابت خطه اصفهان، جاذبه ای زیبا و حیرت آور مستور است و آن غارهایی با ویژگی های منحصر به فرد که روح هر گردشگر و غارنوردی را در رویارویی با شگفتی های طبیعت جلا می‌دهد و هم ظرفیتی بسیار مناسب برای توسعه صنعت گردشگری است.

به گزارش ایرنا، غارها را شاید بتوان گنج های خفته نامید، جاذبه هایی بکر و خارق العاده که در پستوی طبیعت در دل کوه ها و عمق زمین پنهان است.

ذخیره گاه هایی از آب، هوا و یخ که در جهان به عنوان منابع حیاتی کشف و نگهداری می شوند، در ایران اما برغم تعدد غارها و امکان شناسایی بیشتر آنگونه که باید به این مقوله توجه نمی شود، این در حالی است که غارها ظرفیت سود آور گردشگری نیز محسوب می شوند.

تاریخ غارنوردی در کشور ما به ۵۰ سال قبل از غارنوردی در ترکیه بر می گردد اما شرایط در این کشور به گونه ای بوده که اکنون حدود ۱۰۰ سال در بحث غارنوردی از ایران جلوتر است.

برخی از غارها از معبر آب، برخی از گسل ها و برخی بر اثر وزش باد ایجاد می شوند،همچنین برخی غارها دست کن و باستانی هستند که تمام اینها در کشور ما وجود دارد.

غار علیصدر همدان از نمونه های بسیار دیدنی است و همچنین غار چال‌ نخجیر استان مرکزی، قوری قلعه در استان کرمانشاه و غار آبی سهولان یا کونه کوتر در میان جاده مهاباد – بوکان در استان آذربایجان غربی از زیباترین غارهای ایران و جهان هستند. غار یخ مراد استان البرز و غارنمکدان قشم شهرت جهانی دارد. غار رود افشان از معدود غارهای ثبت شده کشور به عنوان اثر طبیعی ملی در استان تهران است که از نظر زمین‌ شناسی در سنگ آهک‌های دوره کرتاسه و در اثر پدیده کارستی شدن به وجود آمده است، اهمیت این غار علاوه بر دارابودن ساخت های زیبا از غار نهشته ها، به دلیل زیست جمعیت خفاش در آن است.

به اعتقاد کارشناسان، فقط در رشته کوه البرز و زاگرس افزون بر سه تا چهار هزار غار وجود دارد اما تاکنون بیش از دو هزار و ۵۰۰ غار در کشور شناسایی و کمتر از ۲۰۰ غار ثبت و نقشه برداری شده است.

استان اصفهان علاوه بر جاذبه های تاریخی و بناهای کهن، تفرج گاه های طبیعی کویری، رودخانه ای و کوهستانی را در خود جای داده است. حدود ۱۸ غار در روستاها و یا شهرستان های اطراف اصفهان وجود دارد. غارها، یکی از جاذبه های زیبا، مخوف و حیرت آور در این خطه است که به برخی از مهمترین آنها اشاره می شود.

غار کلهرود (چاه وزمه)
این غار یکی از غارهای غیرآهکی استان اصفهان است و شهرت آن نیز بیشتر به دلیل گِلی بودن آن می‌باشد و به نظر می‌رسد این غار در اثر نفوذ آب رودخانه در زمانی که بستر آن ۵۰ متر بالاتر از مسیر کنونی آن بوده، ایجاد شده است.این غار در روستای کلهرود در ۳۳ کیلومتری شمال مورچه خورت در جاده قدیم کاشان و ۱۱۰ کیلومتری شمال شهر اصفهان در دامنه‌ کوه‌های کرکس قرار دارد.این غار شامل دو قسمت می‌باشد یک قسمت شامل چند تالار بزرگ و قسمت دیگر که طول اصلی غار را تشکیل می‌دهد شعبه گِلی این غار است که مانند دهلیزی بلند، امتداد یافته است.در نتیجه بررسی و حفاری‌هایی که در این غار صورت گرفته، مقداری اشیاء و ابزار تاریخی، استخوان انسان و جانور کشف شده است. در مرکز تالار دوم این غار میدان کوچکی قرار دارد که در آن چاله‌ای حفر شده و احتمال می‌رود مکانی برای برافروختن آتش بوده باشد.
با طول ۳۰۰۰ متر و عمق ۵۰ متر، از تالارهای متعدد تشکیل شده است. سقف و دیوارهای غار پوشیده از سنگ‌های گُل کلمی و کف آن پوشیده از چکیده‌های مخروطی شکل و دانه انگوری است و به همین دلیل بسیار کم‌نظیر و دیدنی می‌باشد اما متأسفانه به دلیل ورود افراد تا حدود زیادی این اشکال زیبا از بین رفته‌اند.

غار نیاسر
به غار سوراخ ویس، غار ویس یا غار رئیس نیز شهره است در روستای نیاسر در ۳۰ کیلومتری غرب شهر کاشان قرار دارد.مجموعه عوارض موجود در غار نیاسر، این غار را اسرارآمیز ساخته است به طوری که باستان‌شناسان تا امروز نتوانسته‌اند در مورد علل ساخت آن اظهارنظر قطعی نمایند اما احتمال دارد ساخت این غار در ابتدا جنبه مذهبی داشته و در دوره‌های بعدی کاربردهای دیگری پیدا کرده است. احتمال دارد ساخت این غار مربوط به اوایل دوران پارت‌ها (اشکانیان) باشد زیرا پیروان آیین میترا در غارها به عبادت می‌پرداختند و دلیل دیگر برای اثبات آن، وجود آبشار در کنار این غار است. زیرا پیروان آیین میترا معابد خود را در نزدیکی آب‌ها و مکان‌های تاریک می‌ساختند. البته این فرضیه نیز وجود دارد که این غار در روزگاران قبل از ورود آریایی‌ها ساخته و در زمان پارت‌ها توسعه یافته زیرا پیروان میترائیسم مکان‌هایی را برای ساخت معابد در نظر می‌گرفتند که از گذشته مقدس و قابل احترام بودند و شاید پارت‌ها نیز این مکان را به دلیل تقدس در نزد ایرانیان پیش از خود، انتخاب کرده باشند. آثاری همچون ظروف سفالی و سکه از دوران پس از اسلام در این غار به دست آمده که بیشتر مربوط به دوران سلجوقیان و ایلخانان است و به طور حتم کاربرد این غار در دوران پس از اسلام بیشتر به عنوان پناهگاه و اهداف نظامی بوده است.

از نکات جالب توجه این غار وجود اتاقک‌هایی است که در ابتدای چاه‌ها ساخته شده‌اند و دیگری ایجاد شیب مناسب در کانال‌ها جهت عبور آب‌های فرورو حاصل از بارندگی و باز کردن کانال‌هایی به بیرون از دیواره سکو برای تهویه و جریان یافتن هوای درون غار که هم اکنون آثار آن‌ها به چشم می‌خورد.
این غار دارای ساختمانی پیچیده و تو در تو و شامل کانال‌های دستکند و تعدادی چاه است. مقطع کانال‌ها به شکل مربع و ابعاد آن‌ها در بخش‌های مختلف، متفاوت است. درون چاه‌های غار چاله‌هایی برای قرار دادن دست و پا در سنگ‌ها کنده شده که عبور از آن‌ها را آسان می‌سازد. عمق چاه‌های غار نیاسر از ۲ تا ۱۰ متر متغیر است. این غار درون سکویی وسیع و مسطح به نام تالار ساخته شده است.

غار قهرمان
در خصوص کارکرد این غار نظرات مختلفی ابراز شده است. شاید این غار به عنوان پناهگاه در مواقع خطر و تهاجم مورد استفاده بوده یا به گفته مسعودی محل عبادت صوفیان و یا محل پیروان آیین مهرپرستی بوده است.این غار در ۱۲ کیلومتری غرب اصفهان در نزدیکی شهرستان خمینی شهر بر سینه کوه سنگی کم ارتفاعی قرار دارد. دهانه غار ۱۰ متر ارتفاع و ۵ متر عرض دارد و به سمت غرب قرار گرفته است. پس از ورود از دهانه محوطه داخلی غار وجود دارد که بقایای دیوار سنگی در اطراف آن دیده می‌شود. در پشت دیواره‌های سنگی، آب‌انباری به ابعاد ۹۷×۲۳۰ سانتی‌متر و عمق ۲ متر در کف غار ایجاد شده که با چند لایه ساروج، بسیار تمیز اندودکاری شده و امروزه نیز می‌توان از آن استفاده نمود. در سمت راست آب انبار اتاقی قرار دارد که ۵ متر طول و ۴/۲ متر عرض دارد و تقریباً به حالت نیمه استوانه است. در انتهای اتاق، سکوی باریکی به ارتفاع ۳۵ سانتی‌متر و عرض ۲۰ سانتی‌متر تعبیه شده که احتمال می‌رود تاقچه بوده باشد. در گوشه بدنه چپ انتهای غار در بالای صخره، حفره طبیعی کوچکی دیده می‌شود که مقابل آن با دیواری گرفته شده و برای دسترسی به حفره باید از روی دیوار آب انبار با یک صعود اریب خود را به آن رسانید. بر لبه راست دهانه غار بخش دیگری از غار قرار دارد که با دیگر ساختمان‌های آن تفاوت دارد و برای رسیدن به آن باید از یک دیواره خطرناک سنگی بالا رفت. نکته جالب در این غار وجود دو روزنه در گوشه اتاق بزرگ‌تر است که برای دیده‌بانی گشوده شده و غارنشینان از راه آن تا مسافت بسیار دوری را می‌دیده‌اند.

غار یخ

این غار یکی از غارهای دیدنی ایران است که در سال ۱۳۴۶ خورشیدی توسط کوهنوردان استان فارس کشف شد. این غار دارای آبشار یخی و ستون‌های یخی بسیار جالب توجه است و در انتهای غار دریاچه زیبایی مملو از قطعات یخ شناور مشاهده می‌شود.در روستای خفر در ۶۵ کیلومتری جنوب سمیرم در ارتفاع سه هزار و ۸۰۰ متری قله دنا میان قله‌های قدوس و بیژن قرار دارد. از آنجا که درون غار دما بسیار پایین است، آبی که در غار جریان دارد یخ می‌زند و تمام طول سال این غار پوشیده از یخ می‌باشد و به همین دلیل به این نام معروف شده است. اگرچه مسیر پیمایش غار فنی نمی‌باشد اما به دلیل یخی و لیز بودن مسیر، باید با احتیاط بسیار انجام شود. بهترین زمان بازدید از غار اواخر فصل بهار و اوایل تابستان است.

غار پری هول
این غار برخلاف غار پریان که پیمایش آن نیاز به تجهیزات فنی دارد، غاری ساده است.غار پری هول در قسمت جنوبی ابیانه منطقه پرسفید یا به گویش اهالی پی اسپه و در ارتفاعات قله نرقچون (نرقوچان) واقع شده است. این غار دارای ورودی بزرگی است و در ابتدای غار تالار بزرگی در ابعاد تقریبی ۱۵ متر با سقفی مدور و بلند به ارتفاع ۶ متر به چشم می‌خورد. این غار دارای سه تالار و یک دخمه می‌باشد. آویزه‌های استالاکتیت و استالاگمیت این غار بسیار جالب توجه می‌باشند.

غار خاصه تراش
غار خاصه تراش با نام‌های دیگری همچون غار حبیب‌آباد و غار آب بید نیز خوانده می‌شود و پیمایش آن برای افراد درشت اندام و کسانی که مشکلات تنفسی دارند، مناسب نمی‌باشد.این غار در نزدیکی شهر حبیب‌آباد از توابع شهرستان برخوار در فاصله ۳۳ کیلومتری شمال شرقی اصفهان و در ارتفاع ۲۳۰۰ متری از سطح دریا واقع شده است. در تشکیل این غار آهکی عوامل تکتونیکی نقش داشته و به مرور زمان در اثر پدیده انحلال، گذرگاه‌ها، تالارهای متعدد و قندیل‌های زیبای آن شکل گرفته است. روبروی دهانه غار کوهی وجود دارد که در آن چاهی ۴۰ متری وجود دارد و نشان می‌دهد که این دو کوه در اثر رانش زمین از هم جدا شده‌اند.

غار دَنگِزلو
این غار در کیلومتر ۳۰ جاده شهرضا- سمیرم قرار دارد و علی‌رغم کوچک بودن، بسیار جالب توجه است. در دهانه غار زنجیری به طول ۵۰ متر به سنگی بسته شده و افرادی که قصد ورود به غار را دارند باید همانند پایین رفتن از چاه، از زنجیر استفاده نمایند.
محوطه غار برای افراد منطقه مکانی مقدس است و در آنجا حاجت‌مندان شمع روشن کرده و به راز و نیاز می‌پردازند.این غار در دامنه ارتفاعات نوول در ۱۲ کیلومتری روستای دنگزلو در جنوب غربی دهستان پادنای علیا در ۱۱۵ کیلومتری جنوب سمیرم قرار دارد. طول این غار ۳۲۰ متر و عمق آن ۱۰ متر می‌باشد. غار دنگزلو از نوع غارهای آهکی است که در آن رودخانه‌ای جریان داشته و دارای استالاکتیت و استالاگمیت‌های فراوان می‌باشد. این غار دارای تالارهای متعدد و چند تالاب است به همین دلیل این غار یکی از منابع مهم آبی منطقه پادنا محسوب می‌شود.

غار شاه قنداب (قندآب)
این غار  که وجود زباله‌های بازدیدکنندگان و یادگاری‌هایی که بر دیواره‌های غار درج شده، زیبایی آن را مخدوش نموده در ۵۷ کیلومتری جنوب شرق شهرضا و ۳۵ کیلومتری غرب رامشه واقع شده است. طول این غار در حدود ۶۸ متر است و در قسمت انتهایی کاملاً تاریک است. درون غار ۲ سنگ قندیل بسیار زیبا از سقف تا کف غار کشیده شده است. درون غار مملو از حوضچه آب است اما قابل آشامیدن نمی‌باشد.

غار اَرازه (چاه ارازه)
این غار از فوران مواد و گدازه‌های آتشفشانی و فروکش نمودن آن تشکیل شده به طوری که در برخی از قسمت‌های دیواره آن با وجود گذشت میلیون‌ها سال حالت صیقلی که در نتیجه خروج مواد آتشفشانی است، به چشم می‌خورد. این غار به نام‌های چاه دیو و چاه اجنه نیز نامیده می‌شود.این غار در ۲۴ کیلومتری شرق مورچه خورت در روستای آب سنجد از توابع باقرآباد واقع شده است. این غار همانند یک چاه است که قطر دهانه آن حدود ۲۰ متر و عمق ۴۵ متر می‌باشد و به جهت وسعت زیاد دهانه، تمام سطح کف این چاه از نور کافی برخوردار است.

غار اژدها
این غار در ۵ کیلومتری شمال غرب روستای سِپرو از توابع شهرستان نایین قرار دارد. دهانه این غار در ارتفاع ۱۸۶۴ متری از سطح دریا واقع شده و در نزدیکی آن یک چهارطاقی نیز دیده می‌شود.

غار افغان
بدنه غار بسیار ریزشی است بنابراین بازدید از آن نیازمند در اختیار داشتن تجهیزات ایمنی است.غار افغان در فاصله ۵۰ کیلومتری جنوب مبارکه واقع شده است. قطر دهانه این غار حدود ۵ متر و عمق آن در حدود ۳ متر است. انتهای دهانه قیف‌مانند غار به یک چاه باریک ۶ متری می‌رسد و در انتها به کف غار ختم می‌شود.

غار پلنگ
در انتهای غار تخته سنگ بزرگی وجود دارد که شکل پلنگی عظیم‌الجثه در حالت خوابیده را در ذهن تداعی می‌کند به همین جهت این غار با نام پلنگ معروف شده است.این غار در ۱۲ کیلومتری روستای کمِه از توابع سمیرم و در جنوب شهرضا واقع شده است. دهانه این غار بسیار باریک است و باید به صورت خزیده از آن وارد شد و پس از آن محوطه وسیعی قرار دارد. طول این غار حدود ۱۰۰ متراست.

غار بابا جابر
این غار در دامنه شمالی کوه بابا جابر در ۵۳ کیلومتری جنوب غربی شهر دلیجان و یک کیلومتری روستای جودان قرار دارد و ورود به آن مستلزم سنگ‌نوردی است. به علت حفاری دهانه غار و رها کردن آوارهای حاصل از حفاری، ۱۰ متر نخستِ دالانِ ورودی از خاک‌های نرم رسی پوشیده شده و عبور از آن با لغزیدن و گرد و خاک فراوان همراه است. دالان ورودی پس از ۱۰ متر فاصله از دهانه، حالت طبیعی پیدا می‌کند و با شیب ۴۵ درجه ادامه می‌یابد.
این دالان شیب‌دار با عرض ۳ تا ۱۰ متر و ارتفاع ۲ تا ۵ متر، به طول ۱۰۰ متر امتداد دارد. در این مسیر، فرایند غارسنگ‌سازی صورت نگرفته و مسیر فاقد غارسنگ است. در سه بخش این دالان ایوان‌هایی برای سکونت به صورت سنگ‌چین ساخته شده‌اند. انتهای دالان ۱۰۰ متری، دهلیزی باریک به شکل افقی قرار گرفته که از سنگ‌های ریزشی پوشیده شده است. این دهلیز چند پرتگاه دارد و از مشکل‌ترین معبرهای غار است. در دهلیز ریزشی یاد شده، فعالیت‌های غارسنگ‌سازی صورت گرفته و سنگ‌های ریزشی آن پوشیده از چکیده‌های نخودی و میخ مانند هستند. احتمالاً ریزش در زمان‌های بسیار دور صورت گرفته است زیرا با وجود کمبود کانی‌های کربناتی در سقف، حجم تشکیلات آهکی که به صورت چکیده بر روی سنگ‌ها ایجاد شده‌اند، قابل ملاحظه است.
بخش اصلی غار تالاری دایره‌ای به قطر ۳۵ متر و ارتفاع حداکثر ۲۰ متر است که بعد از دهلیز قرار دارد و ۱۰۰ متر از دهانه غار پایین‌تر است. سقف وسط تالار ریزش کرده، سکویی بزرگ به وجود آورده و چکیده‌ای بزرگ روی سکو به وجود آمده است. جلوی چکیده یک حفره کاملاً صیقلی وجود دارد که احتمالاً محل اجرای مراسم آیینی بوده است. دیواره‌های تالار پوشیده از چکنده‌های گُل کلمی هستند. به این تالار تعدادی دهلیز متصل است که چندان طولانی نیستند.

غارهای حسن‌آباد قلعه بزی
این دو غار در کوه حسن‌آباد قلعه بزی در شهرستان مبارکه استان اصفهان واقع شده‌اند. غارهای این کوه مربوط به عهد پارینه سنگی میانی می‌باشد و قطر دهانه آن حدود ۱۶ تا ۱۸ متر است و جزو غارهای طبیعی محسوب می‌شود که انسان از آن به عنوان محل سکونت خود انتخاب نموده است. در حفاری‌های غار ابزارهای پارینه سنگی و نوع غذاهای مصرف شده توسط آن‌ها یافت شد که همین امر مؤید مطلب فوق مبنی بر سکونت انسان می‌باشد.
بر فراز کوه قلعه بزی یک بنای تاریخی که شبیه به قلعه می‌باشد، دیده می‌شود. به گفته برخی کارشناسان این قلعه مربوط به عهد سلجوقیان می‌باشد و عده‌ای دیگر معتقدند این قلعه از آثار دوره ساسانیان است که در دوره سلجوقیان مرمت شده و مورد استفاده واقع شده است.

کوه قلعه بزی در جنوب غربی شهر اصفهان قرار دارد. از مجاورت این کوه رودخانه زاینده‌رود عبور می‌نماید که همین امر سبب سرسبزی و خرمی روستاهای اطراف آن شده است. همچنین خط راه آهنی که به ذوب آهن می‌رود نیز از مجاورت آن عبور می‌کند. مسیرهای صعود به قله این کوه بسیار سخت بوده و پیمایش آن نیاز به تخصص و تجهیزات لازم دارد.

غار پریان
به دلیل وجود چاه‌های خطرناک در این غار، پیمایش کامل آن نیاز به آشنایی کامل به فنون غارنوردی داشته و بدون داشتن وسایل و ابزار مورد نیاز و راهنما و نقشه کامل غار، بازدید و پیمایش آن میسر نمی‌باشد.غار پریان یکی از غارهای زیبای استان اصفهان است که در فاصله ۸ کیلومتری ابیانه و ۱۸ کیلومتری روستای سُه در دره‌ای به نام پری هول واقع شده است. ابعاد دهانه این غار ۱۲۰×۱۶۰ سانتی‌متر می‌باشد و در ارتفاع ۲۹۶۷ متری از سطح دریا قرار دارد. این غار در سال ۱۳۷۹ خورشیدی کشف شد و تا به امروز غارشناسان همواره به کشفیات جدیدی در این غار دست یافته‌اند. گروه غارشناسی و غارنوردی اصفهان در تازه‌ترین کاوش خود به تالاری زیبا در عمق ۱۲۰ متری غار پریان دست یافتند. تاکنون تعداد تالارهای کشف شده در این غار به ۱۱ عدد رسیده است.

غار افوس
غار افوس در دامنه یکی از دره‌های رشته کوه قبله کوه در غرب افوس واقع شده است. دهانه غار از دو چاه دوقلو تشکیل شده که یکی از آن‌ها بعد از حدود ۶ متر، به چاه بزرگ می‌پیوندد. چاه بزرگ تا عمق ۱۲ متر ادامه می‌یابد و به تالاری به مساحت ۳۰ مترمربع می‌رسد. در اطراف تالار، غارسنگ‌های شیری رنگ و ضخیم دیده می‌شود. در انتهای تالار دهلیزی مایل به طول حدود یک متر وجود دارد که به چاه باریک دیگری که حدود ۸ متر عمق دارد، منتهی می‌شود. در انتهای غار چاه دوم قرار دارد. به فاصله حدود ۵۰۰ متر و دو دره بعد از چاه، در جهت قله قبله کوه، چاهی دیگر وجود دارد که به شکل استوانه است و قطر قاعده آن به ۶ متر می‌رسد. چاه پس از حدود ۷ متر عریض شده و انتهای آن را توده بزرگ برف یخی می‌پوشاند. برف‌های انتهای چاه از سالی به سال دیگر باقی می‌مانند و یک برفچال دائمی را تشکیل می‌دهند.

غار فریدون
درون غار تونلی وجود دارد که به گفته محققان به دست انسان در دوره‌های باستان حفر شده است. به اعتقاد اهالی منطقه روزگاری فریدون پیشدادی به خاطر ستم ضحاک در کوه‌ها پنهان بوده و مدتی نیز در این غار سکونت داشته است به همین دلیل این غار به نام فریدون معروف گشته است. پیمایش این غار نیازمند در اختیار داشتن ابزار و تجهیزات کوهنوردی است.این غار در ۱۸ کیلومتری غرب پیکان و ۷۰ کیلومتری جنوب شرقی اصفهان قرار دارد.

غار گوگان
ورود به غار از طریق نردبان امکان‌پذیر است.این غار در ۲ کیلومتری شمال روستای گوگان در جنوب شهرستان فریدونشهر واقع شده است. ارتفاع غار از سطح زمین حدود ۱۵ متر است. در بدنه غار آثار تراش سنگ‌ها به دست انسان دیده می‌شود. در انتهای غار حوضچه‌ای وجود دارد که در تمام مدت سال دارای آب است.

غار های( باووک، پیر هشتاد،چشمه ریسان ،دختران ،کبوتران ،کلبیس کب) در فریدونشهر، (غارچ، کبوتری وچال قفا) در سمیرم،(پوده، شاه آباد و شاه عبدالله) در شهرضا، غار دمه شاهین شهر و میمه، غار قلعه جمال گلپایگان،غار کاموی چوپانان و سوقه در نایین و غار علویجه نجف‌آباد از دیگر غارهای استان اصفهان است.

غارها می توانند منبع بزرگی برای جذب توریست باشند اما در سیستم توریستی کشور گردشگری ورزشی تعریف نشده است غار قسمتی از منابع طبیعی است و گردشگری غار و غارپیمایی هنوز جا نیفتاده است.

اگرچه از سال گذشته، شیوع ویروس کرونا نیز بر گردشگری سایه انداخته و سد راه بزرگی برای برنامه ریزی ها و سیاست های این حوزه است.

به گزارش ایرنا و بنا بر اظهار مسئولان امر، نوروز ۱۴۰۰،  ۲ نوع قالب سفر به اصفهان پیش‌بینی شده و مورد قبول است که شامل ” سفر از طریق تورهای گردشگری ” و ” استفاده از خودروی شخصی به شرط رزرو از قبل و ثبت اطلاعات در سامانه مسافریار ” می باشد.

بر اساس آخرین مصوبه های ستاد استانی مقابله با کرونای اصفهان، امسال هیچ مسافری در قالب کمپ‌های نوروزی، منازل استیجاری و امثال آن، مدارس و ورزشگاه‌ها و امثال آن امکان اقامت ندارد و این مساله از طریق اتحادیه املاک به زیر مجموعه این اتحادیه ابلاغ شده است.همچنین پلیس فتا با تبلیغ‌کنندگان منازل استیجاری، باغ ویلاها و امثال آن که در فضای مجازی به منظور جذب مسافر به این استان انجام‌ می‌شود، برخورد می‌کند.

پذیرش مسافر محدود به هتل‌ها و مراکز اقامتی دارای مجوز ایمنی از دانشگاه علوم پزشکی خواهد بود که مشروط به رعایت موازین بهداشتی و پذیرش بر اساس محدودیت ۳۰ تا ۵۰ درصدی ظرفیت این مراکز خواهد بود.

استان اصفهان با پنج میلیون نفر جمعیت به‌عنوان قطب گردشگری جهان و ایران، بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی شناسایی شده دارد که از میان آنها افزون بر یک‌هزار و ۸۰۰ اثر ثبت ملی شدند.

بخش گردشگری این استان در دوران شیوع ویروس کرونا متحمل خسارت مالی حداقل چهار هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان شده است.

منبع:ایرنا

چهارباغ زیبای اصفهان شاهکاری دلگشا و فرح بخش

یک ایران است و یک چهارباغ ، هیچ کجای ایران و البته جهان نیز چهارباغ اصفهان را ندارد، از قدیم تفرجگاه اهالی و گردشگران بوده است، در دیدار از نصف جهان، چهارباغ گل سرسبد مکان‌های دیدنی این شهر تاریخی و فرهنگی است.

به گزارش ایرنا، چهارباغ در این روزهای نوروزی تن‌پوش بهاری به تن کرده و هنوز هم اهالی اصفهان بی برو برگرد یکی از روزهای نوروزی شان را برای تفرج در چهارباغ می گذارند، این خیابان دلگشا چه در بهار و چه در تابستان زیبا و دیدنی است. دیدار در شب و یا روز هر کدام لطف خودش را دارد و هر زمان که اراده به دیدار و گردش دراین خیابان کنید دیدنی و دلفریب است.

دیدار از چهارباغ حسن‌های زیادی دارد چراکه خط ارتباطی میان یکی از مشهورترین پل‌های اصفهان یعنی سی و سه پل و از سوی دیگر مدرسه چهارباغ، شاهکار معماری صفوی و بازارچه بلند و آن سوتر میدان زیبای میدان نقش جهان است که خود به تنهایی شامل چهار اثر تاریخی بی بدیل و یگانه می‌شود.

در این روزهای بهاری، خنکای صبح بهترین زمان برای قدم زن در چهارباغ است، هوای لطیف صبح در میان شاخسار درختان در حالی که تراس‌های بناهای پهلوی چهارباغ با گل‌های بهاری و شمعدانی‌ها مزین شده اند دیدنی و فرح بخش است.

نمی‌توان اما از شب‌های چهارباغ گذشت. شب‌های چهارباغ همه چیز خیره کننده و دلنشین است. درختان و ابنیه تاریخی در روشنایی نور ماه و چراغ ها جلوه‌ای دوچندان دارند.

معبرمیانی چهارباغ ویژه رهگذران است، جایی برای نشستن و تماشای چهارباغ. دو سوی خیابان درختان قد علم کرده اند و میانه چهارباغ باز دو ردیف از درختان با  شاخه سارهایشان بر پهنای چهارباغ سقف بسته اند. خیابان را مغازه های رنگارنگ احاطه کرده و هر سه چهار خط در میان عمارتی از بناهای صفویه و یا پهلوی خودنمایی می کنند. سردر عمارت هشت بهشت، بازارچه بلند، ساختمان هتل جهان،  جلوخان بی بدیل مدرسه چهارباغ و همین طور دیواری با طاق نماهای ضربی که در نورآرایی شبانه انگار مطلا شده اند از این جمله اند.

چهارباغ در این روزهای بهاری دیدنی است. به خصوص اینکه بدنه شرقی چهارباغ در یکی از ورودی‌ها رو به یکی از باغ‌های ایرانی به نام باغ بلبل گشوده می‌شود. باغ بلبل و کوشک آن مشهور به عمارت هشت بهشت در پارکی  مشهور به پارک رجایی  قرار دارد  و در واقع سردرش هم رو به چهارباغ باز می‌شود.

هشت بهشت یکی از زیباترین کاخ های صفوی در اصفهان است. بنابراین در گذر از چهارباغ می توان از عناصر باقی‌مانده از یک باغ ایرانی  و در میانه آن از کوشک هشت بهشت دیدن کرد.

عناصر تشکیل دهنده باغ ایرانی شامل زمین، آب، گیاه و بنا است و برخلاف باغ های غربی که بر مبنای حرکت و گذر افراد طراحی می شوند، باغ ایرانی برای سکون و استراحت طراحی شده و از این رو بنا از عناصر بارز باغ ایرانی به شمار می آید.

چهارباغ صفوی در تمام دورانی که پشت سر گذارده دچار تغییر و تحول بوده، در قاجار دچار زوال شده، باز احیا شده و دوباره رو به افول گذارده و باز از در دیگر رو به حیات رفته است. هشت باغ و یا به تعبیری یازده باغ پیرامون چهارباغ به همراه سردرها و کوشک‌هایشان در گذر زمان رو به ویرانی رفتند. قاجار دوران این گذار بود و پهلوی باز پرده‌ای دیگر از حیات چهارباغ را متبلور کرده است.

در دوران پهلوی باغ‌ها جایشان را به هتل‌ها و کافه‌ها ،سینماها و پاتوق‌های اجتماعی دادند. در این دوران عصر نو و تجددگرایی، رنگ دیگری  بر چهارباغ زد و حیات اجتماعی چهارباغ شکل دیگری به خود گرفت.

«هتل جهان» اولین هتل مدرن اصفهان در غرب چهارباغ در این دوران بنا شده و بیست سال مرکز تئاتر اصفهان بوده است. هم اکنون این بنا در حال مرمت جهت تجدید کاربری هتل است.  در زمان رونق این هتل، نمایش پرده‌هایی از رستم و سهراب در این هتل شهره بود است.

چهارباغ به مرور سینماها، کافه‌ها، مغازه‌های صنایع دستی ممتاز و کتابفروشی‌ها را در خود جایداد. باید گفت چهارباغ در کشاکش زمان راه سپرده  است و هر زمان به فراخور دوران پوست انداخته، زندگی از سر گرفته،  فرسوده شده، گسسته شده، اما زنده بوده و از فراز و نشیب زمان به اینجا رسیده است. زنده از آن جهت که پویا بوده، در آن حرکت بوده، استفاده می شده، در معرض نگاه و برخورد بوده و هم از این رو خود را به فراخور دوران بازسازی کرده است.

استان اصفهان به عنوان قطب گردشگری کشور دارای ۱۰۷ شهر و یکهزار و ۹۳۴ روستاست؛ بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی در این استان شناسایی شده و یکهزار و ۸۵۰ مورد آن به ثبت ملی و چهار اثر آن به نام‌های میدان امام(نقش جهان)، کاخ چهلستون، باغ فین کاشان و مسجد جامع به ثبت جهانی رسیده است.

منبع:ایرنا

کویر مصر استان اصفهان، جلوه گاه ستارگان و رمل‌ها

مصر یکی از جاذبه‌های کویری ایران است و در دل کوه‌هایی از فلات مرکزی ایران احاطه شده است، تپه‌های شنی این کویر خور و بیابانک در استان اصفهان به همراه آسمان صاف و پرستاره‌ برای بسیاری از طبیعت گردها و عکاسان دیدنی است.

به گزارش ایرنا، کویر مصر  نام خود را از روستایی که در دل خود جای داده وام گرفته است. مصر نام این روستاست،  و هم نامی این روستا با کشور مصر یکی از دلایل شهره شدن این منطقه کویری در ایران است؛ جایی که نه در قاره آفریقا که در آسیا و در ایران، آن هم در توابع شرقی استان اصفهان قرار دارد.

کویر مصر در کوهپایه‌های فلات مرکزی ایران مملو از رمل‌ها یا تپه‌های شنی است و به همین دلیل هم برخی برای این کویر از عنوان «دریای شنی کویر مصر» استفاده می‌کنند.

ثبت ستارگان بی نظیرترین جاذبه کویر مصر

آب و هوای گرم و خشک این منطقه، تابستان هایش را طاقت فرسا می‌کند و به همین دلیل بهترین زمان سفر به مصر، فصل زمستان  و فروردین و اردیبهشت است؛ زمانی که می‌توان آسوده، روزها رمل هایش را درنوردید و شب‌ها چشم به آسمان پرستاره اش دوخت.

عکاسی از رمل‌ها و حیات جانوری و از همه مهم‌تر ثبت ستارگان پرفروغ در قاب دوربین ها بدون شک از بی‌نظیرترین جاذبه های این کویر است.

روستایی که در دل کویر مصر است به «چاه دراز» معروف بوده است چرا که پیش از این برای تامین آب این روستا یکی از اهالی متمول به نام یوسف چاه عمیقی حفر می کند و به همین دلیل به این نام یعنی چاه دراز  شهره می شود. بعدها یوسف به مبارکی آبی که روستا را بهره مند کرد و نام یوسف پیامبر روستاییان را تشویق به نامگذاری روستا به نام «مصر» کرد. به این ترتیب کویر نامش را از همین روستا می‌گیرد.

دریاچه نمک خور یکی از جاذبه های منطقه کویری مصر است؛ یک دریاچه در دل کویر که  انباشته از چند ضلعی‌های نمکی به هم پیوسته است و در وسعت خود شکلی لانه زنبوری را تداعی می‌کند. وسعت زیبای دریاچه نمک خور که با چندضلعی‌ها و رسوبات نمکی پوشیده شده زمستان‌ها  به رنگ سیاه و تابستان ها به رنگ سفید دیده می‌شود.

این دریاچه بزرگترین دریاچه نمک فصلی ایران و همین طور قدیمی‌ترین منبع نمک ایران است. مساحت این دریاچه در حدود  ۲ کیلومترمربع است و برخلاف وسعتش عمق کمی دارد و به همین دلیل یکی از کم ارتفاع ترین نقاط فلات ایران است.

به غیر از این دریاچه، دریاچه نمک دیگر و نیزار مصر از جمله آثار طبیعی کویر مصر هستند که دیدار از آنها برای بسیاری از طبیعت گردان جالب و جذاب است. پوشش گیاهی ماسه پسند و همین طور حیات جانوری این منطقه مثل گربه شنی، کاراکال و روباه شنی از دیدنی های کویر مصر است و  البته باید گفت که این منطقه جزو مناطق حفاظت شده و شکار ممنوع ایران است.

در شرایط کرونایی و این بهار که سفر پیچیده‌گی‌های خاص خودش را دارد، از سفر صرف نظر کنید و وعده دیدار مصر را به زمان مناسبش، زمستان که شاید کرونا رخت از ایران بسته باشد بدهید.

استان اصفهان علاوه بر جاذبه های تاریخی و بناهای کهن از جاذبه های طبیعی بسیار و متنوع برخوردار است. این استان دارای یک اثر طبیعی ملی، ۲ پارک ملی، پنج پناهگاه حیات وحش، چهار منطقه حفاظت شده، ۱۱ منطقه شکار ممنوع و یک تالاب بین المللی است.

منبع:ایرنا

استان یزد میراث‌دار پنج اثر ثبت جهانی و نخستین شهرخشت خام دنیا

استان یزد ۲ هزار و ۲۷۰ هکتار بافت تاریخی و ۶ هزار و ۵۰۰ اثر تاریخی دارد که از این تعداد تاکنون، یکهزار و ۷۲۰ اثر به ثبت ملی و پنج اثر هم در فهرست میرات جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

به گزارش ایرنا، استان یزد را با تاریخی کهنسال می‌توان لقب «دفتر خاطرات تاریخ ایران» داد، استانی که سرو ۴۵۰۰ ساله ابرکوه آن به عنوان یکی از کهنسال ترین موجودات زنده جهان هنوز سرسبزانه نفس می کید و شهر یزد نیز بعد از ونیز ایتالیا، دومین شهر تاریخی جهان لقب گرفته است و همه ساله گردشگران زیادی از نقاط مختلف جهان برای دیدار از مواریث تاریخی مرکز ایران به این استان سفر می کنند.

استان یزد با بناهای متعدد مذهبی، بقعه، مساجد، حسینیه ها، زیارتگاه‌های مهم زرتشتیان، خانه های تاریخی، آب انبارها، باغ های تاریخی، بادگیرها و بازارچه ها مختلف گنجینه ای از هنر، فرهنگ و تمدن ایرانی محسوب می شود.

یزد با عناوین نخستین شهر خشت خام و پس از ونیز به عنوان دومین شهر تاریخی جهان، شهر بادگیرها، کار و کاریز و کاهگل، دارالعباده، دارالعلم و دارالعمل، حسینیه ایران، شهر دوچرخه ها، شهر شیرینی، قنات، قنوت و قناعت لقب گرفته است.

استان یزد در کنار استان های فارس و اصفهان به عنوان مثلث طلایی گردشگری ایران، مقصد نخست گردشگران خارجی است و این مهم، گردشگری را به عنوان یکی از محورهای توسعه استان قرار داده است.

شهر یزد با کسب چهار ستاره به عنوان اولین شهر مقصد مهم گردشگری کشور  با آثاری که ثبت جهانی شده اند، انگیزه سفر گردشگردان به این استان کویری را افزایش داده است، اگرچه همه‌گیری کرونا تمامی جهان را تحت تاثیر قرار داده و به گردشگری آسیب‌هایی جبران ‌ناپذیری وارد کرد اما فروکش بیماری کووید ۱۹، رونق دوباره را به گردشگری در کشور و استان یزد باز می گرداند.

استان یزد با تمدنی چند هزار ساله، بناهای تاریخی و فرهنگی زیادی را در خود جای داده که تاکنون پنج اثر این استان شامل بافت تاریخی یزد، باغ های دولت آباد و پهلوان پور مهریز و قنات های زارچ و حسن آباد مشیر و دهنو در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده و نام این استان تاریخی را بیش از پیش در جهان پرآوازه کرده است.

بافت تاریخی یزد
کمیته میراث جهانی یونسکو ۱۸ تیر ۱۳۹۶ در چهل و یکمین نشست خود در کراکوف لهستان، با اجماع اعضا، بخشی از بافت تاریخی شهر یزد را در فهرست میراث جهانی ثبت کرد و با ثبت بافت تاریخی یزد، نخستین پرونده یک شهر تاریخی ایران در فهرست جهانی به ثبت رسید.
بافت تاریخی یزد به مساحت عرصه ۷۴۳ هکتار و مساحت حریم پنج هزار هکتار در سال ۱۳۸۴ به ثبت ملی رسید و تهیه اسناد و مدارک اولیه پرونده ثبت جهانی بافت تاریخی یزد از سال ۱۳۸۹ در دستور کار قرار گرفت و پیگیری های جدی برای ثبت جهانی آن از سال ۱۳۹۴ با ارسال پرونده به یونسکو شکل رسمی به خود گرفت.
در این سال، محدوده بافت تاریخی شهر یزد با ۷۴۳ هکتار وسعت برای ثبت جهانی به یونسکو ارسال شد تا به‌ عنوان نخستین بافت تاریخی زنده یک شهر توسط جمهوری اسلامی ایران به دنیا معرفی شود.
یونسکو، شهر یزد را منحصر به فرد، استثنایی و نمایانگر یک سنت فرهنگی و تمدنی ارزشمند معرفی کرده که نمونه برجسته‌ای از محل زندگی سنتی انسان در قالب یک فرهنگ هماهنگ و همسو و تعامل‌گونه با محیط زیست است که تحت تأثیر تغییرات غیرقابل بازگشت و آسیب‌پذیر است و مردمان این دیار به خوبی در طول قرن‌ها همسو با طبیعت، زندگی کرده و فرهنگی غنی و پایدار را پدید آورده‌اند.

 باغ دولت آباد
یکی از بناهای تاریخی و منحصر بفرد یزد در مرکز این استان باغ دولت آباد است که به عنوان یکی از زیباترین باغ های ایرانی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده و که پیش از شیوع ویروس کرونا  شاهد حضور گردشگران بی شماری از داخل و خارج کشور بوده است.

این باغ در سال ۱۱۶۰ هجری قمری ساخته شد و از زیباترین بناهایی است که به دوره افشاریه و زندیه مربوط می شود؛ این اثر تاریخی از قناتی به همین نام مشروب می شود و جریان آب در باغ،  طراحی آن را تشکیل می دهد.
باغ دولت آباد یزد دارای قسمت های بادگیر و هشتی، عمارت حرمخانه، اصطبل و شترخانه، عمارت مستخدمین، عمارت تالار آئینه سر در اصلی، آب انبار ۲ دهانه و عمارت باغ بهشت آیین است.
جالب ترین بنای این مجموعه را عمارت هشتی و بادگیر تشکیل می دهد که تلفیق جریان آب و هوا به زیباترین شکل در آن صورت گرفته است.

بادگیر باغ دولت‌آباد با ارتفاع نزدیک به ۳۴ متر بلندی از سطح زمین شاهکار مهندسی و نشانه نبوغ معماران یزدی است، این بنا شامل یک هشتی کلاه فرنگی و بادگیر بلند و پنج حوض مرمر در داخل این بنا و سه حوض مرمر در سه ظرف بنا تعبیه شده و مصالح اصلی بنا آجر، خشت و در نمای خارجی اندودهای گچ، ریگ و سنگ مرمر است.

در داخل عمارت به غیر از زیر بادگیر که با سنگ مرمر مفروش شده، بقیه کف آن با آجر به صورت گل و موج پوشیده شده و هنوز بعضی از درها و مشبک ها گره چینی از چوب چنار با شیشه های رنگی بسیار زیبای قدیمی موجود است.
گنبد و کلاه فرنگی روی هشتی قسمتی از بادگیر و درها در سال های اخیر بازسازی و مرمت شده است.
عمارت حرمخانه این بنا در گوشه شرقی باغ قرار گرفته و دارای فضاهای بسته مناسب با نور کافی است و دارای چهار اتاق قرینه پشت سرهم می باشد که قسمت جلو آن ها یک جفت ایوان قرار دارد.
این بنا دارای بادگیر کوتاه و حجیم بوده و زیر زمینی وسیع و متناسب دارد و تمامی درها و پنجره های این مجموعه، بازسازی شده است.
عمارت تالار آیینه سردر اصلی باغ دولت آباد نیز در سه طبقه با اتاق های متعدد و یک تالار بزرگ است که همگی دارای نقاشی های زیبایی با گچ بری و کنده کاری های بسیار غنی است.
عمارت باغ بهشت آیین هم دارای محوطه سازی جالب با سنگ فرش های آجری با ابعاد بزرگ است  ودر میدان جلو خان و تالار آیینه و عمارت تهرانی قرار داشته که آنچه اکنون از محوطه سازی داخل بهشت آیین باقیست سنگ فرش های جالب و استخرهای بزرگ است.
اصطبل این بنا در پشت عمارت حرمخانه واقع شده و دارای ۲ راه ورودی یکی از داخل و دیگری از خارج باغ و شامل قسمت هایی سرپوشیده و حیاط مربع رو باز است که اواخر دوره قاجاریه در زمان تصرف آن توسط ارتش اتاق زندانیان در قسمت ورودی به آن اضافه شده است.
عمارت مستخدمین در شرق عمارت بادگیر در ضلع کناری باغ ساختمان هایی شامل انبار، آشپزخانه، چند اتاق کم عمق با دهانه های کوچک واقع شده که به قسمت مستخدمین معروف است.
باغ زیبا و ارزشمند دولت آباد یزد ۲۲ اسفند ۱۳۴۶ به شماره ۷۷۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
 باغ پهلوان پور مهریز

باغ پهلوان‌ پور مهریز متعلق به دوره‌ قاجار در محله مزویرآباد مهریز واقع شده که در نوع خود کم نظیر و متعلق به یکی از تجار یزدی به نام علی پهلوان پور است، مساحت این باغ ۵.۳ هکتار و عمده ساخت و ساز صورت گرفته در آن شامل برج گلین و فضاهای خدماتی مرتبط با آن در جبهه جنوب شرقی است؛ عمارت زمستانخانه در جبهه غربی، عمارت شربتخانه (کوشک) در بخش مرکزی، فضاهای خدماتی (اصطبل، انبار، سرایداری و…) و کارگاه ریسندگی و قالی بافی در جبهه جنوبی قرار دارد.
ارزشمندترین بخش باغ، عمارت کوشک یا شربتخانه در سه طبقه و به مساحت ۱۵۰۰ مترمربع است؛ عمارت کلاه فرنگی کوشک با کاربندی پرکاری زینت داده شده و از نفیس ترین قسمت‌های بنای شربتخانه به شمار می‌رود. این عمارت بر اساس ضوابط و اصول باغات ایرانی بر محور اصلی باغ قرار گرفته است.
این باغ زیبا در سالهای اخیر به هتل باغ پهلوان پور تبدیل شده؛ در محیط باغ امکاناتی از جمله زمین فوتبال ساحلی و والیبال ساحلی، میز تنیس و فوتبال دستی و همچنین چندین تخت قرار داده شده است.
باغ پهلوان پور مهریز هفتم مهر ۱۳۸۱ به شماره ۶۳۳۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قنات زارچ
قنات تاریخی زارچ با قدمت سه هزار سال و به طول ۸۳ کیلومتر به عنوان طولانی ترین قنات جهان در سال ۱۳۹۵ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

این قنات در عمق ۲۳ متری زمین به عنوان طولانی ترین سازه آبی جهان حفر شد که از ویژگی های آن داشتن ۷۰ پله است و این ویژگی به اضافه طولانی بودن و قدمت، آن را به یکی از قنات های ارزنده دنیا تبدیل کرده است.

یکی از ویژگی های قنات زارچ مقطع مربعی آن است که پیشینه حفر آن، به دوره قبل از اسلام می رسد.

قنات زارچ، از روستای فهرج در ۶۰ کیلومتری شهر یزد سرچشمه می گیرد و حدود ۳۰ کیلومتر آن نیز از «اکرمیه» تا دروازه قرآن، از زیر شهر یزد می گذرد و پس از خروج از یزد و طی چند کیلومتر دیگر، به بخش زارچ می رسد.
تا ۴۰ سال قبل، آبدهی قنات زارچ بیش از ۱۵۰ لیتر در ثانیه بود، اما به دلیل حفر بی رویه چاه های عمیق و نیمه عمیق در حریم آبی قنات، آبدهی آن به شدت کاهش یافته است.
زارچ با قدمت بیش از سه هزار سال از مناطق کهن مرکزی ایران محسوب می شود و در ۱۵ کیلومتری شهر یزد قرار دارد تا سال ۱۳۴۲ خورشیدی جزو نواحی روستایی به شمار می رفت و از این سال به عنوان منطقه شهری شناخته شد.

قنات حسن آباد مشیر و دهنو

قنات حسن آباد مشیر و دهنو ۲۵ تیر ۱۳۹۵ به همراه قنات زارچ در استان یزد و ۹ قنات دیگر ایرانی از استان های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، کرمان، مرکزی و اصفهان در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
مادر چاه این قنات که در نزدیکی چشمه‌ «غربالبیز» مهریز قرار گرفته، از آب شیرین و گوارای ارتفاعات «شیرکوه» سرچشمه گرفته که حوضه‌ آبریز قنات حسن‌آباد مهریز را تشکیل می‌دهد.
رشته‌ های قنات حسن آباد پس از طی مسیری بسیار طولانی و سیراب ساختن چندین و چند روستا و آبادی، در نهایت به باغ پهلوان‌ پور مهریز یزد می ‌رسد و در این باغ میراث جهانی جاری می‌ شود.
آب زلال این قنات، املاحِ بسیار کمی دارد و بسیار شیرین و گواراست و «دِبیِ» آن در فصول پرباران به ۲۰۰ لیتر در ثانیه می ‌رسد.
قنات حسن ‌آباد، قناتی تاریخی و ۷۰۰ ساله در شهرستان ییلاقی مهریز یزد و متعلق به دوره میانی اسلامی (قرن هشتم) است و در ۱۶ بهمن ۱۳۸۹ با شماره ثبتی ۲۹۹۷۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
در سالیانی دور، کارگران و مقنی های قنات حسن آباد مشغول به کندن کانال و حفر قنات می شوند اما با همه تلاش های انجام شده، بدون نتیجه و ناامید می گردند.
مقنی با عصبانیت به صاحب قنات می گوید که این قنات آب ندارد، صاحب قنات نیز می گوید که اگر برای من آب ندارد برای تو که نان دارد و با توکل به خدا برای رسیدن به آب نذر می کند که اگر به آب برسد، یک پنجم آن را به سادات اختصاص می دهد، بعد از این نذر و متوسل شدن به ائمه اطهار، قنات شروع به جوشیدن کرده و از آن، آب فراوان بیرون می آید آنگونه که هیچ قنات دیگری نظیر آن یافت نمی شود.
در مجموع، حق آب قنات حسن آباد با ۲۰۰ مالک و ۴۰۰ بهره بردار متعلق به برخی اهالی شهرستان مهریز و یزد است که یک پنجم سهم سادات آن در داخل خود مهریز در تغار ساداتی، جدا و تحویل داده می‌شود و مابقی آب، سهم روستای دهنو، آب انبار نو مریم آباد و حسن آباد یزد است.
چاه اصلی قنات دهنو – حسن‌آباد با عمقی حدود ۴۰ متر در نزدیکی چشمه غربالبیز مهریز قرار گرفته که تغذیه آبی اصلی ارتفاعات شیرکوه، سرریز چشمه غربالبیز، حوضه آبریز قنات و تشکیلات آهکی منطقه از این قنات است.
قنات تاریخی حسن ‌آباد از غربالبیز مهریز شروع و با عبور از آب انبارها، باغات و مزارع روستاهای دهنو، حسن‌ آباد، مریم ‌آباد یزد و همچنین پس از به حرکت در آوردن آسیاب های ریگ، حاجی ملا ماشاالله و دو سنگی به کوشک باغ پهلوان ‌پور مهریز ختم می‌شود که البته مظهر تجلی و آبنمایی زیبای این قنات در روستای حسن ‌آباد مشیر به جلوه در می آید و هر ساله گردشگران زیادی را به سمت خود جلب می کند.
میزان بارندگی سالانه در شیرکوه یزد تاثیر مستقیمی بر مقدار آبدهی قنات ۷۰۰ ساله حسن آباد دارد. در سال ‌های پرباران و به خصوص فصل بهار، میزان آبدهی قنات حسن آباد یزد به ۲۰۰ لیتر در ثانیه می رسد اما در فصل‌ های تابستان و پاییز این مقدار به ۱۱۰ لیتر در ثانیه کاهش می یابد.
قنات حسن آباد مشیر پنج شاخه‌ پیشکار اصلی، پیشکار کوهی، کوه سرخی، شق قنات و شاه نشینی دارد و آبدهی قنات تنها از شاخه‌ شق قنات تامین می‌شود.
آب قنات حسن آباد، بیشتر برای کشاورزی و قسمتی هم برای شُرب به کار می ‌رفته است اما امروزه تنها برای آبیاری باغ‌ های بین راه و کشت و کار در مهریز، حسن آباد مشیر یزد و دهنو به کار می‌ رود.
سرو ابرکوه، زیارتگاه های زرتشتیان در چک چک اردکان و پیر نارکی مهریز ، مسجد ریگ اشکذر، امامزاده ظهیر الدین عبدالله بن موسی بن جعفر(ع) بافق، مجموعه حاج مهدی بهاباد، مجموعه امام(ره) (شاه ولی) تفت، قلعه مروست خاتم، قلعه مهرپادین مهریز، نارین قلعه میبد، آتشکده و دخمه زرتشتیان، مسجد جامع و زندان اسکندر یزد، نیز از جمله آثار و بناهای مهم تاریخی استان یزد است.

تعداد اقامتگاه های سنتی یزد ۳۸ مورد و بوم گردی های این استان ۱۴۶ باب اعلام شده و ظرفیت اقامتگاه ها اعم از هتل، مسافرخانه، مهمان پذیر، بوم گردی و سفره خانه های سنتی نیز ۱۱ هزار و ۵۱۰ نفر در شبانه روز است.
استان یزد بر پایه سرشماری آبان ماه سال ۱۳۹۵، یک‌میلیون و۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارد.

منبع:ایرنا

قلعه بمپور نگین درخشان بلوچستان

قلعه بمپور که بر فراز تپه‌ای مصنوعی در شهرستان ایرانشهر بنا شده یکی از بزرگترین بناهای خشت و گلی جنوب سیستان و بلوچستان است که همچون نگینی در جنوب این استان می‌درخشد.

به گزارش ایرنا قلعه بمپور که در اصطلاح محلی به آن “کلات” می‌گویند با مساحتی نزدیک به سه هکتار بزرگترین بنا در نوع خود در منطقه بلوچستان به حساب می‌آید و اهمیتی بسیار در حافظه تاریخی و قومی بلوچ دارد.

آنچه امروز به عنوان قلعه بمپور شناخته می‌شود مجموعه بنایی است که عمر آن تا عصر صفوی می‌رسد اما با توجه به شواهد که نیازمند پژوهش‌های بیشتری است می‌توان تاریخی قدیمی‌تر برای آن در نظر گرفت.

این بنا از نظر ساختار و کالبد بر روی یک بستر دست‌ساز حاصل از دپوی خاک به ارتفاع تقریبی ۲۰ متر قرار دارد.

این بنا احتمالا در زمان سلامت در بالاترین سطح خود نسبت به زمین‌های اطراف دارای ارتفاعی حدود ۳۰ متر بوده که در بخش حاکم نشین آن قرار داشته است.

به طور کلی این مجموعه شامل برج و باروهای محیطی، تاسیسات نگهبانی، حیاط بزرگ، سربازخانه، اصطبل، سالن اجتماعات و حاکم نشین است که به رغم تمام آسیب‌های موجود به خوبی قابل تشخیص و رویت است.

از ویژگی‌های شاخص این بنا، ساخت و توسعه آن وابسته به نیاز و ضرورت در دوره‌های مختلف بوده است.قلعه بمپور یکی از مهمترین قلعه‌‎ ها در سراسر پهنه سرزمین بلوچستان به شمار می‎‌رود.

حفاظت و نگهداری و رصد این محدوده از وظایف پایگاه مجموعه بمپور است.

قلعه بمپور همواره در طول تاریخ از نظر نظامی اهمیت قابل توجهی داشته و به سبب قرار گرفتن در مکانی استراتژیک، می‌توانست در مقابل هجوم بزرگ‌ ترین قشون‌های نظامی مقاومت کند.
محل استقرار قلعه بمپور در بالای تپه، برحسب تصادف انتخاب نشده، زیرا این تپه به گونه ‌ای به اطراف مشرف شده که امکان نداشت یک مهاجم دور از چشم نگهبانان، به قلعه نزدیک شود.
براساس منابع، قلعه بمپور در طول تاریخ یکی از قلعه‌های نظامی و مهم آسیا و خاورمیانه محسوب می‌شده است.
مصالح به کار رفته در ساخت قلعه بمپور خشت‏ خام و گل رس است و برج های استوانه‌ای در راس دیوارهای غربی و شرقی آن قرار دارد.
قلعه بمپور از ۲ قسمت ارگ حاکم ‌نشین و عامه ‌نشین تشکیل شده و حصاری مرتفع گرداگرد آن را احاطه و چهار برج دیده‌ بانی از آن حفاظت می کند.
اتاق سربازان و انبارها در قسمت جنوبی و عامه‌ نشین این قلعه تاریخی قرار گرفته است.داخل قلعه یک ردیف از اتاق‌های چسبیده به دیوار برای امور مختلف وجود دارد.
قلعه از سه قسمت انتهایی، وسط و فوقانی تشکیل شده که قسمت انتهایی آن شامل دیوارهای اصلی، درهای ورودی و خروجی و چند عدد برج و بارو برای حفاظت قلعه است.
قسمت وسط قلعه محل خانه‌های مسکونی و قسمت فوقانی ویژه فرمانده‌هان و حاکم قلعه بوده و بیشترین نقش دیده ‏بانی از برج و باروها در این قسمت به دلیل ارتفاع زیاد انجام می شده است.
بمپور از لحاظ تاریخی یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران محسوب می شود، کاوش‌های اطراف این شهر تاریخ پیدایش آن را به زمان ساسانیان و اشکانیان و مادها مرتبط می کند.

از قدمت این شهر اطلاع دقیقی در دست نیست اما شهرت آن به دلیل وجود قلعه بمپور است که به عهد ساسانیان تعلق دارد. برخی روایات و افسانه‌های محلی، علت نام‌گذاری این منطقه را به بمپور مربوط به بهمن (پسر اسفندیار) می‌دانند که اول بهمن پور بوده و به مرور زمان به بمپور تبدیل شده‌است.

وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در سال ۸۷ اعلام کرده که یک محوطه باستانی را در اطراف بمپور با وسعت ۱۵۰ هکتار کشف کرده و کاوش‌ها نشان می‌دهد که آثار به دست آمده در آن با تمدن‌های شهرسوخته و جیرفت همخوانی دارد. همچنین سفال‌های به دست آمده در بمپور متعلق به ۲ هزار و ۷۰۰ سال قبل از میلاد است.

تا پیش از سال ۱۳۷۰ بمپور بزرگترین بخش کشور بود بطوریکه بخش‌ بزمان کنونی ایرانشهر، شهرستان‌های فنوج و دلگان بخش لاشار نیکشهر به عنوان مناطق زیر مجموعه آن محسوب می شدند که رفته رفته خود به بخش و شهرستان ارتقا یافته اند.

تپه‌های پیش از تاریخ باغ خالصه

باغ خالصه بمپور با بیش از هشت هکتار مساحت با هدف مدیریت و نظارت بر امور کشاورزی و امور احصایی و جمع‌آوری غلات، در بخش شمالی شهر بمپور و در حاشیه جنوب شرقی قلعه بمپور در دوره قاجار ایجاد شده است.

اگرچه امروز به دلیل خشکسالی و غفلت از پوشش گیاهی آن اثر زیادی وجود ندارد اما بر اساس شواهد و اسناد، باغ خالصه بمپور با درختان متنوع از نخل، کنار، پرتقال، لیمو و توت پوشیده شده بوده و در بخش‌هایی نیز کشت گلها و گیاه شبدر صورت می‌گرفته است.

افزون بر اینها سه اثر قابل توجه معماری شامل ۲ کوشک و یک مجموعه عظیم انبار غلات با طراحی و جانمایی دقیق در محدوده باغ با خیابان کشی‌های مناسب ساخته شده که با توجه به نوع پلان بندی چلیپایی و ایوان پیرامونی در این حوزه جغرافیایی منحصر به فرد است.

پژوهش‌های اخیر نشان از طراحی دقیق سامانه انتقال آب به محدوده باغ و آب‌انبار کوشک و همچنین حوض و آبنمای آن دارد.

متاسفانه سال‌ها به دلیل موضوع غفلت و عدم پیگیری این بناها در شرایط بسیار نامناسب و در حال نابودی قرار گرفته بود.

عضو هیات علمی گروه مرمت بناهای تاریخی در دانشکده هنر و معماری دانشگاه سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: پایگاه میراث فرهنگی مجموعه بمپور که از سال ۹۵ کار خود را آغاز کرده مشتمل بر سه اثر ثبت ملی است که عبارتند از قلعه بمپور ثبت شده در فهرست آثار ملی به تاریخ یکم اردیبهشت ۴۵ به شماره ۵۵۹، باغ خالصه بمپور ثبت شده در۱۶ آبان ۷۹ با شماره ۲۸۴۴ و تپه های پیش از تاریخی بمپور ثبت شده در تاریخ ۱۷ اسفند ۸۱ به شماره ۷۷۰۷ است.

محسن کیهان پور گفت: از زمان تبدیل شدن پروژه بمپور به پایگاه میراث فرهنگی بمپور تاکنون با هزینه‌کرد اعتباری بالغ بر یک و نیم میلیارد تومان از ردیف اعتبارات ملی اقداماتی از جمله آماده‌سازی و تجهیز کارگاه جهت انجام فعالیت‌های حفاظتی و مرمتی مجموعه، اقدام در جهت تعیین حریم حفاظتی از مجموعه، تعیین و تحدید حدود و ثغور باغ خالصه و نصب و اجرای درب ورودی و کنترل رفت و آمدها در محدوده باغ و اقدام در جهت محدود کردن رفت و آمدها در محدوده آثار صورت گرفته است.

وی افزود: تسطیح و هدایت و کنترل جریان آبهای سطحی در محدوده آثار، اقدام در جهت تهیه طرح مرمت و احیای باغ با رویکرد گردشگری زیست محیطی، تهیه طرح‌های حفاظتی و مرمتی و اقدام در جهت حفاظت، مرمت و احیای کوشک‌ها و انبار غلات با پیشرفت فیزیکی ۹۰ درصد، اقدام به مرمت برج و باروهای محیطی قلعه بمپور، پِی بندی و استحکام بخشی دیواره‌ها و جرزهای آسیب دیده و در معرض خطر و انجام ۲ فصل پژوهش باستان‌شناسی پیگردی و خواناسازی از دیگر اقدامات صورت گرفته در این پایگاه است.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی مجموعه تاریخی بمپور بیان کرد: تعامل با انجمن‌ها و سازمان‌های مردم‌ نهاد، بهره گیری از ظرفیت خیرین در حوزه میراث فرهنگی، اقدام در جهت احیای باغ تاریخی خالصه بمپور، ادامه فرآیند مرمت قلعه بمپور، ادامه پژوهش‌های باستان شناسی، ساماندهی جداره‌های شهری باغ، انجام پژوهش‌های مردم‌شناسی با محوریت قلعه بمپور، ایجاد موزه و بازارچه صنایع دستی و نورپردازی مجموعه از برنامه های آتی پایگاه میراث فرهنگی مجموعه بمپور است.

عظمت گذشته‌ قلعه بمپور از دور، چشمان هر بیننده علاقه‌مند به هویت و میراث گذشتگان را به خود جلب می کند.

بمپور از شهرستان‌های تابعه استان سیستان و بلوچستان و مرکز آن شهر بمپور است که تا پیش از سال ۱۳۹۷ به عنوان یکی از بخش های تابعه ایرانشهر محسوب می شد اما از سال ۱۳۹۷ از شهرستان ایرانشهر جدا و مستقل شد.

بمپور در ۲۲ کیلومتری ایرانشهر و ۳۵۲ کیلومتری جنوب زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان قرار دارد.این شهرستان از شمال و مشرق به شهرستان ایرانشهر، از جنوب و جنوب شرقی به شهرستان نیک‌شهر، از جنوب غربی به شهرستان فنوج و از مغرب به شهرستان دلگان محدود است.

قلعه ناصری، قبرستان اسپیدژ، قلعه دامن، تپه‌های باستانی بمپور، چشمه‌های آب گرم بزمان، ارتفاعات بزمان، رودخانه دامن، نخلستان های حاشیه رودخانه و سد بمپور از مهمترین آثار تمدن کهن منطقه ایرانشهر محسوب می شوند.

ایرانشهر در ۳۳۷ کیلومتری جنوب زاهدان واقع شده و از شمال به شهرستان خاش، از غرب به بم و جیرفت، از شرق به سراوان، از جنوب به نیکشهر و از جنوب شرق به شهرستان سرباز محدود می شود.

منبع:ایرنا

پالنگان؛ ماسوله‌ای در دل کردستان

پالنگان، روستایی در دل کردستان که به ماسوله کردستان شهرت دارد و بافت پلکانی، آب و هوای معتدل، طبیعت بکر، آبشارهای روان و رودخانه‌های خروشان در آن گوشه‌ای از بهشت را برای رهگذران به تصویر می‌کشد.

وقتی حرف رفتن به سفر به میان می‌آید، ناخودآگاه ذهن آدمی مکانی زیبا و سرسبز را تصور می‌کند که در فصلی که قصد مسافرت به آن‌جا را دارد از زیبایی‌های طبیعی و گردشگری خاصی برخوردار باشد.

اگر در فصل بهار قصد مسافرت به مکانی خوش آب و هوا را دارید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که حتما سری به غرب کشور و استان کردستان بزنید و از زیبایی‌های طبیعی و گردشگری آن غرق در لذت شوید.

هرچند هنوز کرونا در کشور حاکم است و مسافرت‌ها تا حدودی ممنوع اعلام شده است، در این گزارش قصد داریم سفر مجازی داشته باشیم به پالنگان، روستایی مشهور به ماسوله کردستان.

فصل بهار زمان مناسبی برای دیدن ماسوله کردستان است؛ هرچند که دیدن این مکان زیبا در فصل زمستان نیز خالی از لطف نیست اما زیبایی‌های آن در فصل بهار چندبرابر می‌شود.

هرچه از سنندج به سمت پالنگان حرکت کنید بیشتر از دود و دم و هوای آلوده شهر فاصله گرفته و به طبیعت بکر و زیبای خدادادی کردستان قدم خواهید گذاشت.

به پالنگان که می‌رسیم، مسیری را تا روستا هم‌ قدم رودخانه و نسیم خنک بهاری می‌شویم و طنین سیاچمانه‌ای که از دور به گوش می‌رسد مسافران را به سوی خود فرامی‌خواند و شوق مسافران برای دیدن این طبیعت زیبا را دوبرابر می‌کند.

وارد روستا که می‌شویم دیدن خانه‌های پلکانی و معماری سنگی روستا اولین چیزی است که چشم‌ها را به سوی خود جلب می‌کند، رودخانه‌ای مشهور به “ته‌نگی‌وه‌ر” که از میانه روستا می‌گذرد خانه‌ها را به دو قسمت تقسیم کرده و راه ارتباطی اهالی روستا از طریق پل باریکی است که بر روی رودخانه قرار دارد.

در طول مسیر سفر خود به پالنگان و گشت و گذار در داخل روستا با چشمه‌های روان و آبشارهای خروشان مواجه می‌شوید که صدای دلنواز رودخانه‌های خروشان روح را صیقل و  از هیاهو و جنجال زندگی شهر دور می‌کند.

وارد کوچه پس کوچه‌های روستا که می‌شوی و از کوه بالا می‌روی صفا و صمیمیت اهالی روستا یکی از زیبایی‌های زندگی روستایی را به نمایش می‌گذارد، پشت‌بام یکی از خانه‌ها حیاط خانه دیگری است، زنانی را می‌بینی که در پشت‌بام نشسته و مشغول نخ ریسی هستند، برای سهولت در رفت و آمد از کوه از پله‌های سنگی استفاده شده است، از پله‌ها که بالا می‌روی عده‌ای از پیرمردانی را می‌بینی که در تنهایی خود نشسته و بهشتی را می‌نگرند که تمام عمر خود را در آن سپری کرده‌اند یا خانواده‌هایی را می‌بینی که در کمال آرامش و صمیمیت مشغول نوشیدن چای در دل این طبیعت بکر هستند.

بعد از کلی گشت‌وگزار در این بهشت خدادادی زیبا، که انگار نقاش عالم با ظرافت خاصی آن را زینت داده است، بوی ماهی کبابی که در فضا پیچیده است مسافران را به صرف نهاری دلچسپ در دل طبیعتی بکر فرا می‌خواند و ماهی قزل‌آلای این منطقه شهرت بسیار دارد.

در پالنگان تا چشم کار می‌کند اصالت است و سادگی و این‌جا تنها جایی است که از سیستم و ساختمان‌سازی شهری خبری نیست و با وجود اینکه در طول قدمت ۳۰۰۰ ساله خود بارها و بارها ویران و بازسازی شده‌است؛ اما هنوز سیستم محلی و روستایی خود را حفظ کرده و مصالح و املاح به کار رفته در ساختن خانه‌ها نیز حاصل همین طبیعت بکر است.

بعد از خوردن نهاری دلچسپ هنگام بازگشت، دیدن و زیارت از زیارتگاه حضرت عکاشه خالی از لطف نیست، بیشتر گردشگران بعد از گردش در روستای زیبای پالنگان به طبیعت زیارتگاه حضرت عکاشه رو می‌آورند و بعد از زیارت و طلبیدن حاجت و ادا کردن نذر خود برای چند ساعتی  در سایه درخت‌های ستبر و هزاران ساله درخت ون و یکی از اصحاب نورانی پیامبر می‌آسایند.

منبع:ایسنا

غار سهولان ،سفر به دل زمین با ۱٠۲ پله

یکی از مهمترین علایق ما در هر سفری طبیعت گردی است چرا که طبیعت هر دیاری منحصر به خود آنجاست و نظیرش را نمی توان جای دیگری یافت.یکی از کم نظیرترین جاذبه های طبیعی ایران، در جاده مهاباد –  بوکان واقع شده است. رزا مصطفوی، فعال گردشگری از جاذبه های منحصربه فرد غار سهولان و یک سفر به اعماق زمین به ایسنا گفت: در ۴۲ کیلومتری جنوب شرقی مهاباد در نزدیکی روستای سهولان،غاری زیبا به همین نام وجود دارد که به جرات می توان گفت یکی از منحصربه فردترین جاذبه های طبیعی استان است.در محوطه ورودی، کالسکه هایی صف کشیده اند که گردشگران را به ورودی غار می رسانند.

یکی از شگفتی های این وجود هزاران کبوتر چاهی است که در حفره های طبیعی این صخره ماوا گزیده اند و صدای بال بال زدن و بق بقویشان سرزندگی خاصی به فضای پیرامون غار بخشیده است، چند درخت تنومند جنگلی هم سایه خود را سخاوتمندانه بر دهانه غار گسترانده اند و به محیط، طراوتی دوچندان بخشیده اند.

این فعال گردشگری اظهار کرد: غار سهولان دارای دو بخش خشکی و آبی است که بخش آبی (دریاچه) چهل و پنج متر پایین تر از ورودی غار است. برای رسیدن به اسکله باید از دالانهایی تنگ و تاریک گذر کنیم؛ دالانهایی که به لطف نورافکن ها اندک روشنایی دارند. همچنین باید راه پله ای پیچ درپیچ متشکل از ۱٠۶ پله ناقابل را هم پشت سر بگذاریم.

هرچه پایین تر میرویم فضا مرطوبتر می شود و بوی گوگرد بیشتر. حالا به اسکله رسیده ایم جایی که باید جلیقه های نجات را به تن کرده و سوار بر قایق به کشف و شهود در این غار شگفت انگیز بپردازیم.

اولین بخش غار همان تالار اصلی آن است که حدود ۲٠٠ متر مساحت دارد و ارتفاع سقفش به ۵٠ متر میرسد.

طول مسیر آبی کشف شده ۳۰۰ متر و طول مسیر خشکی کشف شده ۲۵۰ متر است. کل مساحت کشف شده حدود دو هکتار و متوسط عمق آب دریاچه ۲۵ متر است که در عمیق ترین نقطه به ۳۲ متر هم میرسد.

و چه لذتی دارد وقتی سوار بر زورق به تماشای زیباییهای طبیعت بنشینی و شاهکارهایی که خالق هستی بر دیواره های غار نقش زده را بنگری!

از تالار غار وارد حوضچه های بعدی می شویم که به نسبت کوچکتر و باریکترند و از آنها دالانها و راههای باریکتری منشعب است که ورود به برخی از آنها امکان پذیر نیست. چیزی که بسیار چشمگیر و مایه تعجب است، سطح شفاف و زلال دریاچه است. آب دریاچه آنقدر شفاف است که به آسانی میتوان سنگهای کف دریاچه را دید.

این غار آبی در مقایسه با غار علیصدر که بزرگترین غار آبی ایران است، خیلی کوچک است برای همین هم گشت در آن به نسبت کوتاهتر است. درضمن امکان پیاده شدن از قایق و گشت زنی در خشکی نیز وجود ندارد و کل گشت در غار چیزی در حدود بیست دقیقه طول می کشد.

مصطفوی ادامه داد: در این گشت در مجموع سه حوضچه آب بزرگ و کوچک را پشت سر گذاشته و درنهایت به چهارمین و بزرگترین حوضچه میرسیم.

یکی از جذابیتهای موجود در غار، قندیلهای استالاکتیتی و استالاکمیتی آن است که زنده و همچنان در حال رشدند و دیواره ها و سقف غار را آذین بسته اند.

این قندیلها در بعضی نقاط اشکالی پدید آورده اند که بی شباهت به موجودات زنده و غیر زنده پیرامونمان نیست. برای همین هم تعجب نکنید اگر بگویم این غار، لاک پشت، عروس دریایی، دلفین، فیل، عقاب، خفاش،خوشه انگور، توت فرنگی، قارچ و یک هواپیمای درحال فرود دارد!

از موجودات تندیسی و خیالی غار که بگذریم میرسیم به موجودات زنده ای که در غار زندگی میکنند، پرندگانی چون کبوتر چاهی و خفاش به راحتی رفت و آمد می کنند.

البته خفاشها کمتر خود را به گردشگران نشان میدهند و اغلب شبها و در تاریکی و سکوت مطلق از مخفیگاه خود خارج می شوند.

درجه حرارت غار در همه فصول سال ثابت و بین ۱۰تا ۱۵ درجه است. رطوبت حاکم بر غار ۷۰ تا۸۰ درجه است و در اثر رطوبت سنگها و صخره ها با خزه های سبز و قهوه ای پوشیده شده اند.

وی بااشاره به نحوه کشف این غار هم گفت:  در سال ۱۸۹۶ «ژاک دمورگان» که کتاب جغرافیای غرب ایران را مینوشت مصمم به دیدن غار گشت. برای این منظور با کمک چند تن از اهالی روستای سهولان با یک کلک وارد غار شد و توانست تا عمق ۲۰۰ متری آن پیش رود و از بخش خشکی بالای آن خارج شود. ژاک آن زمان نقشه ای از غار ترسیم کرد که تا حدود زیادی شبیه به نقشه امروزی غار است.

پس از دمورگان در سال ۱۳۵۰ یک هیأت غارنوردی از دانشگاه اکسفورد با تجهیزات کامل از غار دیدن کردند و از آن تاریخ کم کم زمینه برای آماده سازی غار مهیا گشت تااینکه در سال ۱۳۷۹ غار سهولان به عنوان دومین غار آبی کشور، آغوش خود را به روی گردشگران مشتاق گشود.

حدود ۷۰ میلیون سال از پیدایش این غار که مربوط به دوره کرتاسه بوده میگذرد ولی اولین نشانه های حیات آدمی در آن به دوران پارتها برمی گردد که روزگاری اینجا خانه اقوام پارتی بوده است.

مصطفوی تصریح کرد: در عملیات کشف و آماده سازی غار، اشیایی نظیر ظروف سفالی مربوط به هزاره های اول و دوم پیش از میلاد در این غار یافت شده که نشان می دهد از ۴٠٠٠سال قبل حیات در این غار وجود داشته است.

علاوه بر سفالهای دوره اشکانی اشیایی از دوره ایلخانی نظیر جام مسی در این غار پیدا شده همچنین در قسمت خشکی غار گورهایی قدیمی کشف شده است.

در زمان حمله ارتش روس به مهاباد و قتل عام مردم این دیار، این غار جان پناه و نجات دهنده بسیاری از اهالی روستا بوده چراکه بسیاری از مردان منطقه به این غار پناه آورده و در آن مخفی شدند. از همان تاریخ به این غار «کونه مالان» هم گفته شد یعنی جایی که مردم در آن ساکنند.

این غار نیز  به عنوان یک جاذبه طبیعی ثبت ملی شده است و در حال حاضر بدلیل شیوع کرونا این مجموعه تعطیل است.

منبع:ایسنا

گردشگری دندانپزشکی؛ جستجوی لبخند زیبا

گردشگری دندانپزشکی از مهمترین اشکال گردشگری پزشکی و به‌عنوان صنعت نوظهور، با سرعت بالایی در حال رشد است. معیارهای انتخاب دندانپزشک برای گردشگران پزشکی به عواملی از جمله هزینه، مکان و کیفیت خدمات بستگی دارد.

محققان اظهار کردند: سبک زندگی ناسالم امروز، رژیم‌های غذایی و طول عمر بیشتر از گذشته، به تدریج تقاضا برای انجام خدمات دندانپزشکی باکیفیت و حرفه‌ای را افزایش می‌دهد.

رونق بازار جهانی جهانگردی دندانپزشکی در سراسر جهان، در درجه اول به دلیل افزایش موارد ناهنجاری دندان و دوم افزایش تمایل به دندانپزشکی زیبایی است. هزینه کمتر درمان و خدمات بهتر در درمان دندانپزشکی در کشور خارجی و مدت طولانی انتظار برای درمان دندانپزشکی در کشور گردشگر ممکن است در آینده رشد این بازار را تقویت کند.

بازار جهانی گردشگری دندان را می‌توان در نوع درمان و منطقه طبقه‌بندی کرد و  از نظر نوع درمان را می‌توان به درمان‌های پیشگیرانه، ترمیمی، پروتز و سایر روش‌ها تقسیم کرد. در سراسر جهان تقاضا برای دندانپزشکی زیبایی و پروتزهای درمانی و ترمیمی سهم زیادی از بازار را به خود اختصاص داده است.

جوانب مثبت گردشگری کاشت دندان، همانند گردشگری پزشکی هزینه‌های پایین درمانی است، البته در این مسیر خطرات بسیاری نیز وجود دارد.

کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند ارزش جهانی بازار کاشت دندان در سال ۲۰۲۷ به ۹ میلیارد دلار برسد و همین امر باعث شده است که ایمپلنت‌های دندانی به دلایل زیادی مانند ماندگاری و اینکه معمولا با موفقیت همراه هستند و می‌توانند دوام ۲۰ سال یا بیشتر داشته باشند، محبوب و پرطرفدار شوند. با این حال آن‌ها بهترین گزینه‌های جایگزینی دندان و البته گران‌ترین هستند و این به‌ نوبه خود منجر به افزایش گردشگری دندانپزشکی شده است.

همچنین کارشناسان بازار پیش‌بینی می‌کنند، صنعت جهانگردی دندانپزشکی در سال ۲۰۲۵ به یک بخش ۵.۸۳ میلیارد دلاری تبدیل خواهد شد و از مهمترین عوامل این رشد، هزینه‌های درمان در کشورها و عدم پوشش بیمه‌ای برای بسیاری از درمان‌های دندانپزشکی است.

در گردشگری دندانپزشکی افراد برای دریافت خدمات دندانپزشکی به خارج از کشور خود سفر می‌کنند. به‌عنوان‌مثال، یک شهروند ایالات‌متحده ممکن است به مکزیک سفر کند تا جراحی ایمپلنت دندان انجام دهد و یا یک استرالیایی برای انجام موارد دهان و دندان به تایلند سفر کند. با توجه به موارد فوق، بیشتر گردشگران دندانپزشکی از کشورهایی هستند که هزینه درمان در آن کشورها بسیار بالاست و مقصد نیز به نوبه خود کشورهایی هستند که به دلیل خدمات ارزان‌قیمت شناخته شده‌اند.

نتایج بررسی‌ها نشان داد که موفقیت کاشت دندان به لثه فرد بستگی دارد که باید عاری از بیماری و عفونت باشد و بیمارانی که می‌خواهند ایمپلنت کنند، اما بیماری لثه دارند باید در ابتدا لثه را درمان کنند. گردشگری دندانپزشکی دستیابی به این هدف را دشوار می‌کند، زیرا این امر به معنای سفرهای متعدد بوده و گاهی این موضوع بسیار ناخوشایند است.

زمانی که گردشگر دندانپزشکی در زمان انجام جراحی لثه با ورود باکتری به داخل ایمپلنت مواجه شود و عفونت بلافاصله علائمی از خود نشان ندهد و فرد به مبدا بازگردد، بعد از چند روز با عفونت مواجه می‌شود. اگرچه عفونت ناشی از ایمپلنت قابل درمان است اما درمان آن دشوار است و می‌تواند هزینه در بر داشته باشد و گاهی عدم وجود استانداردها و مقررات بهداشتی منجر به بروز این مشکلات خواهد شد.

محققان عنوان کردند: معاینات منظم دندانپزشکی و رعایت بهداشت دهان و دندان مهمترین عامل برای کاهش سفرهای گردشگری پزشکی خواهند بود.

دندانپزشکان در برخی موارد، گردشگری پزشکی را به صورت خیرخواهانه و این کار را نه برای کاهش هزینه‌ها و تنها برای ارائه خدمات به افراد کم‌ درآمد انجام می‌دهند. پزشکان به کشورهای فقیر سفر می‌کنند تا مهارت‌های خود را در اختیار افراد دیگر قرار دهند و سلامت دهان و دندان که کلید سلامتی است را به افراد ارائه کنند.

گردشگری دندانپزشکی در بحران کرونا

بسیاری از بیماران در جستجوی لبخند کامل به مناطقی خارج از کشور خود سفر می‌کنند تا مشکلات دهان و دندان خود را رفع کنند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) عنوان کرد: احتمالا سفر، ابتلا به بیماری کووید را افزایش می‌دهد و هرچه سفر دورتر باشد، مخاطرات آن نیز بیشتر خواهد بود. البته لازم‌به‌ذکر است که قبل از بیماری کووید نیز مسافران با خطر ابتلا به بیماری‌های دیگر روبرو بودند. تاثیرات مالی بر گردشگری دندانپزشکی بسیار چشمگیر بوده است، زیرا این نوع گردشگری زمانی با مشکل مواجه خواهد شد که بیماران تمایلی به انجام خدمات نداشته باشند و یا به دلیل قرنطینه یا ممنوعیت سفر و دیگر موارد نتوانند به کشور مورد نظر سفر کنند.

منبع:ایسنا