این هنر 300 ساله …

خراط در فرهنگ لغت به معنای کسی است که با دستگاه خراطی ، چوب را می‌تراشد و اشیای چوبی تزئینی درست می‌کند.

به گزارش ایسنا، خراطی از جمله رشته‌های صنایع‌دستی ایران است که در آن به وسیله دستگاه تراش افقی نسبت به تراش چوب اقدام می‌کنند.

در بقایای حجاری‌های تخت جمشید نقوشی از تخت و چهارپایه سلطنتی و عودسوز مشهود است که خراطی شده است. مواد اولیه این هنر انواع چوب سپیدار بوده، اما آنچه که مسلم است هر چه چوب فشرده‌تر و محکم‌تر باشد، می‌توان به کارهای ظریف‌تر پرداخت و دوام آن نیز بیشتر می‌شود.

ابزار اصلی هنرمند بعد از چوب چرخ خراطی است که چوب را روی آن به وسیله گیره می‌بندند و در حالی که حرکات دورانی تندی دارد، خراط با ابزاری که در دست دارد به چوب فرم می‌دهد.

 

راه‌اندازی کارگاه خراطی سنتی در شهرستان سرایان

محمد عرب، مسئول میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سرایان از راه‌اندازی دومین کارگاه خراطی سنتی در شهر سرایان خبر داد و گفت: استفاده از تمام ظرفیت‌های صنایع‌دستی در سال جهش تولید از اولویت‌های کاری میراث فرهنگی است.

وی افزود: در همین راستا دومین کارگاه خراطی سنتی توسط یکی از فارغ‌التحصیلان صنایع‌دستی در بازارچه دائمی صنایع دستی میثم (آهنگران) واقع در محدوده تاریخی شهر سرایان راه‌اندازی شد.

مسئول میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سرایان بیان کرد: کارگاه خراطی ارغوان توسط یکی از هنرمندان صنایع‌دستی شهرستان و با پرداخت تسهیلات از محل تفاهم‌نامه سه جانبه با صندوق کارآفرینی امید، باعث ایجاد تنوع در تولیدات خراطی شهرستان شده و بازار فروش نسبتاً مناسبی نیز برای خود ایجاد کرده است.

عرب ادامه داد: با همت و تلاش این هنرمند و علاقمندان این رشته، توسعه و ترویج این هنر اصیل و افزایش کارگاه‌ها و تولیدات این هنر جزء اهداف و برنامه‌های میراث فرهنگی است.

وی بیان کرد: این کارگاه، دومین کارگاه خراطی فعال در شهرستان سرایان است که در حال حاضر یک نفر شاغل دارد و تولیدات آن شامل؛ انواع ظروف چوبی، بشقاب، کاسه، قاشق، سرویس‌های پذیرایی و تقریباً بیشتر وسایل آشپزی که قابلیت ساخت با چوب را داشته‌اند، است که تماماً کاربردی هستند.

مسئول میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سرایان تصریح کرد: طبق بررسی‌های موجود بیش از 300 سال است که خراطی به شکل سنتی در شهر سرایان انجام می‌شود و استاد رمضان محمدی متولد 11 تیر 1311 در شهر سرایان، تنها هنرمند پیشکسوت این رشته بوده است که با همت و تلاشش، هنر خراطی به نام شهرستان سرایان با شماره 1318 در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.

عرب ادامه داد: در قدیم با توجه به نوع نیاز و فعالیت‌های مردم، چرخ‌های ریسندگی بزرگ، دوک، جلک،  چرخونک، نی و میانه قلیان، وردنه، دسته تیشه، چکش، هاون در این رشته فعالیت می‌کرده و ساخت کرسی و همچنین تعمیر وسایل چوبی خراب از جمله فعالیت‌های کارگاه خراطی بوده که کارگاه یکی از هنرمندان این شهرستان  کماکان به شیوه کاملا سنتی و با ابتدائی‌ترین ابزار آن‌ها را تولید می‌کند.

وی یادآور شد: چوب‌های مورد استفاده نیز چوب سپیدار، بید، تاقوک، گردو، زردآلو و عناب بوده که چوب عناب و گردو به دلیل استحکام و زیبایی نقش و مرغوبیت، دوام بیشتری داشته و مطلوب‌تر است.

هنوز هنرمندان خودآموخته‌ای هستند که در میان تجملات دنیای مدرنیته و به دور از امکانات اولیه مناسب به خلق آثار هنری می‌پردازند که هنر دستانشان نیازمند حمایت و همسویی مسئولان است.

منبع:ایسنا