نوشته‌ها

غار ده‌شیخ شگفت‌انگیزترین جاذبه کهگیلویه و بویراحمد

این جاذبه‌ی گردشگری در استان کهگیلویه و بویراحمد بر اساس بررسی‌های زمین‌شناسی که صورت گرفته مربوط به دوره‌ی دوم زمین‌شناسی بوده است و ده شیخ یک غار آهکی کاملاً طبیعی است. در طی سالیان طولانی که گذشته است براثر ریزش نزولات جوی نیز حفره‌هایی در این غار تشکیل‌شده است. همین باعث شده تا آب درون حفره‌ها به بیرون راه پیدا کند و به‌این‌ترتیب قندیل و دالان‌های شگفت‌انگیزی در این محدوده پدید آمده است. غار ده شیخ از منحصربه‌فردترین جاذبه‌های استان کهگیلویه و بویراحمد است، به‌طوری‌که به آن لقب علی‌صدر ۲ داده‌اند. نبود هیچ‌گونه نقاشی بر روی دیواره‌های غار نشان می‌دهد که این مکان در طی قرن‌ها دست‌نخورده و ناشناخته باقی‌مانده است.

هوای غار ده‌شیخ

از عجایب این غار، گرم بودن آن در زمستان و سردی هوای درون آن در تابستان است. گرمای اسرارآمیز زمستان‌ها و خنکی دل‌انگیز تابستان این غار، معمایی است که هنوز پاسخی برای آن وجود ندارد.

دهانه غار ده‌شیخ درست روبه‌روی قله قاش مستان، دنا قرارگرفته است. ارتفاع این غار در برخی مناطق تا هفت متر هم می‌رسد و در دالان‌های مختلف غار، قندیل‌های آهکی گوناگون با زیبایی خاصی شکل‌گرفته‌اند. براثر ریزش نزولات جوی در طی سال‌ها حفره‌هایی ایجادشده و آب درون حفره‌ها به بیرون خارج می‌شود که موجب شکل‌گیری این قندیل‌های زیبا شده است.

غار ده‌شیخ یکی از ۶۰۰ غاری شناسایی‌شده در ایران است و ازلحاظ وسعت و عمق تاکنون در رتبه دوم قرار دارد. بر اساس مطالعات عمق غار بیش از ۶ کیلومتر تخمین زده می‌شود و به دلیل همین وسعت، هنوز بخش‌ها و دالان‌هایی از آن شناسایی یا باز نشده است.

دلیل نام‌گذاری غار ده‌شیخ

غار ده‌شیخ به این دلیل که در همسایگی و بالادست روستای ده شیخ قرارگرفته است، غارنوردان این منطقه را به نام روستایی هم در آن واقع نیز نام‌گذاری کرده‌اند. این غار در فاصله دو کیلومتری این روستا قرار دارد که با جاده خاکی به این روستا متصل می‌شود.

امکانات تفریحی در اطراف غار ده‌شیخ

پروژه احداث جاده دسترسی به غار، رستوران، آلاچیق و سکوی نشیمن توسط سرمایه‌گذار بخش خصوصی و با حمایت اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کهگیلویه و بویراحمد باهدف رونق صنعت گردشگری و ایجاد اشتغال‌زایی اجرا شده است.

غار ده‌شیخ را چه‌کسی کشف کرده است؟ 

 

رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان دنا می‌گوید: «این غار که در طی قرن‌ها ناشناخته مانده بود در سال ۸۷ توسط چوپانی به‌طور اتفاقی کشف شد و بعد از سه سال در سال ۹۱ به میراث‌فرهنگی معرفی شد و امروز پذیرای گردشگران است.»

افشین بهمنی می‌افزاید: «به هنگام ورود به این غار با دنیای اسرارآمیزی از قندیل‌ها آهکی و ستون‌های زیبای طبیعی مواجه می‌شوید که چشم هر بیننده‌ای را به تحسین وامی‌دارد.»

او ادامه می‌دهد: «قندیل‌های آهکی این غار که هر دو و نیم سانتیمتر آن‌یک قرن طول کشیده تشکیل شود همچنان در حال رشد است و به غار زنده شهرت دارد.»

رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان دنا می‌گوید: «برای رسیدن به غار ده شیخ پاتاوه باید ۵۰ کیلومتر از مرکز شهر یاسوج و سی‌وپنج کیلومتر از طرف شهر سی سخت را طی کنید تا به روستای ده شیخ برسید و با گذر از پل تاریخی پاتاوه قدم به دنیای اسرارآمیز این غار زیبا بگذارید.»

منبع:میراث آریا

نان‌های سنتی کهگیلویه و بویراحمد، راز دوستی انسان با طبیعت

نان محلی از هزاره سوم قبل از میلاد در بین مردم و روستائیان کهگیلویه و بویراحمد پخت می‌شد این نوع نان یکی از نازک‌ترین نان‌ها است که با پخت کامل و بدون هیچ خمیره‌ای به دست می‌آید و با محصولات طبیعی و زراعی و تلاش خود مردم از گندم، جو و بلوط تهیه می‌شد، همین امر نان تیری محلی کهگیلویه بویراحمد را در فهرست آثار ملی کشور قرارداد.

مردان وزنان بسیاری درگذشته سرزمین چهارفصل کهگیلویه و بویراحمد طلوع و غروب کرده‌اند و غذاهای محلی این دیار نیز یادگاری دیرین از این گذشتگان است.

طبیعت و زندگی عشایری درگذشته مردمان این دیار خاطراتی پررنگ از خود به‌جا گذاشته و انواع نان‌های محلی از میوه درختان بلوط این دیار توسط زنان پخته می‌شد.

پیشرفت فنّاوری هم نتوانسته تأثیری بر پخت نان‌های سنتی در مناطق روستایی و عشایری کهگیلویه و بویراحمد بگذارد.

نان گندم

نان سنتی گندم نیز یکی از پرطرفدارترین نان‌ها در این استان است که هنوز هم در روستاها، مناطق عشایری و شهرها در خانه‌ها پخت می‌شود.

این نان از آرد گندم به دست می‌آید و برای پخت آن از تابه فلزی، وسیله پهن کردن نان که به آن خِنَک می‌گویند و وردنه‌ای بلند و باریک که حدود یک متر طول دارد و به آن «تیر» می‌گویند و هیزم استفاده می‌کنند.

این نان بسیار نازک بوده وقتی‌که پخته شد، خشک می‌شود که در هنگام استفاده باید آب‌زده و کمی نگه‌دارند تا نرم شده و سپس استفاده می‌کنند.

برکو

یکی دیگر از نان‌های سنتی این استان نان «برکو» است که برای تهیه آن از آرد گندم مخلوط با بلغور گندم استفاده می‌کنند.

گرده ذرتی

گرده ذرتی یکی دیگر از نان‌های سنتی است که با آرد ذرت تهیه می‌شود و برای پخت نان ابتدا آرد ذرت را خیسانده تاکمی ترش شود و سپس تابه سنتی مخصوص را روی آتش قرار داده و خمیر را روی آن پهن می‌کنند.

در مرحله بعد تابه را از روی آتش برداشته و وارونه روی زغال‌ها قرار می‌دهند تا پخته شود و سپس با روغن یا کره حیوانی چرب کرده و می‌خورند.

شلشلی

شُلشُلی از دیگر نان‌های استان است که با آرد گندم تهیه می‌شود. این نان با آرد گندم تهیه‌شده و بسیار خوشمزه است. برای تهیه این آرد خمیر رقیقی تهیه‌کرده به‌طوری‌که از دست چکه کند و سپس تابه را روی اجاق گذاشته و این خمیر رقیق را روی تابه ریخته و پهن می‌کنند، سپس تابه را روی زغال قرار می‌دهند تا طرف دیگر نان نیز پخته شود. این نان را با روغن محلی و عسل چرب کرده و می‌خورند.

تکو

تکو یکی دیگر از نان‌های محلی استان است که از آرد ذرت تهیه‌شده و معمولاً نسبت به نان‌های دیگر استان حجیم‌تر است.

مشتک

مُشتک از دیگر نان‌های سنتی استان است که برای پخت آن دو چانه خمیر گندم را روی‌هم قرار داده و نان کلفتی تهیه می‌کنند که به آن مشتک می‌گویند.

گرده زیر چاله

گرده زیر چاله نیز یکی دیگر از نان‌های محلی کهگیلویه و بویراحمد است که با آرد گندم، رازیانه و گاهی شکر یا شیره خرما تهیه می‌شود.

برای پخت این نان به خمیر آرد گندم زیره، شکر و یا شیره خرما اضافه کرده و خمیر سفتی را که به دست می‌آید با کف دست پهن می‌کنند.

سپس این نان بیضی را با نوک انگشتان شکل داده یا با وسیله‌ای طراحی کرده و زیر خاکستر گرم قرار داده و روی آن زغاله‌ای افروخته می‌ریزند تا پخته شود.

نان برنجی

نان در کهگیلویه و بویراحمد نقش مهمی در سبد غذایی خانوار دارد، نان نارنجی از دیگر نان‌های سنتی استان است که از مخلوط آرد بلوط و آرد گندم تهیه‌شده و بسیار لذیذ است، این نان به دلیل خاصیت‌های فراوانی که دارد، در سال‌های اخیر طرفداران بسیاری پیداکرده است.

منبع:میراث آریا

بازی‌های محلی میراث مشترک اقوام در کهگیلویه و بویراحمد

بازی و گردآمدن کنار هم یکی از ویژگی‌های زندگی عشایری مردم کهگیلویه و بویراحمد در کنار کار و تلاش بوده است بازی‌ها هرکدام به اقتضای زمان، مکان و نیاز انسان‌ها شکل می‌گرفته و گاه نیاز به کنجکاوی و شناخت محیط، گاه نیاز به مصرف انرژی و گاه نیاز به تمرین زندگی اجتماعی و در برخی موارد نمودی از فرهنگ جامعه عشایری این منطقه بوده است.

یکی از میراث مشترک اقوام لر و ترک مردم استان کهگیلویه و بویراحمد بازی محلی است. در این استان بیش از ۶۰ نوع بازی محلی شناخته‌شده فردی و جمعی وجود دارد.

فرهنگ استان دایره المعارف اصیل و پاکی از خرده‌فرهنگ‌هایی است که با ترتیبی زیبا و دل‌فریب این عناصر در کنار هم قرار گرفته‌اند.

اسب کی در میدان، الختور، بازی عروسک، بازی گُرنا، بندپا، چوب بازی، چوکلی، چوگو، کلکله و لیلی بازی از مهم‌ترین بازهای محلی کهگیلویه و بویراحمد است.

بازی الختر

این بازی در فصل بهار به‌صورت گروهی انجام‌شده و در آن دو گروه برابر ازنظر تعداد با یک دست انگشت شست پا را می‌گیرند و با دست دیگر در حالت ایستاده افراد گروه مقابل را هل می‌دهند و فردی که دستش از پایش جدا شود یا به زمین بیفتد بازنده است.

بازی خناتپک

این بازی همان قایم‌موشک بازی است که در این بازی افراد به‌صورت دو گروه مساوی تقسیم می‌شوند و برنده بازی تیمی است که افراد گروه مقابل را که مخفی‌شده‌اند، در زمان کمتری پیدا کند.

بازی گُرنا

این بازی به نام شال کو یا گرنا دوال یکی از بازی‌های محبوب جوانان کهگیلویه و بویراحمد بوده است. در این بازی دو گروه از مردان تقریباً هم قد و قواره در مقابل هم قرار می‌گیرند.

وسیله بازی یک طناب است و که طناب‌ها در وسط یک دایره قرار داده می‌شود و یک گروه نیز در این دایره قرار می‌گیرند و باید از طناب‌های خود محافظت می‌کنند. گروه مقابل سعی دارد طناب‌های گروه داخل میدان را با زیرکی بر باید و افراد درون میدان با کفش خود به کفش افراد بیرون از دایره ضربه می‌زنند، برنده بازی تیمی است که فرد بیرون از میدان یا دایره را بزند در غیر این صورت گروه بیرون دایره با طناب‌هایی که ربوده‌اند می‌توانند کفش افراد درون دایره هدف قرار دهند.

بازی اسوم رأس

این بازی مانند قایم‌موشک است با این تفاوت که افراد جوینده چنانچه فردی از گروه مخفی‌شده را پیدا کنند، یکی از آنان بر دوش شخص مخفی‌ شده تا محل جایگاه داوری سوار می‌شود و در غیر این صورت گروه مخفی‌شده که موفق شده خود را به جایگاه داوری برساند و از سوی گروه مخالف پیداشده‌اند، بر دوش افراد گروه جوینده سوارمی شوند و به‌سوی خانه راه می‌افتند.

آن‌ها از صاحب‌خانه می‌پرسند که سوار سواره؟ یا پیاده سواره؟ صاحب‌خانه احتمال دارد بگوید سوار سواره که در این صورت مجدداً تا محل داوری سوار بر گروه مخالف برمی‌گردند.

بازی بندپا

این بازی در بهار انجام می‌شود و در آن ابتدا گودالی حفر می‌کنند و یک نفر با طناب پای خود را می‌بندد و در گودال می‌نشیند و شخصی هم با طنابی که در دست دارد از نزدیک شدن سایر افراد نجات‌دهنده فرد نشسته جلوگیری می‌کند. افراد برای نجات شخص درون گودال سعی می‌کنند بند پای وی را بر یابند، چنانچه طناب نگهبان به یکی از آنان برخورد کرد آن شخص به‌جای فردی که در گودال مانده می‌نشیند.

چوب بازی یا ترکه بازی

این بازی از معدود بازی‌ها و رسومی است که هنوز هم در عروس‌ها انجام‌شده و طرفداران زیادی دارد.

این بازی نوعی رقص مردانه است و در مراسم عروسی و ختنه سور و جشن‌ها برگزار می‌شود.

در این بازی که با ساز و نقاره محلی همراه است، نوازنده آهنگ رزم می‌نوازد و مردان در دایره‌ای گرد هم می‌آیند. سپس دو مرد به میدان رزم می‌آیند یکی چوب بلندی در دست داشته که باید با آن از واردشده ضربه به‌پای‌خود جلوگیری کرده و دیگری چوب باریک و کوتاهی که باید با آن بر پای شخص مقابل به‌صورت نمادین چوب بزند.

بازی آغاز می‌شود و بازیگران میدان با ساز و نقاره می‌رقصند و حرکت پاهای خود را تنظیم می‌کنند. سپس شخصی که چوب کوچک‌تر را در دست گرفته سعی می‌کند آن را به‌پای حریف خود بزند و حریف نیز با چوب بلندتری که در دست دارد، سعی می‌کند مانع برخورد چوب به‌پای‌خود شود. در این بازی برنده کسی است که چوب را به‌پای حریف بزند یا آن‌که مانع از چوب خوردن خود شود.

کِل کِله بردی یا هفت‌سنگ

ابزار این بازی سنگ است و معمولاً دو گروه رقیب هرکدام تعداد هفت تخته‌سنگ را انتخاب و شش تخته‌سنگ را در یک ردیف و یکی را در جلو آن‌ها بافاصله ۲۰ متر از مقابل حریف قرار می‌دهند. رقبا سعی می‌کنند که سنگ‌های حریف را با سنگ‌های کوچک و سنگ‌پرانی بزنند.

منبع:میراث آریا

ثبت ۲۷ اثر ملی تا مرمت ۱۰ بنای تاریخی در کهگیلویه و بویراحمد

استان کهگیلویه و بویراحمد مشهور به دیار آریوبرزن باسابقه تاریخی چندین هزارساله و وجود بیش از ۷۷۰ اثر تاریخی که در فهرست آثار ملی ثبت‌شده ۶۱ آسیاب، ۵۴ خانه تاریخی، ۴۳ قلعه، ۴۰ آب‌انبار، ۲۳ بقعه متبرکه، ۱۹ گورستان، ۱۷ استودان، ۱۳ پل، ۱۳ بافت تاریخی، پنج حمام، پنج مسجد و سه کاروانسرای این استان را به مقصدی برای گردشگری تاریخی تبدیل کرده است.

کهگیلویه و بویراحمد بخشی از تمدن عیلام بوده و در دوره بعد از اسلام و همچنین بعد از ورود آرایی‌ها جزئی از خاک تمامی حکومت‌های ایران بود.

مرمت ۱۰ بنای تاریخی

از شاخص‌ترین اقدامات در این حوزه می‌توان به مرمت بناها و آثار تاریخی در مناطق مختلف استان اشاره کرد، به‌طوری‌که در سال گذشته ۱۰ مورد بنای تاریخی ثبت‌شده در فهرست آثار ملی از سوی کارشناسان اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرمت‌شده است.

در این خصوص دو بنای تاریخی حمام کهیار و کاروانسرا در بافت تاریخی دهدشت که در سال ۹۹ افتتاح و مورد بهره‌برداری قرار گرفت باهدف ایجاد اشتغال‌زایی و حفاظت بهتر از بناهای تاریخی به بخش خصوصی واگذار شد.

پل تاریخی پا تاوه، قلعه عزیزی، پل بریم، قلعه چرام و بلاد شاپور ازجمله بناهای تاریخی مرمت‌شده یک سال گذشته در کهگیلویه و بویراحمد است.

میزان اعتبار هزینه شده برای مرمت و سامان‌دهی این تعداد اثر تاریخی حدود ۱۳ میلیارد ریال است.

مرمت و سامان‌دهی اشیای تاریخی

در سال ۹۹ برای حفاظت و حراست از اشیا و آثار تاریخی و فرهنگی، سامان‌دهی یک هزار قطعه از اشیای تاریخی موزه باستان‌شناسی یاسوج، کاوش باستان‌شناسی در محوطه‌های تاریخی ازجمله محوطه‌های تاریخی بلاد شاپور و ده پایین سادات محمودی ازجمله اقدامات مهم برای شناسایی قدمت تاریخ و تمدن منطقه بوده که در سال ۹۹ در همین راستا ۳ کاوش انجام‌شده است.

موزه‌داری خصوصی

در سال گذشته با اقدامات انجام‌شده برای حمایت از بخش خصوصی در حوزه میراث فرهنگی، تعداد موزه‌های استان به هفت مورد افزایش‌یافته و شاهد راه‌اندازی دو موزه در شهرستان‌های استان بودیم.

معاون میراث اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کهگیلویه و بویراحمد گفت: «دو پروانه موزه‌های شخصی سال ۹۹ از سوی این اداره صادرشده است.»

دادی نژاد تصریح کرد: «در یک‌ساله گذشته ۴۰۰ میلیون ریال اعتبار برای مرمت موزه اقوام در گچساران هزینه شده است.»

او افزود: «میراث فرهنگی استان با اعطای مجوز و کمک‌های بلاعوض برای مرمت اشیای موجود در موزه‌های خصوصی از موزه‌داری شخصی حمایت می‌کند.»

ثبت ۲۷ اثر میراث فرهنگی

تلاش برای ثبت ملی آثار تاریخی، فرهنگی، طبیعی و غیره در استان از مهم‌ترین اقدامات برای حفاظت از آن‌ها به شمار می‌رود که در همین راستا در سال گذشته با تشکیل پرونده ۲۷ اثر استان در لیست آثار ملی به ثبت رسید.

معاون میراث فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کهگیلویه و بویراحمد گفت: «۲۷ اثر میراث فرهنگی استان شامل بناهای تاریخی، جاذبه‌های طبیعی، صنایع‌دستی و غذاهای محلی از سال گذشته تاکنون در فهرست آثار ملی کشور ثبت‌شده است.»

رحیم دادی نژاد اظهار کرد: «قلعه‌بندی شهرستان کهگیلویه، قلعه روستای آرند، بافت تاریخی روستای الگن، محوطه تاریخی هزار کهگیلویه و کاروانسرای چم کره بویراحمد ازجمله بناهای تاریخی ثبت‌شده کهگیلویه و بویراحمد در فهرست آثار ملی در یک‌ساله گذشته است.»

او بیان کرد: «درخت کهن‌سال چنار طسوج شهرستان چرام، درختان کهن‌سال شاه‌توت سقاوه شهرستان بویراحمد، درخت کهن‌سال شاه‌توت امامزاده شهید دلی بجک شهرستان دنا و درخت شاه‌توت گنجه‌ای بزرگ شهرستان بویراحمد ازجمله جاذبه‌های طبیعی ثبت‌شده در فهرست آثار ملی در سال ۱۳۹۹ بوده است.»

دادی نژاد تصریح کرد: «در این مدت ۱۲ اثر میراث فرهنگی شامل ظروف و اشیای تاریخی موزه باستان‌شناسی یاسوج که در محوطه تپه سیاه چرام، تل خسروی بویراحمد و محوطه ده پایین شهرستان دنا کشف‌شده در فهرست آثار ملی نیز ثبت‌ شده است.»

معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: «همچنین پنج غذا و خوراکی محلی شامل کلگ بلوطی، آش کنگری، دوا زردکی پیازداغی، چنگال، دنگو، خوراک توله وگیپور دوزی در سال ۹۹ فهرست آثار ملی ثبت‌ شده است.»

دادی نژاد عنوان کرد: «ثبت ملی آثار معنوی راهبرد میراث فرهنگی برای پیشگیری از به فراموشی سپرده شدن و احیای صنایع‌دستی، بازی‌ها، آیین و سنت‌های مردم است.»

منبع:میراث آریا

برپایی آیین تعزیه‌خوانی سنتی در کهگیلویه و بویراحمد

به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کهگیلویه و بویراحمد مجید صفایی روز چهارشنبه ۱۵ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ اظهار کرد: «دو مجلس تعزیه در شب‌ها و روز‌های ۱۹ تا ۲۱ ماه رمضان در شهر‌های یاسوج و باشت به‌صورت مجازی و با همکاری انجمن تئاتر اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اجرا شد.»

صفایی با اشاره به اینکه این برنامه‌ها با هدف ترویج فرهنگی دینی و مذهبی و همچنین زنده نگه‌داشتن آیین و رسوم مردم استان کهگیلویه و بویراحمد برگزار شده است، افزود: «در این ایام مجالس شبه تعزیه شهادت امام علی (ع) شبیه‌خوانی شده است.»

او گفت: «این آیین به کارگردانی میر رضا رفیعی و شبیه‌خوانی احمد محراب پور، ایوب فضلی و محمد فتحی  و مخالف خوانی مجید نیک پور، نازنین زهرا پارسا  و زهرا پرکان و همراهی میلاد خسروی روش، پرهام رفیعی، سارا پرکان و فاطمه پرکان اجرا شد.»

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کهگیلویه و بویراحمد ادامه داد: «تاکنون آيين‌های سنتی همانند استقبال از ماه محرم در روستا امامزاده علی (ع) در چرام، دمام زنی در گچساران، مويه خوانی زنان سوق، ترقو خوانی و تعزیه‌خوانی در لنده، آيين شام غريبان در سوق و مراسم نذری روستای دشت رز بويراحمد در فهرست میراث ناملموس ملی کشور ثبت‌ شده است.»

منبع:میراث آریا

غذا‌های نوبرانه‌های بهاری در کهگیلویه و بویراحمد

وجود پوشش گیاهی، درختان بلوط، بادام و گونه‌های علفی در طبیعت سرسبز بهاری کهگیلویه و بویراحمد سبب شده تا خوراکی‌های بهاری به بازار آمده و خانه‌های مردم میزبان غذاهای بهاری باشند.

با سفر به استان کهکیلویه و بویراحمد در فصل بهار می‌توان آمیختگی زندگی، فرهنگ و سنت را با طبیعت مشاهده کرد.

سفره‌هایی که با غذاهایی محلی، سنتی و ساده تزئین شده‌اند و از سالم‌ترین فرآورده‌های تولیدی تهیه می‌شوند.

این غذاهای سنتی نقش طبیعت را در زندگی مردم استان به‌وضوح قابل‌درک می‌سازند و با سفری در زمان، شمارا با مزاج گذشتگان عشایری این استان آشنا می‌کنند.

همان‌طور که گفتیم غذاهای محلی کهکیلویه و بویراحمد در زندگی عشایری گذشتگان این استان ریشه دارد، غذاهای محلی فصل بهار در این منطقه بیشتر به همراه نان محلی سرو می‌شود.

آش کنگری

این غذا یکی از غذاهای محلی در استان است که برای تهیه آن کنگر که یک گیاه کوهی است را پاک‌کرده، شسته و آن را داخل دیگ پر از آب جوش می‌ریزند تا چند دقیقه بپزد، بعد برنج محلی را در آن ریخته و پس‌ از این که برنج کمی نرم شد آبکش می‌کنند و به مدت یک ساعت دم داده می‌شود، این غذا بیشتر با ماست سیر زده مصرف می‌شود.

کلک بلوط

کل بلوط یکی از خوراکی‌های مهم محلی در استان است که برای تهیه آن بلوط‌ها را پوست گرفته، خشک و آسیاب کرده و آن را با آب جوشیده خیس می‌کنند، به ‌اندازه‌ای که  خمیر به هم نچسبد و بعد آن را ریز ریز می‌کنند و در یک سبد که زیر آن از برگ درخت بلوط باشد می‌ریزند و روی آن را هم با برگ بلوط می‌پوشانند.

سپس سبد را در مکانی گرم قرار می‌دهند و روی آن را با پارچه‌ای چندلایه می‌پوشانند تا خوب گرم شود، بعد از سه شب این مواد با آب شسته می‌شود تا شیرین شود، این ماده به‌صورت نان با غذاهای محلی مصرف می‌شود.

دوا زردکی و پیاز داغ

دوا زردکی و پیازداغی یکی دیگر از غذاهای محلی در این استان است، برای تهیه این خوراک، ابتدا دوغ را با برنج محلی مخلوط کرده و روی اجاق می‌گذارند و با کفگیر خوب هم می‍زنند، بعد از این که جوش آمد کفگیر را برداشته و پیاز داغ با نعناع، گیاه کوهی چویل و نمک و زردچوبه اضافه می‌شود.

لبنی

لبنی از ماست و برنج تهیه می‌شود و با روغن حیوانی و آویشن کوهی تزیین می‌شود، این غذای خوشمزه در کهگیلویه و بویراحمد به شله دویی یا شله سفید شهرت دارد.

آجیل محلی

آجیل از گندم برشته‌شده، کنجد بوداده، مغز گردو، کلخنگ، مویز، انجیر و خرمای خشک درست می‌شود، این آجیل در بین مردم به گندم برشته مشهور است به دلیل اینکه میزان گندم این آجیل بیشتر از سایر اقلام است، به این نام‌ شهرت دارد.

چنگال

چنگال از دیگر غذاهای محلی مردم کهگیلویه بویراحمد است که برای درست کردن آن آرد را خمیر کرده و سپس خمیر را به شکل چانه درست می‌کنند و با چوبی بلند و صاف آن را پهن می‌کنند، سپس بر روی تابه پهن می‌کنند تا خوب بپزد، بعد از پخت آن را ریز کرده و شکر، آویشن کوهی و روغن محلی روی آن می‌ریزند و مصرف می‌کنند.

منبع:میراث آریا

هفت اقدام برای رونق بخش گردشگری کهگیلویه و بویراحمد

دولت در سالی که با عنوان تولید ؛پشتیانی ها و مانع زدایی نامگذاری شده راهبردهای امیدآفرینی برای بهبود درآمد فعالان حوزه گردشگری در کهگیلویه و بویراحمد پیش بینی کرده است که امید می رود با تحقق این برنامه ها دغدغه سرمایه گذاران این حوزه در مسیر عملیاتی قرار گیرد.

به گزارش ایرنا؛تکمیل طرح های در حال اجرای حوزه گردشگری، تعریف بسته های سرمایه گذاری،کسب وکارهای دیجیتال، جشنواره های مجازی،بهره گیری از شاخه های نوین گردشگری چون گردشگری کشاورزی،استانداردسازی اقامتگاه ها از جمله هدفگذاری های انجام شده دولت برای توسعه اقتصادی از طریق صنعت گردشگری در استان است.

راهبردهایی که در روزگار کم رونقی صنعت گردشگری امیدها را برای سرمایه گذاران این حوزه در دوران پساکرونایی زنده کرده است.

اگرچه در ۱۴ ماه گذشته صنعت گردشگری کهگیلویه و بویراحمد مانند سایر نقاط ایران و جهان به دلیل انتشار ویروس کرونا زخم های عمیقی را متحمل شده است اما برنامه ریزی برای افزایش درآمد از طریق این صنعت می تواند راهکاری گره گشا برای ثروت آفرینی در این خطه باشد.

صنعت گردشگری در کهگیلویه و بویراحمد به دلیل وجود ۲۸۵ نقطه گردشگری طبیعی،۷۸۰ اثر ملی ثبت شده در فهرست آثار ملی، جاذبه های مردم شناسی نظیر آوا ونواهای محلی،آیین و رسوم سنتی به ویژه در مناطق روستایی سومین بخش مستعد درآمدزایی پس از نفت و کشاورزی محسوب می شود .

اما کارشناسان معتقد هستند که این ظرفیت ها آن چنان که باید و شاید نتوانسته منجر به ثروت آفرینی برای شهروندان شود.

با وجود این نقیصه سالیانه سه میلیون گردشگر ایرانی و خارجی از جاذبه های گردشگری استان دیدن می کنند که تحقق راهبردهای پیش بینی شده با افزایش مدت زمان اقامت آنان فرصتی برای توسعه اقتصادی با استفاده از این صنعت محسوب می شود.

پیش بینی هفت اقدام برای افزایش درآمد فعالان حوزه گردشگری

مدیرکل میراث ‌فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد می گوید: با توجه به اینکه افزایش درآمد فعالان حوزه گردشگری یکی از راهکارهای ثروت آفرینی در استان محسوب می شود دولت در سال تولید،پشتبانی ها و مانع زدایی هفت اقدام برای تحقق این امر پیش بینی کرده است.

حمایت از کسب و کار های دیجیتال

مجید صفایی تاکید می کند:حمایت از کسب و کارهای دیجیتال نخستین گام برای افزایش درآمد فعالان حوزه گردشگری در استان است که در روزگار کرونایی هم ظرفیت بهره برداری دارد.

وی اضافه کرد: براساس این راهبرد به افرادی که برای معرفی هر یک از جاذبه های گردشگری کهگیلویه و بویراحمد تولید محتوا کنند تسهیلات پرداخت می شود.

وی بیان کرد: تحقق این طرح می تواند منجر به جذب ایرانگرادن و جهانگردان در دوران پساکرونا شود.

تعریف بسته های سرمایه گذاری

مدیرکل میراث‌ فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: تعریف بسته های سرمایه گذاری و معرفی به علاقه مندان از دیگر برنامه های میراث فرهنگی برای توسعه زیرساخت های گردشگری استان است که براساس آن در هر شهرستان یک طرح مهم تعریف می شود.

صفایی ادامه داد:  این بخش با شناسایی ظرفیت ساخت تله کابین در سی سخت و اجرای دهکده گردشگری سد چم شیر در گچساران کلید خورده است.

وی تصریح کرد: برای حمایت از سرمایه گذاران در اجرای طرح های بسته های سرمایه گذاری حوزه گردشگری جذب تسهیلات ارزان قیمت بانکی در دست اقدام است.

جشنواره های مجازی

مدیرکل میراث‌ فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد ابراز داشت: همچنین برگزاری جشنواره های انگور، سیب و برنج در بستر فضای مجازی از راهبردهای توسعه گردشگری در دوران کرونا برای معرفی جاذبه های مردم شناسی استان است.

وی معتقد است که برپایی این جشنواره ها گام بلندی برای جذب سرمایه گذاران علاقه مند به ایجاد طرح های گردشگری کشاورزی در کهگیلویه و بویراحمد است.

حمایت از ایجاد زیرساخت های گردشگری روستایی و عشایر

صفایی با بیان اینکه بخش عمده از ظرفیت های گردشگری کهگیلویه و بویراحمد در مناطق روستایی قرار دارد عنوان کرد: از سرمایه گذاری که قصد راه اندازی اقامتگاه های بومگردی وکمپ های عشایری در استان دارند حمایت می شود.

وی با اشاره به اینکه تاکنون یک سرمایه گذار برای راه اندازی کمپ های عشایری در کهگیلویه و بویراحمد مجوز دریافت کرده است تاکید کرد: ایجاد کمپ های عشایری و اقامتگاه های بومگردی با توجه به ظرفیت های طبیعت بکر کهگیلویه و بویراحمد،آب و هوای متنوع و خوراکی ها و غذاهای محلی می تواند منجر به کسب تجربه های نو برای گردشگران و درآمدزایی برای اهالی منطقه شود.

او تصریح کرد: تاکنون هفت اقامتگاه بومگردی در مناطق روستایی شهرستان های دنا،باشت،کهگیلویه، چرام و بویراحمد ایجاد شده و  مناطق بسیاری برای اجرای چنین زیرساخت هایی در کهگیلویه و بویراحمد شناسایی شده است.

تکمیل طرح های حوزه گردشگری

معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد با  اشاره به اینکه ۴۱ طرح گردشگری با حمایت دولت و مشارکت بخش خصوصی در این استان در حال اجراست گفت: پیگیری جذب اعتبار و تکمیل این طرح ها از اولویت های اصلی برای توسعه زیرساخت های گردشگری است.

محمد حسین زاده اظهار داشت:هتل چهار ستاره و پارک آبی یاسوج ،تله کابین آبشار، پارک آبی، مجتمع گردشگری آزادی باقری و موزه یاسوج از طرح های در دست اجرای شاخص گردشگری در کهگیلویه و بویراحمد است.

وی با بیان اینکه این طرح ها با یکهزار و۲۰۰ میلیارد ریال سرمایه گذاری در دست ساخت هستند اضافه کرد: برای تکمیل این پروژه ها ۳۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.

حسین زاده ابراز امیدواری کرد: همه ۴۱ طرح حوزه گردشگری کهگیلویه و بویراحمد تا پایان سال ۱۴۰۰ تکمیل و بهره برداری شود.

استانداردسازی واحدهای اقامتی

معاون‌گردشگری و سرمایه‌گذاری کهگیلویه و بویراحمد استانداردسازی واحدهای اقامتی مانند هتل ها، هتل آپارتمان ها و مهمان پذیرها را از دیگر برنامه های بهبود خدمات گردشگری در استان ذکر کرد.

حسین زاده با یادآوری این نکته که بهبود فضای محیطی زیرساخت های اقامتی به افزایش مدت زمان ماندگاری گردشگران در کهگیلویه و بویراحمد کمک می کند اظهار داشت: تحقق این راهبرد نیازمند مشارکت فعالان این حوزه است.

گردشگری کشاورزی

وی با اشاره به اهمیت رونق گردشگری کشاورزی در توسعه اقتصادی روستاها تاکید کرد:آماده اعطای مجوز به مزارع کشاورزی،باغ ها، دامپروری ها،گلخانه های محل پرورش گل و گیاه و مراکز پرورش طیور در استان برای پذیرش گردشگران هستیم.

محمد حسین زاده اظهار داشت: شالیزارهای برنج، مزارع پرورش ماهی، مزارع کشت زعفران، مناطق پرورش کرم ابریشم، مزارع شترمرغ از جمله بخش هایی است که با ایجاد اقامتگاه های بومگردی می تواند مقصدی برای گردشگران باشد.

کهگیلویه و بویراحمد با بیش از ۱۵هزار کیلومتر مترمربع بین استان های فارس، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، اصفهان و خورستان واقع شده است.

وجود دو نوع آب و هوای سردسیری وگرمسیری در کهگیلویه و بویراحمد بر زیبایی آن افزوده است به طوری که در زمانی که گل های بهاری در مناطق گرمسیری از جمله شهرستان های کهگیلویه، گچساران، باشت، چرام، بهمئی و لنده روییده‌اند در مناطق سردسیری بویراحمد و دنا برف کوه ها و دشت ها را سفید پوش کرده در حالی که فاصله این 2 آب و هوای متفاوت کمتر از یک ساعت است.

در کنار این زیبایی ها، اماکن بازمانده از دوران باستان و پس از اسلام نیز حکایت از تاریخ کهن این سرزمین دارد.

قبرستان لما، پل پاتاوه، پل بریم، بلاد شاپور، چارطاقی خیرآباد این سرزمین را با تاریخ کهن ایران پیوند می‌زنند.

منبع:ایرنا

آبشارهای کهگیلویه و بویراحمد را بهتر بشناسیم

کمردوغ، آبشاری به رنگ دوغ

آبشار دل‌انگیز و فرح بخش کمردوغ در فاصله ۸۵ کیلومتری شمال شرقی شهر دهدشت و ۱۵ کیلومتری شمال شرقی شهر قلعه‌رئیسی، هفتمین آبشار مرتفع ایران است که از ارتفاع ۴۰ کیلومتری بر شانه‌های کوه ریزشی دوغ مانند و سفیدرنگ داشته و به همین دلیل به آن کمردوغ می‌گویند.

این آبشار در تمام طول سال دارای آب بوده و ارتعاشات بلورین زرین و معلق آب آن در بلندا، رنگین‌کمان هفت‌رنگی را به طور واضح به تصویر کشیده است. همچنین، بر صخره‌های تنگه پایین‌دست و آبراهه در طول زمان حوضچه‌ها و قندیل‌های نمکی و بلورینی شکل گرفته که بر زیبایی این آبشار افزوده است.

از دیگر ویژگی‌های منحصربه‌فرد این آبشار که با ارتفاع حدود ۱۰۰ متر در کوهپایه‌های غربی کوه سیلوم قرار دارد، نمکی بودن آب آن است، زیرا در مناطق کوهستانی کهگیلویه و بویراحمد به ندرت چشمه‌ای نمکی یافت می‌شود.

آبشار تنگ تامرادی

در فاصله ۴۵ کیلومتری جنوب غربی شهر یاسوج و در فاصله ۱۰ کیلومتری منطقه زیبای سرگچینه، آبشاری زیبا و نادر از دل کوه و در میان سنگ‌ها و صخره‌ها و درختان زیبای بلوط، آب سرد و زلال خود را  با سخاوت به دره پایین دست می‌سپارد.

جلوه زیبای این آبشار از محل جوشش تا بخش‌هایی از دره پایین دست در تنگ تامرادی هر مسافری را مسحور خود کرده و وجود درختان بلوط، بنه و زالزالک زیبایی خیال‌انگیزی را به تصویر کشیده است.

آبشار طسوج

در سردسیری‌ترین منطقه شهرستان چرام به فاصله ۷۰ کیلومتری شهر چرام به طبیعیت دل‌انگیز آبشار طسوج می‌رسیم که در دامنه کوه ساورز قرار دارد. این منطقه زیبا دارای باغات سیب، گردو و درختان کهنسالی است که زندگی کوچ‌نشینی عشایر در این طبیعت، زیبایی آن را دو چندان کرده است.

آبشار یاسوج

در شمال شرقی شهر یاسوج و به فاصله ۳ کیلومتری از این شهر، پس از عبور از دالان زیبایی از درختان و باغ‌های سرسبز سیب و گردو به محوطه‌ای بهشت‌گونه می‌رسیم که آبشاری به ارتفاع ۱۰ متر آن را به مکانی خیال‌انگیز تبدیل کرده است.

آبشار یاسوج یکی از مکان‌های پرجاذبه استان کهگیلویه و بویراحمد است که از قدیم‌الایام محلی مناسب برای تفریح و آسایش مسافران و گردشگران بوده و درختان چنار سر به آسمان ساییده و جویبارهای جاری و آب سرد و گوارای آن، دل هر مسافر خسته از راه رسیده را طراوت می‌بخشد.

در حاشیه این آبشار، تفرجگاهی زیبا احداث شده که در کنار جنگلی پوشیده از درختان بلوط، چنار، گردو و سیب، این منطقه را شکوهی دوچندان بخشید است، منظره‌ای کم‌نظیر که هر انسان خسته از روزمرگی‌های ملال‌آور زندگی را به دامان خود فرامی‌خواند.

آب این آبشار دائمی است و سرچشمه آب آن در ۲۰ متری دامنه کوه قرار دارد و سرریز پله‌ای آن از ۱۲ متری شروع می‌شود.

آب و هوای بسیار خوش و نزدیکی آن به شهر یاسوج، این آبشار را به یکی از تفرجگاه‌های به یادماندنی این شهر تبدیل کرده است.

آبشار بهرام بیگی

این آبشار در ناحیه جنوبی رشته کوه دنا و در فاصله ۵۰ کیلومتری غرب شهر توریستی سی‌سخت قرار گرفته و با ارتفاعی حدود ۳۵ متر آب بسیار خنک و گوارای خود را به سمت دره‌های پرپیچ و خم پوشیده از درختان کهنسال چنار و گردو سرازیر می‌کند.

منبع:میراث آریا

ورود از خوزستان به کهگیلویه و بویراحمد ممنوع شد

استاندار کهگیلویه و بویراحمد گفت: به دلیل قرمز شدن وضعیت کرونایی در برخی شهرهای خوزستان، از امروز ورود از این استان به استان کهگیلویه و بویراحمد ممنوع است.

حسین کلانتری روز شنبه ۲۵ بهمن ماه در نشست استانی ستاد پیشگیری و مقابله با کرونا در یاسوج افزود: از مدت ها قبل هشدار داده بودیم که اگر نتوانیم رنگ های کرونایی را به سمت بی خطر کاهش دهیم ، احتمال افزایش دوباره و تغییر رنگ هشدارآمیز را خواهیم داشت.
وی اظهارکرد: با توجه به قرمز شدن وضعیت بسیاری از شهرهای خوزستان ورود از این استان به کهگیلویه و بویراحمد ممنوع است، نیروی انتظامی از امروز تیم های خود را در مبادی ورودی استان از خوزستان مستیر و با شدت منا ورود را اعمال کنند.
استاندار کهگیلویه و بویراحمد خاطرنشان کرد: سایر ورودی های استان هم محدودیت ها اعمال می شود و ورود خودرو از استان های دیگر منوط به داشتن تست رپید تست خواهد بود که در صورت امکان در ورودی ها گرفته خواهد شد.
کلانتری تصریح کرد: ترددهای شبانه ( از ساعت ۲۱ تا ۴ بامداد ) هم در همه مناطق و شهرهای استان ممنوع خواهد بود و نیروی انتظامی موظف به اعمال قانون خواهد بود.
وی ادامه داد: با توجه به ارتباطات مناطق گرمسیری استان کهگیلویه و بویراحمد با استان خوزستان از مردم استان می خواهیم که سفرهای سردسیر، گرمسیر را کنار بگذارند.

استاندار کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه یک درصد سهمیه واکسن کشور به استان تعلق گرفت و در حال حاضر برای وضعیت اورژانسی و اضطراری است، عنوان کرد: از ۱۰۰ واکسن سهمیه استان ۸۰ مورد آن تزریق شد و هیچ‌گونه عوارض جانبی هم نداشته است.
کلانتری با بیان اینکه، جهت اطلاع مردم عزیز استان حتی یک عدد واکسن خارج از شبکه دانشگاه علوم پزشکی برای توزیع و یا تزریق نخواهیم داشت، تاکید کرد: واکسن ها سهیمه هستند و از طریق مرکز کشور در اختیار دانشگاه علوم پزشکی قرار می گیرند.
وی اظهارکرد: شرایط نگهداری واکسن در دمای منفی ۲۰درجه سانتی گراد و بیش از مدت دو ساعت خارج از این دما عملا غیرقابل مصرف است و تزریق آنها با توجه به گروه بندی هایی که انجام شده در ستاد ملی مقابل با کرونا، انجام می شود.
استاندار کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: تحویل گرفتن و نگهداری هر واکسن پروسه خاص خود را دارد و هر واکسن یک شناسه و یا کد مخصوص ۲۰ رقمی دارد و مشخص است که هر واکسن به چه شخصی با چه کد ملی تزریق شده است.
کلانتری با اشاره به شرایط برگشت سه شهرستان استان به وضعیت بدتر کرونایی گفت: در شرایطی که به سال نو نزدیک می شویم باید وضعیت به سمت عادی و فعالیت همه گروه ها پیش می رفت اما به دلیل رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی، تجمعات در عروسی ها، عزا و دورهمی‌ها سبب افزایش شیوع این بیماری، مبتلایان و تغییر وضعیت شده است.
وی ادامه داد: متاسفانه شهرستان های بویراحمد، کهگیلویه وگچساران از وضعیت قبلی خارج و به وضعیت بدتری رسیده است و اگر ادامه داشته باشد شرایط شکننده و سخت تر خواهد شد و محدودیت های بیشتری اعمال می شود.
استاندار کهگیلویه و بویراحمد خاطرنشان کرد: با وجود اینکه کرونا تمام نشده و خطرناکتر، پیشرفته و جهش یافته تر شده اما متاسفانه رعایت پروتکل ها از ۹۲ به ۸۰ درصد و حدود ۱۲ درصدی کاهش یافته است.
کلانتری تاکید کرد: طبق مصوبه استانی ستاد مقابله با کرونا هرگونه تجمعات عزا و عروسی حداکثر با ۵۰ نفر آن هم با شرایط رعایت کامل پروتکل های بهداشتی باشد و در غیر این صورت نیروی انتظامی مقابله خواهد کرد.
وی به افزایش بخش بیماریابی سرپایی در قالب طرح شهید سلیمانی تاکید کرد و افزود: ما این خطر را حس کردیم و نگرانیم که دوباره وارد پیک کرونایی دیگری شویم و بر همین اساس تکالیفی برای گروه های مختلف تعیین خواهد شد.
استاندار تاکید کرد: آنهایی که مراسمات عروسی و عزا برپا می کنند و دستورالعمل های بهداشتی را رعایت نمی کنند مردم را دعوت به مرگ می کنند، باید با آنها برخورد شود.
استاندار با توجه به وضعیت قرمز در برخی از شهرستان های خوزستان به ممنوع بودن تردد خودروهای خوزستان به استان از امروز تاکید کرد و گفت: تردد خودروها در شهرهای استان از ۲۱ شب تا ۴ بامداد ممنوع است.
کلانتری با تذکر به تبلیغات زود هنگام انتخابات میاندوره ای مجلس شورای اسلامی در حوزه انتخابیه گچساران و باشت گفت: با تجمعات و دورهمی ها در این خصوص، بر شیوع ویروس کرونا در این شهرستان ها افزوده شده است و باید برخورد شود.
استاندار کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: تمام مکان ها و باغات گردشگری بدون مجوز تعطیل و آنهایی هم که مجوز گرفته اند و رعایت نمی کنند مجوز آنها لغو شود.
وی از همه صنوف، گروه های مختلف، دستگاه های اجرایی استان به خصوص مردم عزیز استان خواست تا بیش از گذشته پروتکل های بهداشتی، فاصله گذاری اجتماعی و ماسک زدن را رعایت کنند.
به گزارش ایسنا، استاندار کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: صدا و سیما و رسانه مختلف استان بیش از پیش نسبت به وضعیت شیوع کرونا، خطر و آسیب پذیری و سرعت انتقال آن آگاهی بخشی کنند.

منبع:ایسنا

جذابیت‌های سفر به استان کهگیلویه و بویراحمد

هرساله گردشگران زیادی با هدف تجربه طعم‌های جدید راهی سفر به استان چهارفصل کهگیلویه و بویراحمد می‌شوند.

 ثبت آمار حدود ۳میلیون گردشگر در سال‌های گذشته نشان از استقبال گردشگران داخلی و خارجی به جاذبه‌های این استان  را دارد.

براساس یک رسم کهن معمولاً گردشگران زیباترین و بهترین کالای هر منطقه را با خود به‌عنوان ره‌آورد می‌برند و برای کسب تجربه‌های تازه از غذاهای محلی می‌خورند و این عوامل باعث حلاوت بیشتر سفرشان و شاید بهترین فرصت برای تبلیغ و رونق جاذبه‌های گردشگری آن منطقه هم باشد.

استان کهگیلویه و بویراحمد با داشتن غذاهای سالم، خوراکی‌های محلی، دست بافته‌های سنتی، پوشش لباس بومی، آواها و نواهای غنی قابلیت‌های فرهنگی زیادی دارد.
جاذبه‌هایی که در صورت رونق گردشگری، فرصتی برای درآمدزایی تولیدکنندگان صنایع، کشاورزی و ایجادکننده صدها شغل در بخش خدماتی مانند رستوران، هتل و سایر بخش‌هاست.

سوغاتی‌ها

خوراکی‌هایی مانند گردو، مویز، کشک، قره قورت، روغن حیوانی، عسل، گیاهان دارویی و خوراکی خشک‌شده مانند چویل، کرفس، قارچ کوهی، بیلهر، کنگر و کارده از مهم‌ترین سوغاتی‌های کهگیلویه و بویراحمد است.

دست بافته‌ها و صنایع‌دستی مانند مهلو و میخک که به‌صورت دستبند، گردنبند، انگشتر، گلیم‌هایی که به‌صورت تابلو فرش تهیه می‌شود، سبدهایی که به‌صورت حصیری در اندازه‌های مختلف تهیه می‌شود از دیگر سوغاتی‌های این استان است.

آواها و نواها

صدای دلنشین لالایی زنان به‌ویژه در مناطق روستایی و عشایری، نوای دلکش نی، اشعار شاد با نام یاریار، نواهای غمگین موسوم به غمنامه و اشعار جذابی که روستائیان در هنگام برداشت محصول همخوانی می‌کنند از جاذبه‌های مردم‌شناسی است که سفر به کهگیلویه و بویراحمد را منحصربه‌فرد می‌کند.

نگاهی به برخی غذاهای محلی کهگیلویه و بویراحمد نشان می‌دهد این خوراکی‌ها با مواد غذایی گیاهی تهیه می‌شود.

آش دوغ
این غذای سرشار از کلسیم، از موادی مانند ماست، برنج، سبزی‌های معطر مانند تره کوهی و موسیر تهیه می‌شود که برای تزیین آن از پیازداغ و نعناع یا آویشن استفاده می‌کنند.

شله ماشکی (ماش)
این غذا از برنج، ماش و پودر انار خشک‌شده درست می‌شود و با پیازداغ تزیین می‌شود.

شله بادامی

این غذا از بادام‌کوهی و برنج تهیه می‌شود.

آش کارده

برای تهیه‌ این غذا، کارده را که گیاهی گرمسیری با برگ‌های پهن است، ریز خرد می‌کنند و در آب‌لیمو می‌خوابانند، تا ترش شود. بعد از ۲ روز آب به آن اضافه می‌کنند پس از جوشیدن، گندم و برنج نیم‌کوب به آن اضافه می‌شود. این آش معروف‌ترین غذای سنتی کهگیلویه و بویراحمد است.

شله لیزک

برای تهیه این غذا، لیزک که نوعی گیاه کوهی است را به‌صورت سبزی‌پلو تهیه و با قارچ سرخ‌شده آن را تزیین می‌کنند.

آبگوشت

آبگوشت متداول‌ترین غذای عشایر این منطقه است که از گوشت و حبوبات درست می‌شود.

دنگو

آش دنگو از غذاهای محلی استان کهگیلویه و بویراحمد است که از حبوباتی مانند عدس، لوبیا چشم‌بلبلی، ماش، نخود، گندم، ادویه، زردچوبه و نمک درست می‌شود.

نان بلوط

برای تهیه‌ این نان پوسته‌ سخت بلوط را می‌گیرند و خشک می‌کنند، سپس پوسته‌ نازک بعدی را که به آن جفت می‌گویند،عصاره بلوط یا کلگ را درون آب یک هفته می‌خیسانند، تا به‌صورت خمیر درمی‌آید و از این خمیر نان تهیه می‌کنند.

نان برکو

این نان را با عصاره بلوط و آرد گندم مخلوط می‌کنند.

کهگیلویه و بویراحمد با داشتن ۲۵۰ تفرجگاه طبیعی، ۳۰۰ بقعه متبرکه، ۷۵۰ اثر تاریخی ثبت‌شده در فهرست آثار ملی و مواهب طبیعی چشم‌نواز، مکانی مناسب برای گردشگران داخلی و خارجی است.

کهگیلویه و بویراحمد با بیش از ۱۵هزار کیلومتر مترمربع وسعت و جمعیتی افزون بر ۷۱۳هزار نفر بین استان‌های فارس، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، اصفهان و خوزستان واقع شده است.

این استان با داشتن ۲۵۰ تفرجگاه طبیعی، ۳۰۰ بقعه متبرکه، ۷۵۰ اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی و مواهب طبیعی چشم‌نواز مکانی مناسب برای گردشگران داخلی و خارجی است.

منبع:میراث آریا