شیرینی کام گردشگران با طعم اصیل بستنی سنتی برغان
طبیعت بکر، آب و هوای پاک، ساکنین خون‌گرم و مهمان‌نواز روستای برغان با فرهنگ غنی و پیشینه تاریخی از جمله ظرفیت‌های گردشگری استان محسوب شده به گونه‌ای که همواره در طول سال گردشگران و مسافران بسیاری از آن بازدید می‌کنند.
در این میان علاوه بر آثار تاریخی و طبیعی، محصولات لبنی، میوه، سوغات و صنایع دستی از جمله جاذبههای گردشگری است که در این میان آلوی برغان و بستنی سنتی از شهرت ویژه‌ای برخوردار هستند.
وجود باغات و درختان مثمر تنها گوشه‌ای چشم‌نواز از طبیعت زیبای برغان بوده و همچنین تهیه و فرآوری محصولات لبنی از بهترین مواد اولیه تازه و طبیعی محلی، سوغاتی منحصر به فردی محسوب می‌شود که کام گردشگران را شیرین کرده و خاطره خوشی از حضور در این روستای هدف گردشگری برای آنان باقی می‌گذارد.
همان‌گونه که اشاره شد یکی از جاذبههای روستای گردشگری برغان، خوراکی خوشمزه و معروف آن بستنی سنتی گله است که در دکان گل و بلبل مجید گلدار مبدع آن تهیه شده و در فهرست آثار ناملموس ملی به ثبت رسیده است و در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد.
در روزهای گذشته خبر درگذشت مرحوم مجید گلدار کام دوستداران و اهالی روستا را تلخ کرد اما میراث و یادگاری ارزشمند به جامانده خاطره او را تا همیشه به شیرینی در یادها زنده نگه خواهد داشت و بدون شک خانواده او ادامه دهنده راه ایشان خواهند بود. یکی از برنامه‌های پیش بینی شده به منظور گرامیداشت هفته میراث فرهنگی در البرز ادای احترام و ابراز همدردی با خانواده و میراث‌داران زنده‌یاد گلدار است.
پیدایش بستنی سنتی برغان به ۵۰ سال پیش بر می‌گردد زمانی که مرحوم گلدار نوجوان بوده و با برف و شیره بستنی تولید می‌کرده و همیشه رویای تولید بستنی امروزی گله را با هدف رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال، جلوگیری از مهاجرت جوانان و رشد صنعت گردشگری در روستا در سر می‌پرورانده است. بدون شک راز خوشمزگی و شهرت جهانی بستنی گله برغان را می‌توان در عشق و محبت سازنده آن جستجو کرد.
دکان گل و بلبل تنها و شعبه اصلی بستنی گله برغان بوده که در بازار روستا قرار گرفته است و به‌رغم پیشنهادات از سراسر کشور، زنده‌یاد گلدار به شدت علاقمند و معتقد بود که با رونق صنعت گردشگری و اقتصادی موجب اشتغال‌زایی برای اهالی زادگاه خود شود. مغازه‌ای کوچک اما شیرین با صاحبی خوش‌رو و مهربان که خالق بستنی سنتی گله برغان بوده و با ثبت آن در فهرست آثار ناملموس ملی بار دیگر نام زادگاه خود را بر سر زبان‌ها انداخته است.
در واقع این بستنی از جمله خلاقیت‌های یکی از اهالی خون‌گرم و مهمان نواز روستای برغان بستنی محسوب شده و تنوع طعم‌های مختلف این بستنی در کنار پایه و شکل اولیه آن در سال‌های اخیر توانسته هر گردشگر با هر ذائقه‌ای را مجذوب خود کند.
مواد اولیه تهیه بستنی سنتی گله
شیر تازه و چرخ نشده دام، خامه، سرشیر، شهد قند، شکر و ثعلب که موجب کش‌دار شدن آن می‌شود همراه گلاب و زعفران ناب ایرانی مخلوط و تهیه می‌شود. در طول فرآیند تولید نباید قطره‌ای آب وارد مواد اولیه شود وگرنه محصول نهایی از کیفیت مطلوبی برخوردار نخواهد بود.
شیوه سنتی تهیه بستنی گله روستای برغان
شیر تازه دام را نیم ساعت جوشانده و مدتی به حال خود گذاشته تا سرد شود. بعد آن را داخل ظروف آهنی گالوانیزه ریخته و شکر و گلاب اضافه می‌کنند. آن‌قدر هم می‌زنند تا به خوبی با هم مخلوط شوند. سپس آن را در ظرف چوبی پر از یخ قرار داده و روی یخ نمک می‌ریزند و مخلوط را با پاروی چوبی از جنس گردو به مدت ۴ ساعت هم می‌زنند و در ادامه خامه، زعفران و ثعلب را با زمان‌بندی خاص اضافه می‌کنند تا مواد سفت و یکدست شود. چیزی که در شیوه تولید آن جالب و متمایز بوده اضافه کردن نمک به ظرف یخ است. میزان شیر، گلاب، خامه و زمان افزودن آنها از جمله فنونی است که طی سال‌ها تجربه بدست آمده است.
به همت کارشناسان حوزه ثبت، دانش سنتی فرآوری این محصول با توجه به ویژگی‌هایی بی‌نظیر، خاص و منحصر به فرد تنظیم برودت، میزان و زمان افزودن مواد اولیه، مدت زمان هم‌زدن بستنی سنتی گله برغان در ششمین همایش میراث ناملموس ایران در تاریخ ۹۹/۱۱/۰۴ و به شماره ۷۷۴ در فهرست آثار ناملموس به ثبت رسیده است.
راز خوشمزگی و ماندگاری بستنی گله در شیوه سنتی آماده‌سازی آن است و تمام مراحل تولید با دست انجام شده و از ماشین و ابزار صنعتی استفاده نمی‌شود. صفر تا صد مراحل کار به شیوه سنتی و با دست انجام می‌شود و طی فرآیند طولانی تولید، خبری از ماشین بستنی‌سازی، ابزار و ادوات ماشینی، همزن‌های برقی و دیگ‌های آلومینیومی نیست.
مرحوم گلدار معتقد بود بستنی گله تنها یک خوراکی نبوده بلکه نماد فرهنگ ناب ایرانی با آداب و رسوم پیشینیان است که حفظ و حراست از آن وظیفه همگان بوده و باید دست به دست هم داده تا به مانند پارچه و گلیم این روستا به دست فراموشی سپرده نشود که بدون شک ثبت آن در فهرست آثار نا ملموس ملی یکی از راه‌های حفظ آن محسوب می‌شود.
قطعا تفاوت زیادی بین بستنی‌های صنعتی و سنتی برغان وجود دارد و بدون شک طعم، مزه خاص و عالی آن ارزش یک بار امتحان کردن داشته و حیف است به برغان رفته و آن را نچشید. با وجود زحمت بسیار فراتر از منفعت اقتصادی آن اما چون مرحوم گلدار این کار را با جان و دل انجام می‌داد سخت پایبند به آن بوده و در تمام فصول سال به همت بلند او تهیه شده و به فروش می‌رسید. به عقیده او رضایت و شیرینی کام مشتریان جایگزین سختی و مرارت‌های کار بود.
تهیه و تولید بستنی دست ج‌ساز به سبک قدیم و شیوه سنتی در واقع توانسته این بستنی را به تنهایی در زمره یکی از جاذبههای گردشگری برغان قرار دهد. همراه با بستنی گله آلوچه برغان دیگر خوراکی خوشمزه و معروف برغان سرو شده و شیوه تهیه آلوچه برغان نیز به شیوه محلی انجام می‌شود. آلوی برغان که محلی‌ها به آن گوجه برغان می‌گویند محصول پیوندی از آلوی معمولی با آلوی بخارا است که طعم و مزه خاصی دارد. دانش سنتی فرآوری این محصولات در فهرست آثار ناملموس ملی به نام البرز به ثبت رسیده است.
به همان میزان که تعیین حریم و ثبت آثار تاریخی مهم است ثبت میراث ناملموس نیز از اهمیت خاصی برخوردار است چون در لابه‌لای این میراث‌فرهنگی، آداب و رسوم پیشینیان نهفته است. بدون شک خوراک‌های محلی یکی از عوامل جذب گردشگر و توسعه پایدار محسوب شده و به منظور جلوگیری از تحریف و فراموشی آن در مقابل هجوم مدرنتیه به مواریث سنتی باید با تهیه و تکمیل پرونده‌های ثبتی به همت کارشناسان مربوطه اهتمام ورزید.