بجنورد با وجود اینکه شهر بسیار بزرگی نیست اما در عین حال جاذبه های خاص گردشگری و تاریخی بسیاری دارد، بجنورد مرکز استان خراسان شمالی است.
با جاذبه های گردشگری و تفریحی بجنورد آشنا شوید
بجنورد در مرکز استان خراسان شمالی واقع است با اینکه این شهر چندان وسعت ندارد ولی جاذبه های بسیار دیدنی و خاص از جمله جاذبه های تاریخی و طبیعی در خود جای داده است پس در ادامه این بخش از گردشگری نمناک با ما همراه باشید تا این جاذبه های خاص بجنورد و همچنین تولیدات آن را بشناسید.
آبنبات (شکرپنیر) بجنوردی
تقریبا هشتاد سال از تولید آبنبات بجنورد میگذرد که در این زمان توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده است. بسیاری از ایرانی ها با یکبار چشیدن طعم این آبنبات ها دیگر ترجیح می دهند که چای خود را به جای قند با آبنبات بخورند چرا که این آب نبات ها با یک بار خوردن هر کسی را شیفته خود می کند مواد تشکیل دهنده این آبنبات ها جوهر لیمو ، آب ، شکر و سفیده تخم مرغ می باشد سالها پیش این آب نبات ها به شکل ساده ای عرضه می شد اما امروزه با تنوع بیشتری در شهر بجنورد یافته می شود که هر کدام طعم و مزه خاص و منحصر به فردی را دارد. که از جمله این آب نبات های طعم دار می توان به آبنبات زرشک ، نارگیل ، لیمو ،هل دارچین ، کنجد ، زعفران ، کاکائو و پسته و … اشاره کرد.
گردشگاه دلنشین بابا امان
برای گردشگرانی که از سمت شمالی وارد استان های خراسان می شود با توجه به بابا امان بیشتر شناخته شده است بنابراین حتما درگذر از این شهر سری به این تفرجگاه زیبا می زنند.
یکی از قدیمی ترین گردشگاه های دلنشین و زیبای کشور گردشگاه بابا امان می باشد که مکانی مناسب برای گردشگرانی که قصد عزیمت به مشهد مقدس دارند می باشد. در این تفرجگاه آرامگاهی منسوب به شاهزاده اسماعیل فرزند امام موسی کاظم و معروف امام زاده بابا امان وجود دارد.
برخورداری از 400 هزار اصله درخت همچون درختان اقاقیا ، زردآلو ، چنار ، زالزالک ، بوته های تمشک وحشی و زبان گنجشک زیبایی خواص و بی نظیری به مکان بخشیده است که دیدگان هر بیننده ای را مجذوب خود می کند. جالب است بدانید این پارک شامل درختان قطور چنار چهارصد ساله ، پوشش گیاهی و نیز چشمه هایی می باشد که در اطراف مرکز بابا امان می جوشد و بر زیبایی های خدادادی این مکان اضافه کرده اند.
از مناظر زیبا و دیدنی که در این پارک هر گردشگری را به خود جذب می کند حیات وحش پردیسان به مساحت 250 هکتار در غرب گردشگاه تفریحی بابا امان می باشد که از تنوع گیاهی و جانوری خراسان شمالی برخوردار است.
طبیعت باغ دره
یکی از قسمت های مربوط به شهرستان بجنورد و مناطق بکر این شهر راز و جرگلان می باشد که حدودا در فاصله 10 کیلومتری جاده بین المللی بجنورد-آشخانه در سمت چپ جاده راه فرعی واقع است و طبیعت بسیار زیبا و دست نخورده ای را دارا می باشد.
این دره چنان مناظره جذاب و چشم نوازی در خود جای داده است که دیدگان هر بیننده ای متحیر می شوند. از بوته های خاری که نیم کره ای از گل های صورتی بنفش را روی زمین ساخته تا قارچ های سمی و گاها خوراکی چنان خودنمایی می کنند که انگار شعاع این نیم دایره ها با پرگار اندازه گیری شده است.
در قسمتهای مختلف این دره گیاه های دارویی همچون قله چای آویشن ، کاکوتی ، بادرنجبویه و پونه به چشم می خورد که از خواص دارویی بالایی برخوردار است. ترکیب دره های وسیع و عمیق پر از درختچه های چتری سبز و صخره هایی که با برش های سنگ های بی نظیر هر دیده ای را مجذوب خود می کند ارتفاع چیزی است که در این طبیعت سبز مخملی یکدست و هماهنگ ای شکل گرفته و انسان را محسور می کند.
چینش فوق العاده از لایه های برش خورده و صخره های بسیار بلند و بوته های تمشک و ترشک بخشی از زیبایی های بی مثال این منطقه می باشد که بزرگی و عظمت خالق را منعکس می کند. بنابراین پیشنهاد می کنیم دیدن این طبیعت زیبا و بی نظیر را در این منطقه از دست ندهید.
عمارت مفخم
یکی دیگر از بناهای قدیمی و تاریخی دوره قاجار شهر بجنورد عمارت مفخم می باشد که زمان ساخت آن به اوایل دهه 1300 هجری قمری برمیگردد که به عنوان محل سکونت خانواده یارمحمدخان شادلو و به دستور خودش بنا شد این عمارت دارای دو تالار بزرگ و 34 اتاق می باشد و نمای اصلی آن که با انواع کاشی کاری معرق ، هفت رنگ ، معقلی و با نقش ها و طرح های حیوانی ،انسانی ، ختایی ، اسلیمی مهندسی مزین شده در سمت جنوب قرار دارد.
مصالحی که در ساخت این بنا به کار رفته است شامل ملات گچ با آجر می باشد هر طبقه از این ساختمان شامل دو ایوان شمالی و جنوبی است که سر تا سر آن به وسیله کاشی های هفت رنگ و خشتی زیبا در اشکال متفاوت در رنگ های صورتی ، بنفش ، زرد ، سبز ، سفید ، سیاه و سرخ کاشی کاری شده و هر ستون مجزا با نقش منحصر به فرد خود تزیین شده است. تصویری از دو فرشته بالدار را در نمای بیرونی ساختمان مشاهده می کنید که نقاشی از پرندگان و گل و گیاه ، چهره های انسانی ، طرح های هندسی سده سیزدهم را به نمایش گذاشته است.
بنای عمارت مفخم در لیست آثار تاریخی با شماره 952 ثبت شده این بعد از این که بازسازی و مرمت شد تبدیل به موزه بزرگ مردم شناسی و باستان شناسی گردید.
تفرجگاه دیدنی بش قارداش
در 7 کیلومتری بجنورد و در ابتدای جاده بجنورد به اسفراین تفرجگاه تاریخی و طبیعی به نام بش قارداش واقع است معنی بش قارداش در زبان ترکی پنج برادر می باشد ، در این محل قبل از اسلام و در زمان ساسانیان و اشکانیان عبادتگاه پیشوایان زرتشتی قرار داشت و به علت اقامت چهار فصل مغ «بزرگان دینی زرتشتی» به چهار مغان مشهور شده است.
نام این مکان برگرفته از داستانی تاریخی است که در میان مردم شهر جریان دارد ، بر اساس این افسانه گفته شده در زمان های قدیم در شهر بجنورد پنج برادر زندگی می کردند که به علت مخالفت با ستمگری حکمرانان مورد تعقیب ماموران قرار داشتند این پنج برادر به اتفاق هم از دست ماموران گریخته و ماموران تا این مکان آنها را تعقیب کردند. ناگهان این پنج برادر از خدا درخواست کمک میکنند در این هنگام در کوه پنج سوراخ ایجاد میشود و پنج برادر سوراخ های ایجاد شده آب گوارایی جاری شد. تا چند سال پیش و قبل از خشکسالی های مکرر تعداد چشمه ها 5 عدد بود که همه ی آن ها دارای آب فراوانی بودند. باید بدانید افراد نا آگاهی نیز هستند که این موضوع را جور دیگر نقل و روایت می کنند این گونه که چون 5 عدد چشمه غار مانند سنگی در این کوه وجود دارد پس به خاطر همین بش قارداش نام گرفته است. آب این چشمه به جهت درمان بیماری های تغذیه ای ،صفرایی و اشکالات کبدی و ناراحتی های دستگاه ادراری از اهمیت بالایی برخوردار است.
تاریخ ثبت این اثر به عنوان یکی از آثار ملی ایران با شماره ثبت 4575 به تاریخ 11 دی 1380 برمیگردد.
بهشت دیدنی خراسان در روستای اسفیدان
ممکن است همین که اسم روستای پلکانی به گوشتان خورد ناخودآگاه ذهنتان به سمت ماسوله گیلان هدایت شود اما جالب است بدانید روستای شگفت انگیز دیگری نیز در خراسان وجود دارد که اگر با آن آشنا شوید حیرت خواهید کرد. این روستا اسفیدان نام دارد و جزو بهترین و خوش آب و هوا ترین مناطق بجنورد محسوب می شود. محل قرارگیری این روستا در بین دره ای سبز می باشد که از هر طرف توسط کوه ها احاطه شده است.
در این روستا خانه ها بر دوش همدیگر و به صورت پلکانی بنا شده اند و همسایه های بالایی از پشت بام همسایه های پایینی به عنوان حیاط استفاده میکنند و محل رفت و آمد عابران می باشد.
در ضلع شمالی این روستا دره عمیقی به نام هینورد به چشم میخورد که چشمه ای زلال از میان صخره های آن جاری شده است. روییدن درخت کهن سالی به نام صندل یکی دیگر از ویژگی های بارز این روستا می باشد که حدود 1200 سال بر عمر بعضی از آنها تخمین زده شده است. جاذبه هایی همچون قلعه ها، بقعه متبرکه امام زاده محمدبن باقر،برج ها،دره و آبشار بهارگاه و غارهای اسفیدان از جمله مکان های بکر و دیدنی منطقه هستند که باعث شده این روستا از هر طرف به بهشت گردشگری خراسان مبدل شود.
آتشکده اسپاخو
از تاریخی ترین بناهای قدیمی استان خراسان شمالی آتشکده اسپاخو می باشد که محل قرار گیری آن در 100 کیلومتری غرب بجنورد و در مجاورت روستای اسپاخو می باشد این آتشکده به دوره ساسانیان تعلق دارد که دربین مردم محلی آن به اسم کلیسا معروف است ولی تا به این حال شواهدی که حضور مسیحیان را در این منطقه ثابت کند وجود ندارد از طرفی شکل مدور محراب ، سوراخ های درون سقف گنبد و آتشدان که روزنه ای برای خارج شدن دود است نشان از آن دارد که این جایگاه آتشکده ای بیش نیست که توسط زرتشتیان باستان بنا شده است.
واژه اسپاخو از واژه “اسپ” و یا “هسپ” برگرفته شده است که واژه ای پهلوی بوده اما در گذر زمان دگرگون شده و به صورت اسب درآمد و آن گونه که نتیجه گیری می شود در گذشته این منطقه محل پرورش اسب ها بوده است.
کوهستانی سبز در کوه بابا موسی
بجنورد از آن دسته شهر هایی است که با وجود اماکن گردشگری زیادی که دارد حتی گزینه هایی برای کوهنوردی شما دارد.کوهی به اسم بابا موسی در 7 کیلومتری شمال شرقی بجنورد واقع است که شامل دو قله با ارتفاعات تقریبا 1500 متری می باشد. با ارتفاع مناسبی که قله های باباموسی دارد در شرایط آب و هوایی مناسب سهل الوصول بوده و قابلیت صعود بهتری دارد. به خاطر همین است که این کوه سالیانه میزبان شمار زیادی از کوهنوردان و گردشگران پیر و جوان ، بزرگ و کوچک و همچنین آماتور و حرفه ای می باشد.
اگر در نظر بگیریم که شرایط جوی مناسب است مدت زمان صعود تا پناهگاه با گام های معمولی از دامنه تقریباً 50 دقیقه و تا قله حدودآ 1 ساعت و 10 دقیقه است. البته باید گفت مدیریت این منطقه بسیار مهم است و مسئولین ذیربط بایستی تمهیدات لازم را اتخاذ کنند چراکه بازدید از این کوه در سال های اخیر منجر شده است که زباله های زیادی در حوالی آن انباشته شده باشد.
آبشار زیبایی بیار در دل کوهستان
با وجود جاری شدن آبشاری شگفت انگیز در میان جنگل های انبوه طبیعت بکر خراسان شمالی کامل تر می شود آبشار خروشان بیار در 43 کیلومتری جاده بجنورد به گرگان شهر آشخانه واقع است و همچین روستای بیار در دو کیلومتری جنوب شرقی آن قرار دارد روستایی که تمامی محبوبیتش را مدیون آبشار زیبای بیار می باشد. این آبشار به قدری زیبا و دل انگیز است که اگر به خراسان سفر کرده باشید و از آن بازدید نکنید بزرگترین شانس زندگیتان را از دست داده اید بنابراین حتماً دیدن این آبشار را در برنامه سفر خود بگنجانید.
ارتفاع این آبشار تقریباً 15 متر بوده و سرچشمه آن از ارتفاعات جنوب روستای بیار می باشد دلپذیر و خنک بودن آب این آبشار به قدری جالب توجه است که هر سال گردشگران بسیار زیادی را به خود اختصاص می دهد مراتع سرسبز و جنگل های زیادی حوالی این آبشار را در بر گرفته و یک منظره ای بسیار شگفت انگیز در بین ارتفاعات کوهستانی خراسان شمالی پدید آورده است.
کوشک باغ علی آباد
در روستای علی آباد و در 3 کیلومتری شمال شرقی بجنورد باغ بسیار بزرگی با درختان قدیمی و کهنسال مشاهده می شود که قدمت طولانی آن را به رخ می کشد بنای تاریخی که در مرکز این باغ واقع است کوشک علی آباد نام دارد. که این بنا به حکمرانان شادلو تعلق داشت و یکی از مهمترین الگوهای باغ ایرانی در خراسان شمالی محسوب می شود معماری ساختمان به طوری طراحی شده است که دارای 4 ورودی می باشد و هر ورودی در یکی از جهت های اصلی قرار دارد طبقه همکف این بنا در نمای کلی دارای یک حوض خانه با سقف گنبدی در مرکز می باشد که شامل دو اتاق در ضلع شرقی و غربی می شود سقف با استفاده از تیرهای چوبی و پایه های آن از سنگ و آجر ساخته شده اند.
این بنا حوض خانه ها و اتاقهای مسکونی را دربر می گرفت که ساکنان از آن استفاده می کردند در بعضی از سپر های تاریخی و قدیمی از این بنا اسم برده شده است به طور مثال چارلزمک گریگور در سفرنامه خود به آن اشاره کرده است. در سفرنامه دوم ناصرالدین شاه نیز به این باغ اشاره شده است و ناصرالدین شاه آن را از کلاه فرنگی یا همان املاک سهام الدوله دانسته است زمانی که حاکم بجنورد سردار مفخم حکمرانی می کرد این کوشک تفرجگاه و مکانی برای شکار و گذراندن وقت حکمرانان بود.
این بنا به باغ تاریخی در سال 1370 و با شماره ثبت 4953 در فهرست آثار ملی قرار گرفت در سال های گذشته مرمت شد.
بند خاکی عبدل آباد
بند خاکی عبدل آباد باغ در شهر حصار گرمخان یکی از توابع شهر بجنورد میباشد در فصل زمستان این سد پر از آب های رودخانه های اطراف می شود و در فصول کم آبی برای استفاده در زمین های کشاورزی به کار می رود همچنین برای پرورش ماهیان گرم ابی نیز استفاده می شود.
امامزاده سلطان سید عباس
در دامنه تپه ماهورهای بجنورد امامزاده ای به نام سلطان سید عباس قرار دارد که محل دفن فرزند امام موسی کاظم می باشد که در دوران حکومت بنی عباس از مدینه به خراسان آمد و در اواخر سده دوم هجری فوت شده است. بنای چهار گوشه ای هسته مرکزی حرم را به وجود آورده است که یک ورودی در بین هر ضلع آن قرار دارد این بنا شامل دو شبستان و دو ایوان تازه ساز می باشد دو برج در گوشه های بنا و در دو طرف ایوان شرقی تشکیل شده است و طرح های طاق نما مانند ای بر روی گردن یا ساقه بنا به وجود آمده و همچنین گنبد با کاشی های زیبا و فیروزه ای در نقش «لا اله الا الله» و به رنگ لاجوردی جلوه داده شده است. کتیبه ای در نمای ایوان اصلی که با کاشی های معرق به شکل آیه های قرآنی در آمده است خودنمایی می کند نام معصوم زاده بین امامزاده معروف اختصاص یافته و محل دفن شهدا و اموات و زیارتگاه مردم شهر بجنورد می باشد.
در حمله مغول این مقبره نابود و ویران شده و در سال 1223 هجری قمری به وسیله فتحعلی شاه قاجار مرمت و به طور کامل در سال 1345 خورشیدی بازسازی شد.
عمارت آیینه خانه مفخم
یکی دیگر از آثار قدیمی و تاریخی دوره قاجار شهر بجنورد بنای تاریخی آیینه خانه می باشد که این بنا در دوره قاجار به همراه دیگر بنا ها از جمله کلاه فرنگی ، عمارت مفخم ، حوض خانه و سردر در باغ بزرگی واقع بوده که مجموعه دارالحکومه مفخم را به وجود آورده است. محل قرار گیری این بنا در انتهای خیابان شریعتی شمالی شهر بجنورد می باشد که با چهار مناره در طرفین ورودی اصلی خودنمایی می کند جالب است بدانید کلمه محمد به دفعات 12 بار به شکل کاشی کاری معقلی روی دومناره نوشته شده است و هم چنین اتاقی با آینه کاری بسیار زیبا در طبقه دوم وجود دارد که اسم این بنا برگرفته از آن اتاق آیینه ای می باشد.
همانطور که پیش از این اشاره شد در دهه 1300 هجری این بنا ساخته شده است باید بدانید این بنا به عنوان فضای دیوانی و اداری برای مراسم تشریفات نظامی و رایزنی من باب مسائل اجتماعی و سیاسی با رجال سیاسی و سران ایل شادلو دوره قاجار و به عمل رساندن دیدارهای رسمی سردار مفخم با رجال سیاسی عهد قاجار مورد استفاده واقع می شد. میرزا مهدی خانشقاقی (ممتحن الدوله) از جمله مهندسین معماری ایرانی می باشد که فارغ التحصیلی خود را از دانشکده معماری پاریس گرفته و طراحی نقشه ساختمانی آیینه خانه بر عهده او بوده است.
آیینه خانه مصادف با عصر نادری در درون باغ بزرگی به اسم دلگشا بنا شد این بنا در پلان مستطیلی شکل و در دو طبقه در ابعاد حدود 11* 18 متر و حدود 10 متر ارتفاع ساخته شده که در نهایت دارای 9 اتاق می باشد. یکی از اتاق هایی که ابعاد ان 8* 3 متر می باشد تالار بزرگی را تشکیل داده است که سقف و تمام دیوارهایش را در طرح های زیبا آینه کاری کرده اند این بنا در لیست آثار ملی کشور با شماره 1167 به ثبت رسیده و از تاریخ 1379 تا به این حال به عنوان موزه نسخ خطی و اسناد به کار گرفته شده است.
حسینیه جاجرمی ها
یکی دیگه بناهای اواخر دوره قاجار بجنورد حسینیه جاجرمی می باشد کتیبه سردر این بنا نشان می دهد که سال ساخت آن به سال 1325 هجری قمری توسط استاد غلامرضا بنا یزدی برمیگردد.
نمونه ای از معماری سنتی از نوع حیاط مرکزی در این بنا ملاحظه می شود که به نوعی معماری درونگرا محسوب می شود که تمامی نورگیری ها و در و پنجره ها به سوی حیاط گشوده می شوند مساحت این بنای مربعی شکل 600 متر مربع می باشد و در ضلع غربی و شرقی از دو طبقه تشکیل شده است. به وسیله یک هشتی ورودی حسینیه به حیاط مرکزی وصل شده که توسط دو سری پلکان در گوشه های شمال شرقی و جنوب غربی به مهتابیهای طبقه فوقانی راه پیدا کرده است. در قسمت ورودی و تمام حجره های طبقه پایین سقف هشتی با قوس کلیل پوشانده شده و طبقه بالا به شکل تیر پوش است.
قسمت هایی از بنا با تزیینات جالب توجه و بی نظیر از جمله گچبری ، کتیبه ها ، آجرکاری و مقرنس کاری ها مزین شده است در بخش فوقانی دیوار ایوان شرقی کتیبه با خط نستعلیق با یک آفریز تزیینی وجود دارد که گزیده ای از ترکیب بند مشهور محتشم کاشانی در مرثیه شهدای کربلا در آن گچبری شده است که متناسب کاربر اصلی بنا به عنوان محل سوگواری و عزاداری سید شهدا می باشد که با شماره 051 11 در 17 مرداد سال 1383 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
خانه بانک ملی
یکی از خانه های دوره پهلوی در بجنورد هانی بانک ملی می باشد که با تلفیقی از معماری اروپایی و سنتی بنا شده است بعضی از ورودی های این بنا و همچنین پنجره ها با قوس کمانی پوشیده شده که و سطح فوقانی آن ها قاب های کاشی کاری شده ای به وجود آورده اند. بسیاری از ویژگی های این بنا از جمله سقف شیروانی معروف به کلاه فرنگی ، پلان بنا ، سرستون ها کورنتی از معماری اروپایی سده های 18 و 19 میلادی اقتباس شده است.
دریاچه سد شیرین دره
در محدوده شهرستان سملقان و مانه و در 65 کیلومتری شمال غربی بجنورد دریاچه به نام سد شیرین دره واقع است که به عنوان یکی از بزرگترین سدهای خراسان شمالی شناخته شده است که برای کنترل و مهار سیلاب ها و تأمین آب آشامیدنی مورد نیاز بر روی رودخانه شیرین دره ساخته شده است و همچنین آب مورد نیاز صنایع و آب لازم برای توسعه کشاورزی و بهبود زمین های پایین دست وظیفه این دریاچه می باشد پروژه ساخت این سد سال 1375 خورشیدی آغاز و در تاریخ فروردین سال 1384 به اتمام رسید. از نظر قایقرانی ، گردشگری ، شنا ، ماهیگیری دریاچه این سد برای گردشگران مکانی بسیار جذاب و دیدنی محسوب می شود.
غار سوله قواق
چشمه جوشانی از دهانه این غار خارج می شود که در اطراف روستای تاریخی اسپاخو از توابع شهرستان بجنورد قرار دارد و از آن دسته غار هایی می باشد که بسیار زیبا و بی بدیل است.
منبع:نمناک
