دکتر بهرام نکویی‌ صدری در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: سعی شده است در این کتاب ژئوتوریسم سماوی به خوبی شرح داده شود و به همین دلیل فصلی از کتاب کاملا به این موضوع اختصاص داده شده است. ژئوتوریسم سماوی برای اولین بار در این کتاب مورد واکاوی قرار گرفت و با دلایلی مستدل در بخش‌هایی از کتاب توضیح داده شد که رصد نجومی زیر مجموعه علم ژئوتوریسم است.

وی خاطرنشان کرد: در کتاب «صنعت ژئوتوریسم در قرن ۲۱» من به دلایلی که در ادامه به آن خواهم پرداخت «دکتر توماس هوز» را به عنوان پدر علم ژئوتوریسم معرفی کرده‌ام. در سال ۲۰۰۲ فردی به نام جاناتان تورتولوت، سردبیر گردشگری مجله نشنال جئوگرافیک  پس از تعریف علمی توماس هوز از علم ژئوتوریسم با مطرح کردن ۱۳ اصل مفهم کلی گردشگری پایدار و برندینگ گردشگری پایدار در مقصدهای گوناگون را ژئوتوریسم نام‌گذاری کرد.

مولف کتاب «صنعت ژئوتوریسم در قرن ۲۱» ادامه داد: این مسئله تا مدت‌ها باعث انحراف بین دوستداران علم ژئوتوریسم شده بود و به نوعی با برخورد به این ۱۳ اصل  تورتولوت به نام منشور پایداری قادر به تشخیص این موضوع نبودند که ژئوتوریسم در واقع نوعی از گردشگری است و طبیعت بی‌جان را در محور توجه خود جای داده و با میراث زمین‌شناسی، معدن‌کاری و ژئومورفولوژیک به عنوان جاذبه در ارتباط است.

نکوئی‌صدری اضافه کرد: اما اصول تورتولوت هر جاذبه‌ای در اطراف ما را ژئوتوریسم قلمداد می‌کند و هدف را تبدیل مقاصد گردشگری به جزئی از پایداری می‌داند، که در واقع موضوع مهمی در گردشگری است اما ارتباط مستقیمی به تنوع زمین‌‎شناختی و آنچه ما از ژئوتوریسم می‌دانیم نداریم و در واقع برندی برای مدیریت مقصد است.

وی عنوان کرد: از طرف دیگر نشر مطالبی اشتباه از سوی مجله نشنال جئوگرافیک که از اعتبار بالایی نزد جهانیان برخوردار است مانند مورد ذکر شده و یا محققین چینی که دانسته‌های غیرعلمی خود را نشر می‌دادند و بر این باور بودند که هر چیزی در اطراف ما به نوعی ژئوتوریسم است باعث سردرگمی زمین‌شناسان شده بود و هرج و مرج ایجاد شده در این حوزه باعث شد در این کتاب با نام‌گذاری دکتر توماس هرز به عنوان پدر علم ژئوتوریسم، اولین کسی که نخستین تعریف جهان از ژئوتوریسم را ارائه کرده است، معرفی کنم و برای پایان دادن به سردرگمی‌ها فردی که اولین تعریف درست از ژئوتوریسم ارائه کرده به همگان بشناسانم.

مدیر پروژه جدیدترین کتاب مرجع ژئوتوریسم جهان اضافه کرد: این کتاب با دعوت دقیق از افراد صاحب نظر گوناگون در سطح جهان با این نیت تالیف شد تا مسیر این علم از جریان اصلی خود منحرف نشود. در حقیقت باید گفت که تالیف این کتاب پاسخی به جاناتان تورتولوت و چینی‌ها بود که به لحاظ آکادمیک سعی داشتند این علم را مصادره کنند.

استفاده از مطالب کتاب برای همگام‌سازی علوم زمین و توسعه ژئوپارک‌ها

نکوئی‌صدری ادامه داد: همچنین انواع زیرشاخه‌های ژئوتوریسم، تفاوت ژئوتوریسم با ژئوپارک از نظر مفهومی و فلسفی، ارکان اصلی ژئوتوریسم و … از جمله مواردی بود که با نگرش نو و ساده و از تجمیع نظرات دانشمندان پیشین و نوآوری و ارائه راهکارها و راهبردهای جدید در این کتاب جمع‌آوری شدند. البته مطالب به کار برده شده در فصول این کتاب می‌تواند مورد استفاده پژوهشگران ایران و سراسر جهان برای توسعه ژئوپارک‌ها و تلاش در راه ایجاد اشتغال در مناطق محروم و همگام‌سازی علوم زمین و گسترش محیط زیست در سطح طبیعت بی‌جان قرار گیرد.

وی در خصوص برنامه رونمایی این کتاب در خارج از کشور تصریح کرد: نهادی علمی در ایالات متحده آمریکا با محوریت قرار دادن کتاب‌های علمی زمین‌شناسی و درنظرگرفتن جوایز معنوی در جهت به رسمیت‌شناختن این آثار در حال فعالیت است. طبق مذاکرات انجام شده قرار است امسال این کتاب به این نهاد علمی فرستاده شود و در صورت موفقیت و کسب رتبه در سایت‌های مختلف به دنیا معرفی خواهد شد.

مولف کتاب «صنعت ژئوتوریسم در قرن ۲۱» ادامه داد: در داخل کشور نیز در جشنواره حدید سازمان نظام مهندسی ایران، این کتاب رتبه نخست را کسب کرده و همچنین به عنوان دومین اثر برتر جشنواره جایزه علامه جعفری معرفی شده است.

نکوئی‌صدری گفت: البته در سال ۲۰۲۱ در خلال ۳۶ کنگره بین‌المللی زمین‌شناسی در دهلی، برنامه‌ای جهت رونمایی از این اثر با دعوت مستقیم دولت هندوستان از من وجود داشت که متاسفانه به دلیل خطر شیوع کرونا این ماجرا تا اطلاع ثانوی تعلیق شد. در این کنگره بنا بود از ناشر این کتاب یعنی اپل آکادمیک نیز دعوت به عمل آید که هنوز زمان جدیدی برای این رویداد مشخص نشده است.

وی تشریح کرد: همچنین قرار بود در کشور ترکیه در رویدادی مشابه از این اثر رونمایی شود که این برنامه نیز به دلیل شیوع گسترده کرونا در این کشور تا اطلاع ثانوی تعلیق شد.

منبع:ایسنا

ملیحه سلطانی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص وضعیت مرکز ملی گوهرسنگ‌ها در مشهد اظهار کرد: ایجاد مرکز ملی گوهرسنگ‌ها یکی از اهداف بلندمدت به شمار می‌رود که هدف از آن، ایجاد مدل کوچک‌شده‌ای از نیازها و پرسش‌هایی است که علاقه‌مندان به گوهرسنگ‌ها، پژوهشگران، هنرجویان، گردشگران و افراد دیگر به آن احتیاج دارند. بنابراین در مرکز ملی گوهرسنگ‌ها آموزش، تماشای مراحل، دریافت اطلاعات و کارهای اقتصادی انجام خواهد شد.

وی ادامه داد: احداث مرکز ملی گوهرسنگ‌ها، پروژه‌ای بلندمدت بوده است که مشکلاتی در بخش مالی آن وجود داشته و اجرای این پروژه به هزینه‌ زیادی نیاز داشته که به سبب آن پروژه همچنان در مراحل اولیه قرار دارد. انجام این پروژه نیازمند حمایت است، زیرا مشهد این طرح را ارائه داده و سایر شهرهای جهانی نیز آن را پذیرفته‌ و به نوعی الگوپذیری داشته‌اند. این پروژه هنوز به بهره‌برداری نرسیده است و لذا باید بودجه ملی و استانی به آن تخصیص داده شود.

مسئول دبیرخانه شهر جهانی گوهرسنگ‌ها عنوان کرد: از سال ۱۳۹۵ (جولای ۲۰۱۶) مشهد به عنوان شهر جهانی گوهرسنگ‌ها انتخاب شد. دوره این شهر جهانی، چهار سال بوده است که به دلیل شیوع ویروس کرونا، داوری‌ها به تعویق افتاده و به همین دلیل دبیرخانه شهرجهانی گوهرسنگ‌ها بعد از این مدت نیز فعال بوده است.

سلطانی درخصوص اثراتی که شهر جهانی گوهرسنگ‌ها در شهر مشهد ایجاد کرده است، بیان کرد: پیش از آنکه مشهد شهر جهانی شود، سابقه ۵۰۰۰ ساله فیروزه، عقیق و سنگ‌های دیگری داشت که به دلایل مذهبی، زیبایی‌شناسی و سلامت مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما مجموعه و موزه‌ای با موضوع سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی وجود نداشت تا زائران و گردشگران بتوانند به بازدید از آن بپردازند.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر مجموعه گوهرسنگ‌های ایران و جهان در موزه بزرگ خراسان و همچنین مجموعه‌ای در مسیر بازگشت از آرامگاه فردوسی به هارونیه و در بخش خصوصی قرار دارد. همچنین موزه‌ای دائمی در پارک‌موزه علوم زمین (واقع در بلوار فکوری) واقع شده است که حدود ۷۰۰ قطعه گوهر در این موزه به نمایش گذاشته شده است.

مسئول دبیرخانه شهر جهانی گوهرسنگ‌ها افزود: قبل از آنکه مشهد به عنوان شهر جهانی گوهرسنگ‌ها برگزیده شود، در مقطع آموزش متوسطه هنرستان تخصصی که دانش‌آموزان بتوانند در این زمینه تحصیل کنند، وجود نداشت. اما در سال ۹۵ دبیرخانه شهر جهانی گوهرسنگ‌ها مصوبه‌ای مبنی بر ساخت هنرستان تخصصی هنرهای ایرانی و اسلامی در مشهد از استانداری اتخاذ کرد. به این ترتیب نخستین هنرستان هنرهای ایرانی اسلامی در مشهد پس انتخاب مشهد به عنوان شهر جهانی گوهرسنگ‌ها، احداث شد و هفت رشته در این هنرستان تدریس می‌شود که یکی از این رشته‌ها، گوهرتراشی و گوهرشناسی است.

سلطانی اضافه کرد: به طور کلی ضعف‌هایی در زمینه طراحی زیورآلات در کشور و مشهد وجود داشته است که سعی شد در این ۵ سال نیروهایی متخصص برای این حوزه به عنوان طراح پرورش پیدا کنند. البته در حال حاضر تیم طراحی مشهد در جایگاه مناسبی در منطقه قرار دارد، به گونه‌ای که هنرجویانی از کشورهای اروپایی در کلاس‌های آنلاین طراحی شرکت می‌کنند. به طور کلی در بخش فرهنگی و اجتماعی اقدامات مؤثری صورت گرفته است که از جمله آن‌ها در زمینه ترویجی می‌توان به ساخت انواع فیلم و کلیپ و فعالیت خوب سایت شهر جهانی اشاره کرد.

وی تصریح کرد: در حال حاضر تمامی طراحان زیورآلات مشغول به کار هستند و به واسطه این اقدام کارآفرینی و اشتغال‌زایی در این زمینه ایجاد شده است، البته همچنان نیازمند تربیت طراح و نیروی کار هستیم. در همین راستا هنرستان یحی‌بن زید در منطقه توس که منطقه‌ای محروم است، ایجاد شده و این رشته بسیار مورد استقبال قرار گرفته است، به شکلی که تمام دانش‌آموزان این هنرستان دخترانه در کارگاه‌ها فعال بوده و مشغول به کار هستند.

مسئول دبیرخانه شهر جهانی گوهرسنگ‌ها گفت: موضوع گوهرسنگ‌ها شناخته‌ شده نبوده و اطلاعات لازم برای ورود به این حوزه وجود نداشته است. در حال حاضر شاخه گوهرشناسی، گوهرتراشی، طراحی زیورآلات، ساخت زیورآلات وجود دارد که به یکدیگر مرتبط بوده و ارتباطی پیوسته میان آن‌ها وجود دارد. از این رو موضوعات ترویجی باید به شکل گسترده‌تری انجام شود تا دانش‌آموزان هنگام انتخاب رشته از چنین رشته‌هایی اطلاع داشته باشند تا با استقبال خوبی از سمت آن‌ها رو به‌رو شویم، زیرا علاوه بر مهارت‌محور بودن این رشته که سبب می‌شود علاقه‌مندان به سرعت وارد بازار کار شوند، آموزش عالی این رشته‌ها در شهرهایی مانند تبریز، یزد و تهران ایجاد شده تا زمینه ادامه تحصیل در آموزش عالی نیز فراهم شود.

سلطانی خاطرنشان کرد: بر این اساس لازم است صداوسیما و امکانات تبلیغاتی شهرداری مورد استفاده قرار گیرند تا در کنار یکدیگر اطلاع‌رسانی بهتر و وسیع‌تری انجام شود. پس از انتخاب مشهد به عنوان شهر جهانی گوهرسنگ‌ها با تمهیدات ایجاد شده تراش سنگ‌هایی از جمله الماس که در مشهد انجام نمی‌شد فراهم شد و روند ادامه پیدا کرد.

وی بیان کرد: ژئوتوریسم یکی از انواع گردشگری است که مدت‌ها مورد استقبال گردشگران قرار گرفته، اما پس از انتخاب مشهد به عنوان شهر جهانی گوهر سنگ‌ها گردشگری ژئوتوریسم در مشهد بسیار مورد توجه قرار گرفت و تورهای گردشگری از این ویژگی مشهد برای جذب گردشگران بسیار استفاده کردند.

مسئول دبیرخانه شهر جهانی گوهرسنگ‌ها ادامه داد: به عنوان مثال تورهای تخصصی با اخذ مجوز یک روز کامل سفر گردشگران را به این موضوع اختصاص داده و در کنار آن بازدید از موزه‌ها را نیز در برنامه قرار می‌دهند. بر این اساس اسکان و اقامت گردشگران در شهر مشهد به واسطه جهانی شدن مشهد در حوزه سنگ‌ها، افزایش پیدا کرده است، که به عقیده من مهم‌ترین دستاورد نیز به شمار می‌رود.

منبع:ایسنا