تورهای گردشگری یا تخریب‌گری؟!
لرستان از لحاظ بحث گردشگری یکی از ۵ استان اول کشور به حساب می‌آید اما در بحث زیرساخت‌ها و مالکیت جاذبه‌های گردشگری چالش‌های زیادی دارد.
در سال‌های اخیر شعار مسئولان لرستانی‌های این بوده که “لرستان از معبر گردشگری به مقصد” تبدیل شود و در این زمینه فعالیت‌های زیادی اجرا شده و مطابق آمارها افزایش ورود گردشگران به استان را به‌دنبال داشته است.
با این حال هنوز هم مشکلاتی در بحث گردشگری وجود دارد و یکی از این موارد تورهایی است که بعضاً به‌طور غیرمجاز وارد این استان می‌شوند و آسیب‌هایی را به دنبال دارد.
بر همین اساس پنجمین دوره سلسله نشست‌های چشم‌انداز صنعت گردشگری در ایران با موضوع “آسیب‌ها و چالش‌های تورهای گردشگری بر مقاصد طبیعت‌گردی لرستان” با مدیریت سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی این استان برگزار شد.
توسعه گردشگری هم می‌تواند مثبت باشد هم منفی
زهرا اسداللهی، استادیار گروه علوم مهندسی محیط زیست و شیلات دانشگاه لرستان در این نشست گفت: گردشگری در قرن ۲۱ و سال ۲۰۲۰ یکی از صنایع رو به رشد در بسیاری از کشورها به شمار می‌رود که اشتغال و درآمدزایی بسیار زیادی را به دنبال دارد که این موضوع در کشور ما نیز صدق می‌کند.
وی ادامه داد: توسعه گردشگری هم می‌تواند مسائل و مشکلات زیادی با خودش به همراه داشته باشد و هم نقاط قوتی دارد.
اسداللهی تصریح کرد: گردشگری اشکال مختلفی دارد و یکی از پرطرفدارترین شکل‌های آن بحث طبیعت‌گردی است که در بستر محیط زیست و طبیعت اتفاق می‌افتد و یکی از شاخص‌های مهم آن بحث اکوتوریسم است.
این استادیار گروه علوم مهندسی محیط زیست و شیلات دانشگاه لرستان افزود: طبیعت‌گردی نیز اشکال مختلفی دارد و با اکوتوریسم بسیار متفاوت است. در طبیعت‌گردی طبیعت به نوعی برای استفاده انسان آماده و تجهیز می‌شود اما در اکوتوریسم این انسان است که خودش را برای حضور صحیح و خردمندانه در طبیعت آماده می‌کند.
جایگاه انسان در بحث اکوسیستم مشخص شود
وی تاکید کرد: تورهای گردشگری همان افرادی هستند که پایشان را به طبیعت می‌گذارند و اگر آموزش صحیح نبینند آسیب‌هایی به‌وجود می‌آورند اما اگر جایگاه انسان در بحث اکوسیستم مشخص شود در واقع آسیب خیلی کمتر خواهد بود، چون باید با آموزش انسان را جزیی از طبیعت محسوب کنیم.
اسداللهی افزود: آسیب وقتی شکل می‌گیرد که انسان خودش را خارج از محدوده طبیعت ببیند و اگر تورهای گردشگردی را به سمت محیط زیست هدایت می‌کنیم قبل از آن باید آموزش‌های لازم در بحث انسان و محیط زیست داده شود، چون اگر انسان خودش را خارج از طبیعت و اکوتوریسم بداند، آسیب‌ها ایجاد می‌شود.
استادیار گروه علوم مهندسی محیط زیست و شیلات دانشگاه لرستان با بیان اینکه رابطه انسان با محیط زیست بحث اصلی گردشگری است، تصریح کرد: اگر ما تورهای گردشگری را به سمت محیط زیست هدایت می‌کنیم پیش از آن باید آموزش کافی در خصوص رابطه انسان با محیط زیست ارائه شود.
هجمه‌ای از ورود تورهای مجاز و غیرمجاز را داریم
حجت‌الله عباسیان، رئیس گروه توسعه گردشگری و بازاریابی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان نیز در این نشست گفت: موضوع بحث ما که آسیب‌ها و چالش‌های تورهای گردشگری بر مقاصد طبیعت‌گردی لرستان است از چند جهت مهم بوده و نیاز به راهکارهای عملی و اجرایی دارد.
وی با تاکید بر اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی گردشگران و جوامع محلی، افزود: لرستان به‌واسطه اینکه در سال‌های اخیر به‌عنوان یک مقصد گردشگری مهم انتخاب می‌شود، هجمه‌ای از ورود تورهای مجاز و غیرمجاز را داریم که با چالش‌هایی همراه است.
لرستان به‌عنوان یک مقصد گردشگری شناخته می‌شود
عباسیان با بیان اینکه برای برخورد با متخلفان اقداماتی انجام شده، تاکید کرد: البته اگر موارد منفی ورود تورها به استان را کنار بگذاریم، این موضوع نشان می‌دهد که خوشبختانه لرستان به‌عنوان یک مقصد گردشگری شناخته می‌شود.
رئیس گروه توسعه گردشگری و بازاریابی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان خاطرنشان کرد: یک زمانی ما می‌خواستیم تورها را مجاب کنیم که به لرستان سفر کنند و با مشکلات زیادی روبرو بودیم اما الان علاوه بر تورهای مجاز که خودشان با می‌آیند تورهای غیرمجاز نیز این کار را انجام می‌دهند که باید این موضوع مدیریت شود.
وی تاکید کرد: خلاً قانونی در عدم مالکیت و تعیین مدیریت جاذبه‌های گردشگری یکی از چالش‌های ماست و به همین علت در برخی مواقع نمی‌توانیم برای مدیریت این مناطق کار خاصی انجام دهیم.
عباسیان با اشاره به آسیب‌های برخی تورهای گردشگری، تصریح کرد: اکوتوریسم دو هدف دارد؛ یکی “حفظ محیط زیست و دیگری کمک به جوامع محلی” ولی متاسفانه خیلی از تورهای ما مزایایی برای افراد بومی ساکن در مناطق گردشگری ندارند و همین باعث ایجاد چالش می‌شود.
افزایش قابل توجه ورود گردشگران به لرستان
امین قاسمی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان نیز در این نشست بیان کرد: بیش از ۵۰۰۰ هزار اثر تاریخی و ۲۲۰ جاذبه طبیعی در استان وجود دارد و همین شرایط از نظر جاذبه‌های طبیعی و گردشگری لرستان را چهارفصل کرده است.
وی با اشاره به ایجاد راه دسترسی برای برخی از این جاذبه‌های گردشگری، افزود: این کار با کمک سایر دستگاه‌های دولتی انجام شده تا امکان بازدید از آثار گردشگری وجود داشته باشد.
قاسمی با اشاره به اینکه شیوع کرونا باعث تعطیلی گردشگری در کل دنیا شده، اضافه کرد: تا پیش از این بیماری، لرستان افزایش قابل توجهی در بحث گردشگران داشت و قلعه فلک‌الافلاک پربازدیدترین جاذبه گردشگری استان است.
تلاش برای اثرات منفی و افزایش مثبت تورهای گردشگری
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان با اشاره به رشد ۴۰ درصدی گردشگران استان تا قبل از شیوع کرونا، مدعی شد: بر اساس اقدامات انجام‌شده پیش‌بینی رشد گردشگران را در پساکرونا به استان داریم.
وی در ادامه گفت: تورهای گردشگری در استان هم اثرات مثبت داشته و هم منفی اما به‌دنبال افزایش اثرات مثبت هستیم. البته با افزایش ورود گردشگران به لرستان تاکنون آثار منفی چندانی نداشته‌ایم.
قاسمی تاکید کرد: کاهش اثرات منفی و افزایش مثبت؛ همیشه یکی از دغدغه‌های وزارت بوده و ما هم نهایت تلاش‌مان را به‌کار می‌گیریم که به این هدف برسیم.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان در پایان گفت: ورود گردشگر به هر منطقه‌ای می‌تواند باعث تخریب یا بهبود آن شود و باید در جهت بهتر شدن اوضاع تلاش کنیم.
به گزارش ایسنا، لرستان با توجه به ظرفیت‌های مناسب در بحث گردشگری، نیاز به توجه بیشتری دارد و ورود تورهای غیرمجاز در چند وقت اخیر نیز گواه این موضوع است. چالش‌های این صنعت بر کسی پوشیده نیست و مقابله با آن نیاز به کمک دستگاه‌های متولی دارد.