سفر به دل شگفتی‌های جواهر دریای عرب:جزیره سقطری
در سال‌های گذشته، کشور یمن همواره برای مخاطبان، تداعی کننده جنگ و فقر و محرومیت بوده است. اما این فقط بخشی از تاریخ و جغرافیای یکی از فقیرترین کشورهای جهان است. یمن با وجود سال‌های پرتنشی که پشت سر می‌گذارد، هنوز هم محل قرارگیری یکی از زیباترین و پر رمز و رازترین جزار خاورمیانه است که در ادامه به معرفی آن خواهیم پرداخت.
«جزیره سقطری» مجمع‌الجزایری در غرب اقیانوس هند و در دهانه خلیج عدن بوده که میان دو قاره آسیا و آفریقا قرار گرفته و متعلق به خاک یمن است. این مجمع‌الجزایر از جزیره مرجانی «سقطرا»، «عبدالکوری»، «سمهه و درسه» تشکیل شده است که جزایر اصلی آن به‌شمار می‌آیند. اما جزایر کوچکتر دیگری نیز وجود دارند که با احتساب آن‌ها، مساحت این جزیره به چیزی حدود ۳۶۲۵ کیلومتر می‌رسد.
اگرچه که جزیره سقطری تاریخ طولانی و جایگاه مهمی در مبادلات تجاری امپراتوری‌های شرق و غرب دارد، اما تا سال ۲۰۰۸ میلادی و پیش از آن‌که گیاهان و حیات‌وحش این جزیره در لیست برنامه بین‌المللی میراث طبیعی یونسکو قرارگرفت، چندان شناخته شده نبود.
با بررسی شواهد تاریخی، خواهیم یافت که نام این جزیره در کتاب مقدس انجیل آورده شده است؛ چراکه در گذشته دین ساکنان این جزیره، به دین مسیحیت نسطوری ایمان آورده بودند اما در قرن شانزدهم میلادی به دین مبین اسلام گرویدند.
یکی از مهمترین ویژگی‌های این جزیره وجود ماده‌ای به نام «خون سیاوشان» است که نوعی صمغ درخت کمیاب به شمار آمده و فقط در این جزیره یافت می‌شود. طبق متون تاریخی، ارسطو پس از ورود به این سرزمین، نامه‌ای به اسکندر مقدونی نوشت و از او خواست تا جمعی از یونیان را به آنجا اعزام کند تا به ارسطو در جمع‌آوری این ماده کمک کنند و بعدها از آن ماده در ساخت داروی مسهل استفاده کرد.
این جزیره در طول تاریخ، محل حکومت اقوام گوناگونی بوده که از سراسر دنیا به آنجا می‌آمدند و ساکن می‌شدند. یکی از دلایل این امر و جذابیت این جزیره برای حاکمان و استعمارگران جهان، وجود مواد طبیعی کمیاب و همچنین قرارگیری این جزیره در منطقه‌ای مهم از لحاظ مطالعات ژئوپلتیکی است و همین امر در طول تاریخ موجب فرمانروایی حکومت‌هایی مثل «اسکندر مقدونی»، «روم»، «یونان» و تعداد زیادی از حکومت‌های دیگر شده است.
تا قبل از شورش ضداستعماری مردم یمن، این جزیره سال‌ها در میان حکومت‌های جهانی و منطقه‌ای محل نزاع بوده است و هرکدام سعی می‌کردند از آن بهره‌برداری کنند. در سال‌های اخیر نیز سقطری به مرکزی برای رقابت‌های ژئوپلتیک میان دولت‌های سومالی، اریتره، عربستان، قطر، هند و امارات متحده عربی بدل شده است. و این نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه این مجمع‌الجزایر در محاسبات و مطالعات سیاسی است.
جزیره سقطری که با نام «جواهر دریای عرب» نیز شناخته می‌شود در جنوب کشور یمن قرار گرفته و اشراف کاملی بر دریای سرخ و منطقه شاخ آفریقا دارد، به نوعی مسیرهای بین‌المللی حمل‌ونقل و تجارت نفت از این جزیره عبور می‌کند.
این جزیره از تنوع زیستی فراوان، مناظر طبیعی فوق‌العاده، سواحل رویایی، غارهای آتشفشانی اعجاب انگیز، آب‌های بلوری و صخره‌های مرجانی زیبایی برخوردار است و به دلیل قرارگیری در یک مجمع‌الجزایر و دوری طولانی مدت از خشکی‌های قاره‌ای، همچنان دست نخورده باقی‌مانده و طبیعت ناب و زیبایی را به ارمغان آورده است؛ تا جایی که عده‌ای تجربه زندگی در این جزیره را مشابه زندگی در سرزمین‌های فضایی ناشناخته می‌دانند؛ چراکه طبیعت آن ناب و بدون دخالت انسان باقی‌مانده است.
جمعیت این جزیره حدود ۵۰هزار نفر تخمین زده می‌شود که عموما از اعراب جنوب هستند و در میان آن‌ها افرادی از سرزمین‌های سومالی و هندوستان نیز دیده می‌شوند. اما نکته قابل توجه زبان و گویش مردم این جزیره است که فقط در همین منطقه یافت می‌شود و مخصوص ساکنان جزیره سقطری است.
تماشای مناظر طبیعی ناب، کوه‌های آهکی برافراشته، شنزارهای سفید و حیات جانوری و گیاهی خاص این منطقه، باعث شده است تا با وجود آب‌وهوای گرم و خشک این منطقه، باز هم جزیره سقطری به عنوان یکی از زیباترین جزایر جهان شناخته شود.
تا کنون حدود ۱۲۰ نوع پرنده در این جزیره شناسایی شده‌اند که ۵ مورد از آن‌ها فقط در سقطری زندگی می‌کنند. با این وجود به محض ورود گردشگران به این جزیره انواع گونه‌های پرندگان و زیبایی آن‌ها توجه افراد را به خود جلب خواهد کرد تا جایی که ممکن است گردشگران مدیریت زمان از دستشان خارج شود.
علاوه بر این، حیات جانوری در سقطری فقط منحصر به پرندگان نیست و تا کنون حدود ۲۵۳ گونه مرجان، ۷۳۰ گونه ماهی ساحلی،۳۰۰ گونه از انواع خرچنگ و میگو و انواع خزندگان و نرم‌تنان در این جزیره شناسایی شده‌اند که حدود ۹۰ درصد این خزندگان فقط در همین جزیره زیست می‌کنند. اما این تمام شگفتی‌های این جزیره نیست و هرساله غواصان زیادی از سراسر دنیا به این منطقه سفر کرده و از تماشای دنیای زیر آب در این جزیره، لذت می‌برند.
همچنین این جزیره با حدود ۵۰۰ میلیون سال قدمت یکی از ۴ نقطه قدیمی روی کره زمین شناخته شده که با توجه به خاص بودن تنوع گیاهی آن کشف بیش از ۵۰۰ گونه گیاهی در این جزیره چیز عجیبی به نظر نمی‌رسد. مهمترین گیاهان کشف شده در این جزیره، درخت «خون اژدها» یا «خون دو برادر» نام دارد که یکی از کمیاب‌ترین درخت‌های کره زمین است و شیره سرخ رنگ آن در ساخت دارو مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بنابراین جزیره سقطری به دلیل تاریخ و جغرافیای بی‌نظیر و شگفت‌انگیزش، می‌تواند هرساله گردشگران فراوانی را به این منطقه بکشاند، تا در کنار آشنایی بیشتر مردم جهان با این سرزمین که می‌توان از آن به عنوان کلاس درس زمین‌شناسی یاد کرد، بتواند موجب درآمد سرشاری برای کشور یمن شود.