تور مشهد هوایی

مشهد مقدس به عنوان پایتخت معنوی کشور همه ساله میزبان جمعیت بسیار زیادی از زائران حرم رضوی می‌باشد که برای پاسخگویی به این حضور پرشور هتل‌های بسیار متنوعی با درجه کیفی مختلف در این شهر تاسیس شده تا زائران بتوانند در آن‌ها اقامت کنند. شیوه‌های سفر متعددی وجود دارد که یکی از بهترین آن‌ها رزرو تور مشهد هوایی است که مزایای مخصوص خود را دارد.

مشهد مقدس به عنوان پایتخت معنوی کشورمان ایران همه ساله میزبان تعداد کثیری از زائران حرم امام هشتم شیعیان می‌باشد و به همین منظور و برای پاسخگویی به نیازهای این تعداد مسافر مراکز توریستی و اقامتگاهی بسیار زیادی در آن فراهم شده است.

لیست بسیار متنوعی از هتل‌ها با انواع درجه‌های کیفی برای انتخاب پیش روی شماست. هتل‌هایی که در شهر مشهد قرار دارند جزو بهترین هتل‌ها در سطح کشور می‌باشند و به امکانات بسیار خوبی مجهز شده‌اند.

در صدر این هتل‌ها هتل‌های پنج ستاره قرار دارند که خدمات رفاهی فوق‌العاده‌ای را ارائه می‌دهند. هتل مجلل درویشی و همینطور هتل قصر طلایی از جمله این هتل‌ها هستند.

برای شیوه سفرتان نیز گزینه‌های مختلفی برای انتخاب دارید که سریع‌ترین و راحت‌ترین آن سفر هوایی می‌باشد. شما با رزرو تور مشهد هوایی می‌توانید در نهایت آسایش به این شهر مقدس سفر نمایید.

مشهد

صحن‌ها و حرم امام رضا خود یک شهر بسیار بزرگ محسوب می‌شود و علاوه بر حال و هوای معنوی، زیبایی‌های بصری ویژه‌ای نیز دارد. صحن انقلاب قدیمی ترین و باشکوه ترین صحن از صحن های حرم امام رضا (ع) است که در شمال مرقد حضرت رضا (ع) ساخته شد.

پنجره فولاد امام رضا (ع) که از فولاد و برنز ساخته شده، در قسمت جنوبی همین صحن واقع شده، پنجره بزرگی که از داخل آن روضه منوره حضرت قابل مشاهده است چهار ایوان معروف در این صحن قرار گرفته که به ترتیب به نام های ایوان عباسی در شمال صحن، ایوان طلای نادری در جنوب، ایوان نقاره خانه در مشرق و ایوان ساعت در مغرب می باشند.

ساختمان معروف نقاره خانه در ایوان نقاره خانه واقع شده که نقاره نوازی از بالای همین ایوان برگزار می گردد و در ایوان ساعت نیز همان طور که از نام آن مشخص است، یک ساعت بزرگ قرار داده شده که زمان نشان می دهد.

یکی از خاص‌ترین صحن‌های حرم رضوی صحن قدس می‌باشد که این صحن نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران ساخته شده، در قسمت جنوبی حرم و بعد از مسجد تاریخی گوهرشاد قرار گرفته است.

در وسط صحن قدس سقاخانه‌ای زیبا به شکل بیت‌المقدس که ابعاد آن یک هشتم ابعاد اصلی قدس می باشد، ساخته شده که گنبد آن از طلا بوده و داخل آن منبع آبی با شصت هزار لیتر گنجایش آب قرار گرفته است. صحن قدس به عنوان کوچکترین صحن در حرم می‌باشد.

مشهد

موزه بسیار بزرگی نیز در این مجموعه قرار دارد که گنجینه‌های بزرگ تاریخی و ملی بسیاری در آن نگهداری می‌شود و بازدید از آن خالی از لطف نیست. اما سفر به مشهد مقدس را نباید تنها در مجموعه صحن‌ها و حرم خلاصه کرد بلکه این شهر پرجمعیت مراکز تفریحی بسیاری دارد که می‌توانند یک روز کامل شما را سرگرم کنند.

یکی از موارد پارک کوهسنگی مشهد می‌باشد که یکی از قدیمی‌ترین و مشهورترین مراکز تفریحی در مشهد می‌باشد. این پارک تلفیقی از آب، سنگ و سرسبزی و نور می باشد.

ساختمان موزه بزرگ خراسان، با الگوبرداری از معماری کاخ کلات نادر، زیبایی خاصی را به این مجموعه داده است. از آنجا که مشهد، پایتخت نادرشاه افشار بوده، مصالح مقبره او، از سنگ‌های سخت خارا یا گرانیت کوهسنگی که به سنگ هرکاره مشهور است، انتخاب شده است.

یکی دیگر از نقاط گردشگری مشهد که حتما باید از آن بازدید نمایید طرقبه می‌باشد که با زیبایی‌های طبیعی و همینطور معماری پلکانی خود تبدیل به یکی از جذابیت‌های بی‌نظیر مشهد شده است.

منبع:ایسنا

توسعه گردشگری راه‌حل مشکلات اقتصادی کشور است

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو-ایران در دیدار با اعضای باشگاه توسعه گردشگری خلاق یونسکو گفت: راه‌حل بسیاری از مسائل اقتصادی و فرهنگی کشور توسعه گردشگری است.

به گزارش ایسنا، حجت‌الله ایوبی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو – ایران در دیدار با اعضای باشگاه توسعه گردشگری خلاق یونسکو، یادآور شد: راه نجات بسیاری از مسائل اقتصادی و فرهنگی در کشور گردشگری است و بسیاری از کسانی که به‌عنوان گردشگر وارد ایران می‌شوند، می‌توانند سفیران فرهنگی ما در کشور خود باشند.

وی اظهار کرد: امیدوارم با رویکردی منطقی بتوانیم در جایگاه درست و واقعی خود در عرصه گردشگری قرار بگیریم. امروز اهمیت موضوع گردشگری به‌دلیل کمرنگ شدن بودجه‌های نفتی بیش از پیش شده است و در شهرهای مختلف اشتیاق برای فعال‌سازی حوزه گردشگری وجود دارد. اعضای این باشگاه می‌توانند به این مهم کمک بسیاری کنند.

او ادامه داد: در غرب ایران محور گردشگری تاریخ و تمدن ایران شامل شهرهای همدان، کرمانشاه و سنندج را افتتاح کردیم و بخش خصوصی و دولتی و شهرداری‌ها، علاقه‌مند هستند این محور به مسیری نمونه برای گردشگری تبدیل شود. در انتهای این راه شهر سنندج قرار دارد که شهر خلاق موسیقی یونسکو است. شور و شوقی در این سه شهر برای رونق گردشگری وجود دارد و بی‌تردید داشته‌های این شهرها فرصت‌های بسیاری را فراهم کرده و به رفع تبعیض‌های موجود کمک می‌کند.

ایوبی با اشاره به برنامه‌های پیش ‌رو برای جشن نوروز، گفت: برنامه نوروز ۱۴۰۰ از سوی کمیسیون ملی یونسکو در حال طراحی است که باشگاه توسعه گردشگری خلاق می‌تواند در اجرای این طرح و برگزاری آن همراه ما باشد. در برپایی گالری‌های مجازی نیز می‌توانیم از ظرفیت‌های باشگاه گردشگری استفاده کنیم. نمایشگاه چهارم ما شامل آثار یک هنرمند چینی و ایرانی است که از هشتم مهرماه برگزار می‌شود و این نمایشگاه مجازی در مقبره فردوسی طراحی شده است. همچنین تاکنون در زمینه تذهیب و خوشنویسی استادان، سه نمایشگاه داشته‌ایم.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو – ایران افزود: در برخی شهرها می‌توانیم تورهای مجازی راه‌اندازی کنیم و به این ترتیب می‌توان بازدید مجازی از مکان‌های گردشگری کمتر شناخته‌شده را برای مردم فراهم کرد.

وی با بیان اینکه کمیسیون ملی یونسکو در کنار وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای انتقال تجربه‌های جهانی قرار دارد، گفت: بر این باورم که مهم‌ترین کار باشگاه توسعه گردشگری خلاق یونسکو، مسأله آموزش است و این باشگاه باید برای بسیج شهرها و کشف جاهای ناشناخته قدم بردارد.

سمیه عباسیان، رییس باشگاه توسعه گردشگری خلاق یونسکو – ایران توضیحاتی درباره آموزش بر پایه گردشگری خلاق و اهدای دو گواهی تخصصی از سوی این باشگاه ارائه کرد و افزود: باشگاه توسعه گردشگری خلاق یونسکو سنجش کیفیت خدمات گردشگری را در اولویت قرار داده و کارشناسان این باشگاه براساس شاخص‌های مورد تایید یونسکو و سازمان جهانی گردشگری، تاسیسات گردشگری را ارزیابی و امتیازدهی کرده و بر پایه آن گواهیهای خود را اهدا می‌کند.

او گفت: کسانی‌که این گواهی را دریافت می‌کنند می‌توانند از لوگو باشگاه و گواهی آن استفاده کنند و این گواهی‌ها ارزش برندینگ بالایی برای دریافت‌کنندگان دارد. گواهی فراگیر کیفیت خدمات گردشگری برای تاسیسات گردشگری تعیین شده و گواهی احترام به گردشگر برای اقامتگاه‌ها، تورگردانان و هتل‌ها درنظر گرفته شده است.

سهند عقدایی، دبیر این باشگاه با اشاره به دوره های آموزشی تهیه شده از سوی باشگاه همچون ایجاد کسب‌وکارهای کوچک بر پایه گردشگری خلاق، یادآور شد: مخاطب ما در این کارگاه ها فعالان گردشگری در شهرها و روستاهای مختلف هستند که توانمندی‌هایی دارند و با آموزش و مشاوره می‌توانند کسب‌وکار خود را راه بیاندازند.

او ادامه داد: دوره برندینگ شهری بر پایه شهرهای خلاق یکی دیگر از دوره‌های آموزشی باشگاه است که مخاطب آن، شهرداری‌ها و مسؤولان دولتی گردشگری هستند که خواهان برندینگ شهر خود براساس گردشگری خلاق هستند.

عقدایی درباره اهداف دوره های آموزشی و نحوه تهیه بسته‌های آموزشی اظهار کرد: از ۱۵ سال پیش شاهد برپایی کارناوال‌های مختلف گردشگری و حضور پررنگ و لعاب اقوام ایرانی همچون عشایر و دیگر قومیت‌ها در قالب رویدادهایی در تهران و شهرهای بزرگ بوده‌ایم اما همواره بعد از برگزاری این رویدادها، می‌دیدیم در کوتاه زمانی همه چیز به فراموشی سپرده می‌شود و این رویدادهای پرزرق و برق و پرهزینه، منشا تحولی در اقتصاد گردشگری محلی نمی‌شوند و همواره این پرسش مطرح می‌شد چگونه این جاذبه‌های فرهنگی در شهرها و روستاهای دور می‌توانند به بسته گردشگری تبدیل شوند و گردشگران داخلی و خارجی را به سوی خود جذب کنند!؟

امیر روشن‌بخش، معاون ارتباطات و مشارکت های کمیسیون ملی یونسکو – ایران نیز  اظهار کرد: پروژه گواهی‌های گردشگری پایه اش از سازمان جهانی گردشگری تهیه شده است و برای ارزیابی و نظارت مستمر از همکاری انجمن‌های راهنمایان تور به عنوان بازوی نظارتی باشگاه استفاده خواهد شد و ممیزی های دوره ای از این طریق انجام می‌شود. رونمایی از این خدمات می‌تواند به ارتقای سطح خدمات گردشگری کشور کمک کند.

روشن‌بخش افزود: دوره‌های آموزشی مبتنی بر گردشگری خلاق در حوزه‌های مختلف از جمله مدیریت شهری می‌توانند موثر باشند و شوراهای شهر و شهرداری‌های سراسر کشور با آگاهی از این بسته ها، می‌توانند از آن‌ها برای ارتقای کسب‌وکارهای بومی و محلی در حوزه گردشگری بهره‌برداری کنند.

منبع:ایسنا

«بازار جهانی سفر» هم مجازی شد

نمایشگاه چهل‌ساله لندن که به «بازار جهانی سفر» معروف است، تحت تاثیر ویروس عالمگیر کرونا، امسال به شکل مجازی برگزار می‌شود.

به گزارش ایسنا، نمایشگاه گردشگری انگلستان (World Travel Market) پس از چهار دهه حضور مستمر، امسال به شکل مجازی میزبان شرکت‌کنندگانش خواهد بود. این تصمیم درحالی گرفته شده که تمام نمایشگاه‌های گردشگری با گسترش ویروس کرونا تاکنون لغو شده است و اینک WTM همزمان با جشن چهل‌سالگی‌اش، تجربه جدیدی را در صنعت گردشگری به اشتراک خواهد گذاشت.

WTM هدف اصلی از برگزاری مجازی را کمک به بازیابی، بازسازی و شکل‌گیری صنعت سفر در زمانی که بیشترین نیاز را دارد، اعلام کرده است. این رویداد مجازی روی بازیابی و توسعه ارتباطات تجاری، رشد شبکه‌ها و یادگیری نحوه بازگشت متمرکز خواهد بود.

زمان برگزاری نمایشگاه مجازی WTM از ۹ تا ۱۱ نوامبر برابر با ۱۹ تا ۲۱ آبان‌ماه خواهد بود که در جریان آن به تأثیر ویروس همه‌گیر کرونا بر صنعت سفر و جهانگردی می‌پردازد و نقشه راه بهبودی را بررسی می‌کند و به شناسایی روش‌ها و نوآوری‌هایی که آینده صنعت گردشگری را می‌سازد، می‌پردازد.

این نمایشگاه معتبر در صنعت گردشگری، در سال‌های گذشته با حضور نمایندگان ۱۸۲ کشور، حدود ۵۰۰۰ غرفه‌دار و بیش از ۵۱ هزار بازدیدکننده برگزار شد و در جریان آن قراردادهایی به ارزش بیش از ۲.۸ میلیارد پوند بسته شد.

ایران بیشتر از یک دهه تجربه حضور در این نمایشگاه را داشته است. WTM فرصتی برای معرفی کسب و کارهای حتی کوچک در گردشگری و طرح ایده‌های جدید بوده است اما با وجود اهمیت و اعتبار آن در بازار جهانی گردشگری، پاویون دولتی ایران از سال ۱۳۸۸ با تیره شدن روابط سیاسی دو کشور در این نمایشگاه تعطیل شد و با وجود آن‌که از سال ۱۳۹۲ سفارتخانه‌های ایران و انگلیس در لندن و تهران فعال شده است ولی همچنان نمایشگاه گردشگری لندن در فهرست نمایشگاه‌های رسمی که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای حضور سالانه در آن‌ها برنامه‌ریزی می‌کند، نیست و آژانس‌های گردشگری کشورمان بدون حمایت و به صورت شخصی، با تابلو ایران در این نمایشگاه شرکت می‌کنند. قرار بود امسال نیز بخش خصوصی ایران در چهلمین نمایشگاه گردشگری لندن حضور داشته باشد.

منبع:ایسنا

تجربه رویای پرهیجان در موزه «سالوادور دالی»

بازدید از آثار هنری تاریخی برای هر فردی می‌تواند هیجان‌انگیز باشد، دیدن آثار ماندگاری که از قرن‌ها پیش به یادگار مانده بی‌شک سفری در زمان را برای علاقه‌مندان به ارمغان می‌آورد، موزه‌ها نیز به دلیل توانایی‌شان در حفظ تاریخ، هنر و تحریک حس زیبایی‌شناسی انسان نقشی منحصربه‌فرد دارند.موزه- تئاتر «دالی» که به عنوان یکی از عجیب‌ترین موزه‌‍‌های جهان شناخته می‌شود، در شهر فیگرس اسپانیا واقع شده و ساختمان آن در ابتدا سالن تئاتر مورد علاقه دالی بوده است. ماجرای احداث موزه این‌گونه است که اواخر دهه ۱۹۳۰ که سالن تئاتر شهر فیگرس در جنگ داخلی اسپانیا بر اثر آتش‌سوزی از بین رفت، دالی در سال ۱۹۶۰ تصمیم گرفت با همکاری شهرداری ساختمان این بنا را تعمیر و به موزه تبدیل کند.

از آن‌جایی که سالوادور دالی به دلیل نقاشی‌های غیر عادی‌اش در بین هنرمندان جهان شناخته می‌شود، سعی کرده این غیر عادی بودن را در محوطه موزه خودش نیز به تصویر بکشد. او با پر کردن محوطه‌ موزه با برخی از منحصربه‌فردترین آثارش نظیر نقاشی‌هایی که به نظر می‌رسد از زوایای مختلف تغییر می‌کنند، مانند لینکلن در دالی‌ویژن و آثاری که فقط از طریق آینه‌های مخفی نصب‌شده در آن‌ها قابل مشاهده هستند،‌ توانست موزه‌ مختص خود را طراحی کند.

نمای بیرونی ساختمان موزه به رنگ قرمز روشن است و تخم‌مرغ‌های بزرگ روی دیوار بنا نگاه‌‎ها را به سمت خود جلب می‌کند، این نما شاید در نگاه اول بچه‌گانه به نظر برسد اما باز هم روحیه غیر عادی دالی در طراحی آن کاملا به چشم می‌خورد.

موزه- تئاتر دالی در ۲۴ سپتامبر ۱۹۷۴  بازگشایی شد و گسترش مداوم این موزه در اواسط ۱۹۸۰، به بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین مجموعه آثار سالوادور دالی تبدیل شد؛ هم‌چنین گفته می‌شود موزه- تئاتر دالی، اولین محل برای نمایش عمومی آثار سالوادور دالی در سن ۱۴ سالگی بوده و به همین دلیل این موزه با تاریخچه‌ زندگی او گره خورده است.

آثار جمع‌آوری شده دالی در این موزه بسیار می‌تواند توجه علاقه‌مندان و بازدیدکنندگان این بنا را به خود جلب کند؛ یکی از بحث‌برانگیزترین آثار دالی در این موزه پرتره پیکاسو است که دالی در سال ۱۹۴۷ تصویر کرده است، این نقاشی به دلیل رابطه بحث‌برانگیز دالی با پیکاسو توسط او به تصویر کشیده شده است.

دانیل جانسون، استاد تاریخ هنر دانشگاه نیویورک در خصوص نقاشی دالی، از پیکاسو و رابطه آن‌ها توضیح داده است که دالی برای عبور از پیکاسو به دنبال ایجاد هویتی منحصر به فرد برای خود بوده است. او هم‌چنین گفته «در دهه‌ ۱۹۴۰، پیکاسو همچنان چهره‌ای مهم برای پیشی‌گرفتن محسوب می‌شد. دالی واقعاً عاشق شهرت و ترسیم شخصیت خودش بود و نقاشی او از پیکاسو نیز بخشی از همین موضوع به شمار می‌رفت.»

موزه- تئاتر دالی در بخشی به نام «اتاق گنجینه» نیز ارزشمندترین آثار سالوادور را میزبان است، آثار موجود در اتاق گنجینه بنا بر دلایل شخصی متعدد توسط خود دالی انتخاب شده‌اند. از دیگر بخش‌های مهم این موزه می‌توان به اتاق «مائه وست» اشاره کرد، در این اتاق صورت ستاره‌ افسانه‌ای سینما، مائه وست به تصویر کشیده شده و در واقع نقاشی‌های روی دیوار حکم چشم‌های او را دارند، یک شومینه به شکل بینی،‌ کاناپه‌ای به شکل لب‌های قرمز و پرده‌ای به رنگ بلوند برای موها، سایر اجزای اعضای صورت او را تشکیل می‌دهند.

چهره این هنرپیشه سرشناس از سکوی مشرف به چیدمان اتاق پذیرایی به صورت کامل و درست قابل مشاهده است، این قسمت از موزه برای بازدیدکنندگان می‌تواند بسیار عجیب و خارق‌العاده به نظر برسد.

«مجسمه فیلسون فرانسیس فولس همراه با یک مدل اتمی هیدروژنی به رنگ طلایی» در ورودی موزه، «کادیلاک مشکی و شخصی دالی» در مرکز موزه، «تندیس‌های سنگی اسکار طلایی به شکل مانکن‌های تمام اندازه» که به خط در اطراف دیوارهای ساختمان مدور قرار گرفته‌اند و «لباس غواصی دالی» در بالای درگاه موزه، از آثار مورد توجه است که بازدیدکنندگان را ساعاتی با خود همراه می‌کند.

یکی از چیدمان‌های فوق‌العاده‌ دالی در این موزه «قصر اتاق باد» است که شامل «صفحه‌ مرکزی قصر باد» می‌شود، این نقاشی سقفی بسیار بزرگ، دالی و گالا را نشان می‌دهد که به ‌سمت یک هلال ماه درخشان در حال حرکت هستند. در این اتاق علاوه بر پرده‌های منقوش، یک اسکلت اورانگوتان طلایی ‌رنگ نیز در گوشه‌ای از اتاق نیز به چشم می‌خورد.

موزه- تئاتر دالی علاوه بر موارد گفته شده میزبان یک نمایشگاه دائمی است که به جواهرات و سکه‌ها اختصاص دارد و آثار آن شامل «لب‌های یاقوت» که از مروارید، یاقوت طبیعی و طلای ۱۵ عیار برای دندان‌ها ساخته شده، «چشم زمان» ساعتی که از الماس پوشیده شده است و «قلب سلطنتی» با تاج نگین‌دار که در مرکز آن یک یاقوت دارای ضربان قرار دارد، می‌شود.

دالی در خصوص مجموعه خود در این موزه گفته است «دوست دارم که موزه‌ من یک ساختمان، یک هزارتو و یک شئ سوررئال بزرگ باشد. این‌جا موزه‌ای کاملا نمایشی خواهد بود. بازدیدکنندگان هنگام ترک این‌جا، احساس خواهند کرد که یک رویای پرهیجان داشته‌اند.»

منبع:ایسنا

اگر مناره امیرچخماق یزد فرو بریزد…

اگر روزی دنیا بشنود که بناهای تاریخی یزد که میراثی جهانی و متعلق به تمام دنیا هستند، وضعیت ناگواری دارند و رو به زوال می‌روند، تا چه اندازه ناراحت و نگران می‎شود؟ آیا ارگان‌ها و نهادهای فرهنگی دنیا علتش را جست‌وجو می‌کنند؟ پس چگونه است که همه با وجود این که کرونا شرایط بدتری را برای این بناهای تاریخی ایاد کرده، خاموش هستند؟

صنعت پاک و پردرآمد گردشگری دنیا به دنبال شیوع کرونا روزهای پر التهاب و زیان‌آوری را تجربه می‌کند ولی این آسیب برای شهری جهانی که به تازگی شاهد رونق گردشگری‌اش بود بسیار فراتر از دیگر شهرهای گردشگری دنیا بوده است.

شیوع کرونا حتی زیرساخت‌های گردشگری این شهر را تحت تاثیر قرار داده و بعضاً آن‌ها را با خطر ورشکستگی روبرو ساخته است، این روزها بناهای تاریخی و جاذبه‌های گردشگری یزد که تا قبل از کرونا پربازدید و پر ازدحام از گروه گروه گردشگران خارجی و داخلی بودند، در رکود و تعطیلی ناشی از این بیماری خاک فراموشی می‌خورند.

جاذبه‌های تاریخی مانند باغ دولت آباد، آتشکده زرتشتیان و موزه مارکار که از پر بازدیدترین بناهای تاریخی سال گذشته به شمار می‌رفتند، امسال در نبود گردشگران اوضاع خوبی ندارند و به نظر نهادهای مسئول چه در ایران و چه در نقاط دیگر جهان مانند یونسکو که باید بسیار حساس به این موضوع باشند، همچنان در خواب خرگوشی به سر می‌برند.

یزد

باغ دولت آباد نمی‌تواند هزینه‌های خود را تامین کند

«مجید علومی» رییس پایگاه میراث جهانی باغ دولت‌آباد یزد در ‌گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا از کاهش بیش از ۹۰ درصدی بازدیدکنندگان و گردشگران باغ دولت آباد یزد خبر می‌دهد و می‌گوید: هر ساله در های‌سیزن گردشگری(اوقات پر رونق گردشگری) میزبان تعداد قابل توجهی از گردشگران داخلی و خارجی بودیم اما امسال نه تنها فرصت عید نوروز را از دست دادیم بلکه تاکنون نیز با کاهش افزون بر ۹۰ درصدی بازدید از این باغ جهانی مواجه‌ایم.

وی با بیان این که باغ دولت‌آباد یک بنای موقوفه است که هزینه‌های آن از طریق در آمدهایش تامین می‎شود، می‌گوید: درآمد این پردیس ایرانی صرفاً از طریق بلیط‌فروشی و اجاره بهای کافی‌شاپ، مغازه‌ها و بازارچه صنایع‌دستی حاصل می‌شود و بخش اعظمی از این هزینه‌ها نیز همه ساله در ایام عید نوروز تامین می‎شد ولی امسال درآمدی برای پاسخ به مشکلات و نیازهای باغ کسب نکردیم.

علومی به مشکلات ناشی از کرونا و رکود گردشگری اشاره  و اظهار می‌کند: باغ تاریخی و زیبای دولت آباد نمی‌تواند در شرایط کنونی هزینه‌های خود را تامین کند و حتی هنوز در بازپرداخت هزینه‌های صرف شده از موقوفه تاسیسات جهت اصلاح آب‌رسانی باغ که معادل ۵۰۰ میلیون تومان را به دنبال داشت، ناتوان هستیم.

این مسئول از نبود اعتبارات دولتی برای حفظ چنین ابنیه‌هایی خبر می دهد و اضافه می‌کند: متاسفانه بازارچه صنایع دستی این مجموعه نیز به علت شیوع کرونا تعطیل شده‌ و علاوه بر آن به علت شرایط دشوار هزینه‌کردها، ناچار به تعدیل نیروی انسانی هستیم و تنها تعدادی از نیروها در کارگاه مرمت‌های کوتاه مدت و رسیدگی به فضای سبز را می‌توانیم نگه داریم.

یزد

خطر تعطیلی گردشگری برای آتشکده زرتشتیان یزد

آتشکده زرتشتیان یزد از بناهای بسیار شاخص با ابعاد بین‌المللی است که بسیار مورد اقبال گردشگران بوده و در ایامی مانند نوروز، صف بازدید از آن حتی تا خیابان درازا داشته ولی کرونا این بنا را نیز با خطر تعطیلی روبرو کرده است.

«سپنتا نیکنام» رییس انجمن زرتشتیان از شرایط بسیار ناگوار این آتشکده خبر می‌دهد و به خبرنگار ایسنا می‌گوید: متاسفانه این بنای تاریخی و گردشگرپذیر مانند سایر ابنیه تاریخی یزد متاثر از کرونا، شرایط نامساعدی دارد.

وی با بیان این که گردشگران این مجموعه به میزان قابل توجهی کاهش یافته‌اند، اظهار می‌کند: این مجموعه همانند سایر ابنیه‌ی تاریخی به دلیل کرونا تا مدت مشخصی تعطیلی بود ولی در حال حاضر نیز تعداد محدودی بازدید از آن انجام می‌شود.

این مسئول با تاکید بر این که تداوم این وضعیت خطر تعطیلی گردشگری را برای آتشکده و سایر اماکن تاریخی مشابه به دنبال دارد، عنوان می‌کند: متاسفانه درآمد گردشگری و هزینه‌های پرسنل با هم همخوانی ندارد لذا امکان تعدیل نیرو نیز این مکان را تهدید می‌کند.

نیکنام نسبت به رونق مجدد گردشگری یزد به عنوان شهر میراث جهانی ابراز امیدواری می‌کند و می‌گوید: در حال حاضر اقدامات بهداشتی و ضدعفونی به طور مستمر در محوطه آتشکده انجام می‌شود و امیدواریم که با کنترل شیوع ویروس کرونا در کشور ایران، شاهد رونق مجدد صنعت گردشگری و به تبع آن مکان‌های گردشگرپذیر باشیم.

یزد

امکان بازگشایی موزه مارکار در شرایط کرونایی نیست

«جمشید منوچهری» مدیر داخلی مجموعه تاریخی و فرهنگی مارکار نیز در مورد وضعیت کنونی این بنای پربازدید یزد در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا به تاثیر کرونا بر موزه تاریخ و فرهنگ زرتشتیان اشاره می‌کند و می‌گوید: همزمان با اعلام شیوع کرونا، موزه تاریخ و فرهنگ زرتشتیان یزد تعطیل و تاکنون نیز بازگشایی نشده است.

وی با بیان این که فضای موزه مارکار سرپوشیده و اماکن بازگشایی ندارد، می‌گوید: این موزه در فضای سربسته زیرزمین مجموعه پردیس دانش مارکار قرار دارد و متاسفانه راه‌اندازی مجدد آن در شرایط کرونا امکان‌پذیر نیست و در حال حاضر هزینه‌های مجموعه توسط نیک‎اندیشان محترم و همچنین انجمن زرتشتیان تهران تامین می‌شود.

این مسئول از فعالیت مجازی این مجموعه خبر می‌دهد و می‌گوید: مردم می‌توانند از طریق سایت www.markarmuseum.com در فضای مجازی، موزه مارکار را مشاهد کنند و در جریان فعالیت‌های مجازی این مجموعه قرار بگیرند.

یزد

سکوت نهادهای فرهنگی دنیا در مقابل میراث جهانی یزد

وضعیت بسیاری از میراث یزد همانند این ابنیه‌های تاریخی کم‌رونق شده و با تداوم این شرایط و بی‌تعهدیمان، شاید روزی با کابوس‌های تلخ و خبرهای دردآوری در مورد این مواریث گذشتگان مواجه شویم.

اگر روزی خبرهایی مانند «خاموشی آتش ۱۵۰۰ ساله»، «متروکه شدن باغ دولت آباد»، «ریختن گنبد زندان اسکندر»، «افتادن مناره‌های تکیه تاریخی امیرچخماق» و «از بین رفتن بافت تاریخی شهر میراث جهانی» را بشنویم، تا چه اندازه نگران، ناراحت و متاسف خواهیم شد؟ پس چرا با وجود اهمیت بناهای شاخص یزد برای تمام دنیا، هیچ حمایتی نه تنها از سوی مراجع و ارگان‌های داخل کشور  بلکه از سوی دستگاه‌ها و نهادهای فراملی و بین‌المللی تاکنون نشده و همگی سکوت اختیار کرده‌اند؟ مگر برای دنیا مهم نیست که بر سر بناهای تاریخی شهر یزدگرد، شهر زندگی مسالمت‌آمیز ادیان، شهر میراث جهانی، شهر دارالعباده و قنات و قنوت و قناعت چه خواهد آمد؟

منبع:ایسنا

آشنایی با آتشکده سرمسجد – خوزستان

آتشکده یا معبد سرمسجد یکی ازمهمترین مکان‌های تاریخی و باستانی استان خوزستان است که در شمال شرقی شهر مسجدسلیمان قرار دارد

آتشکده جاویدان (صفه سرمسجد) واقع در مسجد سلیمان بنایی متعلق به قرن هفتم قبل از میلاد است که بنا بر نظر برخی کارشناسان، معماران برای ساخت تخت جمشید از آن الهام گرفته‌اند.

نوع معماری این بنا، آتشکده جاویدان اورارتویی است که مهمترین مشخصه آن استفاده نکردن از ملات و گذاشتن سنگ خشک روی سنگ خشک دیگر است.

بنا به نوشته‌های پروفسور گیرشمن، باستان‌شناس فرانسوی در کتاب «ایران از آغاز تا اسلام» تخت جمشید نیز با استفاده از همین الگو ساخته شده است.

این معبد که در گذشته‌های دور همواره در آن آتشی افروخته بوده مشرف به سفه سرمسجد است که به گفته مورخان مقر حکومتی پارس‌ها بوده است.

آتشکده سرمسجد، به دستور یکی از پادشاهان بزرگ هخامنشی ساخته شده و هر کدام از سنگ‌های بزرگ معدنی به کار رفته در آن 4 تا 5 تن وزن دارد.

برای ساخت دیوارهای این معبد هیچ نوع ملاتی به کار نرفته و با توجه به زلزله‌های مکرر در مسجد سلیمان احتمال ریزش این سنگ‌های خشکه‌چین وجود دارد.

محراب آتشکده متعلق به قرن ۷- ۸ قبل از میلاد است که شامل یک سکو به اندازه‌های ۲۰ در ۲۵ پا می‌باشد. در بخش شرقی محراب قسمتی که اکنون آتشکده می‌باشد برای عبادت ایرانیان بنا شده بود.

سمت غرب ایران مقدس ویژه خدایان یونانی بوده و در سمت غربی آتشکده 3 معبد برای 3 تن از خدایان قدیم اختصاص داشت که 2 تن از آنان هراکلیوس و آتنا می‌باشد.

یک پلکان به عرض ۲۵ متر مومنان را به روی صفه نزدیک محل مقدس هدایت می کرد و از آنجا که در پایان مراسم نیایش نبایستی از همان راه که آمده‌اند بازگردند یک پلکان دیگر در گوشه دیگر ضلع شرقی برای پایین رفتن ساخته بودند.

به عقیده پروفسور گیرشمن سابقه استقرار یکی از قبایل پارس در مسجدسلیمان به اواخر قرن هشتم قبل از میلاد می‌رسد.

ظروف سفالی، سکه‌های قدیمی، مجسمه‌های باستانی و آثار کهنی از این بنای تاریخی بدست آمده است که در موزه‌های داخل و خارج نگهداری می‌شوند.

همه ساله از سراسر ایران و حتی خارج از کشور جهانگردانی برای بازدید از این اثر ارزشمند باستانی به استان خوزستان سفر می کنند.

آتشکده سرمسجد در سال 1316 و با شماره 300 به فهرست آثار تاریخی ملی و باستانی کشور به ثبت رسیده.

منبع:همشهری

آشنایی با آتشکده اردشیر – فارس

 آتشکده اردشیر در خرابه‌های شهر استخر استان فارس قرار دارد که نام دیگر آن آتشکده آناهیتا یا ناهید می‌باشد.

چون اردشیر بابکان بنیانگذار سلسله ساسانی از خانواده موبدان بزرگ بود به همین دلیل این آتشکده را به شادمانی برقراری سلسله جدیدش در ایران ساخت.

آتشکده اردشیر نخستین بنای طاق‌دار سبک ایرانی است که از دوران ساسانی به جا مانده و در فیروز آباد استان فارس قرار دارد.

در تاریخ بلعمی و طبری آمده است که چون یزدگرد سوم نوه خسروپرویز بوده است پس بزرگان ایران او را به مقام پادشاهی رسانند و در آتشکده اردشیر استخر تاج شاهنشاهی را بر سر وی گذاشتند و سپس او را به پایتخت ایران در بغداد تیسپون فرستادند.

این بنا با طول 116 متر و عرض 55 متر یکی از کاخ‌های ییلاقی اردشیر به شمار می‌رود که از سنگ پاره و ملاط گچ ساخته شده و نمای آن از شمال به چشمه جوشان ورودی موسوم به برم پیر (قمپ و خنب) که آب زلالی از آن می‌جوشد و جاری می‌شود و از جنوب به دیوار باره بلندی است که آتشکده اصلی در آن جهت و بیرون از کاخ ساخته شده است.

از ورودی شمالی بعد از ایوانی به طول 28 و عرض 14 متر با سقف گهواره‌ای به تالار میانی مربع شکل و گنبدواری به ابعاد 14×14 وارتفاع بین 25-21 متر وصل می‌شود و از تالار میانی به دو تالار قرنیه در شرق و غرب اتصال دارد و هر تالار با راهروهای جداگانه به بخش‌های دیگر کاخ راه دارند.

راهرو تالار غربی به پلکان طبقه دوم کاخ منتهی می‌شود. ایوان جنوبی بیشتر به اتاق‌های چهار جانب کاخ که به نظر جمعی از کارشناسان مهمانسرای کاخ بوده و به ورودی جـنـوبـی باز می‌شود.

گچ بری و تزئینات تالارها بسیار زیبا و با شکو شبیه کاخ تچر، تخت جمشید می‌باشد و زیربنای کاخ با چشمه جوشان 8500 متر مربع است.

آتشکده اردشیر بیرون از کاخ اردشیر ساخته شده است.

منبع:همشهری

آشنایی با آتشکده آذرگشسب – آذربایجان‌غربی

آتشکده آذرگشسب از مشهورترین و بزرگ‌ترین آتشکده‌های فلات ایران است که در آذربایجان غربی در 49 کیلومتری شمال شرق شهر تکاب قرار دارد.

آذرگشنسب به معنی آتش اسب نر است و بر پایه افسانه‌های ایرانی دلیل نام گذاری این است که کیخسرو به هنگام گشودن بهمن دژ در نیم روز با تیرگی شبانه که دیوان با جادوی خود پدید آورده بودند، روبرو شد.

آنگاه آتشی بر یال اسب وی فرود آمد و جهان را دیگر باره روشن کرد و کیخسرو پس از پیروزی و گشودن بهمن دژ، به پاس این یاوری اهورایی، آتش فرود آمده را آنجا بنشاند و آن آتش و جایگاه به نام آتش اسب نر (گشسب یا گشنسب) نامیده شد.

آتشکده آذرگشسب در ضلع شمالی دریاچه قرار گرفته و دارای نمایی چهارطاقی است که درون آن محراب آتش قرار گرفته و راهروهای مخصوص مراسم عبادی اطرافش را فراگرفته‌اند.

در سمت راست چهارطاقی دومین اتاق مهم این آتشکده قرار گرفته که در آن آتش را وقتی برای نیایش در معرض دید نبود، شعله‌ور حفظ می‌کردند.

در ضلع شمال غربی، ایوان بلند و شکوهمند ساسانی معروف به ایوان خسرو که از آجر قرمز و ملات ساروج ساخته شده قرار دارد که تنها دیوارهای باقی مانده هنوز به عنوان شاخص این مجموعه تلقی می‌شود.

این ایوان بلند که برای اقامت پادشاهان ساسانی در زمان اجرای مراسم زیارت آتشکده آذرگشسب، بارعام احداث شده است و به احتمال زیاد تاریخ ساخت آن مربوط به خسرو اول معروف به انوشیروان است.

بر بالای این تپه دریاچه‌ای با عمق بیش از 60 متر و قطر حدود 100 متر قرار دارد. آب دریاچه توسط چشمه‌ای جوشان در کف آن تامین می‌شود و مملو از آهک و فاقد هرگونه موجود زنده است.

دمای آن در زمستان و تابستان ثابت است. سطح آب دریاچه به وسیله دو جوی آب که یکی به سمت شمال و دیگری به سمت جنوب دریاچه جاری هستند، ثابت مانده است.

مردم بومی به کانال جریان آب جنوبی که در زمان ساسانیان ایجاد شده اژدها می‌گویند. از دریاچه تخت سلیمان در متون بسیاری نام برده شده است.

ساخت این بنا به بیش از 3000 سال قبل باز می‌گردد. آذرگشسب در کنار دریاچه ارومیه قرار دارد و در گذشته کاخ‌های بسیار باشکوهی در اطراف آن بنا بوده.

آذرگشسب مخفف آذرگشنسب است که یکی از سه آتشکده مقدس حافظ جهان است.

نام آتشکده، گشتاسب است که در بلخ قرار داشته است، گنج‌های گشتاسب نیز در آنجا بود که اسکندر آن را خراب کرده و گنج‌ها را برداشت.

آتشکده آذرگشسب به زبان پهلوی گنزک یا گنجه، به زبان رومیان گزکا، به زبان اعراب شیز و در زمان ایلخانیان به صورت ستوریق تلفظ می‌شده است.

در زمان انوشیروان و خسرو پرویز توجه خاصی به این مکان می‌شده و عمران و آبادانی این محوطه از اهمیت ویژه‌ای برخودار بوده است. پس از زوال حکومت ساسانی و اشاعه دین اسلام، این محل به شدت آسیب دید.

در زمان حکومت آباقاخان مغول با انجام تعمیرات وسیع و چشمگیر و احداث بناهای جدید این مکان به عنوان پایتخت تابستانی و تفرجگاه مورد استفاده قرار گرفت. در دوران خلفای عباسی نیز گزارش‌هایی دال بر استفاده از این محل در دست است.

آتشکده ایرانی آذرگشنسب که از زمان حکومت ایلخانان به بعد تخت سلیمان نام گرفت وسیع‌ترین تاسیسات مذهبی و اجتماعی مربوط به دوره ایران پیش از اسلام است که تاکنون شناسایی و از زیرخاک بیرون آورده شده است.

آتشکده ایرانی آذرگشنسب در سال 1382 به عنوان چهارمین اثر باستانی کشور در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

منبع:همشهری

آشنایی با شهر تاریخی نیمور – مرکزی

 شهر تاریخی نیمور یا نیمه‌ور در جنوب‌شرقی استان مرکزی و در بخش مرکزی شهرستان محلات قرار دارد.

نیمور در ۲۵۰ کیلومتری جنوب تهران و مابین راه مواصلاتی شهرهای دلیجان و محلات قرار گرفته و قدمت آن به دوران ساسانیان و اشکانیان باز می‌گردد.

شواهد و مدارکی با قدمتی که به 2300 سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد نیز در این منطقه کشف شده‌است.

ابن فقیه همدانی در کتاب مختصرالبلدان مربوط به سال 290 هجری، این شهر را که از مراکز مهم مذهبی فلات ایران در روزگار باستان به شمار می‌رفته را هم تراز با ایوان کسری، قصر شیرین و معبد کنگاور دانسته‌است.

در کتاب نزهه‌القلوب نوشته حمدالله مستوفی درباره نیمور آمده‌است: نیم‌ور از اقلیم چهارم است جمشید پیشدادی ساخت و در آنجا جهت خود قصری عالی کرده بود. افعال و آثار آن هنوز باقی است و گشتاسف در او آتشخانه ساخت و هوایش خوب و معتدل است و در محصول و ارتفاعات مانند نطنز.

در کتاب بستان‌السیاحه مربوط به سال 1248 قمری نیز، نیمور این‌طور توصیف شده ‌است: قریه‌ای است خجسته اثر در زمین فرح‌انگیز و قرب رود (گهرخیز) واقع و اطرافش واسع از توابع محلات، آبش خوش و خاکش مرغوب است قدیم الایام شهری بوده که باغات فراوان دارد و مردمی همگی شیعی مذهب مکرر مشاهده شده‌است.

فتحعلی شاه قاجار قریه نیمور، محلات و مناطق اطراف را به حسن‌علی شاه محلاتی که داماد وی بود، واگذار کرد و تا زمان ناصرالدین شاه از آبادی‌های خوب به شمار می‌رفت.

تاریخ در مورد نیمور می‌گوید: در زمان حکومت مسعود میرزا ظل‌السلطان در اصفهان، نیمور همراه با 600 آبادی دیگر در حوزه اصفهان به اجاره او واگذار شد اما پس از آغاز فروش خالصه‌ها در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه و در دوران مظفرالدین شاه نیمور به مالکیت دائمی ظل‌السلطان درآمد.

در فرهنگ جغرافیای ایران مربوط به قرن معاصر نیز درباره نیمور آمده است: نیمور، قصبه مرکزی دهستان نیمور بخش حومه شهرستان محلات و در دامنه سردسیری واقع است و 1700 سکنه دارد، آبش از رودخانه لعل بار، محصولش غلات، پنبه، کنجد، صیفی، میوه جات، قیسی، بادام، انگور، شغل اهالی، زراعت و صنایع دستی کرباس بافی است.

در کتاب تاریخ قم که تخصصی‌ترین کتاب جغرافیایی درباره منطقه فعلی شمال استان‌های قم و مرکزی است و بیش از هزار سال از تاریخ نگارش آن می‌گذرد، از نیمور (نیمه‌ور) به عنوان منطقه‌ای با بیش از هزار سال قدمت نام برده شده‌است که در منطقه استاق انار (نام قدیم شهرستان محلات) قرار دارد.

در لغتنامه دهخدا در مورد نیمور آمده است: قصبهٔ مرکزی دهستان نیمور بخش حومهٔ شهرستان محلات در 11000 گزی جنوب محلات، متصل به جادهٔ دلیجان به محلات و در دامنهٔ سردسیری واقع است و 7100 تن سکنه دارد. آبش از رودخانهٔ لعل‌بار (رود قم)، محصولش غلات، پنبه، کنجد، صیفی، میوه‌جات، قیسی، بادام، انگور و شغل اهالی زراعت و صنایع‌دستی کرباس‌بافی است. این ده سر راه شوسهٔ دلیجان به خمین واقع است. مزرعه و چشمه‌سارهای آب‌رباط که یک خانوار دارد و سر راه گلپایگان است، آب‌بالا که دارای دو قنات است، یکی متعلق به خود مزرعه و دیگری به نیمور می‌رسد، و آب‌نوده در جنوب قصبه و مهدی‌آباد و حسین‌آباد آب قمرود جزء نیمور می‌باشند. این قصبه از قراء بسیار قدیمی است. قبرستانی در کنار آبادی وجود دارد که معروف به قبرستان بیت‌المقدس بوده و در گذشته اکتشافاتی شده و انواع ظروف سفالی در آن کشف گردیده که مورد توجه عتیقه‌شناسان واقع شده است.

علیرغم تبدیل روستای نیمور به شهر نیمور، هنوز قسمت‌های شمالی این شهر بافت قدیمی خود را حفظ کرده است و خانه‌ها، مسجد جامع قدیمی، حمام عمومی و… نمونه‌هایی هستند که از خشت و گل ساخته شده‌اند و هنوز پابرجا هستند.

این شهر دارای آثار تاریخی متعدد و کوه‌های سنگی دارای معادن سنگ غنی تراورتن، فلوئورین و سنگ‌های تزیینی است. از این رو صنعت غالب در این شهر مربوط به سنگ است.

در شمال این شهر قم‌رود و در جنوب آن کوه‌های آتشکوه قرار دارند. نام نیمور در کتاب‌ها و اسناد تاریخی تحت نام‌های مختلفی نظیر آوَرد، نیم‌آوَرد، مَمنور، نَیسور و تَیمور به ثبت رسیده‌است.

اوج شکوفایی نیمور در دوران ساسانیان و بعد از احداث سدی روی رودخانه قم‌رود بوده است که امروزه بقایای این سد قدیمی با نام بند نیمور در کنار شهر قرار دارد.

بیشتر مردم این شهر به زبان فارسی صحبت می‌کنند. زبان راجی نیز در بخش‌هایی از منطقه استفاده می‌شود که ریشه واژه‌های آن از زبان مادی است.

از مهم‌ترین بناهای تاریخی داخل شهر می‌توان به قلعه جمشیدی منتصب به جمشید پیشدادی، قلعه نایبی، مسجد جامع شهر منتصب به دوران صفویه، پل تاریخی باقرآباد و ستون‌های تاریخی میل میلونه اشاره کرد.

همچنین از مهم‌ترین بناهای قدیمی و تاریخی خارج شهر نیز می‌توان به سنگ‌نبشته خورهه و آتشکده آتشکوه اشاره کرد که در ۱۰ کیلومتری شهر و در دامنه کوه آتشکوه قرار دارد.

بازمانده‌های بنای میل میلونه باقیمانده بنایی عجیب در شهر نیم‌ور است، که باقیمانده یک بنای سنگی بسیار عظیم و باستانی است که از سنگ و ساروج ساخته شده‌است.

با توجه به قدمت بسیار زیاد این شهر، مردم این منطقه دارای آداب و رسوم ویژه هستند که از جمله آنها می‌توان به لایروبی رود قم‌رود و مراسم بیل‌گردانی اشاره کرد.

منبع:همشهری

آشنایی با کوه خواجه – سیستان و بلوچستان

 کوه خواجه که از مهمترین آثار دوره‌های اشکانی، ساسانی- اسلامی به شمار می‌آید، در حدود سی ‪ کیلومتری جنوب غربی زابل و میانه دریاچه هامون قرار دارد

این کو که تنها عارضه طبیعی در منطقه سیستان است، دارای آثار تاریخی همچون کاخ، آتشکده، زیارتگاه خواجه مهدی و قبرستانی از دوران مختلف می‌باشد.

سرزمین سیستان با جمعیت‪ ۵۰۰‬ هزار نفر و دو شهرستان زابل و زهک در شمال استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. این سرزمین در کنار رود هیرمند یکی از مناطق تاریخی ایران به شمار می آید که آثار و شواهد تمدن‌های بسیاری را در خود جای داده است. تمدن‌هایی که به واسطه وجود رود هیرمند و دریاچه هامون در این منطقه شکل گرفته‌اند و بعضا دارای قدمتی 5 هزار ساله هستند.

این کوه ذوزنقه‌ای شکل از سنگ‌های بازالت سیاه رنگ تشکیل شده و با ارتفاع تقریبی ‪ ۶۰۹‬ متر از سطح دریا، در هنگام پرآبی، جزیره کوچکی در میان دریاچه هامون تشکیل می‌دهد. این کوه نام خود را از آرامگاه خواجه مهدی یکی از دوستداران خاندان علوی که مزارش بر فراز این کوه قرار دارد، گرفته و خواجه غلطان، کوه نور، کوه موعود و کوه باطنی از دیگر نام‌های آن است.

روی این کوه می‌توان آثار بناهای باستانی مربوط به دوره‌های تاریخی متفاوت را مشاهده کرد. یکی از مهم‌ترین و شاخص‌ترین بناهای تاریخی این محل، آتشکده‌ای است قدیمی که زمان ساخت آن به سده یکم پس از میلاد باز می‌گردد. آتشکده مذکور دارای یک تالار مرکزی در وسط و راهروهایی در اطراف است که در نهایت به ورودی اصلی آن در جلو ختم می‌گردد و مطابق با سبک چهارتاقی‌های آن دوره ساخته شده است.

ویرانه‌هایی نیز در اطراف آن وجود دارد که مربوط به دوره‌های اشکانی و ساسانی است. کوه خواجه قلعه‌ای عظیم و دژ شهری منحصر به فرد از دوره اشکانیان و ساسانیان است. این اثر بزرگ به تخت جمشید خشت و گل شهرت دارد و تنها نمونه دژ شهرهای اشکانی باقی مانده در ایران است.

یکی دیگر از بناهای تاریخی شاخص در کوه خواجه، کاخی است مربوط به دوره ساسانیان که جلوه‌های معماری بدیعی را می‌توان در آن مشاهده کرد. این کاخ شامل عمارتی است که در جلوی آن حیاطی با منظره‌ای بسیار بدیع و زیبا که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند، قرار گرفته است.

همچنین در بخش جنوبی این تپه معبدی خشتی مربوط به دوره‌های قبل از اسلام قرار گرفته است. این معبد که کرچک چهل گنجه نام دارد بنابر عقیده برخی، همردیف بناهای قلعه دختر شمرده می‌شود.

از دیگر بناهای باستانی مربوط به دوره‌های پس از اسلام می‌توان به مقبره خواجه مهدی بن محمد بن خلیفه اشاره کرد که در کنار زیارتگاه‌های خواجه قلتان و پیر گندم بریان قرار دارد و سایر آثار باستانی موجود روی تپه مربوط به قوم سکاها می‌باشد. کوه خواجه در دوره ساسانی کمتر مشابهی در دیگر نقاط کشور داشته و تنها آتشکده تخت سلیمان از برخی جهات با دوره ساسانی، کوه خواجه بویژه آتشکده آن قابل مقایسه است.

سرزمین سیستان با تاریخ چندین هزار ساله خود به عنوان نگینی درخشان در کویر ایرن جاذبه های فراوانی دارد. فراوانی آثار باستانی و تاریخی سیستان به اندازه‌ای است که بسیاری از دانشمندان و کارشناسان ایرانی و خارجی از آن به عنوان «سرزمین آفتاب» یاد کرده و سیستان را بهشت باستانشناسان معرفی کرده‌اند.

البته باید به این نکته اشاره کرد، نبود فضای اقامتی و رفاهی در حاشیه کوه خواجه برای اسکان گردشگران این منطقه و فقدان مراکز پذیرایی و تجارتی و نبود امکانات اولیه بهداشتی در کنار این اثر تاریخی باعث مهجور ماندن و ناشناخته شدن کوه خواجه شده است.

کوه خواجه بزرگترین معماری خشتی بر جای مانده از دوره پارتیان در منطقه سیستان است و یکی از مهمترین آثار دوره‌های اشکانی، ساسانی- اسلامی به شمار می‌آید.

مجموعه کوه خواجه برای نخستین بار در سال ‪ ۱۹۱۶‬توسط اورل اشتین باستان‌شناس معروف انگلیسی شناسایی و کشف شد. پس از آن پروفسور هرتسفلد آلمانی طی سال‌های ‪ ۱۹۲۵‬تا 1929 میلادی به جستجو در آثار کوه خواجه پرداخت و حاصل کاوش‌های این باستانشناس در کتاب سکستان، ایران شرق باستان و تاریخ باستانشناسی ایران آمده است.

در بررسی‌های باستان‌شناختی کوه خواجه سیستان، برای اولین بار 7 محوطه دوره زیرین پارینه سنگی جدید کشف شد. با شناسایی این محوطه‌ها، کوه خواجه ششمین مکان در ایران محسوب می‌شود که دارای آثاری از این دوره است. قدیمی‌ترین آثار شناسایی شده در کوه خواجه مربوط به قطعات سفالی از دوره هخامنشی بوده است. همچنین در این بررسی، یک غار نیز شناسایی شده است.

در سال ‪ ۱۳۷۰‬نیز میراث فرهنگی به کار بررسی و نقشه‌برداری از آثار کوه خواجه پرداخت و پس از کاوش‌های مختلف در این محل‪ ۱۱‬ اثر از دوران تاریخی مختلف کشف شد.

تزیین‌های معماری به کار رفته در برخی قلعه‌های این بنا شباهت به شیوه یونانی دارد، سر ستون‌هایی به سبک دوریک با پیچ‌های توماری، تزیین‌های دیگری مانند گل کوچک پرپر به صورت نیلوفری (لوتوس)، از هنر هخامنشی اقتباس شده است و بعضی از آنها به هنر بین‌النهرین نیز شباهت دارد.

کوه خواجه در میان ادیان سه گانه کهن شامل اسلام، مسحیت و زرتشت (ایران باستان) از اهمیت و قداست زیادی برخوردار بوده است.

آرامگاه خواجه مهدی و قبرستانی که از دوره اسلامی، اتاق پیر گندم دریان و اتاق بی‌باد در کوه خواجه باقی مانده این بنا را برای مسلمانان نیز مقدس کرده به طوری که در اعیاد مذهبی، ملی و ایام تعطیل زایران برای زیارت به این مکان می‌آیند.

از مهمترین آثار بر جای مانده از دوران تاریخی در کوه خواجه می توان به کهن دژ، کک کوهزاد و قلعه کافران اشاره کرد که برخاسته از تمدن عظیم ساسانی و اشکانی است.

آتشدان، اتاق طواف، رواق‌هایی با نقاشی‌های دیواری زیبا و محلی که گالری نام گرفت به خاطر وجود تعداد زیادی از نقاشی‌های دیواری از پرتره پادشاهان، بزرگان و داستان‌های مذهبی با کادر و قابی در اطراف که در تمام نقاط اتاق خودنمایی می‌کند و حتی تا سقف نیز کشیده شده از جمله آثار مهم کشف شده در کوه خواجه سیستان است.

نقاشی دیواری سه مغ یا سه پادشاه، نقش خدای اوروس خدای پیروزی سوار بر اسب، نقش شاه و ملکه و تصاویری از بزرگان پارتی و برج و باروهای قلعه نیز از نقوش اصلی این بنای به جای مانده از تمدن عظیم ایرانی است.

دو نقش برجسته گلی با تصویر سه سوار بر اسب در حال حرکت در پشت هم و دیگری تصویر شیری که یورش برده بسوی فردی که سوار بر اسب است که بوسیله میخ‌های چوبی به دیوار نصب شده از دیگر آثار به دست آمده از کوه خواجه است.

در کاوش‌های انجام شده در کوه‌خواجه و قلعه‌های موجود در آن، دیوارهایی با ارتفاع ‪ ۴۰‬ متر که با خشت ساخته شده و بیش از یک هزار سال قدمت دارد نیز کشف شده‌اند.

روزگاران نه چندان دور دریاچه هامون پر آب بود و کوه خواجه به مانند جزیره‌ای سربرآورده از میان آب های این دریاچه از دور خودنمایی می‌کرد. آن زمان کوه خواجه و قلعه اشکانی آرام گرفته بر پشته آن خوشبخت بودند. خوشبخت از آن رو که انسان کمتر می‌توانست به آن دسترسی داشته باشد و همه از دور به زیارت این کوه مقدس می‌پرداختند. اما به مرور زمان با استمرار خشکسالی و خشکی دریاچه هامون این بنای مهم در آستانه تخریب قرار گرفت.

سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در سال 1388 این بنای عظیم را به همراه دو اثر منحصر به فرد دیگر سیستان به نام‌های شهر سوخته و دهانه غلامان (شهر هخامنشی) برای ثبت در فهرست آثار جهانی به یونسکو پیشنهاد داده است.

کوه خواجه در سال 1345 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره 540 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع:همشهری