نوشته‌ها

بازدید داوران از پنج شهر نامزد عنوان ملی صنایع‌دستی استان کرمان

معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان گفت: داوران شورای ملی صنایع‌دستی هفته آینده برای بازدید از شهرهای نامزد دریافت عنوان شهر ملی به این استان سفر می‌کنند.

کاظم حسین‌زاده اظهار کرد: «برای آماده‌سازی شهرهای نامزد عنوان شهر ملی برای حضور داوران صنایع‌دستی بازدیدهایی انجام و دستورالعمل‌های لازم به فرمانداران و دست‌اندرکاران شهرهای مذکور ارائه شده است.

معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان افزود: شهرهای کرمان، شهربابک، راین، قلعه‌گنج و راور به ترتیب به عنوان نامزدهای شهر ملی صنایع‌دستی، شهرملی فیروزه، شهر ملی چاقو، شهر ملی حصیر و شهر ملی فرش دستباف معرفی شده‌اند.

وی بیان کرد: براساس آیین‌نامه انتخاب شهرهای ملی و جهانی صنایع‌دستی تمامی شهرهای کشور به طور مستقل می‌توانند با توجه به وجود یک رشته صنایع‌دستی که در سطح ملی و جهانی شهرت قابل قبولی دارد نامزد دریافت عنوان شهر ملی و جهانی صنایع‌دستی شود.

حسین‌زاده به ویژگی‌های شهرهای ملی صنایع‌دستی اشاره و ادامه داد: هر شهر باید سالانه وظایف تعریف شده خود را در قالب فعالیت‌های انجام شده در حوزه صنایع‌دستی را به شورای راهبردی شهرهای ملی صنایع‌دستی ارائه دهد.

معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان ادامه داد: تبادل اطلاعات میان هنرمندان و اعزام آنها به شهرهای دیگر، ساخت دهکده صنایع‌دستی برای بازدید گردشگران و حمایت هنرمندان و صنعتگران صنایع‌دستی شهرهای ملی از دیگر ویژگی‌های این شهرهاست.

به گزارش ایسنا و به نقل از میراث فرهنگی، وی خاطرنشان کرد: با رسمیت پیدا کردن شهرهای ملی صنایع‌دستی، باید تبلیغات ملی و بین‌المللی برای معرفی تمامی رشته‌های صنایع‌دستی آن شهر، انجام و صنایع‌دستی در نمادهای زندگی اجتماعی شهرهای مذکور به کار برده شود.

منبع:ایسنا

بازار صنایع‌دستی مشهد با ورود گردشگران در پساکرونا رونق می‌گیرد

به گزارش میراث آریا به نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی، حسین امیرکلالی امروز دوشنبه ۲۲ آذر ماه ۱۴۰۰ ضمن بررسی وضعیت فعالیت کارگاه‌های صنایع‌دستی، گفت‌وگو با هنرمندان و صنعتگران صنایع‌دستی، از نزدیک مسائل و مشکلات آنها را بررسی کرد و با بیان این مطلب افزود: «از جمله مسائلی که با گردشگری در ارتباط نزدیک است، صنایع‌دستی بوده و بر توسعه گردشگری استان و به‌خصوص شهرستان مشهدمی‌تواند تاثیر داشته باشد.»

سرپرست اداره‌ میراث‌فرهنگی، گردشگری وصنایع‌دستی مشهد ادامه داد: «مشهد مقدس به عنوان شهر جهانی گوهرسنگ‌ها ظرفیت‌ها وقابلیت‌های فراوانی برای جذب زائر و مسافر دارد و مشاغل خرد و کارگاه‌های کوچک صنایع‌دستی که با سرمایه اندک می‌توانند اشتغال‌های سریع و سودآور برای شهرستان و استان داشته باشند مورد حمایت قرار می‌گیرند.»

کلالی یادآور شد: «به دلیل وابستگی بازار صنایع‌دستی به گردشگران در دوران پساکرونا، با افزایش ورود گردشگران، بازار صنایع‌دستی نیز رونق خواهد گرفت و افزایش تولید شاخص‌های اقتصادی به‌خصوص تولید ناخالص داخلی و همچنین تولید و فروش محصولات صنایع‌دستی از پیامدهای اقتصادی توسعه فعالیت‌های گردشگری خواهد بود.»

سرپرست اداره‌ میراث‌فرهنگی، گردشگری وصنایع‌دستی مشهد به ویژگی‌های خاص تولیدات صنایع‌دستی اشاره کرد و گفت: «صنایع‌دستی به دلیل خصوصیاتی ممتاز مانند سرمایه‌اندوز بودن، مشارکت دادن خانواده‌ و به‌خصوص مشارکت بانوان در تولید، متنوع کردن منابع درآمد خانوار، استفاده آن از مواد اولیه داخلی، ارزش افزوده بالا، حفظ فرهنگ و اصالت منطقه، انتقال هنر بومی و محلی، پیوند پیانسیل‌ها و سایر مولفه‌ها می‌تواند یکی از مهم‌ترین عوامل و راه‌حل‌های رفع بیکاری و ایجاد اشتغال در شهرستان مشهد باشد و تاثیر بلندمدت بر توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور داشته باشد.»

منبع:میراث آریا

صنایع‌دستی و اقتصاد ایران

قوای مادی و معنوی افراد بشر و منابع کره زمین برای رسیدن به هدف‌های اقتصادی و اجتماعی و اجرای برنامه‌های ملی با حداکثر سرعت ممکن تجهیز شده است.

هدف بشر در دو قرن گذشته تامین حداکثر نتیجه اقتصادی در حداقل مدت ممکن بوده است. هماهنگ با توسعه روزافزون فعالیت اقتصادی، علم اقتصاد پیشرفت کرده و تکامل یافته است و تاًثیر این علم در زمینه‌هایی بارز شده که پیش از این به اقتصاد اعتنایی نداشتند. نه تنها حقوق و علوم سیاسی و اجتماعی بلکه علوم ریاضی و طبیعی و پیشرفت‌های فنی نیز با اقتصاد ارتباط نزدیک وپیوندهای روزافزون یافته است.

اقتصاد ایران دوره‌هایی توام با افت وخیز داشته و تحت تاثیر اقلیم، جنگ‌ها و تاثیرات بیرونی گاه آسیب‌های جدی دیده است.

فارغ از تحلیل اینکه صنایع‌دستی در زمانی که در گروه صنایع تعلق داشته موفق یا ناموفق بوده است از حیث صنعتی بودن اثرات مثبتی دراقتصاد ایران ازخود به جای گذاشته است. این صنعت درطول تاریخ کهن ایران با حرکتی پویا همه نیازهای کشاورزی، صنعتی، ارتباطات و مصرف خانگی کشور را برطرف کرده است و به‌عنوان مهم‌ترین پایگاه‌های آموزشی صنعتی نیز عمل می‌کردند. سپس در ۷۰ سال اخیر با سنتی و غیراقتصادی تلقی شدن از سوی نظریه‌پردازان توسعه و سیاستگذاران و تحت تاثیر ویرانگر واردات و دگرگونی نیازهای مصرفی کشور و همچنین غربگرایی قرار گرفت.

وظایف عمده بازرگانی را می‌توان پوشاندن فاصله‌های زمانی و مکانی تولید و مصرف، متعادل کردن میزان تولید و مصرف، پرکردن فاصله زمانی بین خرید برای مصرف و وصول بهای کالا به تولیدکننده، برپایی موازنه درهای کالا با وجود اختلاف قیمت درزمان و مکان، افزایش تولید برپایه آگاهی از کم‌وکیف وضع بازار دانست.

صنایع‌دستی در سال‌های اخیر به سبب دوری از جنبه‌های کاربردی آن نزد خریداران و مصرف‌کنندگان خانگی و صنعتی شدن محصولات و جایگزینی محصولات ماشینی، بالابودن قیمت تمام شده به‌دلیل بالا رفتن مزد در ایران، در طبقه‌بندی کالاها در اقتصاد به رده کالاهای لوکس انتقال یافته است. رده‌بندی کالای لوکس در اقتصاد تابعی از شرایط خاص مبادلات بازرگانی راشامل می‌شود که درجای خود نیاز به تجزیه و تحلیل و بررسی مناسبات خاص بازرگانی در تجارت بین‌الملل را می‌طلبد.

از این رو توجه به بازرگانی داخلی صنایع‌دستی بسیار مهم است و نقش سیاستگذاران در این مرحله بسیارحائز اهمیت است. یکی از بهترین مثال‌ها برگزاری نمایشگاه‌های فروش صنایع‌دستی درسطح سراسری یا منطقه‌ای است و با برنامه‌ریزی مدون و حساب‌شده می‌توان چند هدف مهم اقتصادی رادر این برگزاری دنبال کرد که از بارزترین آن‌ها می‌توان به حذف واسطه دراثر نداشتن شناخت بازار و رویارویی مستقیم تولیدکننده با مصرف‌کننده دانست. متعادل‌سازی قیمت‌ها از دیگر مزایای این سیاست است.

اهمیت به نقش تعاونی‌های تولیدی و یا تشکل‌های مردم نهاد به‌عنوان نهادهای تولیدی و واسطه‌ای سالم و نقش نظارتی آنان نیز به شکل‌گیری صحیح مناسبات بازرگانی صنایع‌دستی منجر می‌شود. ایجاد تقاضای موثر در نتیجه شناخت مصرف‌کننده از محصول و تولیدکننده آن حاصل می‌شود و نتیجه ایجاد تقاضای موثر خرید آگاهانه است. بنابراین عرضه مستقیم محصولات علاوه بر جنبه‌های ترویجی به ایجاد تقاضا دربازار منجر و در نهایت فروش آن محصول محقق می‌شود.

بازرگانی خارجی در وضع عادی اقتصاد هرکشوری، بخشی از روند تولید و کالارسانی به مصرف کننده خارجی است.

در روند صادرات و واردات کالاها، هر کشوراز برتری‌های نسبی داخلی درزمینه‌های تولید، متقابلاً استفاده می‌کند. از این راه علاوه برکاهش قیمت کالاها برای مصرف‌کنندگان، ایجاد امکان برای تولید انبوه و تخصصی شدن تولید در کشورها را نیز موجب می‌شود.

اندکی توجه به تراز تجارت خارجی ایران نشان می‌دهد دردوره‌هایی تراز تجاری موقتاً کفه صادرات را به‌سمت ایران پایین آورده و آن نیز در دوره‌های اخیر رویکرد صادراتی و یا اجبار به صادرات خام‌فروشی وفروش فلزات اساسی مانند فولاد و مس بوده است و در بقیه دوره‌ها همواره واردات بر صادرات پیشی گرفته است.

در شرایطی که سیاستگذاران، حجم و میزان ارزآوری صادرات کشور را ملاک ارزیابی خود و در نهایت وضع قوانین حمایتی قرار می‌دهند، صادرات کالاهای غیرنفتی برای تعداد محدودی ازکالاها عرصه جولان و بروز وظهور دارد در این بین فقط فرش ایران و مقداری نیز مبلمان خودی در بین کالاهای صادراتی سنتی نشان می‌دهد و متاسفانه صنایع‌دستی با اینکه ارزبری بسیار اندکی دارد و حتی نیاز به وارد کردن تکنولوژی ازخارج ندارد و از مواداولیه داخلی که به وفور نیز دردسترس است تغذیه می‌کند نتوانسته جایگاه واقعی خود را پیدا کند. به نظر این موضوع ناشی از دو دلیل عمده است: الف– فقدان بخش خصوصی قوی درامر تجارت صنایع‌دستی و وابستگی شدید این هنر صنعت به حمایت‌های اندک دولت. ب– نبودعلم متناسب با نیازهای روز این هنرصنعت نزد متولیان گذشته.

برخی اقتصاددانان علت اصلی افول و اضمحلال یک صنعت را درعرصه کارزار تجارت، کمبودسود درآن صنعت می‌دانند زیرا عامل وجود سود شاخصی است که صنعت را به تحرک و پویایی وادار می‌کند و همواره سبب توسعه کمّی و کیفی آن می‌شود. ازاین نگاه می‌توان موفقیت صنعت فرش را چه در بازارداخلی و چه در تجارت خارجی مورد تجزیه تحلیل قرارداد. به نظر نگارنده از این منظر می‌توان برای صنایع‌دستی نیز افقی مناسب‌ترسیم کرد چون این صنعت نیز همانند فرش هم ریشه درسنت دارد وهم‌دستی در صنعت و ورود تازه واردها به این صنعت به دلیل پیچیدگی‌های هنری و شیوه‌های خاص تولید به‌راحتی امکان‌پذیر نیست، درنتیجه می‌تواند نزد شاغلان و فعالان برای مدت‌ها مزیت نسبی به‌همراه داشته باشد.

منبع:میراث آریا

کلیدواژه «کاربرد» در صنایع‌دستی معاصر ایران

از آنجایی که این مواریث ملموس هنر است، پس زیبایی جزو لاینفک آن محسوب می‌شود. مگر برآوردن نیازهای زیبایی‌شناختی نوعی کارآیی نیست؟ پاسخ به این پرسش ما را به سمت استنباط مفهوم مصرف در این محصولات فرهنگی سوق می‌دهد.

با این تعریف می‌توان سه دسته شامل ۱- صرف تزئینی مانند هر نوع تابلو ۲- دکوری مانند هر نوع گلدان و ۳- مصرفی مانند ظروف سرامیکی را برای این محصولات متصور شد.

هنگامی که از صنایع‌دستی ایرانی سخن می‌گوییم ذهن به سمت نزدیک به ۳۰۰ رشته سوق داده می‌شود که در ۱۸ گروه برحسب مواد اولیه تقسیم‌بندی شده‌اند. بنابراین یک نسخه واحد نمی‌توان برای آن‌ها پیچید و باید جزء به جزء بررسی شود و برای یافتن راهکارهایی برای کاربردی کردن آن‌ها طرحی نو درافکند.

معماری داخلی یکی از اماکن تجلی صنایع‌دستی معاصر ایران است. به‌کارگیری بسیاری از رشته‌های صنایع‌دستی از کاشی و سرامیک گرفته تا انواع همجوشی شیشه، دیوارهای جداکننده و عایق صدای حصیری و دست‌بافته‌های داری تنها نمونه‌ای از به‌کارگیری محصولاتی از صنایع‌دستی است که در طول تاریخ با معماری ایرانی آمیختگی معنایی به‌وجود آورده‌اند.

درون‌گرایی و مردم‌وارگی معماری ایرانی با اصالت و متانت صنایع‌دستی ایرانی همسو است. برخی از محصولات صنایع‌دستی با پست مدرنیسم غربی که در ایران نیز طرفدار دارد همخوانی دارد.

این محصولات در مبلمان منزل، محل کار، هتل‌ها و نظایر آن، راه را بر تأمین سلایق امروزی مخاطبان هنرهای صناعی و در نتیجه افرایش اقبال و فروش آن‌ها می‌گشاید. بسیاری از رشته‌های گروه نساجی سنتی و رودوزهای سنتی در فضای داخلی اماکن و حتی الحاقات خودرو می‌تواند ظهور یابد.

معنی دقیق‌تر این کلیدواژه آفرینش محصولاتی است که تاکنون محلی برای ظهور نداشته‌اند. بنابراین قرابت معنایی با نوآوری در رشته و محصول را می‌توان متصور شد که بر پایه نیازهای دوره مدرن پایه‌ریزی شده‌اند.

به طور مثال انوع محصولات جدید در کپوبافی دزفول مانند گهواره نوزاد یا میوه‌های حجمی مسی در مس زنجان پیش از این سال‌ها وجود خارجی نداشت یا بسیار کمرنگ بود. اگر برای خاتم و مینای فلز، چاره‌ای اندیشیده نشود و محصولات جدیدی متصور نشویم، دیگر بشقاب مینای آبی هم برای ما خسته کننده می‌شود هم برای گردشگران خارجی. از این محصولات هم می‌شود محصولات کاربردی تولید کرد.

بهره‌گیری از توان شرکت‌های دانش‌بنیان و برگزاری مسابقاتی در این خصوص با شرکت طراحان صنعتی و متخصصان امر بسیار راهگشا خواهد بود. این مجال تنها قطره‌ای بود از اقیانوس توان و خلاقیت متفکران ایرانی.

منبع:میراث آریا

تاکید بر ضرورت تدوین اطلس جامع صنایع دستی

مدیرکل دفتر آموزش و ترویج معاونت صنایع‌دستی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت: «به‌منظور معرفی و تحقق‌بخشی به نیازهای واقعی صنایع‌دستی، به تدوین اطلس جامع صنایع‌دستی کشور نیاز داریم.»

به گزارش ایسنا، ویدا توحدی امروز (شنبه، ۱۵ آبان ۱۴۰۰) با بیان این مطلب، اظهار کرد: «امروز رقابت در عرصه اطلاع‌رسانی متناسب با پیشرفت تکنولوژی افزایش یافته و البته دسترسی به اطلاعات نیز برای مخاطبان آسان‌تر شده است، لذا این امکان برای تسهیل در آگاهی‌بخشی به مخاطب می‌تواند سرعت مناسبات را در صنایع‌دستی افزایش دهد.»

مدیرکل دفتر آموزش و ترویج معاونت صنایع‌دستی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، با اشاره به اینکه صنایع‌دستی پشتوانه هزاران سال تاریخ، فرهنگ و اصالت این مردم بوده است و تقریبا در کمتر جوامعی می‌توان نظیر و نمونه آن را جست‌وجو کرد، اضافه کرد: «تدوین و انتشار اطلس جامع صنایع‌دستی ایران به صورت نسخه دیجیتالی می‌تواند در ارائه اطلاعات سریع، دقیق و کامل به مخاطب داخلی و خارجی بسیار راهگشا باشد چرا که امروز دیگر روش‌های تبلیغی سنتی و وقت‌گیر جواب نمی‌دهد.»

او ادامه داد: «امروز حجم عظیمی از اطلاعات و داده‌ها از طریق نرم‌افزارهای تلفن همراه و تبلت به ما منتقل می‌شود و این موید کمک گرفتن از راهکارهای نوین در عرصه فعالیت‌های تبلیغی و اطلاع‌رسانی راحت و قابل دسترس است که به نظر می‌رسد با انجام پروژه اطلس جامع نرم‌افزاری صنایع‌دستی ایران با طراحی جذاب و با دسترسی عمومی و استفاده از آن برای همگان قابل تحقق خواهد بود.»

توحدی در آخر خاطرنشان کرد: «این پروژه فعلا در حد پیشنهاد است و امیدوارم زمینه‌های انجام آن با بررسی‌های کارشناسی بیشتر به زودی انجام شود.»

منبع:ایسنا

هنر عاشقی در مدیریت صنایع‌دستی

انسان خردمند ایرانی، برای دل دادن به این هنر صنعت از خودش، از جانش از دستانش مایه گذاشته است. ای بسا نگاهش را که امروز دیگر کم‌فروغ و کم‌سو شده است برای آموزش و ترویج و تداوم و تعالی این هنر بر سر راه گذاشته است.

صنایع‌دستی و هنرهای سنتی هنر جان و دل است. عشق می‌خواهد و پای رفتن، تا بتوانی مرزهای ناپیموده آن را با پای پیاده بپیمایی. بدون شک مدیریت در حوزه صنایع‌دستی کار بسیار دشواری است و تلاش برای سامان‌دهی و هدایت آن فقط عشق می‌خواهد و قلبی لبریز از دوست داشتن به این هنر صنعت.

متاسفانه این روزها شاهدیم که عده‌ای تحت عنوان پژوهشگر، چنان در بیرون از این دایره دلدادگی بر اعتبار و تلاش مدیران دلسوز خط ناسور می‌کشند که انگار برای دیده شدن راهی و چاره‌ای جز این راه را نمی‌دانند.

قطعا این دسته از افراد آتش نگرفته‌اند و نمی‌توانند احساس سوختن را تنها با تماشا کردن درک کنند. به قول حضرت حافظ: «سلسله‌ی موی دوست حلقه دام بلاست/ هر که در این حلقه نیست فارق ازین ماجراست».

به ذکر مواردی که این روزها مورد هجمه قرار می‌گیرد به اختصار بسنده می‌کنم.

۱. ثبت شهرها و روستاهای جهانی در ایران که در سال‌های اخیر به همت معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی و به‌منظور اعتباربخشی به قابلیت‌های فرهنگی و تاریخی توسط شورای جهانی صنایع‌دستی صورت می‌گیرد تلاشی بسیار قابل توجه برای حمایت و پشتیبانی از آن مکان جغرافیایی است که قطعا به‌منظور بهتر دیده شدن و جلب نظر گردشگران داخلی و خارجی بسیار موثر است.

این تلاش و حرکت به مثابه قابی است که بخش قابل توجهی از پیشینه تاریخی و فرهنگی یک بخش کوچک از جغرافیای ایران را تجلی می‌بخشد و زمینه را برای بهره‌برداری‌های بیشتر فرهنگی، هنری و گردشگری آماده می‌کند.

۲. اساسا ارائه آمار در خصوص صادرات محصولات هنری، خصوصا صادرات صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در سال‌های گذشته با چالش‌هایی روبه‌رو بوده و این نیاز به یک باز مهندسی اساسی در این حوزه دارد اما به طور خاص در خصوص صادرات صنایع‌دستی استنادها مبتنی بر گزارش‌هایی است که از طریق گمرگ ایران به دولت ارائه می‌شود که همگی این محصولات صادر شده از کشور در پایانه‌های مرزی دارای کدهای تعریف شده‌ای هستند که به تفکیک اجناس ثبت می‌شوند.

در نهایت آمار خروجی با بررسی‌های دقیق‌تر توسط کارشناسان معاونت صنایع‌دستی ارائه و اعلام می‌شود و شاید به یقین و با صراحت بتوان گفت که یکی از کم‌نقص‌ترین آمار در صادرات کشور محصولاتصنایع‌دستی و هنرهای سنتی است.

۳. وجود اسناد بالادستی در توسعه و تقویت زیرساخت‌های صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اگر چه از ملزومات اساسی است اما به نظر می‌رسد دولت‌ها چه در گذشته و چه در سال‌های اخیر در این خصوص کم‌کاری نکرده‌اند و هر جا منابعی قابل احصا و یا در دسترس بوده است آن را در قالب قوانین و دستورالعمل‌ها برای حمایت از این حوزه سمت و سوق داده‌اند و البته هنوز مسیرهای زیادی برای حمایت از هنرمندان صنایع‌دستی وجود دارد که می‌بایست در قوانین و اسناد بالادستی بیش از پیش لحاظ و اجرا شود.

استناد به فرمایش مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب که بر تقویت اقتصاد مستقل کشور مبتنی بر تولید انبوه و باکیفیت و توزیع عدالت‌محور و مناسبات مدیریتی خردمندانه تاکید دارند می‌تواند حجت را در این زمینه بر ما تمام کند.

ایرانی‌ترین صنعت تولیدی کشور نیازمند نگاه ویژه

تولیدات صنایع‌دستی به لحاظ فرآیند تولید از ویژگی برجسته‌ای برخوردارند که آن‌ها را در میان سایر محصولات تولیدی کشور ممتاز کرده‌ است. در دسترس بودن مواد اولیه فراوان، هزینه راه‌اندازی ارزان یک شغل خاص صنایع‌دستی، بازدهی سریع، کارگر ارزان، بازار فروش گسترده داخلی و خارجی، امکان صادرات چمدانی و ارزآوری فراوان در شرایط تحریم، تنوع بی‌نظیر و کیفیت مناسب محصولات و از همه مهمتر ایرانی بودن آن، ویژگی‌های ممتازی است که صنایع‌دستی را در میان همه صنایع کشور می‌تواند متمایز و برجسته کند.

اشتغال‌زایی سریع، پایدار و با نیاز به کمترین سرمایه‌گذاری یکی دیگر از شاخصه‌های ممتاز صنایع‌دستی است که اگر به آن توجه شود، بخش مهمی از مشکلات اقتصادی کشور را رفع و گره‌گشای معیشت خانواده‌ها خواهد بود. در کنار همه این شاخصه‌ها ویژگی برتر دیگر صنایع‌دستی این است که طرح‌های مختلف در این حوزه بهترین فرصت برای تسهیل اشتغال زنان و به کمک آمدن این جمعیت ۵۰ درصدی جامعه است که سهم اشتغال آن‌ها در کشورمان تنها ۱۳ درصد است.

وجود این ویژگی‌های ممتاز ضرورت توجه به توسعه صنایع‌دستی را با اهمیت‌تر کرده‌است. آنچه که در این حوزه مهم و راه‌گشا، به‌نظر می‌رسد توجه به آموزش است که می‌توان با بهره گیری از الگوی آموزش رسمی به بهترین نحو ممکن، دانش بومی و اندوخته منحصربه‌فرد نسل‌ها و دانش فطری آن‌ها را مدیریت علمی کرد و با کاربردی کردن آن برای صنایع‌دستی در اقتصاد کشور نقش اساسی تعریف کرد.

از طریق آموزش مناسب می‌توان باعث خودباوری، کارآفرینی و کانالیزه کردن صنایع بومی در عرصه ملی شد و حتی در بازارهای بین المللی قد علم کرد.

آنچه که در روند توسعه صنایع‌دستی بعنوان مسایل و مشکلات بیشتر عرض اندام می‌کند مساله ایستایی و بی‌تحرکی این صنایع در کنج خانه‌ها و محلات است که اکثرا هنوز در همان شکل اولیه و کلاسیک نسل‌های گذشته باقی مانده‌اند. در حالی که امروزه به یمن وجود انواع ابزار و دستگاه‌های ماشینی می‌توان سرعت چشمگیری در تولیدات صنایع‌دستی دقیقا با همان فرمت و کیفیت دستی بودنشان بخشید و به تولید انبوه رساند، ولی هنوز در تابوی دست‌پردازی مطلق با راندمان بسیار پایین هستیم.

مسئله دیگر در حاشیه بودن این صنایع بعنوان یک شغل جانبی در کنار شغل اصلی افراد است که تنها در مواقع فراغت و سرگرمی آن‌ را دنبال می‌کنند. توجه به مقوله بیمه هنرمندان صنایع‌دستی شاید در دسترس‌ترین راه‌کار برای ثبات شغلی در این حوزه باشد. بدون تردید اگر این اطمینان شغلی در میان هنرمندان و صنعت‌گران ایجاد شود، صنایع‌دستی به عنوان شغل اول می‌تواند مورد توجه بسیاری از افراد جامعه قرار گیرد.

از آنجایی‌که صنایع‌دستی هم به‌صورت کارگاهی و هم به‌صورت خانگی بر پایه مهارت‌های بومی و سنتی امکان‌پذیر است در حقیقت به‌نوعی صنعت خانگی در نمودهای مختلف است، وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی می‌تواند با تعیین کارگروه ویژه‌ای برای شناخت اجزا (یا همان واحدهای مستقل تولید خانگی) که در میان محلات و مناطق مختلف شهری و روستایی پراکنده هستند ارتباط صنفی برقرار کند. این کارگروه با تشکیل جلسات ماهانه موجب هم‌رسانی و تجمیع ایده‌های برتر این خرده کارآفرینان شود. بدون شک تکرار این روند در آتیه موجب زایش ایده‌های تکامل یافته و متعالی‌تر می‌شود.

حمایت از پردازندگان خودجوش صنایع‌دستی در قالب اعطای تسهیلات کافی و همچنین کمک به فروش و بازاریابی محصولات تولیدی آن‌ها بدون شک روح تازه‌ای در کالبد این صنایع خواهد دمید و در حقیقت صاحبان این صنایع با خاطری آسوده و جسورانه‌تر به کار صنعتی خود خواهند پرداخت.

در پایان باید گفت صنایع‌دستی در ایران از ظرفیت‌های بسیار ممتازی برخوردار است که نیازمند نگاه ویژه‌تر مسئولان امر برای قرار گرفتن در فرآیند توسعه است. بدون تردید اگر وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در راستای حمایت از این ایرانی‌ترین صنعت تولیدی کشور موانع پیش‌رو را برداشته و پشتیبانی‌های لازم را به‌عمل آورند، می‌توان شاهد رشد و شکوفایی بخش مهمی از اقتصاد کشور و خانواده‌های ایرانی بود.

منبع:میراث آریا

توسعه صنایع‌دستی فرصتی برای توسعه اقتصادی اورامانات

صنایع‌دستی بازتابی از تاریخ و تمدن هر قوم و ملت است. فرهنگ واقعی هر منطقه‌ای را می‌توان در صنایع‌دستی آن منطقه یافت. چرا که این هنر ریشه در اعتقادات مذهبی، باورهای ملی، وضعیت جغرافیایی و نیازهای هر جامعه دارد که بخشی از هویت تاریخی، فرهنگی و اجتماعی آن را روایت می‌کند.

محصولات صنایع‌دستی در منطقه اورامانات به لحاظ کیفیت و تنوع مختص هنرمندان این منطقه است.

اهمیت ویژه هنرهای سنتی و صنایع‌دستی منطقه اورامانات را می‌توان در دو جنبه حائز اهمیت دانست؛ اول اینکه کلیه مواد اولیه و وسایل مورد نیاز آن به طور کامل، به دست خود مردمانش و در محل زندگی آنان تأمین می‌شود و ویژگی دوم آن است که کلیه محصولات صنایع‌دستی اورامانات کاربردی بوده و بدور از تجمل گرایی توسط هنرمندان و صنعتکاران این دیار کهن ساخته می‌شوند.

از جمله نمونه‌های برجسته هنر دست مردمان اورامانات می‌توان کلاش (گیوه)، چوخه و رانک، نمد به همراه محصولات ارغوان بافی، چاقو و… را نام برد که بیشتر جهانگردان و گردشگران از این محصولات خرید می‌کنند.

منطقه اورامانات دارای چند نوع صنایع‌دستی خاص است که در مناطق دیگر با این کیفیت و اصالت کمتر دیده می‌شود، نازک کاری، ساز سازی، ارغوان بافی، قالی و گلیم، جولایی، موج بافی، کلاش، نمدمالی، لباس‌های محلی، زیورآلات سنتی و سراجی سنتی از جمله این هنرهاست.

بسیاری از صنایع دستی اورامانات نظیر کلاش (گیوه) و ارغوان به عنوان آثار صنایع‌دستی در فهرست میراث جهانی و ملی به ثبت رسیده‌اند.

با توجه به اهمیت صنایع دستی اورامانات پایگاه جهانی منظر فرهنگی اورامانات با همکاری معاونت صنایع‌دستی استان کرمانشاه در تلاش است اطلس صنایع‌دستی این منطقه را تهیه کند تا بتوان با شناخت دقیق و علمی از ظرفیت‌های روستاهای منطقه برنامه‌های مدونی برای آموزش، توسعه و حمایت از صنعت‌کاران و توسعه پایدار اقتصادی اورامانات انجام داد.

منبع:میراث آریا

کمک به حفظ محیط ‌زیست با استفاده از صنایع‌دستی

این پژوهشگر صنایع‌دستی گفت: از آنجایی که صنعت مد دومین صنعت آلاینده محیط زیست است با استفاده از صنایع‌دستی در این صنعت می‌توان به حفظ محیط زیست کمک کرد.

ملیحه تمدن یزدیان در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در حال حاضر یکی از مزیت‌هایی که استفاده از صنایع دستی در صنعت مد و لباس می‌تواند ایجاد کند، کمک به حفظ محیط زیست است. می‌دانیم که صنعت مد دومین صنعت آلاینده محیط زیست است و باید راهکارهای ویژه‌ای در این زمینه اندیشیده شود.

وی اضافه کرد: با توجه به اینکه تاکید می‌شود در صنایع‌دستی از مواد اولیه طبیعی استفاه شود و آثاری جزو صنایع‌دستی محسوب می‌شوند که از مواد شیمیایی در تولید آن‌ها استفاده نشده باشد می‌توان گفت که در آن حوزه شاهد تولید آثاری هستیم که دوستدار محیط زیست هستند.

این پژوهشگر صنایع‌دستی ادامه داد: در کشور ما پارچه‌های دست‌بافت بسیاری وجود دارد که با مواد اولیه طبیعی همچون پنبه، پشم و ابریشم تولید می‌شوند و در فرایند تولید آن‌ها کمترین آسیب ممکن به محیط زیست دیده می‌شود. در مقابل اما پارچه‌هایی که از مواد اولیه مصنوعی تولید شده‌اند، در اثر شستشو ریزپلاستیک‌ها  (Microplastics)را وارد آب‌ها می‌کنند و به محیط زیست آسیب می‌زند.

تمدن خاطرنشان کرد: استفاده از مواد طبیعی در صنایع‌دستی می‌تواند به حوزه‌های مختلفی در صنعت مد کمک کند. ما به طور کلی با مفاهیمی مثل مد پایدار  (Sustainable Fashion)یا مد سازگار با محیط زیست (Eco-Fashion) مواجه هستیم که در دنیا، جدیدترین راهکارهای مقابله با آلایندگی صنعت مد محسوب می‌شوند.

وی اضافه کرد: در نهایت با توجه به این مفاهیم می‌توان با استفاده گسترده‌تر از صنایع‌دستی در مراحل تولید نخ، رنگرزی، تولید پارچه و گاه تا مرحله تزیینات لباس از مواد طبیعی استفاده ‌کرد. گفتنی است که این لباس‌ها حتی پس از فرسوده‌شدن قابل بازگشت به طبیعت هستند و هیچ آسیبی به طبیعت وارد نمی‌کنند.

می‌توان با ایجاد کارگاه‌های آموزشی میان رشته‌ای به اتصال صنعت مد و صنایع‌دستی کمک کرد

این فعال صنایع‌دستی عنوان کرد: در تزیینات لباس‌ها و تولید لباس‌های فاخر می‌توان از امکانات رودوزی‌های سنتی نیز استفاده کرد. ما در مناطق مختلف ایران رودوزی‌هایی به ظریف‌ترین شکل ممکن داریم که متناسب با فرهنگ اصیل ایرانی اجرا می‌شوند و می‌توان آن‌ها را در چرخه تولید مد و لباس وارد کرد و این موضوع می‎‌تواند از جنبه‌های مختلف به اقتصاد بومی مناطق مختلف کمک کند.

وی ادامه داد: از آنجایی که استفاده از این لباس‌ها باعث هویت‌بخشی به مصرف کنندگان خواهد شد، باید در جامعه بیشتر روی این موضوعات کار شود و پژوهش‌هایی انجام گیرد که انواع مختلف رودوزی‌ها و تولیدکنندگان آن‌ها در نقاط مختلف ایران شناسایی شوند و چنانچه این شناسایی‌ها صورت گرفت باید اطلاعات آن‌ها در اختیار عموم یا حداقل تولیدکنندگان و طراحان مد قرار گیرد.

این پژوهشگر صنایع‌دستی اظهار کرد: می‌توان با ایجاد کارگاه‌های آموزشی میان رشته‌ای به اتصال صنعت مد با صنایع‌دستی کمک کرد. در این راه می‌توان از دانش گروه‌های مختلف فعال در حوزه محیط زیست، طراحان مد و لباس و فعالان صنایع‌دستی نیز بهره‌ برد.

تمدن اضافه کرد: همچنین باید در این راه از تولیدکنندگان صنعت پوشاک دعوت به عمل آورد تا با استفاده از حمایت‌های گسترده آن‌ها، ایجاد سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های مختلف به نتایج خوبی دست پیدا کرد. ما باید بتوانیم جریان استفاده از مد پایدار را توسعه دهیم و مردم را تشویق کنیم تا از لباس‌هایی استفاده کنند که مواد تولیدی آن‌ها کمترین آسیب را به محیط زیست وارد می‌کنند و در این مسیر باید از پتانسیل‌های صنایع‌دستی بیشترین بهره را ببریم.

کمک به رشد گردشگری با تولید لباس‌های مناطق خاص متناسب با سلیقه مخاطب امروزی

وی در خصوص ارتباط صنایع‌دستی با گردشگری تصریح کرد: در بخش توسعه توریسم پر واضح است که گردشگری هر منطقه با تولیدات بومی آن‌ منطقه ارتباط تنگاتنگی دارد. به طور طبیعی گردشگران با سفر به مناطق مختلف صرفا فقط از امکانات دیدنی آن مکان و مزه خاص غذای محلی آنجا لذت نمی‌برند، بلکه خرید صنایع‌دستی و لباس بومی آن منطقه نیز برای آن‌ها جذاب است. در نهایت می‌توان با تولید لباس‌هایی متناسب با سلیقه مخاطب امروزی که رنگ، بو و هویتی از آن منطقه خاص دارد به رشد گردشگری آن منطقه کمک کرد.

این استاد دانشگاه افزود: اصولا فرهنگ خاص هر منطقه و استفاده از صنایع‌دستی خاص هر منطقه باعث تولید یک محصول متمایز و ویژه می‌شود. طبیعی است که این لباس‌ها آنچنان در نقاط دیگر مورد استقبال قرار نگیرند اما طراحان لباس می‌توانند با نگاه ویژه به مخاطب غیربومی و طراحی‌های به روز و چشم‌نواز با بهره‌گیری از  پارچه‌های سنتی و رودوزی‌های خاص هر منطقه، جامعه را مشتاق به استفاده از این لباس‌ها کنند.

تمدن گفت: طراحان می‌توانند از بسیاری از المان‌های به کار رفته در لباس‌های مناطق بومی در طراحی لباس‌های خود به شیوه‌ای خلاقانه استفاده کنند. متاسفانه این کارها در ایران کمتر گسترش پیدا کرده و باید سازمان‌های متولی علی‌الخصوص وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در شناسایی و ترویج این هنرهای بومی و معرفی آن‌ها به طراحان لباس تلاش کند.

باید برندهایی تولید کرد که غنای بالای فرهنگ ایران در آن‌ها به تصویر کشیده می‌شود

وی عنوان کرد: در کشورهای توسعه یافته، تلاش در جهت کاستن از آلایندگی صنعت پوشاک مورد توجه سیاست‌گذاران قرار گرفته است. در این کشورها ایجاد زیرساخت در این زمینه در اولویت برنامه‌ها قرار دارد و استفاده از مواد طبیعی و دوستدار محیط زیست از مهمترین اقدامات در زمینه صنعت مد و پوشاک است.

این پژوهشگر صنایع‌دستی  ادامه داد: این در حالی است که صنایع‌دستی ایران پتانسیل آن را دارد که سهم قابل توجهی در صنعت مد و پوشاک کشور به خود اختصاص دهد. در همین راستا باید بتوان با مرتبط کردن صنایع‌دستی و صنعت مد و استفاده از دانش پژوهشگرانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، برندهایی ایجاد کرد که نه تنها در سطح کشور بلکه در سطح جهانی غنای بالای فرهنگی کشور را به تصویر بکشند تا از این طریق بتوان فرهنگ ایران را معرفی کرده و در بحث توسعه گردشگری و بهبود اقتصاد محلی نیز گام‌هایی موثر برداشت.

تمدن ادامه داد: هرچند این امر با رشد فضای مجازی در حال شکل‌گیری است، اما باید کمک کرد تا این اتفاق با سرعت بیشتری به پیش رود. همچنین امیدوارم این دغدغه حداقل برای سازمان‌هایی که مرتبط با این موضوع هستند نیز ایجاد شود.

منبع:ایسنا

توسعه پایدار صنایع‌دستی با فروش در بستر فضای مجازی در دوران کرونا و پساکرونا

با افزایش جمعیت، تولید صنایع دستی به مرور فزونی یافت و کم کم به پیشه و حرفه بخشی از مردم بدل شد. رفته‌رفته دیگر مصنوعات دست‌ساز تولید شدند و استادکاران، ذوق و هنر خود را در آن آمیختند و آثاری تولید کردند که آمیزه‌ای از هنر و صنعت بود، چنانکه هم جنبه کاربردی در زندگی مردم داشت و هم ارزش هنری وحتی اقتصادی و به مرور زمان مردم به ارزش‌های متنوع صنایع دستی پی بردند و از آن‌ها استقبال کردند و به همین دلیل برخی رشته‌های صنایع دستی رونق و شهرت دوباره خود را بازیافتند.

یکی از بازارهایی که تحت‌تاثیر کرونا قرار گرفته و آسیب‌های مالی قابل‌توجهی را تجربه کرده است بازار صنایع‌دستی است که شیوع کرونا و ممنوع شدن رفت و آمدهای برون‌شهری و استانی، بزرگ‌ترین ضربه و بالاترین خسارت را به ما وارد کرد. هنرمندان صنایع دستی از زمان شیوع بیماری کرونا تاکنون با مشکلات بی‌شماری دست و پنجه نرم می‌کنند. تعداد زیادی از این هنرمندان همه‌ی سرمایه‌شان را در این کار گذاشته‌اند و تنها منبع درآمدشان هنر دستانشان است

صنایع دستی مفهومی‌ترین، کاربردی‌ترین و مردمی‌ترین هنر سرزمین ماست. پیشگیری از کرونا نیازمند کاهش ارتباطات انسانی بودکه در نهایت منجر به کاهش برخی فعالیت‌های اقتصادی و رکود شد. با توجه به شرایط فعلی ناشی از شیوع بیماری کووید ۱۹، صنایع دستی دچار رکود شده و فروشگاه‌های صنایع دستی، هنرمندان و صنعتکاران این حرفه دچار ضرر و زیان زیادی شده‌اند.

علاوه بر مشکلات ناشی از کرونا، گرانی مواد اولیه و نبود بازارهای دائمی برای فروش محصولات، فعالان صنایع‌دستی را با مشکلات بیشتری مواجه کرده است. سود ناچیز، کم بودن دستمزدها، نوسانات اقتصادی، نبود ثبات در بازار و کمبود سرمایه در گردش از دیگر مشکلات هنرمندان صنایع‌دستی و هنرهای سنتی به‌شمار می‌رود.

وضعیت فعلی حاکم بر این عرصه بسیار بحرانی است، اما صنایع دستی ما آینده بهتری خواهد داشت اگر از هنرمندان آن حمایت و کیفیت محصولاتش حفظ شود. یکی از روش‌های موجود در شرایط فعلی استفاده از روش‌ها و فناوری‌های نوین در جهت بازاریابی و فروش محصولات صنایع دستی است. امروزه دیگر فروش سنتی صنایع دستی پاسخگو نیست و باید از تجارت الکترونیک و بسترهایی مانند شبکه‌های اجتماعی برای آن استفاده کرد. در واقع باید به سمت مارکت‌های دیجیتال قدم برداشت. با برنامه‌ریزی برای آموزش، مشاوره، تامین مواد اولیه و ابزار کار و همچنین کمک به بازاریابی و دسترسی به بازار و فروش محصولات و خدمات خانگی می‌توان به ایجاد و توسعه مشاغل پایدار خانگی ضروری و نوظهور کمک کرد.

تا پیش از تحریم زمینه برای صادرات بسیاری از دستبافت‌ها به خارج از کشور وجود داشت و بازار صنایع دستی نیز از رونق خوبی برخوردار بود، ولی با تحریم به دلیل مشکلات در برگشت ارز ناشی از فروش، تمایل برای صادرات کاهش یافت و و بازار داخلی نیز با کرونا و توقف سفر مختل شد. با توجه به شرایط کرونا و محدودیت در سفرها و پروازها، عملا صادرات متوقف است ولی کرونا در کنار همه معایب، فرصت مغتنمی برای هنرمندان صنایع دستی به شمار می‌رود چراکه کمک کرد محصولات خود را از طریق سایت و نمایشگاه‌های مجازی حتی به مشتریان کشورهای خارجی به فروش برسانند.

کرونا انتظارات و اولویت‌ها و سبک زندگی افراد جامعه را تغییر خواهد داد. کسب و کارهایی که با دوراندیشی متناسب با تغییرات سبک زندگی و نگرش‌های جامعه عمل کنند موفق‌تر خواهند شد. انتظار می‌رود که بعضی از مشتریان برای همیشه نوع خرید خود را از حضوری به آنلاین تغییر و یا افزایش دهند. زمانی که بحران کرونا رفع شود رفتار خرید آنلاین ادامه یافته و تثبیت می‌گردد. در مجموع می‌توان گفت نگرش ها، سبک زندگی و رفتار افراد در پسا کرونا متفاوت از پیش اکرونا خواهد بود. بازاریابی الکترونیکی، افزایش نقش عرضه کالا در بازارهای بین‌المللی و تقویت تجارت الکترونیک در این حوزه می‌تواند فرصت‌های موجود در دوران پساکرونا را برای فعالان این عرصه فراهم کند.

در استان زنجان فروش صنایع دستی به علت بیماری کرونا و افزایش سرسام‌آور قیمت اولیه کاهش یافته است چرا که تولید و فروش به هم وابسته هستند. در ایام کرونا فروش صنایع دستی به صورت مجازی توسط فروشگاه‌های صنایع دستی در استان انجام شد.

بازاریابی صنایع دستی هر منطقه‌ای علاوه بر اینکه جنبه‌های زیبایی و فرهنگی دارد، اینترنت فرصت مناسبی برای هنرمندان است تا در زمینه کاری خود اطلاعات خود را بروز کنند و ارتقا دهند و با استفاده از مدیریت شبکه‌های اجتماعی از ظرفیت این شبکه‌ها برای رونق کسب و کار خود استفاده کنند. اینستاگرام با توجه به ماهیت بصری و تصویری مقوله بسیار مهمی است که هنرمندان برای فروش محصولات کسب و کار خود را تقویت کنند. کار گروهی و پیوستن به شرکت‌ها و استارت‌آپ‌های فعال در حوزه فناوری اطلاعات و اینترنت در بهبود بخشیدن، ارتقای کیفیت و معرفی کردن کسب و کار نقش مهمی ایفا می‌کند.

منبع:میراث آریا