این منطقه یکی از زیباترین جلوه‌های طبیعت استان مرکزی و از زیستگاه‌های مهم و بین‌المللی پرندگان است.

تالاب میقان، آخرین حلقه اکولوژیک حوزه آبریز دشت اراک است که آب‌های سطحی مسیل‌های فصلی را جذب می‌کند و مساحت حوزه دریاچه فصلی آن بسته به ورودی آب بین 100 تا 110 کیلومتر مربع متغیر است.

این تالاب در روزگاران گذشته به نام نمکزار فراهان مشهور بوده است. محیط دریاچه میغان از ۱۶ تا ۲۴ کیلومتر متغیر است و جزیره کوچکی در وسط آن قرار گرفته است که آثار و خرابه‌های ساختمانی در آن وجود دارد.

آب دریاچه به قدری شور است که در هر لیتر آن در تابستان ۵۰ گرم، ‌ در بهار ۳۸ گرم و در زمستان ۲۸ گرم نمک وجود دارد. این دریاچه زیستگاه گروه‌های بزرگ پرندگان است و آب و هوای آن در فصل پاییز بسیار مناسب است.

کویر میقان به لحاظ فیزیکی وظیفه تلطیف هوای اراک را بر عهده دارد و روان آبهای این شهر وارد کویر می‌شود.

این تالاب یا دریاچه در منطقه فراهان سفلی قرار دارد، که درفصل بارندگی پرآب است و در فصول خشک به صورت باتلاق و نمک‌زار درمی‌آید که به کویر و دریاچه میقان شهرت دارد.

این محدوده از نظر اقلیمی زمستان‌های معتدل دارد و به جهت همین ویژگی، توقفگاه گروه های جمعیتی پرندگان مهاجر است که در دسته‌های کوچک و بزرگ و با شکلی زیبا در فراز و فرود های خود تابلوهای چشم نوازی از طبیعت بکر و زیبایی ها را فراروی هر بیننده ای قرار می‌دهند.

در فصل بهار تالاب میقان به عنوان یکی از زیستگاه‌های اصلی پرندگان مهاجری که در پائیز با عبور از این منطقه از نواحی سردسیر سیبری به سمت مناطق گرمسیر جنوبی و افریقا پرگشوه بودند و اینک در راه بازگشت به موطن اصلی در این تالاب اسکان موقت دارند.

دریاچه تالاب میقان در قلب کویری واقع شده که طی سال های اخیر با تلاش‌های منابع طبیعی به تفرجگاهی سرسبز تبدیل شده که با احداث برج مراقبت کویری در دل آن شرایط مناسبی برای بازدید این منطقه مهیا شده است.

غنای خاک کویر میقان اراک از ماده ارزشمند سولفات سدیم از این ناحیه به عنوان بزرگترین ذخیره گاه معدنی ماده مذکور در خاورمیانه تبدیل کرده است و تزئینات سفیدی که از نمک و سولفات سدیم در حاشیه کویری تالاب ایجاد شده مناظری دیدنی را برای گردشگران ایجاد کرده است.

در بیش از 147 مترمربع از کویر، معدن سولفات سدیم با 47 میلیون تن ذخیره آرمیده است و واحدهایی مشغول برداشت از این معادن هستند.
بیش از 60 درصد پرندگان استان و 16 درصد پرندگان کشور در این تالاب کشوری زیست می‌کنند و برخی از گونه‌های پرندگان مهاجر و بومی این منطقه نادر و ارزشمند بوده و حضور پر تعداد آن‌ها در فصل مهاجرت موجب می‌شود که گروه‌های گردشگری متعددی برای پرنده نگری به این خطه سفر کنند.

وجود برخی وحوش مانند گرگ و روباه، مار، پرندگانی چون عقاب و برخی نمونه های نادر لابه لای شاخ و برگ های سبز قره داغ و آترپلیکس جلوه ای دیدنی به منطقه کویری این تالاب داده است.

درنا، مرغابی سانان، فلامینگو ها، خروس کولی و انواع پرندگان دیگر با حضور خود در طبیعت بکر تالاب میقان انسان را شگفت زده و به دیدن هر چه بیشتر وا می دارد.

این تالاب توسط اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی به منطقه شکار ممنوع تبدیل شده است. تالاب میقان اراک سالانه پذیرای بیش از 12 هزار قطعه پرنده مهاجر از سیبری است و از سوی دیگر تالابی در یک محیط کویری است که این خصوصیت یک ویژگی منحصر بفرد و جالب است.

بر اساس استانداردهای جهانی تالاب ها، هر تالاب که یک درصد از یک گونه پرنده را در خود پذیرا باشد در مختصات جهانی و بین‌المللی قرار می‌گیرد و تالاب میقان اراک در کنار تالاب گاوخونی اصفهان تنها پذیرای پرندگان مهاجر در مرکز کشور به منظور زمستان گذرانی محسوب می‌شوند.

خاک این منطقه از مارن و رس بوده و در هوای مرطوب و بارانی نرم می‌شود. هنگامی که رطوبت هوا کم می‌گردد قدرت تبخیر آب افزایش می‌یابد.

در تالاب به علت شوری آب، گنبدها و طبقات نمکی شکل می‌گیرد. این طبقات و لایه‌های نمکی تمامی سطح دریاچه را پوشانده است و از فاصله دور سفید و برفی جلوه می‌کند.

منبع:همشهری

این غار در استان تهران، در 120 کیلومتری شرق شهر تهران و 12 کیلومتری جنوب غربی شهر فیروزکوه و 6 کیلومتری حاشیه جنوبی روستای هرانده قرار دارد.

نام غار از دو کلمه بور و نیک تشکیل شده است. بور تغییر یافته کلمه بار جهت سهولت تلفظ در اضافه شدن به کلمه نیک است. بار به معنای ساحل، کنار و جای امن است. بورنیک یا بار نیک یعنی محل امن خوب که اسم پرمعنایی برای غار به علت موقعیت خاص قرارگیری آن است.

این غار محل امنی برای زندگی و پناه گرفتن بوده است. دهانه غار از دید نهان و به رودخانه نزدیک است. به همین خاطر غار محل امنی برای سکونت در مواقع خطر و زندگی در دوره غار نشینی بوده است.

دهانه غار به ابعاد ۱۰ در ۱۵ متر و بلندی ۶ متر در ارتفاع ۱۹۵۰ متری سطح دریا قرار دارد. غار از 3 تالار عظیم تاقدیسی تشکیل شده که در سقف هر کدام، شکاف (گسل) اولیه غار بخوبی نمایان است.

تالار نخست یا تالار بیرونی محوطه بزرگی و با سنگچین کردن کف شیب دار در گذشته، دو ایوان که با یکدیگر ۲ متر اختلاف ارتفاع دارند بوجود آمده است.

این تالار سکونتگاه اصلی غار بوده و وجود آثاری مانند سفال‌های شکسته از دوره های تاریخی مختلف در آن، نشان دهنده آن است که از مراکز اصلی زیست انسانهای غارنشین به بعد بوده است.

در گوشه راست تالار دیوار دروازه دار سنگچین شده ای جلو یک دهلیز ساخته شده و احتمالا محل نگهداری احشام بوده است. در گوشه چپ تالار ، دهانه ای بعرض ۸ متر و بلندی ۱۰ متر ورودی تالار دوم یا تالار اصلی غار است.

تالار دوم یا تالار اصلی غار با شیب تندی به سمت پایین می رود. این تالار دارای یک دالان نسبتا طولانی در انتها و دالان دیگری بسوی تالار سوم است. در ابتدا و سمت چپ تالار نیز راهرویی رابط این تالار و تالار سوم غار است.

در انتهای تالار یک چاه به عمق ۵ متر و یک دهلیز به طول ۶ متر وجود دارد. دیواره های دالان یاد شده از چکنده های گل کلمی و نخودی سفید و صورتی رنگ پوشیده شده است. دالان دیگری که ابتدای تالارهای دوم و سوم غار را به هم متصل می‌کند ۱۰ متر پهنا و ۴ متر بلندی دارد.

تالار سوم غار از ابتدا تا انتها شیب تند سنگلاخی و لغزنده ای دارد . انتهای آن دهلیزی دارد که پس از ۸ متر به تالاری پر از پرتگاه ختم می شود. عمق بعضی پرتگاه ها ۲۰ متر است و این بخش غار از سنگهای ستونی و چکنده های مخروطی و کف آن از چکیده‌ها پوشیده شده است.

عمیق ترین سطح غار در تالار سوم و مقابل دهلیز رابط پایینی بین دو تالار، حدود ۶۰ متر پایین تر از سطح دهانه غار واقع است. طول شعبه اصلی غار حدود ۵۰۰ متر است.

منبع:همشهری

این تالاب با مساحتی حدود 2300 هکتار در دامنه ارتفاعات برآفتاب در شمال و کلار در جنوب در نزدیکی شهر بلداجی و در مسیر جاده شهرکرد- خوزستان قرار گرفته است.

عمق آب تالاب چغاخور در بهترین شرایط و موقعیت بارندگی، به 3 متر می‌رسد. این تالاب را مرغزاری با مساحت حدود 700 هکتار در بر گرفته است. این مرغزار در ماه‌های اردیبهشت تا مهر که سطح آب رو به کاهش می‌گذارد، از این هم وسیع‌تر می‌شود.

آب و هواى تالاب چغاخور متاثر از چهار نوع توده هوا شامل توده‌هاى هواى قطبى و پرفشار از سمت اروپا، توده‌هاى هواى مدیترانه‌اى، توده‌هاى هواى قطبى از شمال کشور و توده‌هاى هواى حاره بحرى است.

اعتدال هوا در تابستان یکى از جذابیت‌هاى تفریحى این ناحیه است. منابع آبى تالاب عمدتاً از طریق نزولات جوى و چشمه‌هاى حاشیه کوه کلار تامین مى‌شود.

پوشش گیاهی تالاب را گونه‌های حاشیه‌ای، نم پسند، شناور و غوطه ور همچون؛ بید، مرغ جگن، پتامژتون، پلی گونیوم، ساز و غیره تشکیل می‌دهند.

این ناحیه آب و هوایی معتدل و زمستان‌های سرد دارد و از نقاط ییلاقی استان چهارمحال و بختیاری محسوب می‌شود. از پائیز تا بهار هر سال هزاران پرنده بومی و مهاجر در این تالاب به سر می‌برند و تخم‌گذاری می‌کنند.

از انواع پرندگان دائمی یا مهاجر این تالاب می‌توان به انواع غاز و اردک، مرغابی، آنقوت، لک لک سفید، چنگر و انواع حواصیل، کشیم، باکلان، فلامینگو، شکاری‌ها، پلوه، اکراس، قو، سلیم، کاکایی‌ها و خروس کولی اشاره کرد.

دیگر گونه‌های جانوری این منطقه عبارتند از: خزندگانی چون انواع مارها، لاک پشت آبزی، بزمجه‌ها و پستاندارانی نظیر گراز، شغال، سمور سنگی، روباه، گرگ، خرگوش، شنگ و انواع قورباغه‌ها.

ماهی های تالاب چغاخور نیز عبارتند از: ماهی گورخری، زرده پر، عروس، و ماهیان تحمیل شده به تالاب مانند کپور، فیتوفاک، آمور و شیر ماهی.

ویژگی منحصر به فرد تالاب چغاخور وجود نوعی ماهی از خانواده گامبوزیا (کپور دندان) در آب‌های آن است. مناسب‌ترین زمان برای دیدن این تالاب فصل بهار و تابستان است.

این منطقه زیبا و پر جاذبه برای طبیعت‌گردان دارای راه دسترسی آسفالته، آب آشامیدنی، سرویس بهداشتی، فضای سبز، سکوی نشیمن، دسترسی به واحد اقامتی و پذیرایی، پارکینگ است.

راه‌هاى دسترسى به تالاب از طریق جاده آسفالته بروجن، ناغان و شهرکرد، ناغان در ضلع شرقى و شمال غربى و راه آسفالته سرد روستاهاى حاشیه در ضلع غربى در جنوب شرقى تالاب امکان پذیر است.

منبع:همشهری

غار نیاسر در کاشان یکی از غارهای مصنوعی ایران است که به منظور اهداف مذهبی و انجام مراسم عبادی خاص ساخته شده است. این غار که اهالی نیاسر آن را غار تالار یا رییس می‌نامند به طور کامل توسط بشر ساخته شده و یکی از عجایب آثار باستانی به شمار می رود.

این غار تا مدت زیادی ناشناخته بود و برای همین در هیچ یک از متون و اسناد تاریخی و قدیمی به آن اشاره ای نشده است.

غار نیاسر یک شاهکار باشکوه در دل کوه های کرکس در شهر زیبای نیاسر از توابع شهرستان کاشان در استان اصفهان قرار دراد.

دهانه غار به عرض 5/3 متر و ارتفاع 5/2 متر روبه شمال قراردارد. ابتدای غار تالار طبیعی کوچکی به طول 8 متر و عرض 3 متر است که دهانه خارجی به آن پیوسته است و در انتهای آن به ارتفاع تقریباً یک متر از سطح زمین حفره کوچک دریچه مانندی است به ابعاد 50 × 50 سانتی‌متر که در سنگ کنده شده و در واقع مدخل داخلی غار محسوب می‌شود.

عمیق‌ترین قسمت غار نیاسر چاهی است به عمق 10 متر که با استادی و مهارت عجیبی در دل سنگ حفر شده است. غار نیاسر دارای سه انتهای سطحی، عمقی و زیرزمینی است که هر کدام از نظر موقعیت دارای ارزش خاصی است.

با وجود کاوش‌ها و پژوهش های بسیار و ارائه گزارش ها و دیدگاه های مختلف درباره این غار تاکنون به درستی مشخص نشده که در چه دوره‌ای از تاریخ و به چه منظور ساخته شده است.

ولی دلایل قانع کننده زیادی وجود دارد که ثابت می کند، ساخت این غار در ابتدا جنبه‌ مذهبی داشته و در دوره های بعدی کاربردهای دیگری پیدا کرده است.

تمامی بنای این غار بسیار پیچیده، دارای دالان‌های پیچ در پیچ و انشعاب‌های فراوان است و ساخت آن سختی و فعالیت‌های طاقت فرسا به دنبال داشته و این نشان می دهد که انگیزه های معنوی و اعتقادی در کار بوده است.

آثار ظروف سفالی اندکی مربوط به دوران اشکانیان، از این غار به دست آمده است. اما بیشتر ظروف سفالی کشف شده مربوط به دوره ساسانیان است که این نشان می دهد که در دوران ساسانی این غار دارای اهمیت بود و اهمیت آن جنبه مذهبی داشت.

آثاری نیز شامل ظروف سفالی و سکّه از دوران پس از اسلام در غار ریس به دست آمده که بیشتر مربوط به دوران سلجوقیان و ایلخانان است و به طور حتم کاربرد این غار در دوران پس از اسلام متفاوت بوده است و بیشتر به عنوان پناهگاه و اهداف نظامی مورداستفاده قرار می‌گرفت.

همچنین مجسمه سنگی سر یک قوچ مربوط به دوران ساسانیان در این غار یافت شده است که برخی بر این عقیده‌اند که نشانه قربانی کردن چهارپایان توسط پیروان آیین میترائیسم در این غار است. یکی از مراسم و تشریفات پیروان میترائیسم در نزدیکی آب ها انجام مراسم قربانی بوده است.

ورود به دالان های غار نیاسر بسیار مشکل است و حرکت در آن باید به صورت خمیده یا سینه‌خیز انجام شود. هنوز نیز بخش‌های زیادی از این غار شناسایی نشده و دسترسی به اعماق آن حتی با تجهیزات پیشرفته امروزی غیرممکن است.

غار ریس طوری ساخته شده که تهویه هوا در آن به نحو مطلوبی صورت می‌گیرد و از نظر استاندارد آن نباید در هیچ قسمتی از غار کمبود هوا احساس شود ولی به دلیل زلزله‌ای که در سال ۱۳۵۸ رخ داد و یکی از ورودی‌های غار بسته شد و نیز بستن برخی از چاه‌ها و دالان‌های غار توسط اداره کنندگان آن، تهویه و گردش هوا در حال حاضر به طور کامل صورت نمی‌گیرد.

در طول تاریخ رسوبات زیادی بر اثر آب گرفتگی و فرسایش های سطحی کف و دیواره های غار را پوشانده است که احتمال می رود اشیاء و حکاکی های دیگر نیز در انتظار اکتشاف باشند تا به این طریق برخی از اسرار این غار تاریخی فاش شود.

غار نیاسر یا غار تالار به صورتی حرفه ای و دقیق و با مهندسی پیشرفته ساخته شد. این غار با دالان ها و راهروهای طولانی و انشعاب های فراوان به صورت شبکه ای پیچیده است که توسط جاهای متعدد به هم مرتبط می شود.

غار ریس دارای سه طبقه شامل دو کانال، یک کانال حلقه ای شکل و یک کانال افقی است و این کانال ها توسط چاه ها به هم ارتباط دارند. کانال حلقه ای شکل دو ورودی و کانال افقی چهار ورودی دارد. مجموع طول دالان های این غار به حدود ۲۵۰۰ متر می‌رسد. در مجموع غار از ۴۵ چاه با عمق ۱۱۸ متر و ۲۳ اتاق با مساحت کلی ۱۷۷ متر تشکیل شده است.

بیشتر دالان های غار دارای ارتفاع اندکی هستند و فقط بلندترین ناحیه آن از کف تا سقف حدود ۷/۱ متر است. عمیق ترین چاه این غار حدود ۱۰ متر عمق دارد که دیواره‌های آن دارای پاگیرهای مرتبی است و می توان با اطمینان از این چاه بالا و پایین رفت. کوتاه ترین ناحیه دالان از کف تا سقف آن حدود نیم متر است.

منبع:همشهری