آشنایی با پارک ملی لار – تهران

پارک ملی لار با 27789 هکتار مساحت در دامنه غربی قله دماوند در استان‌های مازندران و تهران قرار دارد و نمونه‌ای شاخص از زیستگاه‌های کوهستانی به شمار می‌آید

این پارک از دو اقلیم ارتفاعات فوقانی و مرطوب و سرد تشکیل شده‌است که بارش زیادی را به‌صورت برف ایجاد می‌کند و به دلیل آنکه دارای ویژگی‌های خاص و گونه‌های متنوع گیاهی و جانوری است، تحت حفاظت قرار گرفته‌است. وجود ماهی قزل‌آلای خال قرمز که از نادرترین گونه‌های آبزی جهان می‌باشد اهمیت این مجموعه را دو چندان کرده‌است.

در سال ۱۳۵۹ با اتمام ساخت سد لار در پارک ملی لار قسمت اعظم اراضی و مراتع دره لار در محدوده آبی دریاچه سد قرار گرفت که از مرتفع‌ترین دریاچه‌های انسان ساز می‌باشد.

چرای بی‌رویه و مفرط دام طی سال‌های گذشته، ایجاد راه‌های ارتباطی بدون بررسی و ارزیابی و فعالیت‌های دیگر بدون در نظر گرفتن ظرفیت موجود موجب آلودگی محیط، تخریب مراتع و فرسایش خاک و گاه خسارات جبران ناپذیری شده‌است.

راه‌های اصلی ورود به پارک ملی لار از مسیر جاده تهران – آمل پس از ورود به پلور از طریق سه راهی لار که به پست ورودی واحد محیط زیست دلیچای می‌رسد بوده، و از طریق جاجرود یا گلندرک می‌توان وارد جاده سد لار شد و پس از گذشتن از گردنه ایرا به ورودی محیط بانی قوش خانه و سپس کمر دشت رسید.

پوشش گیاهی منطقه از تیپ علفزار مشتمل بر گندمیان پایا و بوته زارها و پوشش‌های آلپی تشکیل شده و گیاهان دارویی صنعتی و غذایی دره لار نیز متنوع و دارای معروفیت و سابقه طولانی است که می‌توان از والک، گلپر، چای کوهی، گل گاوزبان، شیرین بیان، کاسنی، آویشن، پیازک، موسیر، باریجه و قارچ نام برد.

به علت موقعیت ویژه کوهستانی و آب منطقه در فصول مختلف سال پرندگان مهاجر و بومی چون کبک و کبک دری، باکلان، حواصیل سفید و خاکستری، انواع عقاب و از پستانداران می‌توان قوچ و میش البرز مرکزی، کل و بز، پلنگ، گرگ، خرس، گراز، شغال و روباه را نام برد که به علت زیستگاه‌های مناسب از رشد خوبی برخوردارند، برخی از خزندگان، دوزیستان و آبزیان پارک ملی لار نیز عبارت‌اند از افعی دماوند، افعی البرزی، یله‌مار، بزمجه، مارمولک، قورباغه و آبزی معروف منطقه نیز ماهی قزل‌آلای خال قرمز می‌باشد.

رودخانه لار که به دریاچه پشت سد لار در این پارک منتهی می‌شود یکی از منابع تأمین‌کننده آب آشامیدنی شهر تهران به شمار می‌آید. رودهای پر آب این پارک، زیستگاه ماهی قزل‌آلای خال قرمز یکی از نادرترین گونه‌های ماهی است.

بخش کوهستانی پارک از تنوع گیاهی چندانی برخوردار نیست. پوشش گیاهی در بخش دامنه‌ای منطقه بیشتر از گونه‌های گون، زنبق وحشی، شقایق، زبان‌طلا، کاسنی، آویشن، باریجه، والک، استبرق، چای کوهی، انواع آلاله‌ها و گندمیان، موسیر و سریش تشکیل شده است. ارس، تنها گونه درختی این پارک است.

159 گونه جانوری در این پارک شناسایی شده‌اند که برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از: بز، پازن، قوچ و میش، پلنگ، سیاه گوش، خرس قهوه‌ای، گرگ، عقاب‌طلایی و کرکس.

این پارک هرچند یکی از زیستگاه‌های تابستان گذران برای اکثر گونه‌های حیات‌وحش به شمار می‌آید و به دلیل همجواری با پایتخت از آن به عنوان یکی از ریه‌های تنفسی تهران یاد می‌شود، توسعه ناپایدار طبیعت بکر آن را با تهدید جدی مواجه ساخته است.

طرح احداث جاده در این پارک ملی یکی از طرح‌های جنجالی بود که با مخالفت شدید طرفداران محیط زیست مواجه شد.

منبع:همشهری

آشنایی با پارک ملی خبر – کرمان

 پارک ملی خبر (Khabr) با وسعتی حدود ۱۵۰هزار هکتار یکی از بزرگترین پارک‌های ملی ایران است و در استان کرمان قرار دارد

این پارک در فاصله ۶۰ کیلومتری جنوب شهر بافت قرار دارد و در سال 1379 از سوی سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان پارک ملی معرفی شد. پارک ملی خبر یازدهمین منطقه‌ای است که در ایران عنوان پارک ملی را به خود اختصاص داده است.

پارک خبر دارای پوشش گیاهی غنی بوده و گونه‌های جانوری کاراکال، گرگ، جبیر، کل و بز، قوچ و میش، مانندپلنگ، یوزپلنگ، و پرندگانی مانند هوبره، دراج، کبک، تیهو، عقاب طلایی، سارگپه پا بلند و تعداد زیادی از پرندگان آوازه خوان را در خود جای داده است. پناهگاه حیات وحش روچون نیز با 000/50 هکتار وسعت در جوار این پارک قرار گرفته است.

سه نوع آب و هوای سردسیر، معتدل و گرمسیری در پارک موجب تشکیل سیستم های اکولوژیک مختلف شده و زیستگاه‌های متفاوت، چشم اندازهای دیدنی و گونه‌های گیاهی و جانوری فراوانی را در منطقه بوجود آورده است.

پس از بررسی‌های انجام شده در سال ۱۳۵۴، منطقه خبر و روچون، در لیست پناهگاه و مناطق حفاظت شده کشور ثبت و در سال ۱۳۷۸ بخش اعظم آن تحت عنوان پارک ملی خبر به تصویب شورای عالی محیط زیست رسید.

گروهی از گور ایران نیز تا سال ۱۳۴۱ در دق علیجان زندگی می‌کرده که از آن سال به بعد این حیوان در منطقه دیده نشده است.

بخش اعظم این منطقه به وسیله کوه‌ها پوشیده شده، اما پراکندگی این ارتفاعات در تمامی سطح پناهگاه یکسان نیست. به جز کوه بزرگ و کوچک خبر که در شمال غربی پناهگاه به صورت منفرد دیده می‌شود، دیگر کوه‌های مرتفع موجود در پناهگاه، به صورت رشته کوهی از شمال شرقی تا جنوب غربی پناهگاه کشیده شده است.

دو قله اصلی چاه برف و برج شوم از دیگر جلوه های طبیعی این منطقه است. همچنین غار شب پره که در کوه خبر واقع شده و شبیه تالار بزرگی با ۴۰ متر ارتفاع و ۲۰ متر پهنا است که دیوار ه‌ای صیقلی بر پیشانی آن مشاهده می‌شود.

در این پناهگاه دشت‌های مختلفی نظیر: دشت مرکزی، دق علیجان، دشت میل زنگی و … وجود دارد که زیستگاه‌های مناسبی برای انواعی از جانوران می‌باشد.

به دلیل کمبود ریزش‌های جوی، میزان آبهای سطحی منطقه بسیار ناچیز است و به جز ایامی که در اثر بارندگی شدید مسیل‌ها آبدار می‌گردند، بقیه مواقع سال اکثر مسیل‌ها خشک و بی آب بوده و ساکنان منطقه همچنین وحوش و دامها، نیاز خود را از آب‌های زیرزمینی تأمین می‌کنند.

چشمه‌ها، رودخانه‌ها، چاه‌ها، قنوات و ریزآب‌های موقت و فصلی از منابع آبی این منطقه به شمار می‌آیند.

منبع:همشهری

آشنایی با پارک ملی کویر – سمنان

پارک ملی کویر در حدود 50 کیلومتری جنوب شرقی تهران و در استان سمنان قرار دارد

این پارک در واقع نمایشگاهی طبیعی از وحوش کمیاب بیابانی و کویری از جمله؛ کل و بز، قوچ و میش وحشی، گربه شنی، جبیر، یوزپلنگ ایرانی و جوامع گیاهی متنوع است.

پارک ملی کویر شبه جزیره‌ای است که بین دریاچه نمک، کویر ریگ، کویر مرکزی و کویر گرمسار محصور شده و نمونه بارزی از بیابان‌ها و استپ‌های کم آب ایران به شمار می‌آید.

این منطقه در سطح کره زمین یکی از چند نقاطی است که به عنوان ذخیره‌گاه کره زمین باید مورد حفاظت قرار گیرد. در سال ۱۳۴۳ این منطقه توسط کانون شکار ایران با مساحت ۶۰۹ هزار و ۴۳۸ هکتار حفاظت شده، اعلام شد و در سال ۱۳۵۵ به پارک ملی تبدیل شد و در سال ۵۷ شورای عالی محیط زیست با آزاد اعلام کردن قسمت‌های جنوبی، آبریزهای کوه سرخ و آبریزهای جنوبی کوه سفید آب را جزو پارک ملی اعلام کرد و مساحت پارک به ۶۷۰ هزار هکتار رسید.

در سال ۶۱ با توجه به شرایط اقتصادی، اجتماعی و امکانات و توانایی‌های حفاظتی به دو قسمت پارک ملی به وسعت ۴۲۰ هزار هکتار شامل منطقه سیاه کوه، نخجیر، سفید آب و کلیه ارتفاعات و تپه ماهورها و دشت‌های مجاور آن و منطقه حفاظت شده کویر به مساحت ۲۵۰ هزار هکتار شامل دشت‌های مکوش، سیاه پرده، پرده زرد و ارتفاعات دوازده امام و نره خرکوه تقسیم شد و تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان قرار گرفت.

پارک ملی و منطقه حفاظت شده کویر مرکزی در غرب کویر مرکزی ایران و شرق دریاچه نمک و قم رود در استان قم، پیشوا و دهستان ارادان و قشلاق بزرگ گرمسار و شمال دهستان ابوزیدآباد کاشان قرار دارد که در محدوده استان‌های تهران، قم، سمنان و اصفهان واقع شده است.

پارک ملی کویر دارای اقلیم خشک و بیابانی است و بیشتر بارندگی آن در ماه‌های آبان تا اردیبهشت ماه صورت می‌گیرد. متوسط میزان سالیانه باران در منطقه ۱۵۰ میلی متر است. معمولاً گرمای شدید از اوایل خرداد تا پایان مهر در منطقه ادامه دارد.

پارک ملی کویر، تنها پارک ملی در ایران است که به گفته سازمان محیط زیست در آن هیچگونه سکونتگاه انسانی، معدنی و پروانه چرای دام وجود ندارد.

پارک ملی کویر در گذشته یکی از بهترین زیستگاه‌های گورخر ایرانی بود ولی اکنون نسل آن از میان رفته و از اوایل دههٔ ۱۳۶۰ هیچ گورخری در این منطقه مشاهده نشده‌است.

یوزپلنگ آسیایی دیگر حیوانی ا‌ست که نسل آن در این منطقه با خطر جدی روبروست. در سال ۱۳۸۸ دوربین‌های تله‌ای پروژه حفاظت از یوز در دو نوبت ۸ قطعه عکس از ۳ یوز را در این منطقه ثبت کردند. این اولین مشاهده یوز در این منطقه پس از سال ۱۳۸۱ بود. همین دوربین‌ها تصاویری از پستاندارانی چون پلنگ، کفتار راه‌راه، کاراکال، گرگ، روباه، شغال، گوسفند وحشی و بز کوهی را نیز ثبت کردند.

از دیگر حیوانات موجود در منطقه می‌توان به جبیر، غزال ایرانی، انواع عقاب، جرد، انواع مار، انواع شاهین، عقاب طلایی، لاشخور، گربه شنی، کبک، تیهو، فلامینگو، آنقوت، سمور سنگی، جوجه تیغی و روباه شنی اشاره کرد.

همچنین ازآبشخورهای این منطقه می‌توان به چشمه سفیدآب در نزدیکی محیط بانی سفید آب، چشمه آبشار نمکی در نزدیکی ملک آباد و چشمه سیاه کوه در نزدیکی محیط بانی سیاه کوه اشاره کرد.

پوشش گیاهی پارک ملی کویر عبارت است از: درمنه،‌ شیرخشت،‌ گون،‌ گرگ تیغ، ‌خنجک،‌ افدرا،‌ اشنان، قیچ،‌ اسفند،‌ تاغ،‌ پرند، ‌جارو،‌ خارشتر،‌ اسکنبیل، انواع گرامینه، نی، ‌سازو، ‌علف شور، ‌گز،‌ جگن، ‌آتریپلکس.

منبع:همشهری

آشنایی با پارک ملی بمو – فارس

 پارک ملی بمو از جمله پارک‌های ملی کشورمان است و در استان فارس قرار دارد

این پارک در شمال شهر شیراز، به مساحت تقریبی 40 هزار متر مربع قرار گرفته و نام آن از کوه بمو که در مجاورت آن قرار دارد، گرفته شده است.

این پارک پوشش گیاهی خاصی دارد و حیوانات نادری هم در آن زندگی می‌‏کنند. در پارک بمو حیواناتی مانند آهو، قوچ، بز و میش، روباه، کبک و تیهو و انواع گربه‌‌سانان زندگی می‌‏کنند.

تنوع گونه‏‌های جانوری باعث شده شکارچی‏‌ها به طور غیرقانونی وارد بمو شوند و به شکار حیوانات بپردازند.

آسمان بمو هیچگاه خالی از پرندگان نیست، ۵۵ نوع پرنده در این پارک آمارگیری شده که ۲۶ گونه بومی منطقه است که سراسر سال در این منطقه دیده می‌شوند. از جمله عقاب طلایی، هما، کرکس، دال، کبک، تیهو، کوکر سفید، سینه سیاه و … .

مأموران محافظت از پارک شبانه ‏روز مراقب هستند که این اتفاق نیفتد و از تعداد حیوانات منطقه کم نشود؛ به ویژه که تعداد آهوها در بمو از ۱۵۰ رأس در سال 1389 به ۲۱۵ رأس افزایش پیدا کرده است؛ خبر بسیار خوبی که باعث شادمانی دوستداران محیط‌ ‏زیست و حیوانات شده است.

در پارک ملی بمو چشمه‌های فراوانی با پراکندگی مناسب روان است از آب برخی از چشمه‌ها در گذشته در کشاورزی استفاده می‌شده است.

میزان بارندگی این منطقه حدود ۴۰۰ میلی متر و زمستان‌ها این نواحی تا حدی سرد و معدل حرارت حداقل در قسمتی از سال از سه درجه کمتر است و تابستان درجه گرمایش به ۳۴ درجه می‌رسد.

بهار پارک بمو از اواخر زمستان اغاز و گل‌ها و گیاهان آن از جمله گل‌های اشک یا لاله واژگون گلسنگ‌های صخره چسب زرد و پامچال در آن پدیدار می‌شود.

منبع:همشهری

آشنایی با پارک ملی بوجاق – گیلان

پارک ملی بوجاق در استان گیلان و در شمال شرقی شهرستان رشت قرار دارد

پارک ملی بوجاق با مساحتی بالغ بر3250 هکتار اولین بار در سال 1377 با عنوان منطقه شکار ممنوع تحت حفاظت قرارگرفت و در سال 1381 طی مصوبه‌ای به مجموعه پارک‌های ملی کشور پیوست.

پارک ملی بوجاق که لاگون کیاشهر را به عنوان تالاب بین‌المللی به مجامع جهانی معرفی کرده و دلتای رودخانه سفیدرود را در خود جای داده است، یکی از زیستگاه‌های مهم پرندگان و آبزیان می‌باشد.

از گونه‌های شاخص جانوری این منطقه می‌توان از رود کر و شنگر انواع پرندگان اردک سرحنایی و قوی گنگ، خزندگان و دوزیستان و ماهیان (ماهی سفید و کپور) نام برد. از گونه‌های گیاهی نیز می‌توان به آزولا ‌آلاله، نیلوفر آبی، توسکا، آقسطی اشاره کرد.

پارک ملى بوجاق پناهگاه امن و محیطى طبیعى براى زندگى 239 گونه پرنده مهاجر است که همه ساله با شروع فصل پائیز از نقاط مختلف دنیا ‌به این منطقه مهاجرت کرده و جشنواره زیبای پائیزی را از گونه‌های نادر پرندگان برای گردشگران ترسیم می‌کنند.

روند مهاجرت پرندگان به این زیستگاه طى سال‌هاى اخیر افزایش یافته به گونه‌اى که در این منطقه در زمستان‌ها فرود صدها هزار قطعه پرنده مهاجر از گونه‌هاى مختلف قو، درنا، غاز، گیلار، چنگر، فلامینگو، پرستوى دریایى و انواع پرندگان آبزى و کنارآبزى قابل مشاهده است.

بخشی از تالاب بوجاق به علت اهمیت زیستگاهی به ویژه برای پرندگان مهاجر آبزی در سال 1354 به عنوان «لاگون کیاشهر» در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر به ثبت رسید.

این تالاب تا سال 1369 از دو بخش شرق و غربی تشکیل شده بود که حد فاصل بین دو بخش رودخانه سفیدرود جریان داشت و طغیان‌های پی در پی و سیلاب‌های متعدد سبب انحراف رودخانه شد.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، این تالاب به عنوان تالاب 22 بهمن نامگذاری شد. در سال 1377 منطقه بوجاق به مدت 5 سال با مساحت 800 هکتار و با تصویب شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام شد.

این منطقه از طریق جاده‌های حسن رود به زیباکنار، لشت نشاء به زیباکنار و نیز از طریق جاده خاکی زیباکنار هم که در جوار رودخانه اشمک قرار دارد و مسیرهای خاکی متعدد دیگر قابل دسترسی برای بازدیدکنندگان و محققان می‌باشد.

تالاب بوجاق علاوه بر میزبانى گونه‌هاى مختلف پرنده، زیستگاه بیش از ۵۰ گونه ماهى و آبزیان بومى و مهاجر است و از معدود زیستگاه‌هاى فک خزرى؛ تنها پستاندار دریاى خزر است.

پارک ملى خشکى – دریایى بوجاق پس از تالاب بین المللى انزلى و امیرکلایه لاهیجان یکى دیگر از عرصه‌هاى مهم تالابى و طبیعى استان گیلان به شمار می‌آید.

این محیط طبیعى که در بخش بندر کیاشهر، در 2۰ کیلومترى آستانه اشرفیه در شرق استان گیلان واقع شده است، از نظر کارشناسان و دست اندرکاران علوم طبیعى به دلیل برخوردارى از جاذبه‌هاى گردشگرى و زیست محیطى از عرصه‌هاى طبیعى منحصر به فرد کشور محسوب مى‌شود.

پارک ملی بوجاق با سه هزار و ۲۵۰ هکتار وسعت، تنها پارک ملى خشکى – دریایى ثبت شده در کشور است که از جنوب به بخش‌هاى بندر کیاشهر و زیباکنار، از غرب به رودخانه اوشمک، از شرق به ایستگاه رادیویى امیرکیاسر و از شمال به عمق شش مترى دریاى خزر در منطقه کیاشهر محدود شده است.

پارک ملى بوجاق که به عنوان پارک ملى خشکى دریایى به ثبت رسید در گذشته تنها به منطقه‌اى شکار ممنوع محدود مى‌شد و اکنون به عنوان یکى از مناطق مهم علمى، تحقیقاتى و تفریحى کشور و استان گیلان مطرح است که در صورت سرمایه‌گذارى‌هاى صحیح و ایجاد زیرساخت‌هاى مناسب، زمینه بهره‌ورى از قابلیت‌هاى فراوان این عرصه طبیعى فراهم خواهد شد.

این پارک ملی به لحاظ خشکی و دریایی بودن در نوع خود بی نظیر و منحصر به فرد است و به دلیل ویژگی خشکی و دریایی پرندگان گوناگونی را به سمت خود می‌کشد.

عبور رودخانه سفیدرود از این پارک و قرار گرفتن در حاشیه دریایی خزر، وجود آبندان‌های مختلف در حوزه پارک ملی بوجاق، هوایی معتدل و برنامه‌های حفاظتی محیط زیست پارک ملی خشکی دریایی کیاشهر به محل مناسبی برای زمستان‌گذارانی پرندگان مهاجر تبدیل کرده است.

این پارک به دلیل اکوسیستم وسیع، پرنده‌های آبزی، کنارآبزی و خشک‌زی را در خود جای داده که این امر موجب حضور گردشگران علاقمند به طبیعت در پارک بوجاق و باعث رونق اکوتوریسم گردشگری طبیعی در این منطقه شده است.

پارک ملی بوجاق، سایت مهم پرنده‌ نگری کشور معرفی شده و طبق سرشماری‌های انجام شده بیش از 239 گونه پرنده در این منطقه شناسایی شده است.

منبع:همشهری

آشنایی با مسجد نصیرالملک – فارس

 مسجد نصیرالملک از مساجد معروف شیراز است که در محله گودعربان و خیابان لطفعلی خان زند و در نزدیکی مسجد شاه چراغ قرار دارد

این مسجد که از جمله بناهای دیدنی دوران قاجار در شهر شیراز و استان فارس است در سال ۱۲۹۳ قمری توسط حسنعلی نصیرالملک ساخته شد.

مدت ساخت آن حدود ۱۲ سال و از سال ۱۲۹۳ تا ۱۳۰۵ شمسی به طول انجامیده است. مرمت، حفظ و نگهداری این بنای باشکوه و ارزشمند با رعایت استانداردهای بین‌المللی مرمت آثار تاریخی از سال‏ها پیش آغاز شده است.

این مسجد دارای حیاط وسیع است که حوض بزرگ در وسط آن می‌باشد. در سمت شمال حیاط طاق مروارید، در سمت شرق شبستان با هفت ستون سنگی، در سمت جنوب دو گلدسته زیبا و در سمت غرب شبستان اصلی قرار دارد که دارای دریچه‌های با شیشه های رنگی است.

مسجد نصیر الملک از نظر کاشیکاری و مقرنس کاری از زیباترین مساجد ایران است. مسجد دارای صحن وسیعی می باشد که در سمت شمال آن قرار دارد. در ورودی دارای طاق نمایی بزرگ است٬ که سقف آن با کاشی‌های رنگارنگ مزین گشته است.

مسجد دارای دو شبستان شرقی و غربی است. شبستان غربی که پوشش آجری دارد و بیشتر روی آن کار شده و زیباتر است٬ طاق این شبستان روی ستون‌ها سنگی و با طرح مارپیچ روی آن در دو ردیف شش‏تایی و به تعداد 12 عدد به نیت 12 امام قرار گرفته است.

این شبستان دارای 7 درگاه است که آن را با 7 در چوبی با شیشه‌های رنگارنگ به صحن مسجد مرتبط می‌کند. سنگتراشی و تزیین این شبستان الهام گرفته شده از مسجد وکیل شیراز است. طاق و دیوارهای این شبستان با کاشی کاری‌های زیبا تزیین شده است.

کف آن با کاشی‌های فیروزه‌ای و سقف آن با نقش گل و بوته و آیات قرآنی مزین گشته است. این شبستان در واقع شبستان تابستانه محسوب می‌شود.

مسجد دارای دو ایوان شمالی و جنوبی است که شبیه هم نیستند و ایوان شمالی زیباتر از ایوان جنوبی است. ایوان شمالی دارای 3 نیم طاق در 3 طرف است و از سمت چهارم به صحن راه دارد.

این ایوان داری ۴ غرفه است و سقف میانی آن با مقرنس کاری و کاسه سازی پنج کاسه مزین شده است.ایوان جنوبی نیز دارای 2 گلدسته است و در حیاط آن نیز حوضی مستطیل شکل و سنگی با فواره وجود دارد.

در سمت شمالی مسجد طاق نمایی به نام طاق مروارید وجود دارد که تمام سقف داخل و بیرون آن کاشی کاری رنگارنگ شده است و روی آن آیات قرآنی نوشته شده است. در دو طرف این طاق‌نما 2 طاق کوچکتر نیز وجود دارد.

در سمت جنوب نیز طاقی وجود دارد که ارتفاعش کمتر از طاق مروارید است و تمام سطح بیرونی و داخلی آن کاشی‏کاری شده و سقف آن نیز مانند طاق شمالی مقرنس‏کاری شده است.

روی آن نیز دو گلدسته وجود دارد که در ورودی این دو گلدسته دو طاق نمای کوچکتر در دو طرف طاق اصلی وجود دارد.

مسجد نصیرالملک در سال 1358 توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره 396 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع:همشهری

آشنایی با مسجد متحرک – آلمان

ایده اصلی ساخت مسجد متحرک از سوی گروهی از جوانان مسلمان شهر بروهل نزدیک کلن بوده، آنها می خواستند بعد از 11 سپتامبر تمامی واقعیت اسلام را به جهانیان معرفی کنند.

حی علی الصلوه … حی علی …
طنین صدای اذانی که از بلندگوی تریلی در حال حرکت به گوش می‌رسید به‌رغم حیرت و شگفتی مردم خیابان آرامش خاصی را در هیاهوی شهر شلوغ هانوور حکمفرما می‌کرد.

برای مردم کشورهای اروپایی مشاهده گروه‌های مختلف کولی‌های سرگردان که با به دوش کشیدن باروبنه زندگی و اجرای نمایش در شهرهای متنوع به امرار معاش می‌پردازند چندان خالی از تعجب نیست که حالا عده‌ای از مسلمانان نه به قصد کسب درآمد بلکه فقط با نیت برآوردن ندای پروردگار، عبادتگاه خود را بر دوش زده و همانند پیک‌های مذهبی با عبور از شهرها و محله‌های مختلف کشور آلمان مردمان را به سوی اسلام فرامی‌خوانند.

مسجد متحرک مسلمانان کشور آلمان یکی از اقدامات برجسته‌ای است که طی هفته‌های گذشته باعث جلب نظر عده فراوانی از مردم این کشور و حتی جهانیان شد. گنبد فیروزه‌ای و هلال طلایی رنگ بر فراز آن با تابش نور خورشید چنان مسحورکننده است که بی‌اختیار نگاه هر مسلمان و غیرمسلمانی را به سوی خود می‌کشاند.

مناره‌های دو طرف گنبد مسجد، طاق‌های آن با نقش و نگارهای اسلامی و خطوط اسلیمی و ایوان جلوی درگاه هیچ چیزی کم از یک مسجد واقعی ندارند. صحن مسجد با ستون‌های برافراشته و معماری خاص اماکن مذهبی اسلامی بر زیبایی خیره‌کننده آن می‌افزاید. با ورود به هر شهر گنبد و مناره‌های 8 متری آن با کمک تجهیزات پیشرفته‌ای که بر یدک‌کش آن سوار است سربرمی‌آورند و نمای زیبای یک مسجد را به سرعت پیش روی عابران پدیدار می‌کنند.

فضای داخلی این مسجد سیار از نمای بیرونی آن جالب‌تر است. برخلاف دیگر مساجد اینجا مکانی برای نمازگزاردن و وضع خطابه و سخنرانی نیست. کامپیوترهای مستقر در داخل اتاقک این مسجد در هر لحظه جوابگوی سوالات عده بسیاری از مراجعه‌کنندگان خواهد بود. تمامی دیوارهای این اتاق با انبوهی از آیات و احادیث الهی پوشیده شده‌اند که همگی با مضامینی خاص سعی در رفع ابهامات موجود درباره مسایل مختلف مسلمانان دارند.

نور و فضای روحانی خاصی که مطابق ظرافت‌های ویژه روحیه مسلمانان است محیط آرامش‌بخشی را برای بازدیدکنندگان به خصوص افراد غیرمسلمان به وجود می‌آورد.

آیات و روایات بسیاری که هر یک با خطوط خاص اسلامی نقش شده‌اند بیشتر به‌بیان مسائلی توجه دارند که طی سال‌های اخیر و به خصوص پس از واقعه 11 سپتامبر 2001 به عنوان دستاویزی جهت سرکوب مسلمانان از سوی غربیان به کار گرفته می‌شوند. «قرآن کریم می‌گوید که هر زن و مردی در پیشگاه خداوند با هم برابر هستند.

در بسیاری از سرزمین‌های اسلامی با زنان رفتار درستی انجام نمی‌شود که این نوع برخوردها باعث شده است که افراد غیرمسلمان آن را به تعلیمات اسلامی نسبت دهند در صورتی که اصلا چنین نیست.

این مسائل بیشتر به سنن و آداب و رسوم مردم هر منطقه بستگی دارد که حتی در دوران پیش از ظهور اسلام نیز می‌توان آنها را مشاهده کرد.»

ارکان کوری مسلمان اهل ترکیه که سال‌های بسیاری را در آلمان به سر برده است هم‌اکنون مسوول هماهنگی و مدیریت این مسجد متحرک است. او که از نحوه برخورد و قضاوت مردم اروپا با مسلمانان بسیار ناراضی است در گفت‌وگو با روزنامه اشپیگل می‌گوید: «چرا مردم فکر می‌کنند که اسلام مسلمانان را تشویق به جنگ می‌کند؟! معنای جهاد در دین ما یک همکاری گروهی برای انجام هر عمل خیر است که متاسفانه به دلیل تفاسیر نادرستی که از آن شده به عنوان «جنگ مقدس یاد می‌شود.»

مسجد متحرک آلمان در تابستان امسال با اعتباری در حدود 25 هزار یورو  فعالیت خود را آغاز کرده و با عبور از شهری به شهری دیگر در سرتاسر آلمان به گسترش و ترویج تعالیم اسلامی می‌پردازد.

هم‌اکنون گروه «ملی گروس» که بزرگ‌ترین انجمن اسلامی کشور آلمان به شمار می‌آید هدایت این مسجد 13 متری را در شهرهای این کشور به عهده دارد. «اول فقط می‌خواستیم که پایگاهی داشته باشیم که بعد از 11 سپتامبر تمامی واقعیت اسلام را به جهانیان معرفی کنیم اما بعد متوجه شدیم که فقط عده کمی از مردم به پایگاه مراجعه می‌کنند و هیچ رویکردی در میان مردم غیرمسلمان نداریم. به همین دلیل تصمیم گرفتیم این فعالیت را در دیدار رودررو با مردم و تبادل‌نظر با آنها در پیش بگیریم.»

مسجد متحرک آلمان جای امنی است که در آن هیچ جنگی، خشونتی و هیچ 11 سپتامبری وجود ندارد. در آن فقط روح تعالیم اسلامی‌ است که در جریان دارد.

منبع:همشهری

آشنایی با مسجد جامع تاریخی نیمور – مرکزی

مسجد جامع تاریخی نیمور یا مسجد حاج عبدالمحمد نیم‌وری که به مسجد جمعه نیز معروف است، در کنار میدان پاچنار که میدان مرکزی بافت قدیم این شهر است واقع شده و قبلا یک آب انبار و حمام قدیمی نیز در نزدیکی آن قرار داشته است.

شهر تاریخی نیموَر یا نیمه‌ور در جنوب‌شرقی استان مرکزی و در بخش مرکزی شهرستان محلات قرار دارد.

نیمور در ۲۵۰ کیلومتری جنوب تهران و مابین راه مواصلاتی شهرهای دلیجان و محلات قرار گرفته و قدمت آن به دوران ساسانیان و اشکانیان باز می‌گردد.

مسجد جامع تاریخی شهر نیمور ثروت گران‌بهای به جا مانده از قرون گذشته است، که گواه بارز تداوم، حفظ اصول کلی، جوهره معماری دوره‌های گذشته و جان‌مایه آن حکمت و فلسفه الهی اسلام است.

مسجد جامع نیمور یکی از زیباترین آثار مذهبی به جای مانده است که معماران آن با استفاده از مصالح خشت و گل، خوش‌منظره‌‌ترین بناهای تاریخی این شهر را ایجاد کرده‌اند.

این مسجد دارای ستون‌ها و صحن اصلی به شکل مکعب مستطیل است. سقف مسجد نیز دارای 9 گنبد و 19 گنبدک است و دیواره جنوبی آن دارای 2 پشت بام به شکل قائم‌الزاویه می‌باشد. گنبدهای نیمکره و بزرگتر روی ستون‌ها قرار گرفته‌اند و گنبدک‌ها روی ستون‌های کناری.

4 ستون‌ مرکزی و 26 ستون کناری، فضای بسیار دل ‌انگیزی را بوجود آورده که این خود محصول نظم بخشیدن فضاها و هماهنگ کردن عناصری است که در فضای مسجد دیده می‌شود. دور تا دور فضای داخلی مسجد به غیر از 3 ورودی اصلی، دارای طاق‌نماهایی است.

دو راه پله در انتهای ورودی کناری (شرقی – غربی) تعبیه شده که از آنها می‌توان به طاق‌نماها و پشت بام دسترسی داشت.

این مسجد از طرفین خود و در جوار طاق نماها راهروهایی جدا از هم دارد، که در آن پنجره‌‌هایی ایجاد شده و کار تهویه و نوردهی فضای عمومی مسجد را انجام می‌دهد.

مسجد جامع نیمور، دارای کتیبه‌های قرآنی است که روی دیواره‌ها و ستون‌ها قرار گرفته‌اند. همچنین گچبری‌های زیبایی بر دیوارهای این مسجد نقش بسته ‌است.

قطعه سنگ نوشته‌‌ای در مسجد قرار دارد، که با توجه به آن می‌توان نام اصلی مسجد را از روی آن استخراج کرد. مرحوم میرزا نیموری، نیمدانگ از قریه حسن آباد، مشروب از نهر نخجیروان را وقف نموده که سه سهم صرف تعمیر و فرش مسجد مرحوم حاجی عبدالمحمد بشود.

نام کامل سازنده این بنا در یکی از کتیبه‌های گچی، علی عبدالمحمد نیموری آمده‌ است.

اطلاعات دقیقی از تاریخ ساخت این بنا در دست نیست. همچنین به دلیل تعمیرات مکرر روی بنا، مسجد جامع حالت سنتی و قدیم خود را از دست داده ‌است.

در همین حال سازمان میراث فرهنگی تاریخ ساخت آن را به دوره قاجار مرتبط می‌داند اما بعضی نیز معتقدند ساخت این بنا به دوران صفویه بر می‌گردد.

مسجد جامع تاریخی نیمور در سال 1384 توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره 13815 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع:همشهری

آشنایی با قلعه جمشیدی – مرکزی

قلعه جمشیدی که به قلعه گبری نیز شهرت دارد، از آثار باستانی شهرستان نیمور است و در نزدیکی محلات در استان مرکزی قرار دارد.

تاریخ نگاران قدمت این بنای باستانی را به زمان پادشاهی جمشید نسبت داده‌اند و مردم این شهر در زمان حمله آزادخان افغان به این منطقه در این قلعه پناه می‌بردند به طوری که نیروهای آزادخان افغانی بعد از مدت‌ها محاصره نتوانستند وارد این قلعه شوند.

این قلعه، دارای خندق و دروازه چوبی مجهز به ابزارهای ضد حریق بوده‌ است و راه‌های پنهانی، آن را به خارج وصل می‌کرده.

بالای دروازه قلعه، تالاری بوده که ۲۰ نفر می‌توانسته‌اند در آنجا تیراندازی کنند. در داخل این قلعه کانال‌های زیر زمینی وجود داشته که به زمین‌های زراعی اطراف شهر منتهی می‌شده‌است.

گفته شده آزادخان افغانی در حمله‌ای که به این شهر داشته، نتوانسته به این قلعه نفوذ کند و مردم این شهر در اینجا سنگر گرفته بودند.

این محاصره مدت‌ها ادامه یافت و هیچ کس قادر به نفوذ به داخل قلعه نشده‌است. اهالی شهر در زمان محاصره به صورت محرمانه از کانال‌های زیر زمینی بیرون رفته و آذوقه به داخل قلعه حمل می‌کرده‌اند.

در داخل این قلعه کانال‌های زیر زمینی وجود داشته که به زمین‌های زراعی اطراف شهر منتهی می‌شده ‌است. بخشی از دیواره جنوبی و شرقی این قلعه که در حال تخریب است، هنوز باقی مانده.

بر خلاف ظاهر معمولی و خرابه قلعه، این بنا، تماشایی‌ترین و جالب‌ترین بنای نیمور به حساب می‌آید.

بیش از یک قرن پیش، ناصرالدین شاه در سفرش به عراق عجم از قلعه جمشیدی به عنوان دو قلعه خیلی محکم یاد کرده است.

در پشت‌بام قلعه و روی دروازه، سنگابی بزرگ بوده است که حدود 20 من شاه، (6 کیلو) آب می‌گرفته و هنگام نیاز لحظه‌ای راه آب آن را باز می‌کردند.

این آب از سنگاب به وسیله تنبوشه‌ای، مخصوص به روی دروازه قلعه پخش و آن را خیس نگاه می‌داشته است.

آنچه که در خاطر مردم نیمور مانده این است که این قلعه بارها نیموری‌ها را از حمله دشمنان و همچنین از تاخت و تاز و غارت یاغیان، در امان نگه داشته است.

منبع:همشهری

آشنایی با قلعه گویجه – آذربایجان‌شرقی

قلعه گویجه در 45 کیلومتری جنوب شرقی مراغه و در کنار رودخانه قوری چای قرار دارد. نام قلعه گویجه برگرفته از سنگ‌های سبزرنگی است که در منطقه وجود دارد

این قلعه از لحاظ ابعاد کوچک است و به دست انسان ساخته نشده است و حاصل توده‌ای  طبیعی می‌باشد و انسان‌ها با استفاده از لاشه سنگ‌ها سوراخ‌ها و راه‌های آن را به بیرون بسته‌اند.

در این قلعه یک در بزرگ ایجاد کرده‌اند که این ورودی بزرگ تونل مانند احتمالا به انواع آغول استفاده می‌شده و در بالای قلعه آب انباری وجود دارد که چشمه‌ای در آن هست که با برداشت آب از آن آب رفته جای گزین می‌شود.

در اطراف قلعه بقایای دیواردورتا دور باقی مانده است و تاریخ بنا نیز از هزاره قبل از میلاد تا اوایل دوران اسلامی تخمین زده شده است.این قلعه در صخره‌های طبیعی ضلع شرقی ارتفاعات کوه‌های گویجه قلعه مراغه واقع شده است و از نادرترین قلعه‌های تاریخی کشور با معماری صخره‌ای محسوب می‌شود.

تمامی گویجه قلعه در دل کوه حجاری شده به طوری که محوطه آن روی صفه‌ای از سنگ قرارگرفته و دارای قسمت‌های مختلف شامل آب انبار،راه پله‌های دسترسی، سکوهای اقامت،دخمه و تالار اصلی است.

این قلعه در دوره‌های مختلف تاریخی به ویژه دوره سلجوقی هنوز کارآئی داشته و بناهائی به آن افزوده شده و گورستانی هم مربوط به دوره سلجوقی در ضلع جنوب شرقی قلعه وجود دارد.

گویجه قلعه در 45 کیلومتری جنوب شرقی مراغه و در دهستان قوری چای، بخش سراجوی این شهرستان واقع شده و در سال 82 با شماره 10471 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

مراغه با حدود 300 اثر تاریخی و تپه‌های باستانی جزء 10 شهرستان تاریخی و فرهنگی کشور محسوب می‌شود که از این تعداد حدود 200 اثر تاریخی این شهرستان در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

منبع:همشهری