آشنایی با شهر تاریخی سراب‌کلان – ایلام

شهرتاریخی سراب‌کلان از توابع بخش مرکزی شهرستان سیروان در استان ایلام قرار دارد و یادگار دوره ساسانیان است.

سراب‌کلان در شهرستان تاریخی سیروان ایلام  واقع شده است. درواقع این شهر و محوطه تاریخی در محل روستای فعلی سراب‌کلان قرار دارد و این روستا روی خرابه‌های این شهر باستانی بنا شده است.

مردم این روستا از حدود یک قرن پیش تاکنون در این محل ساکن  هستند که همین موضوع به سراب‌کلان صدمات بسیاری وارد کرده‌است. زیرا مردم از سازه‌ها و اتاق‌های این شهر تاریخی و باستانی به‌عنوان کاهدان و گاهی، خانه استفاده می‌کنند. همچنین سراب‌کلان از شمال‌شرقی به تپه کلاه‌کلان محدود می‌شود.

این شهر تاریخی با قدمت بیش از ۱۴۰۰ سال یکی از زیباترین شهرهای مستحکم و تمام سنگی کشور محسوب می‌شود و مربوط به دوره ساسانیان و دوران‌های تاریخی پس از اسلام است که در ۱۰ مهر ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۱۶۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

معماری این شهرتاریخی شامل برج و بارو، زیرزمین، سردابه و بناهای یک و دو طبقه است. در ساخت این بناها از مصالحی مانند سنگ و آهک استفاده شده که به استحکام آنها کمک کرده‌است. قطر دیوارها نیز بین ۶۰ تا ۹۰ سانتی‌متر است.

همچنین پایداری و استحکام شهر سبب شد تا به مرکز ایالت ماه‌سبدان(ماسبذان) تبدیل شود که امروزه به‌نام سراب‌کلان یا چشمه‌خرابه‌ها  شناخته می‌شود. مساحت این شهر تاریخی نیز حدود ۱۵ هکتار است. وجود پل‌ها، راه‌ها، محوطه‌ها، قلعه‌های فراوان و سکونت‌گاه‌های باستانی در این محوطه اهمیت این شهر را دوچندان کرده است.

کیفیت شهرسازی در ویرانه‌های این شهر ذوق معماری عصر ساسانی را نشان می‌دهد. روستای فعلی سراب‌کلان نیز روی بناهای متعدد و مختلف باقی‌مانده از این شهر تاریخی ساخته شده‌است. هنوز در وسط روستا مجموعه اتاق‌های به‌هم پیوسته‌ای به صورت یک تل بزرگ دیده می‌شود که بر فراز آن، پی اتاق‌های مربع شکل طبقات بالایی ساختمان مشخص و معلوم است. همچنین طبقه یا طبقات پایین که به عنوان انبار و کاهدان مورد استفاده اهالی قرار می‌گرفت، هنوز سالم و پابرجا باقی مانده‌است.

منبع:همشهری