نوشته‌ها

کلوت شهداد؛ زیباترین کویر ایران

کلوت‌ها از بزرگترین عارضه‌های طبیعی دنیا هستند، کلوت شهداد در حدود ۴۰ کیلومتری شمال شرق شهر شهداد و در قلب کویر واقع شده‌ است که طولی در حدود ۱۴۵ کیلومتر و عرضی در حدود ۸۰ کیلومتر دارد. باد و آب مهمترین عامل شکل‌گیری این سازه‌ زیبای طبیعی است.

محمد بلبلی – همشهری آنلاین: شهداد از شهرهای بسیار قدیمی استان کرمان است و کلوت‌های شهداد شهرتی جهانی دارند. علاوه‌ بر ایرانیان، گردشگران خارجی زیادی برای دیدن کلوت‌ها به ایران سفر می‌کنند، این کلوت‌ها جزئی از بیابان لوت هستند.

کلوت شهداد از جکله مکان‌های طبیعت‌گردی در ایران است که با «گرند کنیون» آمریکا مقایسه می‌شود و به عنوان یکی از گرند کنیون‌های ایران نیز معروف است.

گرند کنیون دره‌ای در ایالت آریزونای آمریکاست که رود «کلرادو» از میان آن می‌گذرد. البته طول این دره از تنگه شیرز خیلی بیشتراست. طول گرند کنیون ۴۴۶ کیلومتر است و عرض آن در برخی نقاط به ۲۹ کیلومتر هم می‌رسد. با این حال، به خاطر ساختار زمین‌شناختی مشابه این دو دره، اعطای لقب گرند کنیون ایران به تنگه شیرز بی‌انصافی نیست.

در سرزمین کلوت‌ها باد نرمی در گوش زمزمه می‌کند و آدمی را به تماشای وقار کویر لوت می‌خواند.

اگر هنگام طلوع یا غروب آفتاب در میان کلوت‌ باشید، محال است چیزی جز تحسین این شگفتی به ذهن‌تان خطور کند. آفتاب که رو به غروب می‌گذارد، آرام آرام ستاره‌ها پیدا می‌شوند تا پهنه‌ سیاه آسمان را به زیباترین تصویر در دنیا بدل کنند. به هنگام شب خیلی ساده می‌توان در آسمان شهر کلوت‌ها غرق تماشای ستاره‌ها شد.

کرمان در کنار آثار تاریخی‌اش جاذبه‌های مختلف بسیاری دارد. نبکاها، جنگل‌های انبوه بافت و رابر، ارتفاعات مملو از گل لاله و گلزار در شهرستان بردسیر، دره مدیترانیه‌ای دلفارد در جنوب استان تا جنگل‌های کهور، اما کلوت‌های شهداد از شگفتی‌ها و مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری و طبیعت‌گردی در این استان هستند.

کلوت چیست؟

کلوت نام عوارضی طبیعی و جغرافیایی در بیابان لوت ایران است که در اثر ساز و کار شگفت‌انگیز آب و باد و فرسایش زمین و طی حدود ۲۰ هزار سال به وجود آمده است.  کلوت‌ها پدیده‌ای منحصربه‌فرد و یکی از باشکوه‌ترین مناطق دیدنی و طبیعی جهان به شمار می‌روند.

کلوت شهداد با ۸۰ کیلومتر عرض و ۱۴۵ کیلومتر طول در دل کویر لوت قرار دارد.  واژه‌ی کلوت از دو بخش «کل» و «لوت» تشکیل شده است، «کل» به معنای شهر و آبادی بوده و «لوت» همان کویر لوت است.

آسمان‌خراش‌های کلوت‌های شهداد

وقتی برای نخستین بار از این منطقه عبور می‌کنید و چشم‌تان به کلوت‌ها می‌افتد، احساس می‌کنید انسان در ساخت‌وساز آنها نقش داشته است، اما در واقع کلوت‌ها که در اصطلاح علمی به آنها «یاردانگ» گفته می‌شود، سازه‌هایی هستند که به دست طبیعت ساخته شده‌اند. به زبان ساده، باد و آب مهم‌ترین عوامل در شکل‌گیری کلوت‌ها هستند.

کلوت‌ها از لحاظ شکل، ناهمواری و شرایط پیدایش در دنیا بی‌نظیر هستند و اسرار بی‌شماری درباره‌ اصول و خواص پیدایش آنها وجود دارد. از دور دست که به کلوت‌ها نگاه می‌کنیم، شهری بزرگ با آسمان خراش‌های فراوان را تداعی می‌کند و همین امر باعث شده که برخی جهانگردان خارجی از آن به‌عنوان «شهر ارواح» یاد کنند.  در کویر شهداد، ۱۰۰ هکتار نمکزار به شکل جوشش تخم مرغی وجود دارد که در هیچ جای دنیا مشابه آن وجود ندارد. در این شهر کسی زندگی نمی‌کند و هر چه هست سراسر سکوت و آرامش است.

کلوت‌ها از شمال به جنوب حدود ۱۴۵ کیلومتر طول و از غرب به شرق نزدیک به ۷۰ کیلومتر عرض دارند و در موازات تل ماسه‌های عظیم شرق کویر قرار گرفته‌اند.

رود شور شهداد

هر بارانی که بر کویر لوت می‌بارد، صورتی تازه برای کلوت می‌سازد. در معماری زیبای کلوت‌ها عامل دیگری هم دست داشته است، رودی به نام «شور»، که در اعماق خشک‌ترین مناطق ایران جاری است، البته احتمالا این رود شور نیست و به دلیل عبور از کویر شور می‌شود.

همین رود است که بر مرطوب کردن دیواره کلوت‌ها اثر کافی گذاشته و فرسایش آنها را تسهیل کرده است. رود شور، تنها رود دائمی است که در اعماق کویر لوت جریان دارد و در طول سال پرآب است و از کوه‌های شمال غرب بیرجند سرچشمه می‌گیرد. این رود که از شورترین آب‌های جهان است و بیشترین املاح معدنی را در خود نهفته دارد، پس از طی مسافت تقریبی ۲۰۰ کیلومتر به‌سمت جنوب‌شرق، در نزدیکی شهداد و در منطقه‌ای به نام چاله‌ معدن نمک، که محلی‌ها آن را گود نمک می‌نامند، آرام می‌گیرد.

شش‌ضلعی‌های نمکی ایجاد شده در اطراف دریاچه نمکی یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی کویر لوت است. وجود این رودخانه نقش مهمی در استحکام نسبی و پایداری کلوت‌ها دارد.

کلوت‌های شهداد؛ زیباترین کویر دنیا

پروفسور پرویز کردوانی، بیابان‌شناس معروف و استاد دانشگاه‌های تهران، اعتقاد دارد کویر شهداد، زیباترین کویر دنیاست. وی معتقد است بیابان دشت لوت شهداد عجایب و شگفتی‌هایی دارد که مردم ایران آنها را نشناخته‌اند و در هیچ جای دنیا نیز چنین کلوت‌های زیبایی وجود ندارد.

پوشش گیاهی کلوت‌ها

از کوه‌های سیرچ به‌سمت کلوت‌ها زندگی نباتی کاهش پیدا می‌کند. در طول مسیل‌ها درختان گز به صورت پراکنده قابل‌مشاهده هستند. در حاشیه‌ی کلوت‌ها، بوته‌های گز روی گلدان‌های ماسه‌ای قرار گرفته‌اند که به آنها «نبکا» می‌گویند.

این منطقه انتهای مرز نباتی است و در داخل مسیل‌هایی که وارد کلوت‌ها می‌شوند، بوته‌های پراکنده‌ای از استراگال قابل‌مشاهده است که با پیشروی به داخل کلوت محو می‌شوند. از کویرهای پای کلوت به‌سمت شرق و در داخل چاله‌های کلوت و روی کلوت‌ها هیچ زندگی نباتی قابل‌مشاهده نیست.

منبع:همشهری

شب مانی در منطقه کلوت‌ها و دریاچه بیابان لوت ممنوع شد

مدیرمحوطه میراث جهانی بیابان لوت(شهداد) گفت: شب مانی و چادر زدن در منطقه کلوت‌ها و دریاچه بیابان لوت شهداد تا اطلاع ثانوی ممنوع شد.

“معین افضلی” با اشاره به اینکه حضور گردشگران در منطقه ثبت جهانی شهداد منجر به افزایش روز افزون زباله در محوطه اطراف دریاچه و دیگر بخش های این منطقه شده است، گفت: از امروز طرح ممانعت از شب مانی و چادر زدن در منطقه کلوت‌ها و دریاچه بیابان لوت شهداد اجرا می‌شود.

وی بیان کرد: متاسفانه تعدادی از گردشگران با نگرش اینکه پوست میوه‌ها و دیگر زباله‌ها به طبیعت برمی‌گردند، آنها را در این منطقه رها می‌کنند در حالیکه این دورریختنی‌ها پس از گذشت ۳ تا ۴ ماه تبدیل خواهند شد.

مدیرمحوطه میراث جهانی بیابان لوت(شهداد) با بیان اینکه نریختن زباله نیازمند فرهنگ‌سازی جدی است، اظهار کرد: ریختن زباله در سطح منطقه بیابان لوت عواقب ناگواری دارد که به مرور زمان پدیدار می‌شود.

وی اظهار کرد: طبق برنامه ریزی که توسط پایگاه ثبت جهانی انجام شده است شنبه و یکشنبه هر هفته تعدادی از نیروهای علاقمند بخش‌هایی از این منطقه را مورد پاکسازی قرار می‌دهند که اخیرا به دلیل کمبود اعتبار موفق به انجام این فعالیت نشدیم.

افضلی بیان کرد: گردشگرانی که علاقمند به اقامت شبانه در این منطقه هستند می‌توانند از واحدهای بوم گردی و کمپ کویری شهداد استفاده کنند.

وی با اشاره به اینکه راه اندازی صندوق طبیعت با همکاری سازمان های مردم نهاد از اولویت‌های کاری این پایگاه است، تصریح کرد: با راه‌اندازی این صندوق همراهی و مشاوره سازمان‌های مردم نهاد را در زمینه پاکیزه نگهداشتن منطقه ثبت جهانی بیابان لوت خواهیم داشت.

مدیرمحوطه میراث جهانی بیابان لوت(شهداد) با بیان اینکه از ورود تورهای گردشگری به منطقه شهداد تا ۱۵ آذرماه سال جاری خودداری می‌شود، خاطرنشان کرد: این تصمیم براساس ابلاغ ستاد استانی مبارزه با کرونا اتخاذ شده است.

منبع:ایسنا