نوشته‌ها

آشنایی با باغ قدمگاه نیشابور – خراسان رضوی

این باغ در بستری کوهستانی و در دامنه جنوب کوه بینالود و رو به دشت نیشابور واقع شده است. این باغ از سمت جنوب به جاده نیشابور – مشهد اتصال می‎یابد.

از نیشابور حدود 24 کیلومتر و از مشهد حدود 100 کیلومتر فاصله دارد. این مکان به عنوان مکانی مقدس از سابقه طولانی برخوردار است.  این باغ را زمانی به شاپور کسری و زمانی به حضرت علی(ع) و سپس به حضرت رضا (ع) نسبت داده‎اند. وجه تسمیه باغ با توجه به وجود سنگی سیاه است که جای دو پا بر آن نقش بسته است.

می‎گویند سال 200 هـ . ق حضرت رضا (ع) که از مدینه عازم مرو بودند، در این مکان توقف کرده و چون خواستند با خاک تیمم کنند، آبی جاری پدید آمد. این وقایع مهم، این مکان را به مکانی مقدس و ایمن برای زایران در کنار مسیر مشهد تبدیل کرد که در دوره‎های مختلف مجموعه‎ای میان راهی شامل: کاروانسرا، آب‌انبار، حمام و مکان‎هایی جهت اطراق زائران و مسافران در حاشیه خیابان شکل گرفت.

شکل اصلی باغ کنونی در دوران صفوی و به دستور شاه عباس اول احداث شد و در دوره‌‌های بعدی در زمان شاه سلیمان صفوی و در دوران ناصرالدین شاه قاجار مرمت‎هایی جهت حفاظت و احیاء باغ صورت پذیرفت. آخرین مرمت و بهسازی مجموعة مذکور در سال 1350 توسط سازمان حفاظت آثار آغاز شده و تا به امروز ادامه دارد و به شماره 236 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

کوشک هشت ضلعی، در مرکز باغ قرار دارد. در ضلع شرقی بقعه نیز چهار طاقی کوچکی قرار دارد که از چشمه‎ای جوشان حفاظت می‎کند. روایت است آب آن هنگام وضوی حضرت رضا (ع) جوشیده و جاری گردیده است و به میمنت آن را چشمه حضرتی می‎نامند.

Iranian gardens - bagh-e Qadamgah Neishabor

این باغ به عنوان بخش اول این مجموعه با مساحتی برابر 1 هکتار، به صورت مربعی با ابعاد 100*100 متر و با دو ساختمان قدیمی در موقعیت مرکزی آن، مهمترین عنصر این مجموعه است. ین باغ منطبق با شیب کوهپایه بینالود در سه سطح، با اختلاف ارتفاع 5/1 متر از یکدیگر شکل گرفته است. در هر سطح، دو کرت بزرگ با درختان کاج وجود داشته که در دوره‎های بعد درختان چنار، گردو، و توت جایگزین بسیاری از درختان کاج شده است.

Iranian gardens - bagh-e Qadamgah Neishabor

آبیاری باغ از طریق دو قنات، که قنات اولی، قنات اصلی از سمت بالا ده و قنات دوم از سمت پایین ده که در میانه باغ به قنات اولی می‎پیوندد صورت می‎گیرد که در حال حاضر قنات دوم جایگزین چشمه اصلی (چشمه حضرتی) می‎باشد. سردر وردی باغ با پلکانی در دو طرف در خارج از مجموعه به فضای محصور باغ مرتبط می‎شود و با آبنمایی در مرکز و کرتهای درختکاری شده به بقعه منتهی می‎شود.

در بالای باغ دو کرت که استخر بزرگی در میان آن است وجود دارد که آب پس از ورود به استخر توسط جویهای باریکی به 4حوض هشت گوش دور بقعه هدایت شده و توسط آبنمایی در محور مرکزی به حوضچه‎های بعد انتقال می‎یابد. پوشش گیاهی باغ درختان چنار، کاج، توت، گردو و زبان گنجشک می‎باشد که در میان این درختان، گونه‎های درختان چنار، کاج و توت کهنسال به چشم می‎خورد.

منبع:همشهری

قدمگاه ؛ معبدی ۱۲ هزار ساله در کنار گورستان تاریخی

یک گورستان تاریخی مربوط به دوره صفویدر کنار معبد قدمگاه با قدمتی 12 هزار ساله، به عنوان مهم‌ترین اماکن تاریخی در شهرستان آذرشهر معرفی شده‌اند.
معبد قدمگاه که از آن به نام معبد «مهر» نیز یاد می‌شود، در گذشته مکانی برای خورشیدپرستان و آتش پرستان بوده و پس از ظهور اسلام نیز به عنوان مسجد استفاده می‌شد. معبد «مهر» کاربردهای متفاوتی در گذشته داشته به طوری که گاه سنگر و محل امن نیروهای رزمی و گاه محل عبادت دراویش بود.

مسجد تاریخی که به گفته‌ استاد ماهیار نواب (استاد فقید دانشگاه تبریز) در ۱۲۰ قرن گذشته ایجاد شده و به شکل غار مخروطی شکل در دل صخره سنگی قرار دارد.

پس از ورود به این معبد با راهرویی مواجه می‌شویم که هوایی خنک دارد و تاریک و کم عرض است. راهروی تاریک پس از طی 9 متر تمام شده و به محل گنبدی شکل غار با ارتفاع 12 متر ختم می‌شود.
بر روی دیوارهای این غار می‌توان اثرات سیاه رنگی از آتش و شمع را مشاهده کرد. این سیاهی‌ها چندان هم کهنه نیستند و با لمس دست، می‌توان تازگی آن را متوجه شد. این امر نشان می‌دهد که هنوز هم مسجد مهر به عنوان مکانی مذهبی برای دعا استفاده می‌شود.

این غار در دل صخره کنده شده و دیوارهای آن از جنس سنگ هستند. در سقف این غار اما پنجره نورگیری وجود دارد، که موجب روشنایی و ورود نور خورشید به داخل غار می‌شود.

هوا سرتاسر این غار به دلیل شکل متفاوت و محل قرار گیری آن، بسیار سرد است.

به گفته تعدادی از اهالی روستاهای اطراف، برخی از ساکنان روستاهای همجوار از این معبد به عنوان مسجد روستا استفاده می‌کنند و مراسم مذهبی ماه‌های محرم و رمضان را در این محل انجام می‌دهند.

این بنا تاریخی و باستانی در سال 1347 با شماره 779 در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت رسید.

گورستان قدمگاه

در ۲۰۰ متری معبد قدمگاه، گورستان تاریخی قدمگاه بر روی تپه‌ای سرسبز واقع شده است. قدمت این گورستان تاریخی مربوط به سده ۹ و ۱۰ هجری قمری بوده و این اثر نیز به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

در این قبرستان شیوخ دوران صفوی دفن شده و بر روی برخی سنگ قبرها تاریخ ۸۰۹ و ۹۰۱ هجری قمری نیز خوانده می‌شود.

قبلا به دلیل بی توجهی مسئولان، قبور این گورستان توسط برخی سودجویان تخریب شده بود اما اکنون تعدادی از صاحبان قبور شناسایی شده و با مرمت سنگ قبرشان، هویت اصلی صاحب قبر مقابل تخته سنگ ایستاده نوشته شده است.

ایسنا نوشت، سنگ نبشته‌ها و مجسمه‌های متنوعی نیز در این گورستان وجود دارد که با خط کوفی و ثلث نو و با شکل‌های زیبایی چون نقش سپر زینت داده شده‎‌اند.

منبع:اسکان