به گزارش ایسنا، این دستورالعمل بنا بر اعلام «در چارچوب رعایت بهداشت عمومی و سلامت جامعه، با توجه به اثرات مثبت گردشگری بر اقتصاد کشور، کارآفرینی، ایجاد اشتغال و برای حفظ بازارهای هدف گردشگری، احیای کسب و کارهای آسیب‌دیده این بخش و در عین حال، حفظ سلامت شهروندان و با بهره‌گیری از نظرات کارشناسان و هم‌اندیشی با دستگاه‌های متولی مطابق با مصوبات هشتاد و ششمین جلسه ستاد ملی مدیریت کرونا» تهیه شده است.

ستاد ملی کرونا پس از حدود ۲۰ ماه توقف ویزای گردشگری ایران سرانجام در جلسه یادشده ستاد ملی کرونا به ازسرگیری صدور ویزا رأی مثبت داد. وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز پس از جلسه‌ای که هفته گذشته با وزیران امور خارجه و بهداشت داشت، اعلام کرد که صدور ویزای گردشگری ایران از اول آبان‌ماه ازسرگرفته می‌شود.

مطابق ضوابط کلی این دستورالعمل، ورود و خروج مستقیم و غیرمستقیم مسافری (گروهی و انفرادی) اتباع ایرانی و خارجی از/به مرزهای زمینی همانند مرزهای هوایی با ارائه کارت واکسن، ‌آزمایش PCR  منفی و رعایت پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های مورد تایید وزارت بهداشت، ‌درمان و آموزش پزشکی از اول آبان‌ماه امسال بدون مانع است.

تبصره یک این ضابطه تاکید می‌کند این مصوبه شامل تردد مستقیم و غیرمستقیم از/به کشورهای پرریسک اعلامی از سوی سازمان جهانی بهداشت توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نخواهد شد.

در تبصره دو نیز آمده که چنان‌چه در روند بیماری کشورهای همسایه تغییری حاصل شود که نیازمند اعمال محدودیت یا ممنوعیت تردد مسافری باشد، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان مرجع تخصص مراتب را اعلام می‌کند و اقدامات بعدی از سوی کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی صورت می‌گیرد.

در تبصره سه آمده است که به منظور مدیریت روند بیماری در داخل، ‌ تردد مسافری (انفرادی و گروهی) با اولویت مرزهای زمینی ذیل که دارای امکانات و زیرساخت‌های لازم هستند از تاریخ یادشده (اول آبان‌ماه) آغاز خواهد شد:

شلمچه در استان خوزستان (عراق)، مهران در استان ایلام (عراق)، باشماق در استان کرمانشاه (عراق/اقلیم)، پرویز خان در استان کرمانشاه (عراق/اقلیم)، تمرچین در استان آذربایجان غربی (عراق)، بازرگان در استان آذربایجان غربی (ترکیه)، سرو در استان آذربایجان غربی (ترکیه)، پل‌دشت در استان آذربایجان غربی (نخجوان)، جلفا در استان آذربایجان شرقی (نخجوان)، نوردوز در استان آذربایجان شرقی (ارمنستان)، پیله‌سوار در استان اردبیل (آذربایجان)، آستارا در استان گیلان (آذربایجان)، دوغارون در استان خراسان رضوی (افغانستان)، میلک در استان سیستان و بلوچستان (افغانستان)، میرجاوه در استان سیستان و بلوچستان (پاکستان).

تبصره چهار نیز اشاره می‌کند که صدور روادید گردشگری برای مترددین از مرزهای بین‌المللی در چارچوب دستورالعمل تردد مسافران از سوی وزارت امور خارجه بدون مانع است.

تبصره پنج نیز یادآور می‌شود تردد کلیه وسایل نقیه عمومی و شخصی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بدون مانع است.

تشدید مراقبت‌های بهداشتی در مرزهای هوایی و مرزهای مجاز زمینی تبصره سه، افزایش نیروهای انسانی متخصص به منظور انجام تست‌های تشخیص بیماری کووید – ۱۹ از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با همکاری جمعیت هلال‌احمر از جمله نکات الزامی این دستورالعمل برای اجرای طرح است.

این دستورالعمل با رویکرد احترام متقابل به گردشگران بین‌المللی تهیه شده است، بنابراین در صورت مشاهده رفتار تبعیض‌آمیز کشوری نسبت به گردشگران ایرانی، براساس اصل عمل متقابل تصمیم‌گیری خواهد شد.

همچنین، آزمایش PCR منفی برای گروه‌های سنی بالای ۱۲ سال باید دارای اعتبار ۹۶ ساعت باشد.

نظارت بر اجرای این دستورالعمل به عهده وزارت گردشگری (میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی) بوده و در صورت مشاهده تخلف مراتب از طریق مراجع قانونی پیگیری و گزارش‌های لازم به کمیته امنیتی، ‌اجتماعی و انتظامی ستاد ملی مدیریت کرونا ارائه می‌شود.

درصورت اجرا نشدن مفاد این دستورالعمل توسط دفاتر خدمات مسافرتی و سایر تاسیسات گردشگری دارای مجوز، ‌ وزارت گردشگری مطابق مقررات اقدام می‌کند. این دستورالعمل همچنین وظایفی را برای وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت امور خارجه، وزارت راه و شهرسازی، وزارت کشور، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران، وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران، نیروی انتظامی،   وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیما به طور مجزا تعیین کرده است.

بر اساس این دستورالعمل، نظارت بر عملکرد و فعالیت دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری در حیطه کنترل و رعایت مسائل بهداشتی از سوی گردشگران (اعم از اخذ ویزا، ترانسفر، رزرو محل اقامت، غذا، مراقبت‌های بهداشتی و خروج مسافرین پس از انقضای مدت روادید)، نظارت بر الزام اسکان گردشگران خارجی در اقامتگاه‌های مجاز توسط دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری، ‌واکسیناسیون کووید و دریافت کارت واکسن کرونای تمام کارکنان، شاغلان و خدمات‌دهندگان در تاسیسات و مراکز گردشگری و اماکن زیارتی و راهنمایان گردشگری، تشدید نظارت بر فعالیت تاسیسات گردشگری اعم از هتل‌ها، هتل آپارتمان‌ها و مهمانپذیرها برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی اعلامی، معرفی واحدهای غیرمجاز و یا مجاز که در رعایت پروتکل‌های بهداشتی و مفاد دستورالعمل ابلاغی اهتمام لازم را ندارند، به مراجع قانونی و قضایی و جلوگیری از ادامه فعالیت آن‌ها، برنامه‌ریزی و سیاستگذاری در راستای بهره‌برداری از تجربیات و توانمندی‌های حاصله در امر مدیریت بیماری کرونا در طول ۲۰ ماه گذشته با هدف ایجاد بسته‌های جدید گردشگری از جمله در بحث جذب گردشگر برای واکسن (تولید داخلی)، هماهنگی با وزارت راه و شهرسازی به منظور نصب پلاکاردها و بنرهای آموزشی در مبادی مرزی (به ویژه زمینی) مبنی بر رعایت پروتکل‌ها، استفاده از ماسک و قوانین مرتبط با کرونا در کشور، تسهیل کردن شرایط بازگشت گردشگرانی که در مدت زمان حضور در جمهوری اسلامی ایران مبتلا به کرونا شده و امکان طی فرایند قرنطینه ۱۴ روز را ندارند با هماهنگی وزارت راه و شهرسازی، تعیین و معرفی مراکز اقامتی برای قرنطینه گردشگرانی که از طریق مرزهای هوایی وارد کشور شده و دارای علائم و بیماری هستند، با اولویت استان‌های گردشگرپذیر (تهران، اصفهان، فارس، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، هرمزگان) از جمله وظایف مشخص‌شده برای وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است.

تامین نیروی انسانی کافی در مراکز مراقبت بهداشت مرزی، جلوگیری از ورود گردشگرای خارجی‌ای که با وجود داشتن کارت واکسن و آزمایش منفی پی سی آر دارای علائم بیماری هستند در مرزهای زمینی و برگشت دادن آن‌ها به خاک خود با همکاری نیروی انتظامی مستقر در مرز، مراقبت سندرمیک گردشگران در صورت نیاز انجام ارزیابی‌های تکمیلی و نمونه‌گیری در بدو ورود از مرزهای زمینی، هوایی و دریایی، و کنترل دقیق مدارک مورد نیاز برای ورود گردشگران به کشور از جمله داشتن کارت واکسن و تست منفی PCR از جمله وظایف وزارت بهداشت، ‌درمان و آموزش پزشکی است.

وزارت امور خارجه نیز موظف است تدابیر و تمهیدات لازم برای فراهم کردن ثبت مشخصات میزبان و محل اقامت گردشگران انفرادی در سامانه روادید الکترونیک و صدور روادید منوط به رزرو محل اقامت (واچر) را اتخاذ کند.

در شرایط خاص صدور روادید گردشگری با تشخیص نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور با توجه به شرایط کشورها بدون مانع است.

در صورت مثبت شدن آزمایش‌های تشخیصی PCR پس از ورود به کشور، گردشگر با هزینه خود اقدام به قرنطینه در مراکز اقامتی مجاز می‌کند و تردد دوباره آن‌ها در کشور منوط به دریافت پاسخ منفی آزمایش PCR است. گردشگر باید متعهد به اقامت در مراکز اقامتی مجاز (دارای پروانه بهره‌برداری از وزارت گردشگری) شود.

وزارت امور خارجه موظف است نتیجه درخواست ویزای‌های گردشگری را حداکثر ظرف مدت ۷۲ ساعت به دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری متقاضی و درخواست‌کننده ویزا اعلام کند.

تکمیل فرم خوداظهاری سلامت توسط گردشگر قبل از ورود به ایران، و دریافت بیمه‌نامه معتبر (که مشتمل بر بیمه کرونا نیز می‌شود) توسط گردشگران قبل از صدور روادید الزامی است.

وزارت راه و شهرسازی نیز موظف شده است برای صدور مجوزهای لازم به منظور تردد کلیه وسایل نقلیه عمومی و شخصی از مرزها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هماهنگی‌های لازم را انجام دهد، با وزارت گردشگری به منظور نصب پلاکاردها و بنرهای آموزشی در مبادی مرزی (به ویژه مرز زمینی) مبنی بر رعایت پروتکل‌ها، استفاده از ماسک و قوانین مرتبط با کرونا در کشور هماهنگ باشد، شرایط بازگشت گردشگرانی که در مدت زمان حضور در جمهوری اسلامی ایران مبتلا به کرونا شده و امکان طی فرایند قرنطینه ۱۴ روز را ندارند، تسهیل کند، مراکز قرنطینه مخصوص گردشگران ورودی از مرزهای هوایی را از طریق شرکت‌های هواپیمایی اطلاع‌رسانی کند، فضای مناسب نگهداری موقت مسافران و گردشگران دارای علائم بیماری در مرزهای زمینی برای هماهنگی بازگشت آن‌ها را فراهم و فضای قرنطینه موقت در فرودگاه‌های استان‌های گردشگرپذیر به منظور فراهم کردن زمینه انتقال آن ها به مراکز تعیین‌شده قرنطینه را پیش‌بینی کند.

براساس این دستورالعمل، ‌تمام هزینه‌های تست PCR و قرنطینه در داخل ایران بر عهده گردشگر بوده که از طریق پوشش بیمه‌ای پرداخت می‌شود.

وزارت اطلاعات نیز موظف شده است اعلام نتیجه درخواست‌های ویزای گردشگری حداکثر ظرف مدت ۷۲ ساعت را تسهیل کند و گزارش‌های دوره‌ای از روادید صادرشده ارائه دهد.

نیروی انتظامی نیز موظف است مجوزهای لازم برای تردد کلیه وسایل نقلیه عمومی و شخصی از مرزها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را صادر کند، تمدید روادید گردشگران ورودی را تسهیل کند، جلوگیری از فعالیت و پلمب واحدهای غیرمجاز و متخلف اعلام‌شده از سوی وزارت گردشگری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در چارچوب قوانین و مقررات را انجام دهد و از ورود گردشگرانی که علائم بیماری کووید دارند، تست یا کارت واکسن کرونا همراه ندارند، و بیمه‌نامه و فرم خوداظهاری ارائه نمی‌کنند، جلوگیری کند.

منبع:ایسنا

اکبر غمخوار با اشاره به تدوین پروتکل سفر به ایران برای گردشگران خارجی با همکاری وزارتخانه‌های بهداشت، امور خارجه و میراث فرهنگی و گردشگری با توجه به نظر مشورتی جمعی از تورگردان‌ها، به ایسنا گفت: با برنامه‌ریزی انجام‌شده به‌زودی مرزهای ایران برای سفر گردشگرانِ کشورهایی که کمترین آلودگی به کووید را دارند، باز می‌شود.

او اظهار کرد: تا به حال، ‌سیاست بر این بود که صورت مسأله پاک شود و با ورود گردشگر به کشور به خاطر کرونا مخالفت می‌شد، اما پیگیری‌های زیادی انجام شد تا این راه باز شود. صنعت گردشگری در ایران رو  به نابودی رفته بود و اکنون با تصمیم گرفته‌شده برای از سرگیری ویزای توریستی و ورود گردشگران خارجی به ایران، امیدواریم کسب‌وکارهای گردشگری، صنایع دستی و حتی میراث فرهنگی رونق بگیرد.

این تورگردان گفت: تمام جزئیات در پروتکل سفر به ایران مشخص شده است و به زودی ابلاغ می‌شود. براساس این مقررات، تنها گردشگرانی امکان سفر به ایران را دارند که کارت واکسن (دو دز کامل) داشته باشند، از طریق آژانس اقدام کنند و در هتل‌های تاییدشده اقامت داشته باشند. این تدابیر سنجیده‌ شده تا گردشگران خارجی با کمترین مشکل در ایران سفر کنند.

غمخوار افزود: با همکاری وزارت بهداشت، کشورهایی که کمترین آلودگی به ویروس کرونا را دارند، مشخص شده‌اند که ورود گردشگرانِ آن‌ها به ایران بلامانع است. پذیرش گردشگر از کشورهای پرخطر نیز فعلا صورت نمی‌گیرد.

عضو هیأت مدیره جامعه تورگردانان ایران یادآور شد: این مقررات در شرایطی تنظیم شده که روند واکسیناسیون در کشور سرعت گرفته و بسیاری از کشورها با رعایت پروتکل، پذیرش مسافر و گردشگر را آغاز کرده‌اند.

عزت‌الله ضرغامی ـ وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ که وعده از سرگیری روادید گردشگری ایران پس از ۲۰ ماه توقف را از اول آبان‌ماه داده بود، در جلسه مشترک با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و همچنین وزارت امورخارجه اظهار کرد: با توجه به اهمیت موضوع گردشگری و همچنین اهمیت رعایت پروتکل‌های بهداشتی و تنظیم مقررات در این زمینه، آیین‌نامه‌ای تدوین شده که ابلاغ می‌شود. در ارتباط با این آیین‌نامه عوامل مؤثر در گردشگری توجیه شده‌اند و در این زمینه آموزش‌هایی به آن‌ها در حال ارائه شدن است و ما در تلاش هستیم تا بتوانیم گردشگری را هر چه زودتر از سر بگیریم و زمینه‌های لازم برای صدور ویزای گردشگری در تمام حوزه‌های مرتبط فراهم شود.

دکتر بهرام عین‌اللهی ـ وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ـ در این جلسه مشترک تأکید کرد که شرط ورود هر کسی به کشور زدن دو دز واکسن کرونا است.

امیرعبداللهیان ـ‌ وزیر امور خارجه ـ نیز گفت که از برنامه‌های مهم دولت سیزدهم در عرصه سیاست خارجی و دیپلماسی عمومی توسعه گردشگری در عرصه‌های مختلف از جمله گردشگری سلامت، گردشگری زیارتی، گردشگری عام و دیگر حوزه‌ها است.

منبع:ایسنا

به گزارش ایسنا، بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته، اکسپو ۲۰۲۰ دوبی که بنا بود سال گذشته برگزار شود اما با توجه به شیوع جهانی کرونا به تاخیر افتاد از چند روز قبل رسما کار خود را آغاز کرده است.

این برنامه جهانی که از حدود ۱۷۰ سال قبل برگزاری آن آغاز شده، برای نخستین بار در منطقه خاورمیانه و به میزبانی امارات متحده عربی برگزار می‌شود. این برنامه شش ماهه خواهد بود و از نهم مهر ماه امسال تا ۱۳ فروردین سال آینده ادامه خواهد داشت.

برنامه ریزی‌ها نشان می‌دهد که حدودا ۲۵ میلیون بازدیدکننده از ۱۹۲ کشور جهان در طول این مدت به دوبی سفر خواهند کرد و از این رو ظرفیتی قابل توجه برای معرفی شرکت‌ها و زیرساخت‌های ایران به وجود آمده است.

در طول هفته‌های گذشته جلسات گسترده‌ای برای حضور حداکثری شرکت‌های ایرانی در اکسپو دوبی برگزار شده و سازمان توسعه تجارت در کنار اتاق بازرگانی مقدمات حضور شرکت‌های ایرانی و معرفی آنها در محیطی که به ایران اختصاص داده شده را فراهم کرده‌اند.

در کنار استفاده از ظرفیت مذاکره و عقد قراردادهای تجاری جدید به نظر می‌رسد ایران نیم نگاهی نیز به جذب ۲۵ میلیون بازدیدکننده از امارات متحده عربی دارد. ایران که از زمان شیوع کرونا، صدور ویزای گردشگری را متوقف کرده بود از چند روز قبل با رعایت پروتکل‌ها این فرایند را از سر گرفته است و اکسپو دوبی می‌تواند در این حوزه گامی مهم باشد.

علی‌اکبر عبدالملکی رئیس کمیسیون گردشگری اتاق ایران می‌گوید امیدواریم بتوانیم در فرصت اکسپو دوبی با پکیج‌هایی که شرکت‌های مسافرتی تدوین کرده‌اند دست‌کم ۵ درصد از ۲۵ میلیون جمعیتی که در این شش ماه وارد امارات می‌شوند را جذب کشور کرده و در مناطق آزاد کیش، قشم و چابهار پذیرای آن‌ها باشیم.

او در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران با بیان این مطلب توضیح داد: بیشتر از یک سال است که هر هفته در سازمان توسعه و تجارت ایران جلسات مشترکی داشتیم و در نهایت قرار شد که برای اولین بار اتاق بازرگانی ایران کمیته‌ای به نام کمیته اکسپو تشکیل داده و مسئولیت برنامه‌ریزی و اعزام هیات‌های تجاری را بر عهده بگیرد.

عبدالملکی ادامه داد: خوشبختانه کمیته اکسپو اتاق ایران برنامه‌های متعددی از جمله برگزاری جلسات B۲B مفید میان تجار ایرانی با تجار سراسر دنیا در دوبی را ترتیب داده و امیدواریم بتوانیم از تجارب و دانش کشورهای دیگر در صنعت گردشگری نهایت بهره را ببریم.

او با بیان اینکه قیمت بلیت نمایشگاه از حدود ۹۵ درهم شروع شده و حداکثر به ۱۵۰ درهم می‌رسد و بلیت افراد زیر ۱۸ سال و بالای ۶۰ سال رایگان و بلیت همراهان این افراد هم با ۵۰ درصد تخفیف همراه خواهد بود گفت: قرار بر این است که هر هفته از یکی از استان‌های کشور در پاویون ایران حضور داشته باشند و به مدت یک هفته جاذبه‌های قومی، محلی، صنایع دستی، موسیقی محلی، غذاهای سنتی و … را به معرض نمایش بگذارند.

عبدالملکی با بیان اینکه ایران باید فرصت برگزاری اکسپو در امارات به خصوص به دلیل نزدیکی جغرافیایی آن غنیمت دانسته و از آن نهایت استفاده را داشته باشد یادآوری کرد: پیش‌بینی‌شده ۱۹۲ کشور در این رویداد حاضر شده و فضایی بالغ بر ۵۰۰ هکتار را در بر گرفته و ۲۵ میلیون نفر در امارات از این رویداد بین‌المللی بازدید خواهند داشت. این رویداد یکی از پربازدیدترین رویدادهای فرهنگی جهان است و در نوع خود بی‌نظیر است و باعث رشد و رونق اقتصادی در منطقه خواهد شد.

منبع:ایسنا

با توجه به انتصاب عزت‌الله ضرغامی به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، از آنجا که او در این حوزه سابقه‌ی فعالیت نداشته و به هر دلیل هم ممکن است گزارش‌های تخریب‌ها و آسیب‌های وارده به پیکره‌ی میراث فرهنگی کشور به او نرسد، بخش میراث فرهنگی و گردشگری ایسنا بر آن شد که این کار را برای وزیر جدید انجام دهد که در سلسله گزارش‌هایی منتشر خواهد شد.

در گزارش‌هایی که در روزهای گذشته در ایسنا منتشر شد (لینک این گزارش‌ها در پایین صفحه در دسترس است)، وضعیت میراث فرهنگی و آسیب‌های وارده به آن را در سال ۹۹ بررسی کردیم.

به گزارش ایسنا، بی‌شک، یکی از مشکلات جدی برای میراث فرهنگی ایران، حفاظت از میراث تاریخی و فرهنگی است. تخریب بافت های تاریخی به بهانه های مختلف و نبود توانایی کافی جهت حفاظت از آثار، تامین نشدن اعتبار برای مرمت بناهای تاریخی و افزایش سرقت آثار از جمله مشکلاتی است که میراث فرهنگی ایران با آن دست و پنجه نرم می کند.

در همین راستا، وضعیت میراث فرهنگی در  بهار سال ۱۴۰۰ را نیز بررسی کردیم و امید است که در روزهای باقی مانده از سال ۱۴۰۰ با انتصاب وزیر جدید شاهد بهبودی شرایط موارث فرهنگی ایران باشیم.

دستگیری حفاران غیر مجاز، تیتر خبری پرتکرار میراث فرهنگی

یکی از اخبارپرتکرار در حوزه میراث فرهنگی مربوط به  سرقت، تجاوز به حریم، تخریب و حفاری غیرمجاز آثار تاریخی است که در سال‌های اخیر روند افزایشی چشم‌گیری داشته است. این یک خطر جدی برای موارث فرهنگی ایران است و باید برای آن چاره‌ای اندیشیده شود.

بنا بر اعلام وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، تخریب عمدی آثار تاریخی در یک سال اخیر کاهش داشته، اما آمارهای همین وزارتخانه نشان می‌دهد در سال ۹۸، که هنوز ویروس کرونا پدیدار نشده و فعالیت‌های میراث فرهنگی رو به تعطیلی نرفته بود، میزان تخریب، تجاوز به حریم‌ها و سرقت آثار تاریخی نسبت به سال‌های گذشته افزایش داشته است. میزان تجاوز به حریم آثار غیرمنقول یا بناها و محوطه‌های تاریخی هم در سال ۹۸ بیشتر شده و به عدد ۳۲۹ رسیده، درحالی که ۱۹۹ مورد تجاوز به حریم در سال ۹۷ ثبت شده است.

آمارهای وزارت میراث فرهنگی نشان می‌دهد تعداد تخریب بناها و محوطه‌های تاریخی نیز در سال ۹۸ با افزایش روبه‌رو بوده است. در آن سال، ۲۴۵ مورد تخریب شناسایی شده است.

کاهش و رفع چنین معضلاتی نیازمند آموزش و فرهنگ‌سازی است، باید برای همگان ارزش این سرمایه‌های تاریخی و فرهنگی تعریف شود تا آمار تخریب و تجاوز به آن‌ها کاهش یابد و همه مردم برای حفظ و مرمت این آثار همکاری کنند.

حمام «شیخ بهایی» را مرمت کنید

حمام شیخ بهایی که نام آن با ماجرای رازآلود گرم شدن آب خزینه به واسطه یک شمع در اذهان عموم گره خورده، اوایل دوره صفویه به همت شیخ بهایی در کوی جماله ساخته شده و از معدود حمام های دو قلوی اصفهان است؛ یعنی طوری طراحی شده که همزمان زنان و مردان می توانسته‌اند از آن استفاده کنند، حالا این حمام تاریخی وضعیت نامناسبی دارد و چشم انتظار مرمت و بازسازی است.

دوباره کمبود بودجه بهانه‌ای برای ویرانی یک بنای تاریخی

قلعه تاریخی روستای علی‌آباد تفت یکی از آثاری تاریخی دیدنی در استان یزد است که سال‌هاست مورد بی‌توجهی متولیان قرار گرفته و اکنون رو به ویرانی می‌رود.

حفظ قلعه علی‌آباد پیشکوه که نیازمند مرمت و تعیین کاربری است، یکی از مطالبات برخی از اهالی روستا نیز محسوب می‌شود که پاسخ مسئولان میراث استان در قبال این مطالبه، نبودن اعتبار و در اولویت نبودن این بنای تاریخی است.

ساختمان‌های ممنوعه‌ای که در یزد قد علم کردند

بنا به اعلام کارشناسان میراث فرهنگی استان یزد، ایجاد ساختمان‌های بلندمرتبه و چند طبقه‌ای که خط آسمان را در بافت تاریخی شهر از بین می‌برند ممنوع است ولی شواهد نشان می‌دهد با توجه به این که اخذ مجوزهای ساخت و ساز در حریم بافت تاریخی که بیش از ۱۰۰۰ هکتار وسعت دارد، در شورای فنی میراث فرهنگی بررسی می‌شود، قاعدتاً این ساختمان‌های سر به فلک کشیده در شهر، همگی دارای مجوز هستند.

«مهدی شرافت» معاون وقت شهرسازی شهردار یزد در گفت‌وگو با ایسنا، در این باره تصریح می‌کند: خط آسمان از محدودیت‌های جدی ساختارهای بلند مرتبه یزد محسوب می‌شود ولی از گذشته شاهد ایجاد تعدادی از این ساختمان‌ ها بوده‌ایم. اوج مجوز ساخت و ساز ساختمان‌ها در یزد شش طبقه است، و در موارد استثنا و در خارج از شهر، ساختمان‌هایی تا هشت طبقه نیز می‌توانند مجوز دریافت کنند، اما در مواردی که تعداد طبقات از هشت طبقه بیشتر شود، مسکن و شهرسازی مسئولیت اخذ مجوزهای آن را بر عهده دارد.

بافت‌های تاریخی یک شهر نیز از جمله موارث فرهنگی یک کشور محسوب می‌شود و باید وزارت میراث فرهنگی در تعامل با شهرداری توجه ویژه‌ای به آن داشته باشد.

«بافق» یزد را دریابید

«بافق» با بافت تاریخی و مساحتی حدود ۱۸ هزار کیلومتر مربع در ۱۱۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر یزد و در حاشیه کویر مرکزی ایران قرار دارد. بیشتر بناهای آن مربوط به دوره قاجار است. خانه‌باغ‌های این شهر با نخلستان‌های تاریخی آن بخشی از بافت با ارزش این شهر هستند که در حال حاضر نیاز به مرمت دارند. مثل دو خانه باغ به نام‌های «حمص» و «عمارت» که در فهرست آثار ملی قرار دارند، اما وضعیت مناسبی ندارند و نیازمند توجه ویژه‌ای هستند.

یک خانه تاریخی دیگر قربانی شد

خانه «حاج‌باشی اراک» یکی دیگر از خانه‌های تاریخی است که قربانی بی‌مهری متولیان شد. این بنا در آذرماه سال ۱۳۹۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید، اما در نیمه آذرماه ۹۶ بخشی از آن توسط ورثه دچار تخریب شد و حدود یک سال و نیم پس از آن تخریب، ششم فروردین ماه ۱۳۹۸ نیز پای لودرهای شهرداری به آن‌جا باز شد و مجددا دچار تخریب شد، سرانجام شامگاه نوزدهم اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ به طور کامل تخریب شد.

خانه احمدقلی خان حاج‌باشی اراک که در انتهای خیابان جنت واقع شده بود، مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی اول بود و به توسعه اراک در دوره پهلوی مربوط می‌شد. این بنا دارای تناسبات هندسی طلایی در معماری بود، تزئینات خوبی داشت، بنایی متقارن قلمداد می‌شد و سیستم آبرسانی از قنات شهر را دارا بود و جزو خانه‌هایی با معماری ایرانی در اراک به شمار می‌رفت.

در این لینک می‌توانید درباره جزییات این تخریب و نظرات میراث فرهنگی درباره آن بخوانید.

تخریب مجسمه‌های شیر میدان حر به بهانه جایگزین اثری بهتر

خردادماه سال ۱۴۰۰، خبرهایی مبنی بر تخریب یکی از مجسمه‌های شیر میدان حر در فضای مجازی منتشر شد که  پس از اطلاع‌رسانی‌های انتقادی، با داربست و پارچه ای سفید پوشانده شد. مجسمه اصلی نصب شده در وسط میدان با نام «نبرد گرشاسپ با اژدها» اثر غلامرضا رحیم‌زاده ارژنگ، جزو مجسمه‌های ثبت شده در فهرست آثار ملی است.

شیرهای میدان حر از جمله مجسمه‌هایی بود که پس از انقلاب تخریب شد. سال ۸۴ شیرها توسط همان استادکاری که در ساخت مجسمه‌های میدان نقش داشت، زنده‌سازی شد و حالا بار دیگر به انگیزه جایگزین کردن شیرهایی با شکلی بهتر، تخریب شده است.این مجسمه‌ها به این بهانه که اثر تاریخی و ثبت ملی نیستند و جنس‌شان از فایبرگلاس بوده، بدون اطلاع میراث فرهنگی تخریب شدند تا به گفته مسببان این موضوع، شیرهای جدیدتر شکل دیداری بهتری به این میدان بدهند.

معاون وقت میراث فرهنگی استان تهران در واکنش به این خبر به ایسنا می‌گوید: مرمت این مجسمه‌ها که منجر به تخریب شده، بدون اطلاع و استعلام میراث فرهنگی بوده است.

سخنگوی کمیسیون فرهنگی واجتماعی شورای شهر در این باره به ایسنا می‌گوید: این شیرها دهه‌هاست که در اطراف میدان حر قرارگرفته و در عکس‌ها و تصاویر مربوط به سال‌های پیش از پیروزی انقلاب نیز این شیرها در اطراف میدان قرار دارد، از این رو گرچه پیکره نبرد گرشاسب با اژدها به شماره ۱۴۴۳ ثبت شده اما محیط پیرامون آن نیز باید تابع مقررات مربوط به حریم آثار تاریخی باشد.

شاید با پیگیری‌های رسانه و برخی مردم به این موضوع رسیدگی شد و مجسمه‌های دیگری جایگزین شد اما ورود به حریم آثار تاریخی که ثبت ملی هستند باید با اجازه و نظارت میراث فرهنگی انجام شود.

غارت میراث فرهنگی از آب خوردن راحت‌تر است؟

بخشی از در تاریخی «دربند حکیم باشی اردکان» که یکی از آثار ملی ثبت شده ایران و قدمت آن مربوط به اواخر قاجاریه و اوایل پهلوی است، در خرداد ۱۴۰۰ مفقود شد. بنا بر شواهد محلی و اظهارات اهالی این محل، یکی از لنگه‌های در این دربند چند مدت پیش به علت تخریب جایگاه نصب، در کنار هَشتی ورودی دربند افتاده‌ بوده که مستاجر ساکن یکی از خانه‌های داخل دربند آن را با خود به درون خانه برده است که یگان‌های ویژه میراث فرهنگی هم نتوانستند آن را پس بگیرند.

این دربند که ۱۶ سال است به ثبت ملی رسیده، نیاز به‌ تعمیرات و بازسازی اساسی دارد و در صورت بی‌توجهی مسئولان امر و میراث فرهنگی به زودی شاهد نابودی و تخریب کامل آن خواهیم بود.

دست از سر «طغرل» بردارید

برج طغرل ۸۰۰ ساله شهرری یکی از بناهای تاریخی به جا مانده از دوره سلجوقی ۱۱سالی است که به بهانه ساخت و ساز «مجموعه تاریخی و گردشگری راز» (پنجم خرداد ۱۴۰۰ افتتاح شد) هر نوع آسیبی را به جان خریده است، از فرونشست‌های پی‌در پی در اطرافش گرفته تا کج شدن چند میلی‌متری آن، از اقدامات اولیه‌ای که برای ایجاد ایستگاه مترو در چند متری برج انجام شد تا نصب پست گاز در عرصه‌ی این اثر تاریخی.

این حوادث در حالی رخ می‌دهند که مسئولان ری باستان را یکی از نقاط عطف تمدن و شهرنشینی کشور می‌دانند اما از آسیبی که به ری باستان در طول این سال‌ها وارد شده حتی فکر هم نکرده‌اند.

«داستان تعرض به زمینِ خالی عرصه‌ برج طغرل»

ماجرا از جایی شروع شد که برای پر کردن زمین خالی پشت برج طغرل نقشه کشیدند و هر بار طرح جدیدی را ارائه می‌دادند. از همان ده سال پیش که  فکرِ ایجاد ایستگاه مترو در این منطقه، آن هم درست در همین نقطه و بین برج طغرل و قبرستان ابن‌بابویه یعنی دو نقطه‌ تاریخی و ارزشمند شهرری که با هشدارهای رسانه‌ای و مخالفت میراث فرهنگی ایستگاهش تغییر کرد یا یکی دو پروژه‌ شهری بعدی از یادمان رازی گرفته تا پارکینگ محلی و به خصوص قبرستان ابن بابویه،  طرح‌هایی بوده‌اند که میراثی‌ها برای جلوگیری از اجرا شدن‌شان پا پس نکشیدند و موفق شدند تا دست کم عرصه و حریم این دو اثر تاریخی را حفظ کنند.

سرانجام طرحِ سازمان نوسازی شهرداری تهران برای اجرایِ طرح بوستان صدوق در این نقطه تصویب شد و شروع فعالیت کارگاه از آن همان زمان با اعتراضاتی مواجه شد. اعتراضاتی که نخستین نقطه‌اش به استعلام نکردن از میراث فرهنگی رسید و حضورِ ماشین‌های سنگین و بولدوزرهایی که در همه بخش‌های زمین جولان می‌دادند و از سوی دیگر تا چند متری زمین را گود کردند و همه حرف‌شان ایجاد زمین بازی برای کودکان بود. آن‌هم در شرایطی که طبق ضوابط میراث فرهنگی، گودبرداری در محوطه‌های باستانی ممنوع است، محوطه‌ای که میراث فرهنگی می‌توانست حتی این حدس را بزند که به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش این خصیصه را حتما به دنبال دارد، اما بعد از مطلع شدن از پروژه اجازه داد تا کارگاه در چند متری برج طغرل و قدیمی‌ترین قبرستان شهر ری و دومین قبرستان تهران فعال باشد  و در نهایت بعد از این همه مدت و بی‌توجهی به ضوابطی که باید اجرا می‌شدند، در زمان خاکبرداری‌های نهایی، آثار و شواهد فرهنگی و تاریخی به دست آمدند که میراث فرهنگی را مجبور به ورود کرد و سازه‌ای معماری که باستان‌شناسان قدمت آن را تقریبا سلجوقی تخمین می‌زنند، به دست آمد.

برای حفظ میراث فرهنگی همکاری کنید نه نابودی‌اش

در نشست خبری که در خرداد ۱۴۰۰ در ایسنا برگزار شد، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان عنوان کرد: پارکینگ‌های سینا و آقاجانی‌بیگ واقع در محدوده تاریخی هگمتانه دو نکته منفی در بافت تاریخی هستند و پرونده ثبت جهانی منظر تاریخی هگمتانه تا همدان را به خطر انداخته‌اند.

به گفته وی، اداره کل میراث فرهنگی و شهرداری همدان می‌توانستند در موضوع بافت تاریخی به وحدت برسند و اختلاف نظرها را با یک دفتر مشترک همسو کنند اما این اتفاق نیفتاد، در حوزه احیای سراها توقع و مطالبه میراث فرهنگی انجام کارهای مشترک بیشتری بود که محقق نشد همچنین پارکینگ‌های سینا و آقاجانی‌بیگ دو نکته منفی در بافت تاریخی هستند و پرونده ثبت جهانی منظر تاریخی هگمتانه تا همدان را به خطر انداخته‌اند؛ مثلاً وقتی می‌خواهیم تعیین عرصه پرونده را مشخص کنیم و خانه‌های تاریخی مثل خانه ضرابی را به عرصه اضافه کنیم به علت وجود این پارکینگ‌ها باید عرصه را لاغر کنیم،  آسفالت هگمتانه نیز از اقداماتی بود می‌توانست انجام نشود و اگر مطالعات اجرای پیاده‌راه دقیق‌تر بود این اتفاق نمی‌افتاد.

این در حالی بود که رییس شورای اسلامی شهر همدان در پاسخ به این ادعای میراث فرهنگی گفت: برای پارکینگ سینا پروانه ساختمانی صادر کردیم و از مدیرکل میراث فرهنگی وقت نیز تأییدیه گرفتیم، برای پارکینگ آقاجانی بیگ نیز مصوبه اخذ شده است.

از این قبیل موضوعات بارها مطرح شده و درست زمانیکه وضعیت یک آثار تاریخی به خطر افتاده هرنهاد تلاش کرده تقصیر را گردن دیگری بیندازد. جلوگیری از چنین پیشامدهایی فقط مستلزم همکاری بیشتر متولیان و رعایت ضوابط معین شده است.

در بخشی از یک گفت‌وگو در ایسنا، الیار عاصمی‌زاده ـ رییس شورای هماهنگی سازمان‌های غیردولتی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور ـ  با بیان اینکه «تشکل‌های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نسبت به وضعیت میراث فرهنگی سر شده‌اند» می‌گوید:  بسیار پیش آمده وقتی اثری تخریب شده، یقه شهرداری را گرفته‌ایم و آن‌ها نامه «بلامانع» ادارات کل میراث فرهنگی را مقابل ما گذاشته‌اند که ماشاء‌الله استانی مثل تهران هم در صدر صدور مجوزهای بلامانع بوده است. از سوی دیگر، دستگاه‌های متولی خالی از متخصص شده‌اند و با فقر کارشناس مواجهیم. در این شرایط چگونه انتظار داریم صدایمان‌  شنیده شود!؟

همه دستگاه‌های متولی دست در دست هم دهید

در هفته میراث فرهنگی در بهار ۱۴۰۰ محسن میرجانی، باستان شناس و رئیس پایگاه پژوهشی اردکان درباره وضعیت میراث فرهنگی ایران به ایسنا گفت: با توجه به مشکلات اقتصادی کشور، چند سالی است که موضوع مالی، مشکلات عدیده‌ای را برای مجموعه میراث فرهنگی از جمله فعالیت‌های مرمتی، حفظ و حراست از آثار تاریخی و فرهنگی آن ایجاد کرده است.

او افزود: البته از نگاهی دیگر که فقط از میراث توقع داشته باشیم که به عنوان متولی یک موضوع فراگیر و ملی به نام هویت جمعی و تاریخی و اصالت بخش جامعه حراست کند، توقع زیادی است چرا که باید کلان‌تر به این مسئله نگاه کنیم زیرا حوزه میراث فرهنگی محدود به این نگاه با اداره دولتی خاصی نمی‌شود و همه دستگاه های مرتبط باید دست در دست هم داده و در حفاظت و نگهدرای آثار میراث کهن به یکدیگر یاری رسانند.

هانی رستگاران – پژوهشگر میراث فرهنگی و فرهنگ عامه – در یادداشتی با عنوان «میراث فرهنگی، نقطه وصل اساطیر و مشاهیر کهن به دنیای امروز» که در ایسنا منتشر شده است، می‌گوید: حلقه وصل هویت تاریخی برگرفته از نامداران این سرزمین و مردمان قرن حاضر، تنها یک عبارت است و آن «میراث فرهنگی» است. حفاظت و پاس‌داشت از میراث فرهنگی برای انتقال آن به نسل آینده، همان‌طور که نسل قبل آن ‌را به نحو احسن به ما منتقل کرده‌اند، وظیفه تاریخی مهم ماست که می‌تواند آیندگان و تاریخ را به ستایش و یاد نیک از ما وادار کند، یا به بدترین وجه ما را برای اعمال‌مان و نگهداری نکردن صحیح و در خور شأن هر یک از مواریث ملی در کشور مورد قضاوت قرار دهد.

منبع:ایسنا