نوشته‌ها

کشف سازه معماری در کنار برج طغرل

گمانه‌زنی های باستان‌شناسی در جبهه غربی برج طغرل شهرری که در جریان برخورد به آثار و شواهد فرهنگی،تاریخی در حین خاکبرداری در این محدوده انجام گرفت به کشف سازه معماری احتمالاً  سلجوقی منجر شد.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، رضا سلمانپور سرپرست هیأت باستان‌شناسی گفت: با توجه به اجرای طرح بوستان صدوق توسط سازمان نوسازی شهرداری تهران در جبهه غربی برج تاریخی طغرل در شهر ری طی سال‌های ۱۴۰۰-۱۳۹۹ و برخورد به آثار و شواهد فرهنگی-تاریخی در حین خاکبرداری در این محدوده، انجام گمانه زنی باستان شناسی به منظور تعیین وضعیت استقرارهای تاریخی در آن ضروری می‌نمود، لذا با مجوز پژوهشگاه و حمایت سازمان نوسازی شهرداری تهران کاوش در این محل در دستور کار قرار گرفت.

وی مشخص کردن وضعیت لایه‌های استقراری در محوطه واقع در جبهه غربی برج طغرل، مستندسازی شواهد فرهنگی موجود، فراهم شدن امکان تعیین تکلیف ملک و به کارگیری اطلاعات حاصل در مطالعات تکمیلی باستان‌شناسی منطقه و کشور را از اهداف این پروژه اعلام کرد.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی در تشریح روش کار با بیان اینکه برنامه گمانه‌زنی باستان‌شناسی در جبهه غربی برج طغرل به صورت پژوهش میدانی و مطالعات کتابخانه‌ای انجام شد خاطرنشان کرد: به دلیل خاک‌ریزی و احداث محوطه بوستان در سطح، بیشتر آثار زیر سطح فضای بوستان قرار گرفته و تنها در بخش‌هایی از وسط باغچه‌هایی که هنوز عملیات عمرانی در آنها به اتمام نرسیده بود گمانه‌هایی ایجاد شد که در ادامه به آنها پرداخته می‌شود.

این باستان‌شناس افزود: بر این اساس در سه ضلع شمالی، جنوبی و غربی بوستان پنج گمانه ایجاد و پس از پاکسازی اولیه سطح گمانه‌ها تا عمق حدود ۴ متر اقدام به خاکبرداری و کاوش شد و یک گمانه در ابعاد ۷×۱۰ متر، دو گمانه در ابعاد ۵/۱×۵/۱ مترمربع و دو گمانه هم در ابعاد ۴×۴ مترمربع ایجاد شدند.

سلمانپور در توصیف محوطه اظهارکرد: این محوطه در زیر ساختمان‌های مسکونی و مدرسه قرار داشت که بر اساس پروژه بهسازی محیطی سازمان نوسازی شهرداری تهران به منظور احداث بوستان، بیشتر این ساختمانها تملک و تخریب و فضای آزاد شده از آن به بوستان تغییر کاربری داده شده است.

او ابعاد این محوطه را در حدود ۵۰×۱۰۰ مترمربع و با مساحت حدود ۲۰۰۰ مترمربع دانست که در جهت شرقی- غربی گسترده شده و تا پیش از اجرای طرح بوستان، این محدوده تقریباً همسطح زمین‌های مجاور خود بوده اما پس از شروع عملیات عمرانی به دلیل احداث باغچه‌های فضای سبز و نیاز به خاک‌ریزی، بخش‌هایی از سطح آن تا ارتفاع حدود ۵/۱ متر خاک ریزی شد.

سلمانپور با اشاره به اینکه در گوشه شمال شرقی محدوده یک باب مدرسه وجود داشت که تخریب شده و تنها پناهگاهی که از دوران جنگ باقی مانده بود در زیر سطح آن دست نخورده باقی مانده است خاطرنشان کرد: در زمان خاک برداری بوستان برای تعریف دسترسی به پناهگاه بخشی از دیواره شمالی آن تخریب و حجم زیادی از خاک‌های اطراف آن برداشته شد.

وی افزود: در این خاکبرداری متأسفانه بخش زیادی از آثار یک معماری سنگی نیز تخریب و برداشته شد که به همراه آن شواهد فرهنگی همچون سفال نیز مشاهده می‌شد.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی با اشاره به اینکه گمانه شماره ۱ در گوشه شمال شرقی محدوده مورد مطالعه در فاصله ۱۰ متری جنوبی خیابان، ۱۰ متری غرب مسجد و فاصله ۲۰ متری شرقی گمانه ۲ واقع شده گفت: گمانه ابتدا در ابعاد ۵/۲ در ۵ مترمربع و در جهت شمالی-جنوبی گسترده شد اما با ادامه کار و مشخص شدن شواهد معماری به منظور خواناسازی، ابعاد آن به حدود ۷×۱۰ مترمربع افزایش یافت.

او افزود: بر این اساس ضخامت آثار آن از عمق حدود ۱۵۰ سانتیمتری از سطح شروع شده و تا ۴۲۰ سانتیمتری (به ضخامت حدود ۲۵۰ سانتیمتر) ادامه یافت که ادامه آنها در زیر سطح بوستان و مسجد صدوق امتداد دارد.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی تصریح کرد: در این گمانه غیر از بقایای معماری (اعم از دیوار، پله و کف) متعلق به دوره آل‌بویه، باقی مانده سازه‌ای سنگی به ضخامت حدود ۵/۳ متر نیز در گوشه جنوب شرقی ترانشه بدست آمده که هنوز ضخامت این سازه به دلیل تداوم کاوش‌ها، دقیقاً مشخص نیست و بیشتر بخش‌های سازه در زیر بخش‌های احداث شده برای پارک تفریحی در این قسمت قرار دارد.

او در پایان افزود: بنابراین با توجه به اهمیت این سازه در کنار برج طغرل و حمایت‌های سازمان نوسازی شهرداری تهران، ضروری است با تداوم حمایت‌ها، کاوش در ضلع شرقی ترانشه گسترش یابد و سازه معماری شاخص به صورت دقیق خواناسازی و در ادامه با همکاری شهرداری، در جهت احداث سایت موزه تاریخی در میان فضای تفریحی-فرهنگی یاد شده اقدام شود.

منبع:خبرگزاری مهر

سایه سنگین بتن و سنگ‌های مرمر بر «برج طغرل»!

نام این بنا «مجموعه تاریخی و گردشگری رازی» بوده و درست بیخ گوش «برج طغرل» یعنی یکی از قدیمی‌ترین برج‌های ری باستان آن را ساختند، حتی به کج شدن آن و آسیب‌هایی که احتمالا به دنبال گودبرداری و این ساخت‌وساز در عرصه و حریم یکی از قدیمی‌ترین برج‌های ری باستان رخ داد، هیچ توجهی نداشتند.

آشنایی با برج طغرل – تهران

 برج طغرل در شرق آرامگاه ابن بابویه در شهر ری در استان تهران قرار دارد

این برج از آثار به جا مانده از دورهٔ سلجوقیان است و در سال 1310 با شماره 147 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است.

برج طغرل با مساحتی بالغ بر 48 متر مربع و ارتفاعی در حدود 20 متر و با اسکلتی خشتی و آجری به صورت استوانه‌ای افراشته خودنمائی می‌کند که نمای داخلی آن به صورت استوانه است.

این برج شبیه عقربه‌های ساعت بوده و می‌توان از روی تابش آفتاب روی کنگره‌های آن زمان را تشخیص داد.

در ضلع شمالی و جنوبی برج دو سردر با معماری طرح رازی ساخته شده است و تقریباً تا ارتفاع 4 متری برج دیوارها به صورت توپ تا قطر دیوارهای حدود 1.5 متر تشکیل شده و دیوارهای بالای ارتفاع 4 متر به صورت تو خالی طراحی شده و وسط آن پلیکانی وجود دارد که درب آن در همان ارتفاع در ضلع شمالی بنا خودنمائی می‌کندکه رابطی بین قسمت‌های تحتانی و فوقانی برج می‌باشد.

درب‌ها و قوس‌های رازی که فشار فوق‌العاده‌ای را تحمل می‌کند و تو خالی بودن دیوارهای فوقانی به استحکام بنا کمک کرده و جنس خشت به کار رفته در برج که از زاج و خاک و سفیده تخم مرغ است بر استحکام آن می‌افزاید.

از ویژگی‌های جالب و منحصر به فرد این برج، کاربرد آن به عنوان یک ساعت آفتابی عظیم است.

بدین صورت که ترک-های دور تا دور برج به گونه‌ای طراحی شده که با طلوع آفتاب در سمت شرق بنا، کم‌کم یکی از کنگره‌ها روشن می‌شود و آفتاب به درون آن می‌تابد.

با گذشت نیم ساعت از طلوع خورشید، نصف کنگره روشن می‌شود و با گذشت یک ساعت از طلوع خورشید، یک کنگره به طور کامل روشن می‌شود.

به همین ترتیب با گذشت دو ساعت دو کنگره و با گذشت سه ساعت سه کنگره روشن می‌شود، تا اینکه لحظه‌ای فرا می‌رسد که خورشید روی نصف النهار منطقه و در بیشترین ارتفاع خود از افق قرار می‌گیرد.

در این هنگام خورشید دقیقاً بالای سر در جنوبی برج قرار می‌گیرد، زیرا درب‌های برج کاملاً شمالی جنوبی بوده و روی نصف‌النهار واقع است.

برج طغرل برای نخستین بار در سال ۱۳۰۱ شمسی مرمت و بازسازی شد و پس از آن لوحه‌ای مرمر بر سردر بنا نصب شد.

اوایل دههٔ 70 بار دیگر این بنا مورد بازسازی قرار گرفت و بطور جدی در نیمهٔ سال ۱۳۷۷ آغاز و در زمستان ۱۳۷۹ به پایان رسید.

منبع:همشهری

برج طغرل خاموش می شود

نورپردازی برج طغرل در شهرری به مناسبت درگذشت چهار نفر از کارمندان وزارت میراث فرهنگی که یکی از آنها معاون سابق میراث فرهنگی استان تهران نیز بود، به مدت ۱۰ دقیقه خاموش می شود.

به گزارش خبرنگار مهر، نیمه‌های شب گذشته محسن شیخ الاسلامی معاون سابق میراث فرهنگی تهران که در دفتر ابنیه و محوطه‌های تاریخی فعالیت می‌کرد به همراه محمدرضا سندگل مدیر روابط عمومی استان سیستان و بلوچستان، ابوالفضل عبیدی کارشناس دفتر ابنیه و محوطه‌ها به همراه راننده برای بررسی عمارت گمرگ در چابهار در حال حرکت بودند که حوالی شهرستان نیکشهر به دلیل خواب آلودگی راننده خودروی آنها تصادف می کند و هر چهار نفر جان خود را از دست می دهند.

در پی این سانحه تأسف بار، اداره کل میراث فرهنگی استان تهران اعلام کرد با توجه به محدودیت‌های ستاد ملی مقابله با ویروس کرونا در برگزاری مراسم یادبود، برای احترام به خدمات این افراد از دست رفته، نورپردازی برج طغرل امروز ۲۱ مهرماه به مدت ۱۰ دقیقه خاموش می‌شود.

همچنین سید هادی احمدی روئینی، مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی با تسلیت درگذشت چهار نفر از همکاران وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، حین مأموریت در استان سیستان و بلوچستان گفت: پیکر ابوالفضل عبیدی، محسن شیخ‌اسلامی، محمدرضا سندگل و امین چاجی، امشب به زاهدان منتقل می‌شود.

مدیرکل دفتر محوطه‌ها و بناهای تاریخی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، ادامه داد: بر اساس برنامه‌ریزی‌ها انجام شده و صحبت‌های مقدماتی با خانواده‌های مرحومان، به احتمال زیاد پیکر امین چاجی (راننده) به خراسان جنوبی، محمدرضا سندگل به استان گلستان، ابوالفضل عبیدی به دامغان منتقل می‌شوند و محسن شیخ‌الاسلامی در بهشت زهرا (س) تهران به خاک سپرده خواهد شد.

احمدی روئینی اضافه کرد: فردا به‌منظور ابراز همدردی با خانواده این سه عزیز، مراسمی کوتاه با رعایت تمام دستورالعمل‌های بهداشتی با حضور مدیران ارشد وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در حیاط ساختمان مرکزی این وزارتخانه برگزار می‌شود و همکاران وزارت میراث‌فرهنگی با این سه همکار سخت‌کوش و با اخلاق وداع خواهند کرد.

منبع:خبرگزاری مهر

برج طغرل اگر فروبریزد، تاریخ‌مان فرومی‌ریزد

در حالی‌که یک ری‌شناس می‌گوید اگر برج «طغرل» فروبریزد تاریخ این سرزمین فرومی‌ریزد، یک مقام مسئول اظهار می‌کند: با انتشار نخستین خبرها درباره‌ برج طغرل، اولویت ما نسبت به آن دوچندان شده است. تاکنون نیز سه بازدید کارشناسی از سوی کارشناسان میراث فرهنگی و شهرداری از این اثر تاریخی انجام شده است که بعد از انجام تحقیقات و پژوهش‌های علمی و اعلام نتایج نهایی، حتما وضعیت برج رسانه‌ای می‌شود.
 حرف‌وحدیث‌ها زیاد است، حتی بعد از این‌که میراث فرهنگی در یک هفته گذشته، انحراف از محور برج طغرل را عملا امکان‌پذیر می‌داند، هرچند مربوط به ۲۰ سال قبل. اما از سوی دیگر خلیل‌آبادی، رییس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر تهران  پنج روز قبل، کج‌شدگی برج را رد می‌کند، آن‌هم در حالی‌که حتی تا زمان اظهارنظرش به پای برج هم نرفته است و می‌گوید «برج طغرل کج نشده و همان‌طور که بوده، مانده است.

دانشجویان یک ری‌شناس در شهر باستانی ری از تصاویری که در دوره‌های مختلف آموزشی خود از برج تاریخی طغرل گرفته بودند، فرضیه‌ای جدید را مطرح کردند. اظهارنظری که هرچند برای فعالان و دوستداران میراث فرهنگی یک شوک بود و حتی دانشجویان دانشگاه نزدیک به برج هم در صحبت‌های درگوشی دوستانه‌شان از آن صحبت می‌کردند، اما گویا این نظریه میراث فرهنگی را زیاد شوک‌زده نکرد، هرچند این بار به جای متولیان میراثی، متولیانی در شورای شهر وظیفه‌ آن‌ها را برای تکذیب خبر به دوش کشیدند و البته که زودتر میراث فرهنگی اعلام موقعیت کرده بود، به حدی که گفتند یک سال است در حال بررسی روی این بحث‌اند.

در این بین حرکت دستگاه‌های مختلف گودبرداری از جمله برای مترو که پایش را روی گلوگاه آب چشمه‌علی گذاشته بود، انفجارهای پی‌درپی در کارخانه‌های اطراف در دل زمینِ باستانی «ری» و در نهایت ساخت مجتمعی فرهنگی که در طول چند سال گذشته ساختش آغاز شده و به دلیل گودبرداری عمیقش، تا کنون باعث چند فرونشست در سطح منطقه شده، قابل توجه‌اند.

برج-طغرل

مجتمع فرهنگی در دست ساخت در حریم برج طغرل

اگر این برج فروبریزد تاریخ این سرزمین فرومی‌ریزد

احمد ابوحمزه، ری‌شناس که به واسطه تصاویر دانشجویان‌اش این هشدار را برای نخستین‌بار مطرح می‌کند، می‌گوید: برج طغرل افتخاری برای مردم ایران و جهان است که از گذشته و جایگاه ایران حرف می‌زند، یکی از برج‌های باقی مانده از دوره سلجوقی که شاید بتوان گفت بعد از برج گنبد قابوس، دومین برج مطرح ایران است، برجی آرامگاهی که از حدود ۱۰۰۰ سال پیش تا کنون پابرجاست.

او با بیان این‌که از سال ۱۳۷۰ تحقیقاتی روی برج انجام داده و نظریاتی را درباره‌ آن مطرح کرده است، ادامه می‌دهد: هرساله تصاویری که من و دانشجویانم از این برج ثبت می‌کنیم، با تصاویر دوره‌های دیگر مقایسه می‌شوند. امسال در بررسی‌ها به این نتیجه رسیدیم که تغییراتی روی سازه‌ برج در حال به وجود آمدن است، اما این‌ را که کج شده و از محور خود تغییر  کرده باشد نمی‌توانیم به صورت دقیق و با اطمینان مطرح کنیم.

وی با تاکید بر این‌که باید نگاه به این برج تغییر کند و حفاظت و نگهداری از آن در اولویت قرار گیرد، اظهار می‌کند: در طول سال‌های گذشته فشارهای زیادی به این برج وارد شده است، از زلزله‌ نسبتا مهیب دوره زندیه گرفته تا زلزله‌ دوره صفویه. آن‌هم در شرایطی که برج طغرل در زمان زلزله مانند میخی داخل چوب عمل می‌کند، یعنی در زمان لرزش با چوب حرکت می‌کند، با این وجود این برج تا کنون سرپا باقی مانده است.

او اما وضعیت امروزی برج طغرل را که در سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده، بد ارزیابی می‌کند و ادامه می‌دهد: پروژه‌های عمرانی جدیدی که در شهرری فعال شده‌اند، به مرور باعث وارد شدن آسیب‌هایی به این برج تاریخی می‌شوند و در نتیجه‌ آن، برج به مرور کج شود، آسیب می‌بیند یا عمرش کوتاه‌تر می‌شود.

ابوحمزه با اشاره به فعالیت تونل‌های مترو و گودبرداری و ساخت مجتمع فرهنگی در نزدیکی برج طغرل ادامه می‌دهد: زمین‌های شهرری زمین‌های خاصی هستند، هر جای آن را که حفر کنند، احتمالا به یک‌سری از سازه‌ها می‌رسند. زمین شهرری به طور کامل سفت نیست، ویرانی‌ها روی یکدیگر قرار گرفته‌اند، آب‌های کنونی که در زیر شهر روان هستند،  نیز برج را نمدار می‌کنند و به همین دلیل در بسیاری از نقاط رطوبت دیده می‌شود، حتی ساختمان‌سازی‌ها در اطراف آن به برج فشار می‌آورد.

او کم شدن آب چشمه‌علی و آب‌های زیر سطحی شهرری را نیز عاملی در فرونشست‌های زمین می‌داند و بیان می‌کند: این فرونشست‌ها قطعا به مرور به برج آسیب می‌زند، آن هم اثری تاریخی که هویت، گذشته و تاریخ این سرزمین است، بنابراین اگر این برج فرو بریزد، تاریخ این سرزمین نیز فرو می‌ریزد و یکی از دوره‌های مهم تاریخ ایران نیز از بین می‌رود.

این پژوهشگر ری باستان با اشاره به نگاهِ متولیان در میراث فرهنگی، شهرداری، استانداری و شورای‌ شهر به ری و آثار نفیس آن مانند «برج طغرل» ادامه می‌دهد: به ایجاد یک نگاه متمرکز و ملی به برج طغرل نیاز داریم، چون اگر نگاه‌مان یک نگاه کلی برای حفاظتِ این اثر در آینده‌ آن باشد، هر سال هر وضعیت برج را اندازه‌گیری می‌کنیم، ترازها و زوایای برج نیز برای‌مان مهم می‌شوند.

او با اشاره به افتادن چند سنگ از دیواره‌ برج در نوروز چند سال گذشته، اظهار می‌کند: همان زمان به متولیان برج تذکر دادم، اما شرایط امروزی این اثر نفیس، آن‌قدر مهم است که امروز به یک نگاه ملی در کنار بودجه‌ای ملی برای برج نیاز داریم تا بتوان آن را حفظ کرد، هر چند میراث فرهنگی نیز زحمت خود را می‌کشد. چند نفر از مسوولانِ آن اعلام کرده‌اند که وضعیت برج به زودی بررسی می‌شود و متخصصان قرار است برنامه‌ریزی‌های مناسبی را براساس وضعیت آن داشته باشند.

برج-طغرل

ساخت‌وسازهایی که طغرل را با خود به زیرزمین می‌کشند!

ابوحمزه اما عللِ وارد شدن آسیب به این برج را موارد مختلفی می‌داند و ادامه می‌دهد: تمام این عوامل باید با یکدیگر دیده شوند، حفاری‌های مترو، ساخت‌وساز کنار برج و گودبرداری‌ها همگی به برج فشار وارد می‌کنند. در کنار رطوبت زمین، حتی کارخانه‌ سیمان که هر چند ساعت یک بار بخشی از کوه ری را منفجر می‌کند، باعث وارد شدن آسیب نه تنها به مقبره‌ «بی‌بی شهربانو» بلکه به زندان هارون‌الرشید و برج طغرل می‌شود.

او با اشاره به این‌که در طول سال‌های گذشته به واسطه‌ ساخت خانه‌های مسکونی در اطراف برج، قطعا لوله‌های آب‌ زیادی در اطراف این محوطه اضافه شده‌اند، به حدی که در حدود ۱۵ سال قبل یک لوله‌ آب ترکیده و رطوبت به برج وارد شده بود، بیان می‌کند: دست‌کم از امروز دیگر باید به این اتفاق فکر شود که برای نگهداری از برج باید با هر کدام از دستگاه‌های متولی خدمات‌رسانی به مردم مانند شرکت‌های آب، برق و گاز  تفاهم‌نامه‌هایی امضا شود تا در عملیاتی کردن پروژه‌های عمرانی خود بیشتر مراقب باشند.

این ری‌شناس ایجاد هر نوع شرایط ناگوار برای آثار تاریخی را مانند پست گازی که در عرصه‌ برج طغرل و چسبیده به دیوار برج ایجاد شده، می‌داند و ادامه می‌دهد: ممکن است هر لحظه در هر شرایطی حتی انفجاری کوچک در این پست گاز رخ دهد و نخستین اتفاقی که به این واسطه رخ می‌دهد، وارد شدن ضربه‌ ناشی از آن به برج خواهد بود.

ابوحمزه تاکید می‌کند: از دستگاه‌های دولتی می‌خواهم این برج را فرزند خود ببینند، ارثی برای آیندگان که باید در نخستین قدم به حفاظت از ان فکر کرد. باید درباره‌ حریم برج طغرل تقیه کرد تا مانند گذشته به حریم آن پایبند باشند.

برج-طغرل
مرمت دوره قاجار چه تاثیری روی انحراف از مجور برج طغرل داشته؟

امیرمصیب رحیم‌زاده، مدیر اداره میراث فرهنگی شهرستان ری می‌گوید: این مساله در یک سال اخیر از سوی کارشناسان باستان‌شناس و مرمت سازه پیگیری شده و بررسی‌های مورد نیاز روی آن در حال انجام است.

او با بیان این که براساس شرح خدماتِ این برج و بررسی‌های انجام شده در آن، مقدار انحرافی که در طرح مرمت سال ۷۹ دیده شده، به مرمت اصلی دوره قاجار برمی‌گردد، اظهار می‌کند: در آن پلان و براساس تحقیقات انجام‌شده روی مرمت‌های برج، منتظر ارائه شدن شرح خدمات هستیم تا با تامین اعتبار و تجهیزات لازم یا اصلا تغییرِ رخ‌داده روی برج را یا انحراف از محور را ثابت کرد.

وی با اشاره به بیشتر شدن توجه‌ها به سمت برج طغرل بعد از انتشار نخستین خبرها در این زمینه، بیان می‌کند: این اتفاق اولویت ما را دوچندان کرده تا ما نسبت به این مساله پشتکار بیشتری داشته باشیم. در این مدت زمان گذشته نیز (حدود ۱۵ روز) تاکنون سه بازدید کارشناسی از سوی کارشناسان میراث فرهنگی و حوزه شهرداری تهران انجام شده است تا حتما مطالعات آن برای ما آغاز شود و نتایج پژوهش‌های علمی ونتیجه‌گیری‌ها بعد از بررسی‌های نهایی اعلام شوند.

او با وجود همه‌ این صحبت‌ها تاکید می‌کند: کارشناسان سازه و بنای میراث فرهنگی تاکنون شواهد سطحی را بازدید کرده‌اند که آن نشست باعث ترک جدیدی روی برج بوده است یا نه که براساس مشاهدات اولیه این‌ موارد نبوده است، این‌ها نیاز به تحقیقات و پژوهش‌های علمی دارند که باید حتما انجام شوند و کارشناسان ما روی آن تحقیقات نظر می‌دهند که بعد از اعلام آن، وضعیت برج نیز رسانه‌ای می‌شود.

برج-طغرل

عبور مترو و ساخت مجتمع فرهنگی نزدیک به برج و تاثیر روی آن

رحیم‌زاده اما عبور مترو از شهرری را در ایجاد وضعیت امروزی برج طغرل بی‌تاثیر می‌داند و می‌گوید: خط ۶ مترو قرار بود از بین برج طغرل و ابن بایویه رد شود، اما با برگزاری جلسات مختلف، مسیر خط ۶ تغییر کرد، یعنی از خیابان بسیج به خیابان غیوری و جاده سوم تا حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) تغییر مسیر داد.

او با تاکید بر این‌که فاصله‌ خط ۶ موازی با برج طغرل حدود ۴۰۰ مترمربع است، ادامه می‌دهد: این در حالی است که فاصله‌ قبلی با برج حدود ۶۰ تا ۷۰ متر بود، بنابراین معتقدیم اکنون حفاری مترو دلیل بر ایجاد این انحرافات نیست و آن متعلق به سال ۷۹ نیز بوده است.

مجتمع فرهنگی در عرصه برج در زمان تصویب حریم جانمایی شد

او اما درباره‌ پروژه‌ رو به اتمام ساختِ مجتمعی فرهنگی در عرصه و حریم برج طغرل، اظهار می‌کند: گودبرداری این پروژه از سال ۱۳۸۴ آغاز شده و با فاصله ۶۰ متری هیچ گودبرداری‌ای در این منطقه انجام نشده است. هر گودبرداری برای این مجتمع فرهنگی که رخ داده در فاصله‌ ۶۰ متری از دیوار برج طغرل بوده است، یعنی از حدود ۷۰ متری سازه‌ برج طغرل.

مدیر اداره میراث فرهنگی شهرری با تاکید بر این‌که با این وجود در این شرایط نمی‌توانیم هیچ چیز را بابت این حفاری تکذیب کنیم، بیان می‌کند: آن‌چه شواهد به ما نشان می‌دهد با فاصله‌ ایجادشده، گودبرداری زیاد مکانیزه نبوده است که در برج طغرل اتفاقی رخ دهد.

او اضافه می‌کند: خانه‌هایی که اکنون برای ساخت مجتمع فرهنگی در حریم برج طغرل تملک و تخریب شده‌اند، حتما زیرزمین داشته‌اند، اما گودی‌ای که اکنون برای ساخت مجتمع فرهنگی وجود دارد، باید توسط کارشناسان بررسی شود، بنابراین هنوز نمی‌توان در این زمینه نظر قطعی داد.

رحیم‌زاده همچنین درباره‌ فرونشست‌های زمین در حدود صد متری برج طغرل و بعد از مجمتع فرهنگی در حال ساخت، اظهار می‌کند: فرونشست در سطح شهر زیاد است، گودبرداری یک هتل در ضلع جنوبی شرقی حرم، روی سه پلاک خانه تاثیر گذاشته بود که باعث ترک روی آن‌ها شده بود، ولی با حضور کارشناسان آتش‌نشانی و شهرداری وضعیت بررسی شد. در این شرایط می‌توان گفت شاید یکی از دلایل ممکن استان شرایط کنونی باشد یا وضعیت دیگری، اما در نهایت باید آن‌ها را بررسی کرد.

مدیر اداره میراث فرهنگی شهرری با بیان این‌که در زمان تهیه‌ نقشه‌ حریم برج طغرل، ساخت مجموعه‌ فرهنگی در دست ساخت در آن دیده شده بود، ادامه می‌دهد: قبل از ساخت این مجتمع خانه‌های چندطبقه ساخته شده بود. از سوی دیگر برای رعایت کردن حریم برج طغرل، عرشه پلِ مجتمع فرهنگی نسبت به نقطه برج بررسی شد، همچنین چندین بار طرحِ سازه‌ اصلی آن در سال‌های ۸۸ و ۸۹ همراه با نقشه‌های تهیه‌شده برای بررسی  حریم منظری در کمیته فنی میراث فرهنگی استان تهران در دستور کار قرار گرفت تا سرانجام تصویب شد تا آن در این حد ارتفاع عملیاتی شود.

به گفته‌ او، عرشه پل نیز با فاصله ۴۰ متری با پل به صفر صفر محدوده نزدیک شد تا زیاد  به حریم برج طغرل نزدیک نشود.

برج-طغرل

حتی اگر صفر درصد هم آسیب نزند، باید جابه‌جا شود

رحیم‌زاده اما درباره‌ پست گازِ قرارگرفته در عرصه‌ برج طغرل نیز توضیح می‌دهد: این کار غیرکارشناسی از سوی مدیران پروژه در این نقطه جانمایی شده است، حتی اگر آن‌ها معتقد باشند که این پست گاز صفر درصد هم احتمال آسیب به برج را ندارد، برای ما قابل قبول نیست. اداره کل میراث فرهنگی استان تهران در مکاتبات زیادی که با شهرداری داشته به آن‌ها تذکر داده تا این پست از محل دیواره‌ برج طغرل جابه‌جا شود.

منبع:اسکان