نوشته‌ها

بازدید از آبراهه‌های تخت‌جمشید، شاید وقتی دیگر؟

از زمان کشف آبراهه‌های زیرزمینی تخت‌جمشید در دهه ۱۳۹۰ تاکنون، علاقه‌مندان به میراث فرهنگی نویدهایی مبنی بر مهیا شدن امکان بازدید از جلوه‌های هنر ایرانیان باستان در دفع آبهای سطحی را شنیده‌اند اما تاکنون بازدید از این آبراهه‌ها میسر نشده و تحقق آن، نیازمند صبر و انتظار است.

تصاویر سفارت ایتالیا از کشف “خیره‌کننده” پارسه تخت‌جمشید

سفیر ایتالیا در ایران با حضور در محل کشف تازه باستان‌شناسان ایرانی و ایتالیایی در شهر پارسه تخت‌جمشید، تصاویر جدیدی را از آجرهای لعاب‌دار برجسته که نماد بین‌النهرین باستان است، منتشر کرد.

به گزارش ایسنا، این آجرها از دروازه شهر پارسه تخت‌جمشید کشف شده‌اند و سفارت ایتالیا آن‌ها را “خیره‌کننده” توصیف کرده است.

یک روز پس از انتشار خبر کشف این آجرها، صفحه رسمی این سفارتخانه در اینستاگرام از سفر جوزپه پرونه ـ سفیر ایتالیا در ایران ـ به محوطه باستانی تُل‌آجری در تخت‌جمشید خبر داد و نوشت: بازدید سفیر ایتالیا، پرونه و تیم سفارتخانه از آجرهای لعاب‌دار و خیره‌کننده با انگیزه‌های تزئینی گاو نر و اژدهایی که توسط گروه ایتالیایی و ایرانی در محوطه تل آجری در تخت‌جمشید کاوش شده است.

پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری روز ۱۶ آذرماه خبر داد که کاوش‌های باستان‌شناسی مشترک هیأت ایرانی-ایتالیایی در محوطه باستانی “تُل‌آجری” در شهر پارسه تخت‌جمشید به سرپرستی مشترک علیرضا عسکری چاوردی از دانشگاه شیراز و پروفسور پی‌یر فرانچسکو کالیری از دانشگاه بولونیا به کشف آجرهای لعاب‌دار برجسته با نقوش گاو نر و مار اژدهای “موشخوشو” نماد ایزد مَردوک از بین‌النهرین باستان منجر شده است.

به گفته علیرضا عسکری چاوردی ـ سرپرست ایرانی این هیأت باستان‌شناسی ـ‌ محوطه تل‌آجری، همان محوطه‌ای است که ویرانه‌های دروازه پارسه در آن کشف شده است. این بنای بزرگ و باشکوه در منطقه باغ فیروزی در ۳.۵ کیلومتری شمال‌غربی تختگاه تخت‌جمشید قرار دارد.

در کاوش‌های این فصل، علاوه‌بر نمایان شدن بخش‌هایی از بنای دروازه شهر تاریخی پارسه، تکه‌های کتیبه‌های میخی به زبان‌های بابلی و ایلامی به همراه آن آجرهای لعاب‌دار برجسته از این دروازه به‌دست آمده است. روی این آجرها تصویری از گاو نر و «موشخوشو» دیده می‌شود. موشخوشو، حیوانی افسانه‌ای و ترکیبی از مار و اژدها است که بیشتر نماد مردوک، خدای بابلیان معرفی شده است.

باستان‌شناسان دریافته‌اند که تل آجری، دروازه‌ای از دوران هخامنشیان و احتمالا زمان کوروش بزرگ بوده که در ساخت آن از هنر و فرهنگ بابلی بهره گرفته شده است.

منبع:ایسنا

فصل جدیدی از ساماندهی سنگ‌های تاریخی در تخت‌جمشید

 مدیر پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید گفت:قطعات بی‌شماری از سنگ‌های مربوط به درگاه‌ها و ستون‌ها که عمده آن‌ها منقوش هستند در گذر زمان از پیکره بناها جدا و هم‌اکنون در فضاهای روباز موجود در کاخ‌های تخت‌جمشید نگهداری می شود که در فصل جدید ساماندهی این سنگ‌ها آغاز شد.

در مطلب ارسالی روابط عمومی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید به ایرنا به نقل از  حمید فدایی آمده است:‌ با توجه به اینکه این قطعات سنگ به طور مستقیم روی خاک قرار گرفته اند، سرما، باران و رشد گیاهان آسیب زیادی به آن‌ها وارد می کند، لذا در قالب طرح ساماندهی در زمینه مستندنگاری و شناسنامه‌دار کردن هر قطعه سنگ و سپس انتقال قطعات سنگ به مخازن سرپوشیده تخت جمشید تصمیم‌گیری و اقدام شد.

وی بیان کرد: فعالیت ساماندهی سنگ‌ها از اواخر سال ۱۳۹۷ آغاز شد و تاکنون حدود ۳۶۰۰ قطعه سنگ، ثبت و مستندنگاری شده و به داخل فضاهای انبار انتقال یافته است.

فدایی دستاورد این طرح را علاوه بر ثبت و حفاظت از قطعات سنگ، بهره برداری در زمینه مرمت تخت‌جمشید دانست و اضافه کرد: با انتقال قطعات سنگ جدا شده از بناها و کاخ‌ها به داخل مخازن، امکان مستندنگاری، طبقه بندی و ساماندهی قطعات سنگ و در نتیجه ایجاد بانک اطلاعاتی نیز فراهم آمده است و از داده‌های این بانک برای پاره‌یابی قطعات و همچنین نصب در محل اصلی و اولیه در کاخ‌های تخت جمشید استفاده خواهد شد.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید گفت: موضوع ساماندهی قطعات سنگ یکی از مهمترین پروژه‌های پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید بوده که در دو ساله اخیر و با وجود همه‌گیری کرونا به نحو مناسبی پیشرفت داشته و نتایج درخشان آن در نجات‌بخشی و ثبت و ضبط این قطعات ارزشمند تاریخی باعث شده این پروژه توسعه یابد و برای ماه‌های پیش رو و سال آتی نیز برنامه‌ریزی شود.

یونس زارع از کارشناسان باستان‌شناس و از مسئولان اجرایی این طرح گفت: در فرآیند ساماندهی قطعات سنگ، موقعیت مکانی و حاضر آن‌ها قبل از جابجایی مشخص می شود. این توضیحات به همراه مشخصاتی همچون ابعاد و اندازه، وزن قطعه سنگ، توضیحات نقش و … در جداول مربوطه تکمیل و تصاویری از وجوه مختلف سنگ به هر شناسنامه افزوده می شود.

فهیمه همایون هم از دیگر کارشناسان این طرح است که در ادامه این توضیحات با اشاره به مراحل مختلف بررسی و ارزیابی طرح مذکور، بیان داشت: به طور معمول بر روی هر قطعه از سنگ بر اساس مکانی که می توانسته بدان متعلق باشد اعم از پایه ستون، قلمه ستون، سر ستون، پلکان ها و دیگر مولفه‌های لازم نیز بررسی و ارزیابی می شود و بر این اساس طبقه بندی قطعات سنگ‌ها نیز در این مرحله از ساماندهی به انجام می‌رسد.

وی افزود: در طول مدت ساماندهی تاکنون قطعاتی نیز ثبت شدند که قابلت وصالی به یکدیگر و مرمت آن‌ها وجود داشت و پس از پاره‌یابی این قطعات، پیگیری لازم در زمینه مرمت آن‌ها از طریق واحد مرمت به انجام رسیده است؛ همچنین قطعاتی از سنگ‌ها که امکان وصالی و اتصال آن‌ها به محل اولیه آن‌ها در کاخ‌های تخت جمشید وجود دارد نیز در حال پیگیری است.
تخت جمشید در ۶۰ کیلومتری شمال شیراز واقع شده است.

منبع:ایرنا

پردیس تخت‌جمشید جایگاه هنرهای سنتی و صنایع‌دستی کشور

ظرفیت‌های بی‌شماری برای رونق اقتصادی کشور به‌ویژه در تمام محوطه‌های میراث جهانی کشور وجود دارد اما ظرفیت اقتصادی تخت جمشید نه‌تنها بی‌شمار بلکه در مواردی بی‌نظیر است، به فعل درآوردن ظرفیت‌های اقتصادی تخت جمشید در سطح جامعه محلی، منطقه‌ای، ملّی و بین‌المللی قابل تحقق است اما در کنار ظرفیت ممتاز و ویژه میراث‌فرهنگی تختگاه تخت جمشید، دومین ظرفیت بزرگ تخت جمشید به فعل درآوردن اقتصاد هنرهای سنتی و صنایع‌دستی کشور در این مجموعه میراث جهانی است.

در مکانی به فاصله یک‌صد متری تخت جمشید با ظرفیت ۵۰ غرفه در باغی بزرگ به مساحت ۱۰ هکتار که مزیّن به انواع درختان و گل‌هاست و آن پردیس یا بهشت تخت جمشید است.

در تختگاه تخت جمشید، نقوش پلکان‌های شمالی و شرقی آپادانای تخت جمشید همه نمایش هنرهای سنّتی و صنایع‌دستی ایران دوره هخامنشی است.

در این پلکان‌ها بیشتر از یک‌صد نوع هنر سنّتی وصنایع هنری سرزمین ایران کهن به نمایش گذاشته است. محل کاخ بزرگ تالار تخت، کاخ صد ستون، محل نمایش آثار هنری روزگار هخامنشی بوده است. تمام ملل هخامنشی از هند تا آسیای مرکزی، از ترکیه امروز تا مصر باستان از محدوده ۱۲۴ ولایت هخامنشی در ۳۴ استان همه در رقابت هنری جشن آغاز سال نو خورشیدی بهترین هنرهای سنّتی و صنایع‌دستی خود را به نمایش می‌گذاشتند.

درست بر اساس کارکرد تختگاه تخت جمشید صنایع‌دستی و هنرهای سنّتی ایران بزرگ در رقابت هنری به نمایش گذاشته می‌شد زیرا که داریوش بزرگ بر اساس درک فلسفه هنری میراث ایران باستان تخت جمشید را سمبولیک به‌عنوان نماد وحدت فرهنگی و نمایش هنرهای سنّتی ایران بزرگ بنا ساخت.

با این بنیان فرهنگی بود که در دوره هخامنشی نه‌تنها شرق بر غرب تسلط فرهنگی داشت بلکه ایران هخامنشی میراث دار فلسفه فرهنگ و هنر تا قرن‌ها در برابر اندیشه هلنیسم، یونان گرایی، رومانیسم در تاریخ تا به امروز باقی ماند. هنر و فرهنگ ایران بزرگ در ساختار اجتماعی جامعه ایرانی به عصر اسلامی رسید و امروز در ساختار وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نیازمند تمهید در اصالت بخشی به جریان تاریخی با پشتوانه چند هزارساله در همان بستر تاریخی خود برای معرفی، آموزش و عرضه به جامعه جهانی است.

بیش از ۵۰ غرفه ساخته‌شده با زیرساخت و امکانات مناسب در باغ پردیس تخت جمشید وجود دارد که سال‌هاست ظرفیت این غرفه‌ها مغفول مانده است، سال‌ها پیش، از بیت‌المال همین مملکت برای ساخت و ایجاد آن‌ها هزینه‌های فراوانی شد و امروز این مجموعه همانند صدها کاخ و قصر بجای مانده از دوره‌های گذشته در تهران، این چادرهای سران برای پویایی اقتصاد گردشگری کشور در کنار تختگاه تخت جمشید قابل بهره‌برداری است.

مکانی که در صورت مدیریت صحیح و تمهید هدفمند چنانچه در خدمت هنرهای سنّتی و صنایع‌دستی تمام استان‌های کشور قرار گیرد، می‌تواند نه‌تنها بازتاب هنری و فرهنگی همان جامعه ایران باستان دوره هخامنشی به نمایش گذاشته‌شده در پلکان‌های شرقی و شمالی آپادانای تخت جمشید باشد بلکه می‌تواند نمایشگاه بزرگ فرهنگ و هنرهای سنّتی سرتاسر تاریخ ایران در پیوند با جامعه ایران امروز قرار گیرد.

با این رویکرد، پردیس تخت جمشید به باغ هنرهای سنّتی جامعه تاریخی ایران معاصر تبدیل می‌شود و اهداف توسعه فرهنگی، احیای هنرهای سنّتی و حمایت از صنایع‌دستی ایران بزرگ در رقابت و عرصه بین‌المللی در خدمت جامعه گردشگری جهان قرار می‌گیرد. اهداف توسعه پایدار اقتصاد هنر در مهم‌ترین محوطه میراث جهانی جمهوری اسلامی ایران محقق می‌شود و معاشرت و تعامل هنرهای سنّتی کشور در رقابت هنری در این نمایشگاه دائمی به زایش‌های فرهنگی جدید و پویا دست می‌یابد.

منبع:میراث آریا

تخت‌جمشید سرودی برای همیشه

اگرچه همه گیری کرونا حضور گردشگران را در محوطه باستانی تخت‌جمشید کاهش داد، اما فرصت شد بسیاری از مسیرها مرمت شود.

وجود بیش از ۱۵۰اثر باستانی در کنار معروف‌ترین جاذبه گردشگری ایران، یعنی تخت‌جمشید، مرودشت را به یکی از بزرگ‌ترین مقاصد گردشگری ایران در استان فارس تبدیل کرده‌است. تخت جمشید تنها یکی از یادگارهای تاریخ خواندنی و پر فراز و نشیب این سرزمین کهن دراین شهر به‌حساب می‌آید که سالانه میزبان گردشگران بی‌شماری از داخل و خارج ایران است. با وجود اینکه شیوع ویروس کرونا درحدود یک سال‌ونیم اخیر، میزان بازدید از این میراث جهانی را کاهش داده‌است، اما هنوز هم گردشگرانی که پا به استان فارس می‌گذارند، بدون دیدن تخت‌جمشید و محوطه‌های باستانی اطراف آن، این استان پرجاذبه را ترک نمی‌کنند.

البته در سال‌های اخیر این بنای باستانی با تهدیدهای متفاوتی نظیر ترک‌خوردن سنگ‌ها، آبگرفتگی، گل‌سنگ، فرونشست زمین و ساخت‌وسازهای غیرمجاز در حریم این محوطه مواجه بوده‌است، اما هیچ‌کدام از آنها تا امروز نتوانسته تخت‌جمشید را به زانو درآورد. اکنون ایجاد و تعریف مسیر گردشگری در منطقه تخت‌جمشید از مطالبه‌های مردم استان است که علاوه بر بهتر دیده‌شدن ظرفیت‌های فرهنگی و تاریخی منطقه، سبب رونق اقتصاد محلی نیز می‌شود.

مرودشت؛ چشم‌به‌راه زیرساخت‌های گردشگری
پروین ستاری، یکی از ساکنان مرودشت که در محوطه تخت‌جمشید فروشگاه صنایع‌دستی دارد، به همشهری می‌گوید: هرسال گردشگران زیادی برای بازدید از این محوطه تاریخی به مرودشت می‌آیند و از این منطقه بازدید می‌کنند. البته بیش از یک سال است که به‌دلیل شیوع ویروس کرونا، از تعداد گردشگران نیز کاسته شده، اما بازهم در برخی از روزها، مانند روزهای تعطیل، عده‌ای برای بازدید از آثار تاریخی، به تخت‌جمشید می‌آیند.

او معتقد است که با ایجاد زیرساخت‌های گردشگری در دیگر نقاط این شهرستان، می‌توان از وجود گردشگران بهره برد و به اقتصاد محلی کمک کرد؛ «هرچند وقت یک‌بار آثار جدیدی در محوطه تخت‌جمشید کشف می‌شود که افراد زیادی را برای تماشا به این منطقه می کشاند، اما اگر تعداد هتل‌ها و مهمانسراها دراین شهر افزایش پیدا کند، این گردشگران به‌جای اینکه در شیراز مستقر شوند، برای چند روز در مرودشت می‌مانند و از دیگر نقاط دیدنی این شهر نیز بازدید
می‌کنند.»

آخرین کاوش‌ها
نخستین‌بار کاوش‌های پروفسور «ارنست هرتسفلد» آلمانی پنجره‌ای رو به اسرار ۲ هزار و ۵۰۰ ساله کاخ‌ها و بناهای امپراطوری بزرگ هخامنشی گشود و از سال ۱۳۱۰ تاکنون، عملیات مرمت در تخت‌جمشید، به‌صورت مداوم انجام شده‌است و همواره در طول نزدیک به ۹۰سال، یافته‌های تازه‌ای معرفی می‌شوند که نزد محققان و باستان‌شناسان از اهمیت بسیاری برخوردار است. در آخرین کاوش‌های باستان شناسان، در حدود یک ماه پیش «دروازه تخت‌جمشید» به روی گردشگران گشوده شد.

این محوطه باستانی معروف به «تل آجری» رسماً به‌عنوان سایت موزه پردیس پارسه معرفی و به فهرست جاذبه‌های تاریخی و گردشگری استان فارس اضافه شد.

حمید فدایی، مدیر پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید با اشاره به آثار فراوانی که در حریم و منظر فرهنگی تخت جمشید وجود دارد و در سال‌های گذشته به مرور کشف شده است، به همشهری می‌گوید: تعدد آثار واقع در حریم ایجاب می‌کند برنامه‌ریزی جامعی در زمینه مسیر گردشگری انجام شود تا بتوانیم از ظرفیت حداکثری حضور گردشگر، نه‌تنها در تخت جمشید، بلکه در دیگر محوطه‌های تاریخی و طبیعی منطقه هم بهره‌مند شویم. به گفته وی، با نگاه جدید به حریم و منظر تاریخی تخت جمشید، می‌توان شاخص‌های موجود دراین پهنه را به عرصه گردشگری افزود.

فدایی همچنین با اشاره به کاهش بازدید گردشگران در ایام کرونا، عنوان می‌کند: حضور گردشگران، به‌ویژه گردشگران خارجی در محوطه باستانی تخت جمشید از سال گذشته کاهش زیادی داشته‌است، اما سبب شد بسیاری از مسیرها در نبود گردشگران مرمت و بازسازی شود.

رشد اقتصاد محلی
مدیر پایگاه میراث‌جهانی تخت‌جمشید ادامه می‌دهد: تحقق توسعه گردشگری دراین مجموعه جهانی در گرو ورود سرمایه‌گذاران و بخش‌خصوصی و نیز بازنگری و محدود کردن ضوابط حرایم محوطه و محدوده و ساده‌گیری درخصوص مشاغل مبتنی بر اقتصاد گردشگری است. ارائه خدمات متناسب و ایجاد زیرساخت‌ها می‌تواند ماندگاری گردشگر را پس از کرونا در منطقه تضمین کند که خود در رشد اقتصاد جامعه محلی نقش چشمگیری خواهد داشت.

فدایی با بیان اینکه گردشگری در تخت جمشید سابقه‌ای دیرینه دارد، می‌افزاید: در یکصد ساله گذشته تا به امروز، به‌دنبال اکتشاف مجدد و احیای دوباره اطلاعات فراموش شده این دوره و محوطه سترگ، هرسال به جمع بازدیدکنندگان این مجموعه افزوده شده و به‌ویژه پس از جای گرفتن در فهرست میراث‌جهانی، به‌عنوان مقصد همه گردشگرانی که به ایران سفر می کنند، قرار گرفته‌است و چنین روندی تا پیش از ایام کرونا ادامه داشت. اکنون نیز با وجود کرونا، به علت اینکه تخت جمشید دارای فضایی باز است، با رعایت پروتکل‌های بهداشتی همچنان گردشگران می‌توانند از این محوطه دیدن کنند.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید می‌گوید: باتوجه ‌به ظرفیت‌هایی که در حوزه تاریخی منطقه و دشت مرودشت به‌مثابه یکی از مهم‌ترین حوزه‌های سکونتی هخامنشیان وجود دارد و پیش از این هم آثار آن در  پارسه شناسایی و کاوش شده است، ایجاد زیرساخت‌های لازم گردشگری در زمینه پذیرایی، اقامت، تولید و عرضه هنرهای سنتی و صنایع دستی از مهم‌ترین دغدغه‌های این پایگاه به‌شمار می‌رود.

فدایی با اشاره به وجود محوطه‌های باستانی مجاور تخت جمشید، ازجمله نقش رستم و نقش رجب، اضافه می‌کند: موضوع جهانی این مجموعه‌ها در قالب پیوست به پرونده تخت جمشید درحال انجام است که مسیرهای ثابتی را در گردشگری منطقه پدید خواهد آورد و با برنامه‌ریزی در زمینه جانمایی خدمات گردشگری در قالب بسته‌های سرمایه گذاری، رونق مضاعفی در گردشگری منطقه به‌وجود می‌آید.

منبع:همشهری

ضرورت توجه به نقش زیست‌بوم تخت‌جمشید برای توسعه گردشگری

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید بر لزوم توجه به زیست بوم و ظرفیت‌های طبیعی دشت مرودشت به عنوان بخشی از منظر تخت‌جمشید تاکید و آن را در توسعه گردشگری این منطقه بسیار تاثیرگذار توصیف کرد.

حمید فدایی چهارشنبه ۲۹ بهمن در جمع خبرنگاران با اشاره به اینکه زیست بوم و ظرفیت‌های طبیعی دشت مرودشت به عنوان بخشی از منظر تخت جمشید، از مهمترین عوامل ایجاد و توسعه تمدنی چند هزارساله این منطقه بوده است، گفت: به همین دلیل شاهد حضور لایه‌های مختلف استقراری و سکونتی در قالب محوطه ها و تپه هایی از هزاره پنجم قبل از میلاد تا عهد حاضر در این محدوده هستیم، بنابراین احترام به زیست بوم منطقه و حفاظت از یکپارچگی تاریخی و طبیعی در منظر میراث جهانی تخت جمشید از مهمترین برنامه های راهبردی این پایگاه است.

فدایی گفت: بخشی از یگان حفاظت شهرستان تحت عنوان گشت موتوری، متولی صیانت و حراست از محدوده حرایم تخت جمشید است؛ این محدوده شامل آثار تاریخی و ظرفیت های طبیعی منطقه نظیر کوهستان رحمت، کوه حسین یا کوه نقش رستم و … است و کار سرکشی به شکل مداوم انجام می‌شود.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در رابطه با حفاظت، نگهداری و بهره‌برداری متناسب از ظرفیت های محیط زیست طبیعی دشت مرودشت، گفت: توجه به آموزش‌های عمومی و تخصصی در زمینه‌های میراث فرهنگی و محیط زیست برای بهره مندی هر چه بیشتر از ظرفیت مشارکت های شهروندی از یک سو و توجه به هم افزایی واحدهای مرتبط با موضوع با بهره گیری از مشارکت میان دستگاهی از سوی دیگر زمینه‌ساز برداشته شدن گام‌های اساسی در توسعه پایدار با محوریت میراث فرهنگی و محیط زیست و موضوع گردشگری است.

فدایی خاطرنشان کرد: توجه به ظرفیت‌های موجود در حریم تخت جمشید از قبیل سازه‌ها و منابع آبی دوران باستان، توجه به پیوستگی فرهنگی و طبیعی در منظر میراث جهانی تخت جمشید، به‌کارگیری سیاست‌های حمل و نقل پاک در مسیر و محوطه جهانی تخت جمشید، مدیریت پسماند در محوطه با رویکرد فرهنگ سازی و زیباسازی محیطی و بررسی عوامل مخرب انسانی، جانوری و طبیعی در محیط زیست محوطه های گردشگری، از مواردی است که می تواند ترسیم کننده راهبردهای حفاظتی ما در قبال تاریخ و زیست بوم باشد و بین موضوع حفاظت و توسعه پایدار  پیوند مطلوب برقرار کند.

منبع:ایسنا

جولان پارکورکار زیر سایه خلاء حفاظتی تخت‌جمشید

ویدیویی در فضای مجازی منتشر شده که جوانی پارکورکار را در حال جست‌وخیز در محوطه تخت‌گاه تخت‌جمشید نشان می‌دهد، این فیلم که نشان‌دهند خلاء حفاظتی در تخت‌جمشید است، واکنش‌هایی را به همراه داشته است.

یک بار مرد عنکبوتی از دیواره ارگ کریمخانی بالا می‌رود و آزادانه فیلم می‌گیرد و باری دیگر پارکورکاری سایت تخت‌جمشید را محل جست‌وخیزهای خود قرار می‌دهد و از آن کلیپی می‌سازد و در فضای مجازی منتشر می‌کند.

مرور اخبار نشان می‌دهد که چنین رویدادهایی و مشابه آن‌ها هر ساله تکرار می‌شوند و هر بار هم پاسخ مسوولان این است که متوجه نشدیم.

پارکور که واژه‌ای فرانسوی است، به معنای عبور از موانع در سریع‌ترین زمان ممکن با استفاده از روان‌ترین، کارآمدترین، کاربردی‌ترین، آسان‌ترین و ساده‌ترین شیوه حرکتی با کمترین انرژی مصرفی بدن از یک مبدا به مقصد.است.

این بار بهانه مسوولان این بوده که این اتفاق در تابستان سال ۹۹ و روزهای همه‌گیری بیماری کرونا رخ داده و از خلوتی سایت تخت‌جمشید سوء استفاده شده است و معلوم نیست انگیزه افراد هم‌اکنون از انتشار این ویدیو چیست.

حمید فدایی مدیر پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید به رسانه‌ها گفته است که شاید این اتفاق در زمان تعویض شیفت یگان حفاظت رخ داده یا دوربین آن ناحیه مشکل داشته است.

او همچنین بیان کرده که با همکاری سازمان ورزش و جوانان جوان، پارکورکار شناسایی شده و با او برخورد قضایی خواهد شد.

هیچ‌یک از این دلایل و حتی اقدامات پس از آن، نه قانع‌کننده است و نه پذیرفتنی، چرا که به ادعای مسوولان: تخت‌گاه تخت‌جمشید با دوربین‌های حفاظتی تحت نظارت است و “مستمرا” رصد می‌شود.

البته باید در قیدهایی که استفاده می‌شود کمی جانب احتیاط را رعایت کرد و واژه‌ای همچون “مستمراً” و “دائماً” را دستکم کمتر استفاده کرد، آن هم وقتی کلیپی حرفه‌ای منتشر می‌شود، این بدان‌معناست که ماجراجویی پارکورکار معطوف به دقیقه و ثانیه‌ای نبوده و دیری به طول انجامیده است.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید همچنین گفته که این اتفاق آسیب جدی در پی نداشته است و موضوع اصلی جریحه‌دار شدن اذهان عمومی در باره حفاظت از این یادمان تاریخی است که لطمه‌ خورده و می‌تواند پیگیری قضایی داشته باشد.

باید پرسید در زمانی که انفلوئنسرهای اینستاگرامی برای جذب مخاطب در فضای مجازی حتی استخوان‌های باستانی را از خاک بیرون می‌کشند و با آن‌ها عکس سلفی می‌گیرند، چگونه پریدن از لبه آثار باستانی ثبت جهانی و جولان دادن در تختگاه تخت‌جمشید در خلوتی می‌تواند با تعویض شیفت و یا کمبود نیرو توجیه شود.

از سوی دیگر هر بار تخلفی در یکی از سایت‌های گردشگری و تاریخی رخ می‌دهد، پاسخ مسوولان این است که در فارس با وسعت بسیار و فزونی آثار باستانی ثبت ملی و جهانی، نیروهای حفاظتی اندک است و نیاز به حمایت و کمک داریم.

در این میان باید یاد کرد از طرح همیاران تخت‌جمشید که افراد به‌ صورت داوطلبانه به یاری راهنمایان و یگان حفاظت می‌آیند، در باره این طرح هم مدیر پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید گفته است که متوقف نشده اما معمولا در شلوغی ایام تعطیل و یا نوروز صورت می‌گیرد و همواره در حفاظت از تخت‌جمشید از همیاران بهره می‌گیریم.

گرچه این سخنان در دفاع از نقص سیستم حفاظتی تخت‌جمشید همچنان واکنش فعالان میراث فرهنگی را همراه داشته است، به نظر می‌رسد هر روز یکی از میراث فرهنگی و آثار باستانی فارس زیر سایه بی‌حفاظی و بی‌پناهی به دست تخریبگران می‌افتند، آنان که یک روز سلاحشان اسپری‌های رنگی است، روز دیگر میخ و سنگ و حجاری روی بازمانده آثار و به‌تازگی دوربینی که آن‌ها را چندی در شبکه‌های اجتماعی معروف می‌کند.

یادمان تاریخی تخت جمشید که متعلق به دوره هخامنشیان است یکی از آثار ثبت شده استان فارس در فهرست آثار جهانی است که در سال ۱۹۷۹ میلادی با شماره ۱۱۴ در سازمان جهانی علمی، فرهنگی ملل متحد (یونسکو) ثبت شد.
سلسله هخامنشیان از سال ۳۳۰ تا ۵۵۰ پیش از میلاد حکومت کردند.
مجموعه جهانی تخت جمشید در شهرستان مرودشت و در فاصله ۶۰ کیلومتری شمال شیراز واقع شده است.

منبع:ایرنا

تکمیل بررسی‌های باستان‌شناسی حریم تخت‌جمشید

مدیر پایگاه میراث‌جهانی تخت‌جمشید با اعلام موفقیت آمیز بودن تهیه نقشه باستان‌شناسی شهرستان مرودشت، گفت: موفق به تکمیل بررسی‌های باستان‌شناسی و شناسایی آثار باقیمانده در محدوده حریم تخت جمشید در وسعتی بالغ بر ۸۵ هزار هکتار شدیم.

به گزارش روز دوشنبه ایرنا از روابط عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، حمید فدایی با اعلام این خبر نتایج این اقدامات را در راستای تکمیل اطلاعات نقشه باستان‌شناسی منطقه دانست و گفت: بررسی‌های باستان‌شناسی منطقه تخت‌جمشید در حدود ۷۰ سال قبل توسط لوئیس واندنبرگ آغاز و در دهه‌های بعد توسط ویلیام سامنر، عباس علیزاده، رمی بوشالا و علی اسدی دنبال شده است.

او افزود: اگر چه در طول سال‌ها بررسی، محوطه‌های فراوانی مورد شناسایی و مطالعه و گاه‌نگاری قرار گرفته‌اند، اما تکمیل این بررسی‌ها و از جمله بازنگری محوطه‌های بررسی شده پیشین از سال ۱۳۹۶ تا کنون طی سه فصل بررسی باستان‌شناسی در محدوده حرایم تخت‌جمشید به سرپرستی وحید بارانی و همکاری دیگر اعضای باستان‌شناس و مستندنگاری پایگاه انجام شده است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری تصریح کرد: امید می‌رود با پیاده‌سازی تمام اطلاعات بررسی‌های انجام شده از گذشته تا کنون طی چند ماه آتی بتوانیم به نقشه جامع و یکپارچه باستان‌شناسی منطقه دست یابیم.

او خاطرنشان کرد: چنین نقشه‌ای می‌تواند توالی گاه‌نگاری منطقه را به ما ارائه دهد که به ویژه در شناخت تاریخی دشت مرودشت حائز اهمیت فراوانی است و همچنین با وجود چنین نقشه‌ای می‌توان مدیریت بهتری روی حفاظت از محوطه‌های تاریخی به‌ویژه در ارتباط با اجرای طرح‌های زیرساختی و توسعه‌ای در منطقه اعمال کرد.

شناسایی ۲۶۰ اثر و محوطه تاریخی در نقاط مختلف شهرستان مرودشت

وحید بارانی، کارشناس گروه باستان‌شناسی پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید و سرپرست بررسی تهیه نقشه باستان‌شناسی دشت مرودشت نیز در ادامه  از پایان این فصل و ارائه دستاوردهای این اقدامات به پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری کشور خبر داد و گفت: فصل سوم بررسی و شناسایی دشت مرودشت به‌منظور تهیه نقشه باستان‌شناسی شهرستان در برگیرنده حریم درجه سه مجموعه جهانی تخت‌جمشید و شهرستان مرودشت است.

او با اشاره به شناسایی ۲۶۰ اثر و محوطه تاریخی در نقاط مختلف شهرستان مرودشت، افزود: در فصل جاری ۲۶۰ محوطه شناسایی شد که در این فصل، بررسی‌ها بیشتر دامنه غربی کوه حسین، کوه میان قلعه، استخر، کوه ایوب، کوه مجد آباد و دشت‌های ابرج و رامجرد را در بر گرفته است.

سرپرست بررسی و تهیه نقشه باستان‌شناسی با تاکید بر به کارگیری اطلاعات به دست آمده در شناخت بهتر و بیشتر آثار تاریخی، بیان کرد: با توجه به پراکنش نسبتاً فراوان محوطه‌های باستانی در دشت مرودشت، با تهیه نقشه‌های GIS و نیز پیوست این نقشه‌ها با یکدیگر می‌توان اقدام به تهیه یک نقشه منسجم باستان‌شناسی کرد که در نتیجه به شناخت بهتر و بیشتر الگوهای استقراری در این ناحیه منجر می‌شود.

بارانی در رابطه با پراکنش آثار تاریخی در دامنه کوه‌ها اظهار کرد: بیشترین تپه‌ها و محوطه‌های باستانی در دامنه کوه به شکل استقرار گاه‌های موقت کوچ‌نشینی و تک دوره‌ایی، و در دشت به شکل تپه‌های بزرگ و کم ارتفاع قرار دارد که توالی فرهنگی از دوره نوسنگی تا دوران اسلامی را شامل می‌شود.

او ادامه داد: بیشترین گستردگی آثار این فصل مربوط به مناطق کوهستانی است که در این میان از جمله مهمترین آنها غارها و پناهگاه‌های صخره‌ایی از دوره پارینه سنگی تا دوران تاریخی هستند که در کوه‌های مجدآباد ،کوه حسین و کوه ایوب و گلدشت علیا گسترده شده‌اند.

این باستان‌شناس در پایان گفت: در همین فصل از بررسی در دامنه کوه‌ها آثاری از استودان‌ها و گورستانهایی از دوران صفویه تا دوران معاصر مربوط به کوچ‌نشینان و عشایر منطقه شناسایی شد و بیشترین آثار نقوش صخره‌ای در دامنه باختری کوه ایوب به‌نام سینه کوه قرار گرفته است که این نقوش صخره‌ای توالی فرهنگی از دوران مس سنگ تا دوران اسلامی را در بر می‌گیرد.

منبع:ایرنا

معرفی یافته‌های جدید در تخت‌جمشید به جهان

عضو شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری بر این باور است که با همکاری‌های بین‌المللی می‌توان زمینه‌ مناسبی را برای معرفی پژوهش‌های تخت‌جمشید در عرصه جهانی ایجاد کرد. این همکاری می‌تواند تاثیر مهمی در تعاملات، انعکاس یافته‌های علمی در منظومه‌ای جهانی داشته باشد که دستاوردی ارزشمند برای میراث فرهنگی کشور محسوب می‌شود.

کشف آثار تاریخی در تخت‌جمشید ، فرصتی برای ثروت‌آفرینی ملی

“خبر از دستمان در رفت”؛ این عبارت پاسخ یک فرد مسؤول در مجموعه آثار تاریخی تخت‌جمشید است به این سوال که چرا خبر کشف بقایای استخوانی و اسکلت ۱۳ انسان و حیوان در این اثر به یادگار مانده از دوران هخامنشیان به شکل مطلوب و عادلانه در اختیار همه رسانه‌ها قرار نگرفت.

نوع اطلاع‌رسانی این رخداد مورد انتقاد فعالان رسانه‌ای استان قرار گرفت و طی‌ روزهای بعد، خبرنگاران و عکاسان موفق شدند جزئیات بیشتری از کشفیات جدید را به دست آورند. آنها بر این باور بودند که رخدادی به این اهمیت، شایسته برپایی آیین خاص ولو به صورت مجازی (ناشی از الزام پیشگیری از کرونا) بود و نه اطلاع‌رسانی قطره‌چکانی و محدود.
پیش از این، کشف آبراهه‌ها و کانال‌های زیرزمینی تخت‌جمشید نگاه‌ها را به هنر و دانش ایرانیان باستان معطوف کرده بود و از این آثار تاریخی، جز خبرهای نگران‌کننده درباره نقض حریم (نمونه: ساختمان‌های دانشگاه آزاد مرودشت) و اثرات تخریبی ناشی از گلسنگ، رطوبت و سرما و گرما به گوش نمی‌رسید.
یادمان تاریخی تخت جمشید که متعلق به دوره هخامنشیان است یکی از چهار اثر ثبت شده استان فارس در فهرست آثار جهانی است که در سال ۱۹۷۹ میلادی با شماره ۱۱۴ در سازمان جهانی علمی، فرهنگی ملل متحد (یونسکو) ثبت شد.
در سال‌هایی که سیل، بخش قابل توجهی از استان فارس را در نوردید، مجموعه تخت‌جمشید به یاری این آبراهه‌ها از گزند و آسیب دور ماند و با وجود شدت بارش‌ها،‌ آب‌های سطحی را به خارج مجموعه هدایت کرد.
کشفیات جدید در قالب برنامه کاوش و احیای آبراهه‌های تخت‌جمشید بوده است. از منظر باستان‌شناسان، مجاری این آبراهه‌ها گسترده و از لحاظ حجاری و مهندسی یک شگفتی محسوب می‌شود؛ البته امکان بازدید عمومی از این آبراهه‌ها به عنوان جاذبه جدید گردشگری فراهم نبوده است.
با وجود گذشت سالیان از زدون خاک و زنگار از مجموعه آثار تخت‌جمشید و بازدید گردشگران داخلی و خارجی، همواره این پرسش مطرح بوده است که چرا آثاری از مردمانی که تخت‌جمشید را بنا کرده‌اند، نیست. آنان که در برپایی این ستون‌ها و نقش‌های برجسته حیرت انگیز نقش داشته‌اند، در کجا می‌زیسته‌اند.
آری، نقش‌های برجسته تخت‌جمشید سخن می‌گوید که گستره حکومت ایران هخامنشی چه وسعتی بوده است یا اینکه علائم و نشانه‌ها در این آثار تاریخی، گویای درنظر گرفتن مسائلی همچون ثبت پرداخت مزد کارگران است.
طی سالیان اخیر، کوشش‌هایی برای ردیابی محل زندگی کارگران و اقامتگاه عوامل ساخت تخت‌جمشید از طریق مطالعات ژئوفیزیک صورت گرفته است که تاکنون، یا نتیجه‌بخش نبوده و یا این‌که نتیجه پژوهش‌ها اطلاع‌رسانی نشده است.
اینکه در این زمان، اسکلت و بقایای انسانی در این مجموعه کشف شده است، رخداد جدیدی است که می‌تواند درهای جدیدی از اطلاعات تاریخ دوره هخامنشیان را به روی باستان‌شناسان بگشاید.
به گفته حمید فدایی مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، این بقایای انسانی و حیوانی در فرایند لایروبی آبراهه‌های دروازه نیمه تمام به سمت حیاط صدستون رخ نمایانده است.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید گفته است که در کاوش امسال، بقایای اسکلتی از حیوان نیز مشاهده شد که نشان می‌دهد در هر صورت، قدمت این‌ها تاریخی و مربوط به بعد از ساخت تخت‌جمشید است.
فدایی با بیان اینکه در قطعات استخوانی کشف شده آشفتگی دیده می‌شود، تصریح کرد: اینکه مربوط به دوره اسلامی یا پیش از اسلام باشد مشخص نیست و نکته جالب این است که این استخوان‌ها در ارتفاع دو متری از کف آبراهه‌ها قرار داشته پس مشخص است که در لایه‌های تاریخی بوده، اما تشخیص زمان آن، هنوز میسر نیست.
یکی از سوالات بی‌پاسخ در زمان کنونی، چرایی وجود این استخوان‌ها در این مکان است و متولیان امر، علاقه‌مندان به میراث فرهنگی را به صبر و شکیبایی درباره مطالعات درباره این اسکلت‌ها فراخوانده‌اند.
این مطالعات نه تنها ارزش این اسکلت‌های کشف شده را مشخص خواهد کرد بلکه شاید به سوالات بی‌پاسخ درباره زندگی در ایران باستان نیز پاسخ دهد.
بدون تردید، نوع اطلاع‌رسانی درباره جزئیات جدید از کشف بقایای انسانی در آبراهه‌های تخت‌جمشید باید متفاوت باشد و مراحل کار باید مستندنگاری شود.
در تخت‌جمشید سه کیلومتر کانال زیر زمینی وجود دارد که تاکنون دو کیلومتر آن لایروبی شده است.
فصل چهارم کاوش آبراهه‌های تخت جمشید توسط پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با همکاری پژوهشکده باستان شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور و دانشگاه هنر شیراز از ۵ مرداد ماه ۹۹ آغاز شده و تا ۱۸ شهریور ماه این سال به مدت ۴۵ روز، ادامه دارد.
در فاصله زمانی باقیمانده تا پایان این کاوش‌ها، شاید سرنخ‌ها و یافته‌های جدیدی از زندگی در ایران باستان کشف شود که شایسته است از چارچوب مناسبی برای معرفی این کشف‌های تاریخی به جهانیان در رسانه‌های معتبر با برد وسیع در سطح بین‌المللی بهره گرفته شود.
در آن سوی کره خاکی، اگر بقایای انسانی در کوه‌های مرتفع آمریکای جنوبی از تمدن اینکاها رمزگشایی کرده است و مجموعه اطلاعات نسبتا دقیق از مراحل کشف و کاوش درباره سن افراد، نحوه کشته شدن و نوع خوراک در زمان‌های دور به مخاطبان عرضه‌ می‌شود، شاید تکه استخوان‌های کشف‌شده در آبراهه‌های تخت‌جمشید نیز با رمزگشایی در تحقیقات جدید، بتوانند با آثار فاخر و مستند به جهانیان معرفی شوند و بیش از پیش، گردشگران را به این نقطه از ایران هدایت کنند.
اینگونه است که ارزش اسکلت‌ها و استخوان‌های تازه کشف شده در لایه‌های زیرین تخت‌جمشید بیش از هر زمان دیگری مشخص می‌شود؛‌ این ماموریتی است فراروی متولیان میراث فرهنگی و گردشگری فارس و کشور که از تاروپود این استخوان‌ها، برای ایران عزیز ثروت‌آفرینی کنند.

منبع:ایرنا