نوشته‌ها

ورود به عرصه و حریم مسجد جامع سمنان ممنوع است

مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان گفت: با توجه به اینکه مسجد جامع سمنان در فهرست ملی به ثبت رسیده است، این اداره کل هیچ‌گونه مجوزی برای ورود به عرصه و حریم این اثر تاریخی ارائه نمی‌کند.

به گزارش ایلنا، مهدی جمال (مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان) در دیدار با اعضای هیئت امنای مسجد جامع سمنان، اظهار داشت: مجوزی برای ورود به عرصه و حریم مسجد جامع سمنان، داده نمی‌شود. باغ نیز جزو عرصه مسجد است و این اداره کل مجوزی برای ورود به حریم باغ ارائه نمی‌کند.

او با تاکید بر اینکه این اداره کل از احیای باغ تاریخی مسجد جامع سمنان حمایت می‌کند، گفت: باغ مسجد جامع مورد مطالعه و مطالبه تاریخ دوستان است و نباید دچار آسیب شود.

جمال افزود: مسجد جامع سمنان، یکی از جاذبه‌های مطرح برای جذب گردشگر است و این اداره کل از مرمت و احیای این مسجد تاریخی حمایت می‌کند.

او با اشاره به اینکه افتخار این اداره کل، سهیم بودن در حفظ این میراث بزرگ است، افزود: اتحاد و همدلی مردم و هیئت امنا و مسئولان و… زمینه‌ساز حفظ و احیای این اثر تاریخی است.

جمال با بیان اینکه مرمت و احیای مسجد جامع سمنان و باغ تاریخی این مسجد نیز از برنامه‌های این اداره کل است، گفت: این مسجد در سال‌های اخیر و توسط این اداره کل مرمت شده است که از جمله مرمت‌ها می‌توان به مرمت ایوان مسجد، بام سازی سقف‌ها و … اشاره کرد.

مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان افزود: مسجد جامع سمنان جزو معدود مساجدی است که دارای باغ است و می‌تواند به دلیل ویژگی‌های خاص در ردیف ثبت جهانی قرار گیرد.

اعضای هیات امنای مسجد جامع سمنان نیز در این دیدار از اداره کل میراث‌فرهنگی استان سمنان برای مرمت این مسجد تاریخی قدردانی کردند.

مسجد جامع سمنان تنها مسجد جامع ایران است که دارای چشم‌انداز باغ بوده که در سال ۱۳۴۹ هجری قمری از سوی مرحوم حاج ملا عبدالعلی الهی وقف شده است.

از امتیازات فاخر این باغ، مسیر سنتی آبیاری آن است که قدمتی بالغ بر ۸۰۰ سال دارد، این نهر از میان راسته بازار سمنان عبور کرده و پس از گذر از خیابان امام خمینی (ره) و راسته بازار پایین به مسجد منتهی می‌شود.

مسجد جامع سمنان، در سال ۱۳۱۰ به شماره ۱۶۳ در فهرست آثار ملی ثبت شده و مناره مسجد که بیش از ۳۱ متر ارتفاع دارد، به واسطه اهمیت و قدمت آن مربوط به قرن سوم هجری قمری و دوره سلجوقی، دارای شماره ثبت جداگانه در فهرست آثار ملی است.

مسجد جامع سمنان، خلاصه‌ای از تاریخ معماری ایران زمین شامل منار غزنوی-سلجوقی، گنبد سلجوقی، شبستان ایلخانی، ایوان تیموری و کتیبه‌های صفوی است.

هنرهای تزئينی در مسجد امام سمنان

مسجد امام خمینی(ره) سمنان که در گذشته به نام‌های «مسجد شاه» و «مسجد سلطانی» معروف بوده است از بناهای تاریخی و پر اهمیت شهر سمنان به‌شمار می‌رود که در دوره قاجار در این شهر بنا شده است.

چهار در این بنا از شمال، جنوب، مشرق و مغرب باز می‌شود و چهار ایوان در چهار سمت دارد، در طرفین ایوان‌ها چهار مهتابی است و ساخت این چهار مهتابی باعث جان‌بخشی به کالبد مسجد شده است، زیر مهتابی‌ها شبستان است و پشت سر مهتابی‌ها حجره‌هایی ساخته‌ شده است.

بالای مقصوره ایوان غربی، گنبد کوچکی است که با کاشی‌های آبی‌رنگ مزین شده و رو به روی آن بالای ایوان شرقی گلدسته‌ای است. معمار این مسجد باشکوه به موجب آن‌چه داخل ایوان شرقی نوشته شده، استاد “صفر علی معمار” بوده است.

انواع هنرهای تزئینی مسجد امام سمنان

طرح اربسک و اسلیمی

اربسک کلمه‌ای لاتین و اسلیمی کلمه‌ای عربی است. که معنی اولی «منسوب به عرب» و معنی دومی «منسوب به اسلام» است. بنابراین طرح اربسک و اسلیمی یعنی طرحی که منسوب به اعراب و مسلمانان که یا اختراع آنان و یا مورد استفاده آنان است.

این طرح تزیینی که در ترسیم آن از شکل گل، شاخه و برگ گیاهان استفاده شده، در مسجد امام سمنان به‌کار رفته و نشان می‌دهد معمار بنا بیشتر از آنچه طبیعت در اطرافش قرار داده، اقتباس کرده است.

گوشوار

گوشوار از دیگر تزئینات مسجد امام سمنان است. گوشوار از نظر لغوی به معنی شبه گوش و نظیر گوش است یا به عبارت دیگر «گوشوار» طاق مورب مستقر شده در هر یک از گوشه‌های یک بنا مربع است که چهار پهلوی بریده شده، تعبیه می‌کنند.

پیچ تزئینی

هر خط غیر مستقیم در واقع پیچ است و می‌توان آن را از حرکت و پیچ گیاهان و مار و گرداب ادراک کرد. پیچ تزئینی در نبش قوس ایوان‌ها و محراب‌ها و یا نبش خارجی دیوارهای طرفین ایوان‌ها و یا نبش قوس‌های داخلی تالارهای مربع مسجد به کار رفته است. پیچ منشأ گیاهی دارد زیرا از آغاز تمدن کشاورزی انسان برای مسکن خود از گیاهان استفاده می‌کرده و هیچ وقت رابطه خود را با این عنصر ساختمانی قطع نکرده است.

طاق نما و نغول

طاق‌نما، نمایش طاق است و کلمه طاق به معنی سقف و قوس به‌کار رفته است. طاق‌نما، ردیف طاق‌ها با ابعاد کوچک و با هدف تزئینی یا استحکامی آن‌ها با ستون‌های کوچک که به‌وسیله نوعی سنگ یا چوب نگه داشته می‌شود و نغول به فرو رفتگی مصنوعی سطح دیوار اطلاق می‌شود که هر دوی این تزئینات در مسجد امام سمنان به کار رفته است.

محراب 

محراب در مسجد مکانی است برای پیشوای مذهبی، هنگامی که نماز را به صورت جماعت می‌گذارد. محراب رو به قبله نمازگزاران بنا می‌شود، گاهی از سطح صحن مسجد گودتر و گاهی در قسمتی از دیوار فرورفته است و معمولاً به صورت طاق‌نما و نصف استوانه و یا نصف منشور است که سقف آن را یک نیم گنبد تشکیل می‌دهد. محراب مسجد امام سمنان نیز در نوع خود زیبا و دیدنی است.

هنر گره چینی

قسمت عمده نماهای مسجد امام پوشیده از گره‌هایی است که به اشکال و ترکیبات زیبای هندسی گوناگونی با کنار هم قرار دادن قطعات کوچک و بزرگ تراشیده شده آجر، کاشی، کاشی معرق، سفال و چوب، در رنگ‌های زنده ایجاد می‌شود.

هنر خط و خوشنویسی تزئینی

خطوط معماری،‌ زیبایی ظاهری بنا را از نظر زیبایی‌شناسی به وجود می‌آورند. خاصیت خط هرچه باشد، هدف آن جنبش و حرکت به سوی مقصدی است. خطوط افقی، عمودی، منحنی، هرکدام نوعی احساس را در بیننده برمی انگیزد. خطوط عمودی نظر را به بالا می‌کشانند و خطوط افقی آرامش می‌بخشند، خطوط مورب محرک‌اند و انحناها نرم و مطبوع هستند. هنرمند در مسجد امام سمنان نیز میان خطوط متنوع هماهنگی و ارتباط برقرار ساخته و برای ایجاد هماهنگی، گاه خط‌ها را تکرار کرده است.

مقرنس تزئینی

مقرنس یا همان گچ‌بری در ساختمان، گچ‌بری و پله‎سازی در سقف اتاق‌هاست و مقرنس‌کاری زیبا در مسجد امام سمنان چشم هر بیننده را به خود جلب می‌کند.

شمسه

مجموعه تزئینات که معمولاً به صورت دایره متداخل است و در مرکز تزئینات دیگر قرار می‌گیرد و در وسط قالی، جلد قرآن و طاق نمای مسجد مشاهده می‌شود.

رسمی بندی و کاربندی

به طور کلی رسمی‌بندی و کاربندی دارای اصولی کلی بوده است. در رسمی‌بندی فضاهایی از استقرار بین کمان‌های قوسی و در نتیجه استقرار لنگه قالب‌ها، پیروی می‌کند.

به طور کلی در رسمی‌بندی و به خصوص کاربندی مسجد امام از کنار هم‌گذاشتن لنگه قالب‌‌ها در یک نقطه و یا نقاط مختلف و به‌کار گیری پوشش‌های اصلی و یا کاذب، پوشش‌های باربر و یا ایستایی کامل و یا تزئینی جالب به‌وجود آمده است.

منبع:میراث آریا

آشنایی با برج مهماندوست – سمنان

برج مهماندوست در نزدیکی روستایی به همین نام در نزدیکی شهرستان دامغان در استان سمنان قرار دارد

این برج که از جمله ‌برج‌های بدون سقف است، ساختمانی آجری دارد و در سال 490 قمری ساخته شده است.

ساختمان این برج با دقت فراوانی ساخته شده به طوری که بعد از حدود هزار سال که از عمر آن می‌گذرد، تیزی لبة تزئینات آجری قرنیزهای آن همچنان چشم‌نواز هستند.

برج مهماندوست شباهت زیادی به برج طغرل شهر ری دارد و به همین منظور، برخی این برج را برج طغرل سمنان نیز می‌نامند.

تاریخ بنا با زمان سلطان سنجر سلجوقی مطابقت دارد. قسمتی از ساختمان این برخ خراب شده ولی قسمت باقیمانده قدمت آن را تأیید می‌کند.

دور دایره این برج از خارج ۳۴ ذرع و قطر آن از داخل ۲۰/۷ متر است. این برج دوازده ترک دارد که یکی از ترک‌‌ها مدخل است و عرض هر ترک ۲۳/۱ متر و بعد از 10 ذرع و نیم ارتفاع 3 فقره مقرنس از آجر ساخته شده و پس از آن کتیبه‌‌ای قرار دارد به خط کوفی و بالای آن کتیبه دیگری است به خط بنائی و از آن به بعد گنبد مخروطی شروع می‌‌شود، اما گنبد آن خراب و آنچه باقی است به ارتفاع ۱۴ ذرع می‌‌باشد.

در برج، رو به جنوب، یک قبر آجری در وسط و دو قبر دیگر سنگ‌‌چین دیگر دیده می‌‌شود. هویت شخص دفن‌شده در برج مشخص نیست و تحقیقی هم درباره آن انجام نشده است؛ اما اهالی روستاهای اطراف اعتقاد دارند که این برج مقبره امامزاده قاسم از اولاد امام موسی بن جعفر (ع) است.

در قسمت جنوبی این برج تپه باستانی امام آباد و در سمت شرقی آن قبرستان روستاهای امام آباد و مهماندوست واقع شده است.

در برخی منابع آمده یکی از جنگ‌های بزرگ نادرشاه افشار و اشرف افغان در اطراف این برج رخ داده است.

ارتفاع اصلی برج در گذشته بیشتر بوده اما بعدها به علت فرو ریختن گنبد مخروطی‌شکل و زیبای این بنا از ارتفاع آن کاسته شد.
تزیینات بالای برج شامل: کتیبه‌ها و مقرنس‌کاری‌های زیبایی است که کتیبه‌ها به خط کوفی و دورتادور برج را فرا گرفته‌اند.

در این کتیبه‌ها تاریخ بنای برج سال ‌٤٩٠ هجری قمری نوشته شده است. برج روی پایه‌ دایره‌ای‌شکلی قرار گرفته و قسمت تزیینات آن از ‌١٢ضلعی به استوانه تبدیل شده است که به‌دلیل این ویژگی جزو برج‌های استثنایی محسوب می‌شود.

منبع:همشهری

اقامت 48 هزار گردشگر داخلی و خارجی در استان سمنان

معاون گردشگری و سرمایه‌گذاری اداره کل میراث‌فرهنگی،گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان از اقامت 48 هزار و 280 گردشگر داخلی و خارجی طی 6 ماهه نخست امسال در استان سمنان خبر داد و گفت: انظارت بر رعایت پروتکل های بهداشتی در مراکز اقامتی استان در این مدت با حساسیت پیگیری شده است.

محمد طاهریان روز 13 مهر ماه 1399 با اعلام این خبر افزود: 48 هزار و 198 گردشگر داخلی و 82 گردشگر خارجی در نیمه نخست امسال و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در این استان اقامت کردند.

وی از بازدید 259 هزار و 75 گردشگر از جاذبه‎های تاریخی و طبیعی و موزه‌ها خبر داد و گفت: با توجه به شیوع کرونا، میزان بازدید کارشناسان این اداره کل از تاسیسات گردشگری استان نیز نسبت به گذشته تشدید شد.

طاهریان بیان کرد: در این مدت 2 هزار و 196 بازدید نظارتی از مراکز اقامتی از جمله هتل‌ها، اقامتگاه‌های بوم گردی و سنتی، رستوران‌ها و سفره‌خانه‌های سنتی، دفاتر خدمات مسافرتی، خانه مسافرها و مراکز تفریحی و گردشگری و مناطق نمونه گردشگری انجام شده است.

معاون گردشگری و سرمایه‌گذاری اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان گفت: دو مورد تذکر و سه فقره اخطار به تاسیسات گردشگری استان سمنان ارائه و منجر به تعطیلی یک واحد شد.

او با اشاره به اینکه 15 مورد شکایت از تاسیسات گردشگری استان در این مدت دریافت شد، افزود: در این 6 ماهه 29 پروانه بهره‌برداری جدید صادر و 19 پروانه در حوزه گردشگری استان نیز تمدید شد.

در استان سمنان 90 اقامتگاه بوم‎گردی، 15 هتل و مهمان‌سرا، 14 اقامتگاه سنتی، پنج مهمان‌پذیر، پنج مجتمع گردشگری، 79 خانه مسافر، یک هتل آپارتمان، دو مرکز تفریحی سرگرمی، یک اردوگاه، یک متل، 31 دفتر خدمات مسافرتی، 42 رستوران بین راهی، 19 سفره خانه سنتی و سه موسسه آموزش گردشگری فعال است.

منبع:ایسنا

سفر حدود 2000گردشگر خارجی به سمنان

معاون گردشگری و سرمایه‌گذاری اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان از اجرایی شدن12 پروژه سرمایه‌گذاری و زیرساخت گردشگری در استان سمنان خبر داد.

محمد طاهریان 3 مهر ماه با اعلام این خبر اظهار کرد: سه پروژه از این پروژه‌ها مربوط به سرمایه گذاری و 9 پروژه نیز در حوزه زیرساخت‌های صنعت گردشگری در این استان است.

وی ادامه داد: پروژه‌های سرمایه‌گذاری گردشگری شامل ارائه مجوز ایجاد، اصلاح و تکمیل مجتمع گردشگری گرمسار با صرف  215 میلیارد ریال و اشتغال‌زایی برای 40 نفر، واحد اقامتی و پذیرایی در مجتمع خدماتی و رفاهی میامی با صرف 44 میلیارد ریال و اشتغال‌زایی برای 22 نفر و ساخت هتل سه ستاره میامی با صرف 361 میلیارد ریال و اشتغال‌زایی 67 نفر است.

طاهریان گفت:«پروژه‌های زیرساختی نیز شامل قیرپاشی و آسفالت پیغمبران سمنان با صرف یک میلیارد و 900 میلیون ریال، اجرای عملیات خاکی مسیر افتر به آبگرم با صرف 27 میلیارد ریال، برج نوری در زائرسرای بیارجمند و سرخه با صرف یک میلیارد و 500 میلیون ریال، برق‌رسانی به قلعه پنهان بهرام با صرف دو میلیارد و 300 میلیون ریال اعتبار است.

وی اضافه کرد: اجرای کانال زهکش مسیر قصر بهرام با صرف پنج میلیارد و 500 میلیون ریال، نصب تابلوی معرفی قصر بهرام با صرف 980 میلیون ریال، قیرپاشی و آسفالت مسیر منطقه دشت شاد با صرف اعتبار دو میلیارد و 600 میلیون ریال، موزه بزرگ سمنان با اعتباری 34 میلیارد ریالی و مجتمع گردشگری و فرهنگی سرخه با اعتباری 400 میلیارد ریالی از دیگر پروژه‌های در حال ساخت در حوزه صنعت گردشگری در این استان پهناور است.

معاون گردشگری و سرمایه‌گذاری اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان از اقامت 158 هزار 275 گردشگر داخلی و یک هزار و 976 گردشگر خارجی از ابتدای مهر ماه سال گذشته تا کنون در این استان خبر داد.

در استان سمنان 90 اقامتگاه بوم‎گردی، 15 هتل و مهمانسرا، 14 اقامتگاه سنتی، پنج مهمانپذیر، پنج مجتمع گردشگری، 79 خانه مسافر، یک هتل آپارتمان، دو مرکز تفریحی سرگرمی، یک اردوگاه، یک متل، 31 دفتر خدمات مسافرتی، 42 رستوران بین راهی، 19 سفره خانه سنتی و سه موسسه آموزش گردشگری فعال است.

منبع:ایسنا

آشنایی با جاذبه‌های گردشگری دامغان – سمنان

استان سمنان از لحاظ سایت‌های تاریخی و طبیعی و همچنین تعداد پارک‌های ملی و مناطق حفاظت شده در جایگاه بسیار خوبی قرار دارداما استفاده بهینه از این همه ظرفیت گردشگری ناچیز است و جای سؤال دارد.فکر نمی‌کردم که در دامغان این همه جاذبه تاریخی وجود داشته باشد. این سخن بسیاری از گردشگرانی است که با تور به استان سمنان و شهر دامغان سفر می‌کنند. یکی از ویژگی‌های سفرهای گروهی در قالب تور، این است که گردشگران نسبت به مقصدی که به آن سفر می‌کنند اطلاعات خوبی کسب می‌کنند. این اطلاعات شامل سایت‌های تاریخی و طبیعی، مردم‌شناسی، سبک زندگی، فولکلور و آداب و رسوم است.

دامغان یکی از شهرهایی است که جاذبه‌های فراوانی در آن وجود دارد و با این حال ما اگر خیلی به آن ارادت داشته باشیم، تنها پسته‌هایش را می‌ستاییم. مسجد تاریخانه، دیوار قدیمی شهر، تپه حصار، برج پیر علمدار، مسجد جامع، برج مهماندوست، برج چهل‌دختران و سایت تفریحی چشمه‌علی از معروف‌ترین این جاذبه‌ها هستند.

به‌نظر می‌رسد نام قدیمی این شهر ده‌مغان بوده و به مرور زمان به دامغان تبدیل شده است. مغان(مغ‌ها) همان روحانیون دوران مادها تا دوران ساسانی‌ها هستند که همواره در حکومت دستی داشته و منشا اثر بوده‌اند.

مغ‌ها که یکی از شش طایفه مادها (بودیان، بوسیان، پارتاکنیان، اریزانتانیان، استروخاتیان، مغ‌ها) بودند به انجام کارهای فوق‌العاده شهرت داشتند، تا جایی که کلمه Magic انگلیسی و معجزه عربی از کلمه مغ (Magh) ریشه گرفته‌اند.

بنا به‌نظر برخی از محققان، مکان شهری که به نام شهر صد دروازه (هکاتوم پلیس در روایات یونانی) معروف است، در همین حوالی شهر دامغان حدس زده می‌شود. شهری که از اولین شهرهای ساختار یافته در ایران آن روزگار محسوب می‌شد و به شکل دایره‌ای بنا شده بود.

دامغان، زمانی شهری بود که هم در مسیر جاده ابریشم قرار داشت و هم جزء خراسان بزرگ محسوب می‌شد. شهری که از جنوب به دشت بی‌گیاه کویر و از شمال به سمت پوشش‌های متنوع گیاهی جنگل‌های هیرکانی راه دارد.شهری که روزگاری پارتیان جنگجو در آن می‌زیستند و آوازه نامشان و دلاوری‌شان چنان بلند بود که لغت پارتیزان به وجود آمد و جنگ‌های پارتیزانی، از نحوه جنگیدن (جنگ و گریز) آنها به شیوه‌ای ویژه در جنگ‌های چریکی تبدیل شد.

دامغان، امروز در مسیر جاده‌ای است که از پایتخت به سوی مقصد شیعیان می‌رود و بنابراین هنوز هم می‌تواند در زمره یکی از شهرهای مهم اقتصادی و گردشگری باشد. شهری که روزگاری در نزدیکی آن، کاروانسراها بنا شده بود، امروز نیز می‌تواند نوستالژی‌ای ایجاد کند که بازدیدکنندگانش پرشمار باشند.

با این همه، و صد افسوس که کسی ویژگی‌های این شهر را نمی‌شناسد و مسئولانش هم گویی دغدغه‌ای برای جذب گردشگر به این شهر ندارند.

این شهر تنها یک هتل (مهمانسرای ایرانگردی و جهانگردی) دارد که می‌تواند تا حدی آبروی گردشگری را حفظ کند. مهمانسرایی که تمام تخت‌هایش با یک اتوبوس پر می‌شود.
به سایت‌های تاریخی دامغان که می‌روی، اولین چیزی که نظرت را جلب می‌کند، مهجور بودن این سایت‌هاست.

مسجد تاریخانه که از قدیمی‌ترین مساجد ایران محسوب می‌شود، با سادگی تمام قرن‌هاست که در گوشه‌ای از شهر آرام و باوقار ایستاده است. اما سال‌هاست که تلی از خاک روبه‌روی درب و محوطه مسجد تاریخانه قرار دارد و کفش و شلوار گردشگران را می‌آلاید و کسی نیست که حتی بپرسد چرا چنین است و البته کسی هم پیدا نیست که جوابی بدهد. تازه این در حالی است که شانس داشته باشیم و کسی باشد که در را به رویمان باز کند.

اگر روز جمعه به دامغان بروید درب هیچ سایت تاریخی به روی شما باز نیست. آیا مسئولان گردشگری نمی‌دانند که مشتری سایت‌های تاریخی روزهای تعطیل به سراغشان می‌روند؟

به دیوار قدیمی شهر که نظر می‌کنی، می‌بینی که سوداگران بر رویش با اسپری تبلیغشان را نوشته‌اند. و یا اگر شانس بیاوری و کسی باشد که درب برج پیر علمدار را برایت باز کند، تا می‌خواهی زبان به تمجید از زیبایی کتیبه‌ها و سبک معماری بگشایی، متوجه می‌شوی که درون برج، هر جا که نظر کنی، با ذغال یادگاری نوشته‌اند و به ساختمان آسیب رسانده‌اند. این‌جاست که لب فرو‌ می‌بندی و سر به پایین می‌افکنی.

به چشمه‌علی دامغان که بروی، حتی در روز تعطیل(غیر از تابستان و ایام نوروز) کسی نیست که یک بطری آب یا یک لیوان چای بفروشد و حداقل نیاز گردشگران را تامین کند. مسئولی هم نیست که به فکر باشد که گزندی به این منطقه گردشگری نرسد.درب ساختمانی که به نام مکان حفاظت از محوطه مزین شده، همیشه بسته است.

آب پاک چشمه علی، تنها بعد از 20متر جاری شدن توسط بطری‌ها و زباله‌ها آلوده می‌شود و سال‌هاست که ارگانی کف استخر را لایروبی نکرده‌ است. از درختان حفاظت نمی‌شود و گاهی مردم یادشان می‌رود که آتشی که روشن می‌کنند باید خاموش شود تا چنار‌ها و تبریزی‌ها باز هم بتوانند زینت بخش سایت چشمه‌علی باشند.

خلاصه کلام اینکه گویی نهادی به نام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در دامغان، ذی‌حیات نیست و  یادگاری نویسان و معتادان و ناآگاهان بیش از گردشگران از سایت‌های تاریخی بازدید می‌کنند و به ما می‌گویند که در چه تاریخی آنجا بوده‌اند.

نکته آخر اینکه دامغان، شهری است آرام، مهجور و فراموش شده در مسیری که روزگاری از ابتدا تا انتهایش پر از بانگ کاروانیان بود و رونقش حسرت را به دل شهرهای دیگر باقی می‌گذاشت.

منبع:همشهری

تماشای آسمان بدون رصدخانه در سمنان

 

در کنار کم‌آبی و گرمای طاقت‌فرسایی که اهالی کویر را درگیر خود می‌کند داشتن آسمانی صاف و پرستاره فرصتی است تا ساکنان کویر از آن برای رونق گردشگری و کسب و کار خود بهره ببرند.به گزارش همشهری آنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، سر به هوایی همیشه بد نیست، برای دیدن آسمان و ستاره‌های آن، برای لذت بردن از نعمت‌هایی که گاهی دورند و گاهی نزدیک باید هر از گاهی سر به هوا باشیم. شاید در این سر به هوایی‌ها ستاره دنباله‌داری دیدیم و آرزویمان هم برآورده شد.ستاره، ماه، خورشیدگرفتگی و ماه‌گرفتگی، عبور شهاب‌سنگ‌ها و در نهایت آرامش نهفته در گستره تاریک شب و آبی روز و کویر بکر استان سمنان فرصتی است برای علاقه‌مندان به نجوم و آسمان تا از دریچه کوچک تلسکوپ به قدرت بی‌نهایت الهی پی ببرند.

در کنار کم‌آبی و گرمای طاقت‌فرسایی که اهالی کویر را درگیر خود می‌کند داشتن آسمانی صاف و پر ستاره فرصتی است تا ساکنان کویر از آن برای رونق گردشگری و کسب و کار خود بهره ببرند.

آسمان همیشه میزبان خوبی برای شماست، اما اگر تمایل به مشاهده ماه دارید روزهای چهارم تا هفتم ماه قمری، برای دیدن ستاره‌ها اوایل و اواخر ماه قمری و مشاهده کهکشان پرشکوه راه شیری در ماه‌های فروردین و اریبهشت به کویر بروید. باید توجه داشت هنگامی که ماه بزرگ است، یعنی اواسط ماه قمری، بدترین زمان برای مشاهده آسمان و ماه است.

نکته جالب و غم‌انگیز نجوم در سمنان این است که حتی رصدخانه‌ای برای فعالیت‌های انجمن نجوم در استان در نظر گرفته نشده است. در دامغان اتاقی کوچک با سقفی گنبی‌شکل، نام رصدخانه را به دوش می‌کشد که هیچ سنخیتی با رصدخانه ندارد. در شهر سمنان هم سازه‌ای کروی برای رصد آسمان و فعالیت انجمن نجوم توسط شهرداری ساخته شد که متاسفانه به دلیل نبود امکانات اولیه و بی مهری شهرداری پس از ۲ سال از انجمن نجوم پس گرفته شد.

با نجوم به علم علاقه‌مند می‌شوید

علیرضا دانشگر، مدیرعامل انجمن نجوم آسمان کویر سمنان گفت: انجمن نجوم سمنان در اوایل دهه ۸۰، کار خود را از پژوهشگاه معلم سمنان آغاز کرد. روند فعالیت‌های انجمن با استقبال مردم و حضور صاحب نظران و علاقه‌مندان آن به خوبی پیش رفت و در سال ۸۵ انجمن علمی نجوم دانشگاه سمنان در دانشکده فیزیک شکل گرفت.

او با اشاره به اصل اساسی شکل گیری انجمن‌های نجوم افزود: در سراسر دنیا رشته‌هایی برای علاقه‌مند کردن افراد و به ویژه کودکان به علم وجود دارد، که نجوم یکی از آنهاست. به دلیل ارتباط آسان مردم به ویژه بچه‌ها با طبیعت و نبود محدودیت‌های سنی و تحصیلی برای رصد آسمان، نجوم یک رشته محبوب در بین عموم است.

دانشگر ادامه داد: نجوم ارتباط نزدیکی با درون آدمی و قدرت الهی دارد که یکی از دلایل علاقه مردم به علم نجوم و رصدهای آسمانی است. توجه به نجوم در کنار ترویج علم و علاقه‌ یافتن افراد به علوم مرتبط، توجه بیشتر افراد به آسمان و رصد اجرام آسمانی را در پی دارد.

مدیرعامل انجمن نجوم آسمان کویر سمنان عنوان کرد: آسمان استان سمنان به دلیل اقلیم گرم و خشک موقعیت بسیار مناسبی برای رصد آسمان فراهم می‌کند. دوری از آلودگی‌های نوری شهر، آسمان بی نظیر کویر موجب شده تا در زاویه ۱۸۰ درجه آسمانی مملو از ستاره را برای رصد داشته باشیم.

دانشگر در خصوص نحوه فعالیت انجمن نجوم آسمان کویر سمنان گفت: نجوم را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد. بخش اول آن در دانشگاه‌ها شکل می‌گیرد و افراد با تحصیل در رشته فیزیک و سپس رشته‌های نجومی در واقع متخصصان علم نجوم می‌شوند. اما بخش دوم آن فعالیت‌های رصدی و عکاسی از آسمان و اجرام آسمانی است که نیاز به تحصیل حرفه‌ای ندارد و افراد با علاقه‌های شخصی خود و با استفاده از تلسکوپ به رصد آسمان می‌پردازند.

بلاتکلیفی انجمن نجوم

او افزود: نجوم به دلیل نداشتن ساختار کاملا علمی زیر مجموعه دانشگاه نیست و در عین حال به دلیل نداشتن ساختار فرهنگی زیرمجموعه سازمان‌های مرتبط نیز قرار نگرفته است. در حال حاضر به همت اعضای انجمن نجوم آسمان کویر سمنان، این انجمن به عنوان سازمان مردم‌نهاد در اداره ورزش و جوانان استان و فرمانداری ثبت شده است.

مدیرعامل انجمن نجوم آسمان کویر سمنان تصریح کرد: یکی از مشکلاتی که انجمن نجوم با آن مواجه است نبود یک تعریف مناسب برای فعالیت‌های انجمن و حمایت‌های لازم است. در اداره ورزش و جوانان سازوکاری برای فعالیت علمی وجود ندارد و در دانشگاه هم انجمن‌ها صرفا علمی هستند.

دانشگر نجوم را فرصتی مناسب برای توسعه گردشگری استان برشمرد وگفت: پدیده‌های آسمانی مثل بارش‌های شهابی در بین مردم بسیار محبوب هستند و افراد به راحتی با آسمان و نجوم ارتباط برقرار می‌کنند. یکی از اهداف مهم انجمن نجوم معرفی استان سمنان به عنوان استانی توانمند در گردشگری نجوم است.

او افزود: ۲۰ مربی خبره در حوزه نجوم و ۶۰ عضو فعال در انجمن نجوم آسمان کویر سمنان حضور دارند و نیز تجهیزات بسیار مناسب و به‌روزی برای رصد آسمان داریم، اما مشکل اساسی و عمده ما این است که رصدخانه نداریم.

این کارشناس علم نجوم با اشاره به استقبال مردم برای رصد آسمان و وجود آسمان بکر استان سمنان تصریح کرد: انجمن نجوم شهر سمنان نقشی پررنگ در رویت هلال ماه و گزارش‌دهی به کشور دارد و ناکنون ۳۰۰ رویت از سوی انجمن صورت گرفته است، اما متاسفانه به دلیل نبود حمایت‌های لازم و از همه مهم‌تر رصدخانه‌ای در خارج از شهر برای رصدهای علمی، نمی‌توان امید داشت که استان سمنان در حوزه گردشگری نجوم فعالیت کند.

رصدخانه نداریم

دانشگر نبود زیرساخت لازم برای رصدهای علمی و میزبانی از مردم برای رصد آسمان و عدم حمایت از سوی بانیان امر را سدی بزرگ بر سر راه نجوم استان دانست و گفت: برگزاری باشگاه‌های نجوم، رصدهای مختلف آسمانی، برپایی سخنرانی‌های علمی و اردوهای رصدی درون‌شهری و برون‌شهری از جمله فعالیت‌های انجمن است. سازه کروی‌شکلی توسط شهرداری سمنان در اختیار انجمن نجوم قرار گرفت، اما به دلیل فراهم نبودن امکانات اولیه همچون سیستم سرمایش و گرمایش و بی‌مهری شهرداری این سازه پس گرفته شد. در زمانی که سازه کروی در اختیار انجمن بود، فعالیت‌های بسیاری صورت گرفت و استقبال خوبی از سوی مردم صورت گرفت.

این کارشناس نجوم عنوان کرد: آسمان بی‌نظیر، نیروهای انسانی زبده و فعال و علاقه‌ مردم به علم نجوم همچون پازلی هستند که موجب رونق گردشگری نجوم در استان سمنان می‌شوند، اما حلقه مفقوده این پازل حمایت و نبود رصدخانه است. تنها با اندکی توجه از سوی افرادی که توان کمک و حمایت دارند میتوان به استقبال مردم و گسترش علم نجوم امید داشت.
جای خالی مهارت در مدارس

یکی از ضعف‌های نظام آموزشی ما کتاب‌محوری است. آموختن مهارت و انجام کارهای عملی تاثیر بیشتری بر توانمندی کودکان دارد. با کاشتن بذر دانش در کودکان، درختان تنومندی در جوانی خواهیم داشت. نجوم بدون محدودیت سنی و تحصیلی و تنها با علاقه، افراد را به سوی علم سوق می‌دهد. پرسشگری و کنجکاوی در کودکان زنده است، اما دانش عملی و عملیاتی در مدارس ابتدایی ما وجود ندارد.

محمدمهدی اردانی، دبیر انجمن نجوم دانشگاه سمنان نیز گفت: انجمن علمی نجوم دانشگاه سمنان از سال ۱۳۸۵ به عنوان یک انجمن مستقل در دانشکده فیزیک کار خود را آغاز کرد.

او افزود: انجمن نجوم دانشگاه فعالیت‌های گسترده‌ای از قبیل آموزش آسمان شب، ساخت دست‌سازه‌های نجومی مانند طراحی و نصب ساعت خورشیدی در میدان دانشگاه، برگزاری اردوهای رصدی مختلف برای دانشجویان علاقه‌مند به نجوم و سمینارهای مختلف اشاره کرد.

دبیر انجمن نجوم دانشگاه سمنان ادامه داد: در سال ۹۶ تیم انجمن با هدف رشد و گسترش دانش عمومی نجوم اقدام به برگزاری کارگاه‌های نجومی مختلف با کمک اساتید و حضور در کویرهای مناطق لاسجرد و دلازیان و در نهایت تدوین و چاپ نشریه نجوم کرده است.

اردانی یکی از اهداف انجمن علمی نجوم دانشگاه سمنان را گسترش دانش عمومی نجوم و پاسخ به علایق افراد دانست و بیان کرد: چشم‌انداز آینده انجمن نجوم دانشگاه سمنان آگاه‌سازی اجتماعی و ساده‌سازی مفاهیم علمی برای اقشار مختلف جامعه است.

او افزود: استان سمنان ظرفیت خوبی برای جذب و پاسخ به نیازهای علاقه‌مندان به علم نجوم دارد.

پایان کلام

استان سمنان در کنار تمام مشکلاتی که به واسطه اقلیم گرم و خشک خود برای ساکنانش به ارمغان آورده است ظرفیت مناسبی برای رشد علومی مثل نجوم را نیز داراست. در توسعه و رونق گردشگری ضرورتی برای وجود ابنیه تاریخی یا طبیعت سبز وجود ندارد، بلکه با شناسایی انحصارهایی همچون آسمان صاف و تمیز کویر می‌توان مقصد خوبی برای گردشگران رقم زد.

حمایت از سازمان‌های مردم‌نهادی همچون انجمن نجوم آسمان کویر سمنان که با همت و عشق جوانان کاربلد و دلسوز تشکیل شده، چه از سوی بخش خصوصی و چه از سمت دستگاه‌های اجرایی یقینا کلید حل بسیاری از مشکلات اقتصادی و اشتغال جوانان است و رونق صنعت گردشگری است.

منبع:همشهری