آشنایی با قلعه بهستان – زنجان

قلعه بهستان یا کهن دژ در شهرستان ماه‌نشان در استان زنجان قرار دارد و قدمت این دژ به دوره هخامنشیان برمی‌گردد

قلعه بهستان یکی از 20 قلعه تاریخی شهرستان ماهنشان در استان زنجان است که قدمت آن به قرن پنجم هجری قمری تخمین زده می‌شود.

به علت شرایط زمانی خاص آن دوره، حاکمان جهت دفاع از خود و مردم اقدام به ساخت این قلعه کرده‌اند.

طبقات بالای این قلعه جهت دفاع و طبقات پایین‌تر به عنوان زاغه و محل نگهداری آذوقه مردم مورد استفاده قرار می‌گرفت.

این قلعه که در دل کوهی از جنس خاک سفت و سخت بنا شده است به علت وزش بادهای تند و فرسایش و همچنین عبور رودخانه قزل اوزن از کنار قلعه در حال تخریب است.

سازندگان قلعه با در نظرداشتن طرح اولیه، اقدام به کندن کوه و تخلیه خاک‌ها و سنگ‌ها کرده‌اند و اتاق‌ها را بوجود آوردند و به هر تعدادی که به اتاق‌های آن اضافه شده راه‌های ارتباطی آنها به مجموعه نیز بصورت دالان‌هایی افزوده شده.

فضای کلی قلعه به 3 دسته شامل اتاق‌ها، دالان‌ها و راه‌پله‌ها تقسیم می‌شده‌ تکه گاه دارای سقفی تیزه‌دار و دارای محل‌هایی به شکل مثلث یا مدور روی دیوارها برای قرار گرفتن پیه‌سوز بوده‌است.

این دژ دارای راه‌پله‌های زیگ‌زاگی در ضلع‌های غربی و شرقی است که روزگاری از پایینی‌ترین قسمت ضلع شمالی آن شروع می‌شده و به دلیل فرسایش طبقات زیرین آن، تردد در این مسیر خطرناک و تقریباً ناممکن است.

راه‌پله‌های ضلع شمال‌غربی قلعه به عنوان یکی از مناطق دست نخورده و سالم دژ بهستان است که بالای این پله‌ها، اتاقی به شکل طاق محراب‌های مسجد دوران اسلامی تزئین شده متعلق به دوره اسلامی وجود دارد و راه‌پله‌های زیاد با عرض یک متر نیز اقتباس از این سبک معماری است.

هم اکنون به دلیل تخریب زیاد تنها با کوهنوردی می‌توان بر بالای قلعه با تخته سنگ‌های عظیم مسطح آن رسید.

قسمت بالای قلعه با گچ اندوده شده و داخل آن حوضی با ابعاد ۷ در ۳ متر و از جنس سنگ و ساروج قرار دارد که با استفاده از لوله‌های آب گلی نیم‌متری به اسم گنگ آب آن تأمین می‌شده‌است.

برخی، پیشینه این دژ را به زمان ماد نسبت می‌دهند. مادها از طریق مصب و کناره‌های رودخانه قزل اوزن وارد فلات ایران شدند و در روستاهایی همچون مادآباد در ۱۵ کیلومتری شهر ماه‌نشان مستقر شدند و وجود قلعه‌های دفاعی همچون قلعه بهستان در ۱۲ کیلومتری ماه‌نشان معماری زیبا و هنرمندانه‌ای را به نمایش گذاشته‌است.

اما بر اساس پژوهش‌های باستان شناسی، پیشینه این دژ به دوره هخامنشیان به اثبات رسیده. این دژ در دوره پس از اسلام و تا قرن پنجم نیز این دژ پابرجا بوده و کاربرد داشته‌است.

این دژ به شماره ۱۴۵۸ به نام قلعه بهستان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌است.

آشنایی با کاروانسرا قلعه خرگوشی – یزد

کاروانسرا قلعه خرگوشی نزدیک باتلاق گاوخونی در جاده قدیمی یزد – اصفهان قرار دارد.

فاصله بین کاروانسرا قلعه خرگوشی و عقدا حدود 60 کیلومتر است و این بنا از آثار دوره صفوی است. این کاروانسرا شامل صفه‌ها، حجره هاه، اصطبل و دیواره‌ای روی پشت بام، با 2 متر عرض است.

این کاروانسرا 2 طبقه و طبقه دوم آن شاه نشین است. در داخل رباط 18 صفه وجود دارد. صفه بزرگ‌تر و صفه دیگری که در قسمت جنوبی قرار دارد، دارای محراب و نماز گاه است.

در چهار گوشه رباط، چهار مدخل برای ورود به طویله دیده می‌شود و مخزن آب به صورت آب انبار در وسط رباط ساخته شده است.

از تزیینات بنا می‌توان به کاربندی آجری سر در ورودی و کتبیه سنگی به خط علی رضا عباسی خطاط معروف عصر شاه عباس اشاره کرد.

این کتیبه، روی 15 قطعه سنگ سبز رنگ به طول 8 متر و عرض 60 سانتی متر و در 3 ضلع مدخل نصب شده است.

این کاروانسرا کاملا داخل طبیعت بکر و وسط کویر قرار گرفته و می‌توان از آن به عنوان یک رصدگاه بسیار  زیبا و مناسب استفاده کرد.

نزدیک‌ترین آبادی تا این کاروانسرا در فاصله 7 کیلومتری است که یک روستای تک خانواره است.

از دور این کاروانسرا منظره‌ای بسیار زیبا دارد. داخل آن اتاقک‌های سنگی وجود دارد که محل اتراق مسافرین بوده در ضمن محلی هم برای نگهداری حیوانات وجود دارد.

سنگ‌های بکار رفته در آن از جنس گرانیت است. در این رباط چشمه آبی هم هست و می‌توان ازآن نوشید.

منبع:همشهری

آشنایی با کاروانسرای حوض سلطان – تهران

کاروانسرای حوض سلطان یا رباط حوض سلطان در جاده تهران – قم واقع است.

این بنای آجری در کنار یک کاروانسرای دوره صفویه در دشت‌های جنوبی کوهمره قرا ر دارد. این کاروانسرا در دوره ناصرالدین شاه قاجار احداث شد.

طرفین دروازه این کاروانسرا اتاق‌هایی برای نگهبانان و دو قهوه‌خانه وجود دارد. حیاط اصلی با قرینه سازی کامل، شامل ایوان‌هایی است که در دیگر کاروانسراها مشاهده می‌شود.

در کنار ایوان‌ها، راهروهایی وجود دارد که به اصطبل ها راه دارد. در کنار یکی از ایوان‌ها پلکانی به طرف بالاخانه می‌رود.

پشت سر این ایوان‌ها تالاری وجود دارد که هوایش به وسیله چهارتنوره، مطبوع و خنک می‌شود.

این کاروانسرا آب انباری دارد که محل ذخیره آب مورد استفاده روزانه بوده است.

جلوی کاروانسرا حیاط دیگری با طاق‌نما دیده می‌شود . پیش از حیاط اصلی مکانی است که هنگام وزش غبار و بادهای سوزان، کاروانیان با اقامت درآن محفوظ می‌ماندند.

اطراف کاروانسرا طاق نماهایی وجود دارد که اسب سواران از آن استفاده می‌کردند. در سمت جنوب نیز چند اتاق ساخته شده که دیوارشان به دیوار کاروانسرای قدیمی صفویه چسبیده است.

در گوشه جنوب غربی پیشخوان، یک حمام مرکب از یک اتاق بزرگ و دو اتاق کوچک قرار دارد. اتاق بزرگ‌تر به عنوان رخت‌کن و سربینه به کار می‌رفته است.

یکی از دو اتاق کوچک برای شستشو بوده و اتاق دوم حوضچه‌ای برای آ ب تنی داشته است.

کوره حمام در زیر این مجموعه قرار دارد. این کاروانسرا مدت زیادی دایر نبود و به سبب ایجاد دریاچه حوض سلطان راه عبور از آن مسیر مسدود شد.

کاروانسرای حوض سلطان با شماره 76950 در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

منبع:همشهری

رونق گردشگری داخلی در روسیه با محدود شدن سفرهای خارجی

هزینه کرد مردم روسیه در سفرهای داخلی در نیمه دوم فصل تابستان ۱.۵ برابر رشد کرده و به حدود ۹.۵ میلیارد روبل (بیش از ۱۲۵ میلیون دلار) رسیده است.

به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از راشا تودی، هزینه کرد مردم روسیه در سفرهای داخلی در نیمه دوم فصل تابستان 1.5 برابر رشد کرده و به حدود 9.5 میلیارد روبل (بیش از 125 میلیون دلار) رسیده است.

طبق گزارش بانک «وی تی بی» روسیه، هزینه کرد مردم این کشور در هتل ها، حمل و نقل اجاره‌ای، رستورانها و مراکز تفریحی در اکثر مقاصد محبوب گردشگری روسیه به سطح سال گذشته رسیده است. یکی از عوامل رشد سفرها برنامه بازپرداخت پول برای سفرهای داخلی بوده که در سال جاری میلادی توسط دولت راه اندازی شد.

پول خرج شده در گردشگری داخلی در نیمه اول تابستان سال جاری میلادی به 6 میلیارد روبل (79 میلیون دلار) رسید که کمتر از همین دوره در 2019 بود.

بانک وی تی بی اعلام کرد:« بیشترین رشد در نیمه دوم تابستان امسال در بخش تفریحات و سرگرمی بوده است. هزینه‌کرد مردم روسیه در این بخش تا حدود 440 میلیون روبل (5.7 میلیون دلار) افزایش یافته یعنی 2.2 برابر بیشتر از شش هفته اول این فصل». اطلاعات این بانک نشان می دهد  گردشگران 1.75 میلیارد روبل (23 میلیون دلار) برای اقامت در هتل ها از نیمه ماه جولای هزینه کرده اند.

بیشترین افزایش هزینه سفر در منطقه کالینینگراد ثبت شده که 2.3 برابر بیشتر از ماه اوت 2019 است. هزینه‌کرد گردشگران 90 درصد در منطقه کراسنودار و 29 درصد در منطقه لنینگراد افزایش یافته است. در این بین، محبوبیت مسکو در میان گردشگران 3 برابر در تابستان سال جاری نسبت به سال قبل کاهش یافته است. ولی پایتخت روسیه همچنان از نظر هزینه‌کرد گردشگران با 9.6 میلیارد روبل (127 میلیون دلار) در رتبه اول قرار دارد. سن پترزبورگ پس از مسکو با 1.7 میلیارد روبل (22.4 میلیون دلار) بیشترین هزینه‌کرد گردشگران را داشته و پس از آن هم منطقه کراسنودار با 1.36 میلیارد روبل (17.92 میلیون دلار) قرار دارد.

منبع:تسنیم

آش سبزی شیرازی‌ ها چگونه میراث ناملموس ملی شد؟

مهارت پخت آش سبزی شیرازی به تازگی در فهرست آثار ناملموس ملی به ثبت رسید و گرچه در این دوره ۱۰ میراث دیگر هم از این استان معرفی شدند، آنچه گوی سبقت را ربود همین آش سنتی بود.

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا، دلیل محبوب بودن آش سبزی را در میان شیرازی‌ها می‌توان طعم خاص آن دانست که این غذای سنتی را به یکی از جذابیت‌های گردشگری خوراک در شیراز تبدیل کرده است و هیچ گردشگری نیست که این آش را حداقل یکبار در شیراز به‌عنوان صبحانه نخورده باشد. تاریخچه پخت آش سبزی معلوم نیست اما آنچه شفاهی عنوان شده قدمت این آش را به بیش از ۱۰۰ سال نسبت می‌دهد. آش سبزی در دیگر شهرها هم پخته می‌شود اما به کیفیت شیراز نیست. آش سبزی به دلیل مواد موجود در آن، وعده‌ای کامل و مقوی و از همین رو به ‌عنوان صبحانه بیشتر محبوب است.

از آنجا که این آش افزون بر آداب خاص تهیه آن و محبوبیتش باعنوان یک صبحانه متفاوت در میان شیرازی‌ها شناخته شده و همچنین از آن رو که آش سبزی شیرازی به مناسبت‌های اعتقادی مردم وارد شده، در زمره میراث ناملموس شیراز جای گرفته است. با رونق‌گیری گردشگری و به ثمر رسیدن طرح خیابان غذا در شهر شیراز، آش سبزی می‌تواند به‌مثابه یکی از جاذبه‌های این شهر در حوزه گردشگری خوراک شناخته شود. با آنکه مراحل و شیوه پخت آش سبزی زمان‌بر و دشوار است، پخت آن معمولا در شب صورت می‌گیرد تا برای صبح زود آماده و تازه باشد.

در یکی دو سال اخیر، برخی مغازه‌ها آش را شب هم عرضه می‌کنند تا بتوان آن را برای صبحانه، آماده در منزل داشت. ساعت توزیع آش در صبح معمولاً از ساعت ۶ و نیم تا حدود ۹ است و پس از آن، در کمتر مغازه‌ای موجود است. علاقه اهالی شیراز به آش سبزی چنان است که می‌توان صبح‌ها مغازه‌های آش‌فروشی را با صف طولانی مردم تشخیص داد. از آنجا که پخت آش سبزی پرزحمت، زمان‌بر و نیازمند مهارت است، معمولا در خانه پخته نمی‌شود. این آش در تعطیلات یا مناسبت‌های خاص مذهبی پای ثابت سفره شیرازی‌هاست.

صمد روشن‌ضمیر، رئیس صنف پزندگان استان فارس در این باره گفت: این آش در شیراز و استان فارس به‌ویژه شهرستان داراب پخته می‌شود و در دیگر شهرها با این کیفیت وجود ندارد. بر اساس پرونده‌های کسب موجود در این صنف، به‌تازگی مجوز شهرداری مربوط به فروش آش سبزی در سال ۵۰ شمسی یافت شده اما قطعا پیشینه پخت این آش به پیش از این زمان بازمی‌گردد. در گذشته آش سبزی را شب می‌پختند و صبح به فروش می‌رساندند؛ اما این روزها آش سبزی در ساعات روز هم یافت می‌شود یعنی از صبح تا شب در مغازه‌ها موجود است.

رئیس صنف پزندگان فارس مقوی بودن این آش و لزوم خوردن آن را با نان سنگک دلیل علاقه اصلی مردم به آش سبزی برشمرد و گفت: تخصص تهیه این آش تنها در اختیار شیراز است و بسیاری نمی‌دانند کیفیت اصلی آش سبزی چیست.

آش سبزی بزرگترین نذری جهان

آش سبزی در پیوند با باورهای مذهبی مردم شیراز در زمره نذری‌ها هم جای گرفته است. هر سال در ۲۸ صفر سالروز رحلت پیامبر گرامی اسلام(ص) مردم در بوستان خلد برین شیراز چند تن آش سبزی می‌پزند و پخش می‌کنند که بزرگ‌ترین نذری جهان به شمار می‌رود. آش سبزی ۱۹ شهریور ۹۹ در زمره ۴۷ میراث ناملموس ایران به ثبت رسید.

معرفی اصفهان به جهان از سوی اکو

 موسسه فرهنگی اکو ظرفیت گردشگری فرهنگی اصفهان را به مردم جهان معرفی می کند.

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، نخستین جلسه شورای عالی گردشگری فرهنگی اکو در خصوص اصفهان در موسسه فرهنگی اکو برگزار شد، سرور بختی رییس موسسه فرهنگی اکو با اشاره به جلسه ای که پیش از این در اصفهان به منظور همین برنامه برگزار شده گفت: امیدواریم همکاری میان اکو و مسئولان اصفهان منجر به نتایج ارزشمند و خوبی شود. ظرفیت گسترده گردشگری اصفهان به خوبی معرفی شود.
وی نخستین گام را انتشار مجله ای به نام اکو هریتیج با تیراژ هزار نسخه در سازمان فرهنگی اکو با محتوای معرفی گردشگری فرهنگی اصفهان اعلام کرد و گفت: این نخستین بار است که تمام یک مجله به معرفی اماکن گردشگری فرهنگی استانی از یک کشور اختصاص می یابد زیرا پیش از این هر کدام از صفحات مجلات به معرفی اماکن گردشگری کشورهای عضو اکو اختصاص داشت.
وی افزود: در نظر داریم در کنار این مجله انگلیسی زبان یک لوح فشرده نیز که محتوایی با معرفی فیلم هایی از جاذبه های گردشگری اصفهان دارد ،تهیه و تدوین کنیم.
بختی گفت : این مجله و لوح فشرده پس از تهیه و تدوین به سفارتخانه‌های کشورهای عضو اکو و دانشگاه ها و مراکز فرهنگی این کشورها و همچنین به ۱۱۰ نمایندگی سیاسی مستقر در ایران نیز ارسال می شود.
سید علی ضیائی رئیس کمیته مشترک گردشگری اصفهان و اکو در این جلسه به انتخاب روسای کمیته‌های مشترک جدید گردشکری  فرهنگی پرداخت و از برگزاری هفته فرهنگی اصفهان در موسسه اکو از ابتدا تا هفتم آذرماه سال جاری خبر داد و گفت: نمایشگاه دایمی صنایع دستی کشورهای عضو اکو نیز با همکاری شهرداری  اصفهان برگزار می شود.
ضیائی از راه اندازی نخستین فروشگاه و نمایشگاه دائمی هنر و فرش شرقی با ارائه فرش به ۱۰ کشور عضو اکو با همکاری مدیر ملی فرش ایران و شهرداری اصفهان در راستای این پروژه خبر داد و گفت:  در نظر داریم اجرای نخستین کنسرت موسیقی آنلاین مشترک کشورهای عضو اکو در مرکز سی تی سنتر اصفهان با همکاری شهرداری اصفهان برگزار شود.
وی با اشاره به ظرفیت پزشکی و بهداشتی اصفهان گفت: بسیاری از مردم منطقه و کشورهای عضو اکو علاقمند انجام معالجات پزشکی خود در اصفهان هستند از این رو با همکاری بخش خصوصی کمیته گردشگری سلامت نیز برای جذب گردشگر سلامت در این پروژه تشکیل می شود.

مؤسسهٔ فرهنگی اکو نهاد فرهنگی سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) است که در سال ۱۳۷۴ تأسیس شده‌است و مرکز آن در ایران (شهر تهران) می‌باشد. وظیفهٔ این بنیاد گسترش همکاری و تبادلهای فرهنگی میان کشورهای عضو اکو است.

سازمان همکاری اقتصادی (اکو) یک سازمان منطقه‌ای-بین‌المللی است که در سال ۱۳۴۱ با نام سازمان همکاری منطقه‌ای برای توسعه به منظور ترویج همکاری اقتصادی، علمی و فرهنگی توسط سه کشور ایران، پاکستان و ترکیه تأسیس شد که خود دارای سازمان اقتصادی و مؤسسه فرهنگی بود.

پس از آن کشورهای ایران، پاکستان و ترکیه به بازسازی بخشهای مختلف این سازمان و تجدیدنظر در قوانین موجود در آن پرداخته و در سال ۱۳۶۲ بخش اقتصادی این سازمان با نام جدید سازمان همکاری اقتصادی که به اختصار (اکو) خوانده می‌شود- دوباره فعال گردید. در سال ۱۳۶۴ بخش فرهنگی این سازمان مورد تجدیدنظر و بازسازی قرار گرفت.

در سال ۱۳۷۱ با پیوستن هفت عضو جدید یعنی کشورهای افغانستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان، و تاجیکستان این سازمان کاملاً فعال گردید و فعالیت آن تا به امروز ادامه دارد.

در نهایت با تصویب اساسنامه مؤسسه فرهنگی اکو در سال ۱۳۷۴ توسط چهار کشور افغانستان، ایران، پاکستان و تاجیکستان، این مؤسسه به‌طور کامل فعال شد.

وظیفه مؤسسه انجام تحقیقات نظام یافته در خصوص میراث مشترک فرهنگی منطقه تعیین شد تا در جهت تقویت آگاهی‌های مربوط به اتحاد ناگسستنی این کشورها گام بردارد و مطالعات بنیادین انجام دهد که این مطالعات در قالب انتشار کتاب، ماهنامه، فصلنامه، گاهنامه و غیره منتشر می شوود.

همچنین مؤسسه موظف گردید تا در جهت آشنا سازی و مرتبط کردن صاحب نظران و شخصیتهای عالی رتبه، اساتید دانشگاه‌ها، دانشجویان منطقه را به یکدیگر تلاش نماید و تمهیدات لازم را جهت ایجاد ارتباطی نزدیکتر و نیز شناخت صحیح بین مردم منطقه از طریق برنامه‌های فرهنگی اتخاذ نماید.

طبق اساسنامه مؤسسه فرهنگی اکو، این مؤسسه به عنوان یک سازمان مبتکر، هماهنگ‌کننده، تأمین‌کننده و نظارت‌کننده در چهارچوب اکو به منظور پیشبرد فعالیتهای زیر عمل خواهد کرد:

۱- تقویت و ارتقای همکاری و مشارکت نزدیک بین مردم منطقه به‌طور اعم و مشارکت بین رسانه‌های گروهی، روشنفکران و هنرمندان به‌طور اخص،

۲- تحقیق در زمینه میراث مشترک فرهنگی کشورهای منطقه به منظور تقویت آگاهیهای مربوط به اتحاد ناگسستنی شان و کشف سننی که سبب پیوند مردم منطقه با یکدیگر می‌شود،

۳- انتشار نتایج مطالعات آن‌ها در قالب کتاب، ماهنامه، فصلنامه، گاهنامه و سرگذشتنامه به زبان انگلیسی و در صورت امکان به زبانهای منطقه،

۴- انتشار آثار منتخب نویسندگان، هنرمندان، اندیشمندان و عکاسان عالی رتبه معاصر و غیره از کشورهای عضو به زبان انگلیسی و زبانهای منطقه،

۵- آموزش زبانهای منطقه در مؤسسه و شعبات آن در صورت امکان، همچنین اتخاذ اقدامات مؤثر جهت تقویت زبانهای مزبور در دانشگاه‌ها و سایر مؤسسات آموزش زبان منطقه،

۶- تنظیم برنامه‌های تبادل فرهنگی نظیر بازدید محققان، آموزگاران، نویسندگان، هنرمندان، سخنرانان مهمان، شخصیتهای عالی رتبه، دانشجویان، جوانان و اعضای سازمانهای زنان،

۷- تقویت همکاری میان دانشگاه‌ها و دیگر مؤسسات فرهنگی منطقه

از جمله اهداف موسسه فرهنگی اکو است.

منبع:ایرنا

زیبایی‌های طبیعت را یکجا در اورامانات ببینید

هرآنچه که خوشایند یک گردشگر و ارزش دیدن داشته باشد را یکجا می‌توان در منطقه اورامانات دید؛ منطقه‌ای زیبا و بکر با آثار و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی که چشم‌نواز است و این روزها برای ثبت جهانی آن نیز تلاش می‌شود.

اورامانات با حدود ۳۰۰ هزار نفر جمعیت شامل شهرستان‌های روانسر، جوانرود، ثلاث باباجانی و پاوه است که روانسر با ۴۷ هزار نفر جمعیت در ۶۰ کیلومتری شهر کرمانشاه دروازه ورودی و پاوه در ۱۲۰ کیلومتری مرکز استان نیز نقطه پایانی این منطقه زیبا و بکر گردشگری است.

براساس اعلام مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه بخش زیادی از منطقه اورامانات به مساحت ۳۰۳ هزار هکتار در انتظار ثبت جهانی قرار دارد که از مجموع حریم درنظر گرفته شده برای ثبت جهانی اورامانات، ۱۵۰ هزار هکتار آن را مناطق حفاظت شده تشکیل می دهد.

«امید قادری» اظهار داشت که ثبت جهانی منطقه اورامانات بیش از ۷۰۰ روستا را در بر می گیرد و یک هزار و ۱۰۰ محوطه و آثار تاریخی که بیش از ۵۰ مورد آن به ثبت ملی رسیده نیز در این محدوده وجود دارد که از مجموع مناطقی که در اورامانات برای ثبت جهانی آماده شده ۶۰ درصد آن در کرمانشاه و ۴۰ درصد نیز در کردستان قرار دارد.

ارزیاب سازمان فرهنگی یونسکو برای بررسی شرایط ثبت جهانی منطقه اورامانات قرار است اواخر شهریور امسال به این منطقه سفر ‌کند.

برای رفتن به اورامانات از کرمانشاه باید به طرف شمال غربی استان حرکت کرد و اولین جاذبه گردشگری، سراب روانسر در حدود ۴۵ کیلومتری شهر کرمانشاه است که این روزها یکی از مقاصد اصلی گردشگران محسوب می‌شود.

سراب روانسر

اگرچه با شیوع ویروس کرونا آمار گردشگران در تمام دنیا کاهش یافته و کشور ما نیز از این موضوع مستثنی نیست اما در تابستان امسال منطقه اورامانات به خصوص در روزهای تعطیل مملو از جمعیت بود و علاقه مندان به طبیعت از مناظر این منطقه دیدن کردند و حضور گردشگران در این منطقه اکنون نیز ادامه دارد.

در هر یک از چهار شهرستان اورامانات، جاذبه های طبیعی و منحصر به فردی وجود دارد که در کمتر جایی از کشور می توان آن را یکجا با هم دید؛ به عنوان مثال در روستای هجیج منطقه مرزی پاوه در یک آن واحد با دریاچه بزرگ پر از آبی مواجه می شویم که در میان کوه های سربه فلک کشیده محصور است و در اطراف آن نیز باغ های بزرگ انار وجود دارد.

غار زیبا و اعجاب آور قوری قلعه، غار کاوات، سراب روانسر، تپه موسایی، سراب جابری، طاق فرهاد، جنگل شبانکاره، ارتفاعات شاهو و طبیعت بکر منطقه نیز از جمله جاذبه های دیدنی و گردشگری در شهرستان روانسر است.

سراب زیبای روانسر با وسعت بیش از یک هکتار و با قدمتی بیش از۴۰ هزار سال در دامنه تپه زیبای صخره‌ای در میان شهر روانسر خودنمایی می‌کند و همچون نگینی درخشان زیبایی و جلوه خاصی را به این شهر داده است.

غار قوری قلعه از دیگر جاذبه های طبیعی و تاریخی شهر روانسر که بزرگترین غار آبی خاورمیانه محسوب می شود در ۲۵ کیلومتری شهر روانسر و در کنار جاده روانسر- پاوه قرار دارد و بنا به گفته زمین شناسان، ۶۵ میلیون سال قدمت و سه هزار و ۱۴۰ مترعمق دارد و تنها ۳۰ سال از شناسایی آن می گذرد.

غار قوری قلعه در مسر روانسر به پاوه

جوانرود دیگر شهرستان منطقه اورامانات علاوه بر جاذبه های طبیعی زیبا، بازارچه مرزی هم دارد و از میان دیگر شهرهای این منطقه بیشترین میزان گردشگر را دارد که برای خرید از مراکز تجاری به این شهر می روند.

بازارچه مرزی، جاذبه های گردشگری منطقه شروینه و سفیدبرگ، سراب سرود، نوئل، چشمه میران و حوری آباد و جاذبه های گردشگری منطقه سیاران نهراب و آثار تاریخی همچون تپه چنگیزخان، نقاره خان، صفی خان و فرهنگ و آداب و رسوم مردم از جمله جاذبه های گردشگری شهرستان جوانرود است.

ثلاث باباجانی با ۳۸ هزار نفر جمعیت در ۸۸ کیلومتری شمال غربی کرمانشاه واقع شده و یکی از شهرستان های مرزی استان است که ۴۰ کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق دارد.

سراب مامیشان، سراب کانی سفر، سراب هوله خانه شور، آب شفا بخش ریزه ، سراب هلول، آبشار زیبای شیخ صله در کنار رودخانه قالیچه و باغ دیدنی سیدخان در منطقه ازگله در کنار پوشش چنگلی و باغات زیبا از مهمترین جاذبه های طبیعی این شهرستان است.

آخرین شهرستان اورامانات، پاوه است که بیش از ۶۱ هزار نفر جمعیت دارد در ۱۲۰ کیلومتری شمال غربی کرمانشاه و جوار مرز عراق واقع شده و به دلیل وجود چشمه سارها، باغات و کوه های سربه فکر کشیده یکی از نقاط دیدنی غرب کشور است.
در استان کرمانشاه ۱۴ روستا به عنوان روستاهای گردشگری معرفی شده است که از این تعداد سه روستای هجیج، شمشیر و خانقاه در شهرستان پاوه از مقاصد گردشگران است و در روزهای گرم تابستان بسیاری از گردشگران طبیعت خنک و زیبای پاوه را برای تفریح و گردش انتخاب می کنند.

سد داریان و دریاچه آن در روستای هجیج امروز به تعداد گردشگران این روستای تاریخی اضافه کرده و این روستا اکنون به یکی از مهمترین مقاصد گردشگری منطقه غرب کشور تبدیل شده است.

روستای هجیج ۱۲۰۰ سال قدمت دارد، وجود بقعه امامزاده سید عبیدالله که از وی به عنوان برادر امام رضا یاد می شود حکایت از قدمت روستا دارد و علاوه بر این بقعه، چشمه کانی بل نیز از جاذبه های دیدنی این روستا است.

در کنار رودخانه خروشان سیروان نیز روستای «هیروی» را می توان دید که باغات زیتون آن از دور خودنمایی می کند و جلوه ای زیبا و دیدنی به این روستا داده است.

روستای شمشیر نیز که در مسیر راه روانسر به پاوه و در دامنه کوه شاهو، در میان انبوهی از درختان مثمر و باغات پر از میوه محصور شده و روستا باغی به تمام معنا است.

این روستا ناخودآگاه حس جنگل های شمال ایران و روستای دیدنی ماسوله را برای بیننده تداعی می کند. در این روستا که در ۱۰ کیلومتری شهر پاوه از مسیر روانسر قرار دارد، خانه هایی وجود دارد که با تلاش ساکنان از سد صخره های کوهستانی عبور کرده اند و در سینه کش کوه سکونتگاهی امن و آرام برای خود ایجاد نموده اند؛ اینجا هر همسایه ای، پشت بام خانه اش را به حیاط خانه بالایی تبدیل کرده است.

روستای خانقاه در سه کیلومتری شهر پاوه از دیگر روستاهای هدف گردشگری استان کرمانشاه است که مشابه روستای شمشیر در میان باغات پر از درخت محصور شده و در دامنه کوه آتشگاه واقع شده است.

روستای خانقاه در یک ناحیه کوهستانی استقرار یافته و آب و هوای آن در بهار و تابستان ملایم و مطبوع و در زمستان سرد است.

پیدایش روستای خانقاه را که در محدوده شهر قدیمی پاوه قرار دارد، به دوره یزدگرد سوم ساسانی نسبت می دهند. قلعه و دژ عصر ساسانی در نزدیکی شهر پاوه و پیوستگی تاریخی آبادی های آن به شهر قدیمی، پاوه این حدس و گمان را تقویت کرده است. بنای قدیمی به نام حوضخانه در داخل این روستا نشانه دیگری از قدمت تاریخی این روستاست.

شهر زیبای جوانرود

استان کرمانشاه با ۲ میلیون نفر جمعیت دارای بیش از چهار هزار اثر تاریخی است که بیش از ۲ هزار و ۲۵۰ اثر آن ثبت ملی شده است.

سنگ نگاره و کتیبه داریوش هخامنشی در شهر بیستون تنها اثر ثبت شده جهانی استان کرمانشاه است.

منبع:ایرنا

بوم‌گردی ؛ بنیانی طلایی برای توسعه گردشگری آذربایجان‌غربی

موضوع گردشگری روستایی از اوایل دهه نود خورشیدی و با تدوین آیین نامه ها و دستورالعمل‌های اجرایی توسعه بوم‌گردی به یکی از شاخه‌های رسمی گردشگری در کشور تبدیل شد که روستاهای آذربایجان غربی نیز از این رهگذر بهره‌مند شده‌اند.

به گزارش ایرنا، روستاهای آذربایجان‌غربی با مزارع زیبا، تاکستان و بوستان های سرسبز و فرح بخشش دل از هر گردشگری می‌رباید و عطر حیات و زندگی را دوباره بر مسافران خسته دل پیشکش می‌کند.

بارشهای بیش از ۵۰۰ میلمیتری باران در این منطقه در شمال غرب کشور و کوه های سربه فلک کشیده و پربرف آن چنان مناظر بکر و زیبایی برای طبیعت گردان خلق کرده‌است که این روزها ویروس کرونا هم برابر این شاهکارهای خلقت با تمام قدرت و تاخت تازش سر فرود آورده‌است.

آذربایجان غربی با ۴۹ روستای هدف گردشگری که هرکدام در دل خود صدها جاذبه های تاریخی، طبیعی، آثار ناملموس معنوی، باغ و مزرعه سرسبز و رودخانه هایی جاری به زلالی آبهای نیلگون دارند، این روزها میزبان طبیعت دوستان و مسافرانی است که بار سفر بسته‌اند تا اندکی از اضطراب و استرس های روزمره شان به دور باشند.

هر چند بوم گردی و توسعه گردشگری روستایی در این استان هنوز صنعتی نوپاست ولی روستا گردی این روزها غوغا می‌کند و آخر هفته ها میتوان شاهد سفرهای کوتاه شهروندان در این راستا بود.

با کمی دقت و نگاه کنجکاوانه می‌توان به این واقعیت پی برد که اقامتگاه های بوم گردی آذربایجان غربی که زمانی برای مردم این دیار ناشناخته بود و حتی ادارات نیز با آن نمی‌توانستند کنار بیایند این روزها تبدیل به مکانهایی امن برای گذراندن روزهای تعطیل شهروندان و مسافران دور و اطراف شده‌اند.

با بررسی های میدانی تاریخچه این اماکن بوم گردی روستایی به سال ۱۳۹۳ در کشور بازمی‌گردد زمانی که از طرف سازمان میراث فرهنگی ایران ضوابط و مقررات ایجاد واحد های بوم گردی به همه استانها و به تبع آن به آذربایجان‌غربی ابلاغ شد.

این موضوع باعث شد تا فصلی نو در موضوع گردشگری روستایی و اقتصاد آن گشوده شود چرا که تا آن زمان روستاییان فقط با کشاورزی به عنوان یک راه معیشتی و دامداری در کنار آن آشنا بودند.

با مطرح شدن موضوع احیای دریاچه ارومیه و معیشتهای جایگزین کشاورزی برای روستاییان، ایجاد اقامتگاه های بوم گردی و توسعه گردشگری روستایی و طبیعت گردی بحثی بود که تحولاتی را در مسیر توسعه گردشگری استان رقم زده است.

با تلاش ها، تبلیغات و فضاسازی های رسانه‌ای، اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان غربی عاقبت در سال ۱۳۹۵ پروانه بهره برداری برای ۲ اقامتگاه در روستای “نصرت آباد ششهرشتان تکاب” در سه کیلومتری مجموعه جهانی تخت سلیمان بعد از انواع استعلام‌ها  از ۱۲ تا ۱۳ دستگاه متولی صادر شد.

به دنبال این اقدامات در سال های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ اقدامات مطلوبی برای تبلیغات در زمینه بوم گردی و توسعه گردشگری روستایی و عشایری انجام شد و کتابی در این زمینه چاپ شده است.

در ادامه دهیاران و شوراهای اسلامی روستاهای استان آذربایجان غربی نیز به سوی گردشگری روستایی سوق داده شدند تا از این رهگذر بخشی از بار سنگین تولیدکشاورزی بر دوش اقتصاد و نیز دریاچه ارومیه برداشته شود و تامین درآمد کشاورزان رنگ و بوی خدمات به خود بگیرد.

در این راستا همایش توسعه گردشگری روستایی در استان برگزار شد و با دعوت یک کار آفرین برتر کشوری در این زمینه برحجم کارهای تبلیغاتی و آشنایی مسوولان، دهیاران، فرمانداران، بخشداران و فعالان گردشگری افزوده شد.

این تلاشها موجب شد تا در سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ به ترتیب ۶ و ۱۰ مورد پرونده بهره برداری در آذربایجان غربی در این زمینه صادرشود که در سال ۱۳۹۸ هم ادامه این روند موجب صدور ۱۰ مورد پروانه بهره برداری جدید شد و این روند تا کنون در استان ادامه دارد.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌غربی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: در سالهای اخیر توسعه واحدهای بوم‌گردی روستایی جزو برنامه ها بوده تا گردشگری روستایی در این استان توسعه یابد.

جلیل جباری اظهار داشت: درصدد هستیم با تسهیل روند اخذ مجوز برای واحد های بوم گردی به رونق گردشگری در این مناطق کمک شود.

وی اضافه کرد: تبدیل فضاهای مناسب موجود در مناطق روستایی به عنوان واحدهای اقامتی و بوم‌گردی از موضوعاتی است که در این راستا جلسات مستمری با مسوولان برگزار شده‌ است.

وی با بیان اینکه ۲۱ مورد از این واحدها به بانک‌ها معرفی تا از تسهیلات بانکی برخوردار شوند، گفت: تعداد واحدهای بوم‌گردی امسال نسبت به سال گذشته ۱۰ واحد بیشتر شده و به زودی به ۴۰  واحد افزایش می‌یابد.

جباری به پراکندگی اقامتگاه‌های بوم‌گردی در سطح استان آذربایجان غربی نیز اشاره کرد و گفت: بیشترین تعداد واحدهای بوم‌گردی به ترتیب در تکاب، پیرانشهر، سردشت، اشنویه، خوی، ماکو و ارومیه است.

وی اضافه کرد: ۲۹ واحد بوم‌گردی فعال در استان وجود دارد که توسعه آنها با صدور مجوزهایی در سال گذشته و امسال در دست اقدام است.

کارشناس اکوتوریسم اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌غربی میز در این زمینه گفت: ۲۹ اقامتگاه بوم گردی در استان دایر بوده و برای هفت مورد نیز پروانه بهره برداری در نیمسال دوم سالجاری صادر می‌شود.

“ودود فخاری” اظهار داشت: واحدهای بوم گردی در ۱۱ شهرستان و ۲۲ روستای آذربایجان غربی فعال هستند که ۳۸۰ نفر ظرفیت پذیرش دارند و برای بیش از ۷۵ نفر مستقیم اشتغالزایی شده‌است.

وی با بیان اینکه سرمایه گذاری در واحد های خدمات بوم گردی به عنوان واحد های سرمایه گذاری خرد نیاز به سرمایه بسیار و کلان ندارد، افزود: متقاضیان راه اندازی این واحد ها می‌توانند با رجوع به سامانه مربوطه و ثبت درخواست خود و دریافت مجوز فعالیت در این راستا مشغول به کار شوند.

فخاری با بیان اینکه ارائه خدمات به مسافران و گردشگران در یک محیط بومی زمینه فعالیت واحدهای بوم گردی است گفت: در راستای ترغیب جوامع محلی و سرمایه گذاران به فعالیت در این زمینه تسهیلاتی نیز به آنان اعطا شده‌است.

وی با اشاره به سود چهار درصدی این تسهیلات در مناطق مرزی اضافه کرد: ۲۱ مورد از ۲۹ واحد بوم گردی فعال در آذربایجان غربی از این تسهیلات کم بهره بهره مند شده‌اند.

وی اظهار کرد: کل تسهیلات اعطایی در استان آذربایجان غربی از سال ۱۳۹۶ تاکنون ۴۰ میلیارد ریال بوده‌است.

“یوسف تقی زاده” مسوول واحد بوم گردی و اقامتگاه “قره پاپاق” شهرستان نقده نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: حدود ۲ سال است که منزلی قدیمی را در روستای حسنلوی نقده با ۴۰۰ میلیون تومان هزینه تبدیل به اقامتگاه کرده‌است.

وی که به کار گردشگری علاقمند بوده و در این زمینه فعالیت های دیگری نیز دارد، گفت: در این واحد ها خدمات مختلفی از ارائه غذاهای بومی و محلی گرفته تا خدمات کتابخانه‌ای و گردشگری به مسافران ارائه می‌شود.

تقی زاده با اشاره به علاقه گردشگران بومی و خارجی به اسکان این اقامتگاهها اضافه کرد: هزینه اقامت شبانه هر فرد در این واحد ها ۹۰ تا ۱۰۰ هزار تومان همراه با صبحانه است که به علت شیوع بیماری کرونا و وضعیت اقتصادی  نامناسب شهروندان با نرخ های مصوب پارسال خدمات ارائه می شود.

وی با بیان اینکه فعالیت این واحد ها در ایام کرونا کاهش یافته، ادامه داد: مراجعه کنندگان طبیعت گرد و افرادی که به سنن و فرهنگ های بومی محلی علاقمندند، همچنان میهمان این اقامتگاه هستند.

وی با اشاره به اینکه در ایام فروردین ماه امسال متحمل خسارت فراوانی از محل بیماری کرونا شده‌است گفت: با تمام مشکلات موجود همچنان در این مجموعه فعالیت خود را ادامه می دهند.

تقی زاده حمایت های دولتی را از این بخش در ایام کرونا یک نیاز دانسته و افزود: روند اخذ تسهیلات حمایت های دولتی و تسهیلات به اسیب دیدگان از کرونا بقدری پر پیچ و خم بوده که نتوانستند از این تسهیلات تا کنون بهره مند شوند.

این فعال گردشگری با بیان اینکه قبل از شیوع کرونا ماهانه حداقل ۲ تا سه تور گردشگری ۲۰ تا ۴۵ نفره در این واحد ها اقامت می‌کردند گفت: هم اکنون پذیرش تورهای شهرستانی راکد است.

وی با بیان اینکه فعالیت واحد های بوم گردی یک تکاپوی اقتصادی در چهارچوب خانواده است، اظهار داشت: اشتغال به کار چهار تا هفت نفر از اعضای خانواده و فامیل در هر واحد، ارائه غذاهای بومی و محلی و معرفی این غذاها، تبادل فرهنگی و اداب و رسوم و وجود محیطی دوستانه از مهمترین مزایای اقامت در این محیط است.

آذربایجان‌غربی دارای بیش از یکهزار و ۶۰۰ اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی و ۲ اثر ثبت شده جهانی شامل «قره‌کلیسای چالدران» و «تخت‌سلیمان تکاب» است.

کاخ موزه باغچه‌جوق، عمارت کلاه‌فرنگی، سه‌گنبد ارومیه، غار سهولان مهاباد، خان‌تختی سلماس، مقبره شیخ صدرالدین چالدران، کلیسای ننه‌مریم ارومیه، قلعه‌بسطام، مسجد سردار، بازار تاریخی ارومیه، خانه انصاری، تپه‌حسنلو، تالاب کانی‌برازان مهاباد و روستای چورس از جمله آثار تاریخی آذربایجان‌غربی به شمار می‌رود.

منبع:ایرنا

برندسازی جذب گردشگر با ورود رشته‌های گردشگری به دانشگاه

عضو هیأت علمی گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد گفت: وجود این رشته‌ها و تربیت درست افراد می‌تواند به برندسازی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی بیشتر کمک کند و از گسترش اثرات منفی در این حوزه جلوگیری کرده و بر اثرات مثبت آن بیافزاید.دکتر حمدالله سجاسی قیداری در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص ورود رشته «برنامه‌ریزی فضایی مجتمع‌های گردشگری» به دانشگاه فردوسی مشهد، اظهار کرد: تفریح و بازدید از اماکن مختلف گردشگری و جاذبه‌های طبیعی از ابتدای زندگی انسان بر روی کره زمین وجود داشته و این مورد جزء جدایی‌ناپذیر زندگی تمام انسان‌ها بوده است؛ چراکه انسان‌ها از ابتداء زندگی برای پاسخگویی به حس کنجکاوی و شناخت پیرامون خود اقدام به مسافرت و جابه‌جایی می‌کرده‌اند.

وی افزود: اما به واسطه محدودیت‌های موجود در حرکت و جابه‌جایی و همچنین محدودیت‌های موجود در وسایل و امکانات سفر، گردشگری به شکل بسیار محدود و با حجم بسیار کم در گذشته‌های دور انجام می‌شده است، اما از قرن ۱۷ به بعد با وقوع انقلاب صنعتی و اختراع انواع ماشین‌ها، گردشگری نیز دچار تحولات عظیمی شد و رشد چشم‌گیری پیدا کرد و شاهد این هستیم که هر روز تعداد گردشگران جهان در حال افزایش است، به طوری که در سال ۲۰۱۹  پیش از کرونا، نزدیک به ۲ میلیارد نفر در جهان به گردشگری می‌پرداختند.

عضو هیأت علمی گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد، ادامه داد: حجم بالای جابه‌جایی و نیازهای خدماتی متنوع افرادی که سفر می‌کنند، بر ایجاد و توسعه رشته‌ها و گرایش‌های مختلف علمی حوزه گردشگری برای مطالعه پدیده گردشگری، نیاز گردشگران، اماکنی که گردشگران برای بازدید انتخاب می‌کنند و خدماتی که به گردشگران ارائه می‌شود، تاثیرگذار بود.

به دلیل نوظهور بودن گردشگری در ایران، نظام آموزشی کمتر به این حوزه توجه کرده است

سجاسی خاطرنشان کرد: وقتی ادبیات علمی دنیا را بررسی می‌کنیم، متوجه می‌شویم به واسطه چند بعدی بودن حوزه گردشگری رشته‌های متعددی برای مطالعه ابعاد مختلف گردشگری در دنیا شکل گرفته و در دانشگاه‌های مختلف جهان در حال ارائه است. به طوری که حتی دانشکده‌های بسیار مهم گردشگری در جهان وجود دارد که به صورت تخصصی به مطالعه گردشگری می‌پردازند. اما در ایران به جهت نوظهور بودن پدیده گردشگری و فعالیت‌های آن، در نظام آموزشی ما کمتر به حوزه گردشگری و رشته گردشگری توجه شده است و در چند سال گذشته تنها رشته‌ای تحت عنوان «مدیریت جهانگردی» آن هم  به صورت محدود در چند دانشگاه ایران دنبال می‌شده است.

وی بیان کرد: خوشبختانه در سال‌های اخیر چندین رشته دیگر به واسطه تقاضاهای موجود در کشور و همچنین تحولاتی که در حوزه گردشگری شکل گرفته، ایجاد شده است. لذا تقاضای بازار کار و از طرفی تحول صنعت گردشگری در دهه‌های اخیر سبب شد در نظام آموزشی، تاملی نسبت به رشته گردشگری ایجاد شود و زمینه‌ها و بسترهای مناسب برای ایجاد رشته‌های جدید شکل گیرد.

عضو هیأت علمی گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد گفت: از جمله رشته‌هایی که در این حوزه شکل گرفت، رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی گردشگری بوده که در حال حاضر در گروه‌های جغرافیایی مختلف کشور در حال پیگیری است و در برخی از دانشگاه‌ها نیز اجرا و تدریس می‌شود.

سجاسی در خصوص رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی گردشگری، تشریح کرد: از آنجا که بخش قابل توجهی از پدیده‌های گردشگری، پدیده‌های طبیعی و انسان‌ساخت در روستا و شهرها هستند، در نتیجه برای توسعه گردشگری به برنامه‌ریزی مقصدها به لحاظ زمانی، مکانی و فضایی نیاز است و نیز به این دلیل که جغرافیا علم برنامه‌ریزی در بستر فضاها، مکان‌ها و زمان است، لذا داشتن یک رشته مرتبط با آن مانند جغرافیا و برنامه‌ریزی گردشگری یک ضرورت بسیار اساسی محسوب می‌شود، بر این اساس در دهه گذشته، رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی گردشگری در آموزش عالی دانشگاه‌ها راه‌اندازی شد.

ورود رشته برنامه‌ریزی فضایی مجتمع‌های گردشگری به دانشگاه فردوسی

وی اضافه کرد: به همین دلیل گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد نیز به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین گروه‌های جغرافیا در کشور برای تاسیس رشته گردشگری تلاش کرد؛ گروه‌ جغرافیای دانشگاه فردوسی با هدف مطالعه اثرات اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و زیرساختی گردشگرها و همچنین پاسخگویی به نیازهای شغلی که در این حوزه در کلان‌شهر گردشگری مشهد وجود دارد، این رشته را در مقطع کارشناسی ارشد راه‌اندازی کرد.

عضو هیأت علمی گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد، عنوان کرد: رشته گردشگری دانشگاه فردوسی تحت عنوان «جغرافیا و برنامه‌ریزی گردشگری» با گرایش «برنامه‌ریزی فضایی مجتمع‌های گردشگری» در دانشگاه فردوسی از سال ۱۳۹۸ در مقطع کارشناسی ‌ارشد و در گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد راه‌اندازی شد. سال گذشته این رشته حدود پنج دانشجو در نوبت روزانه پذیرش داشت و قرار است در سال تحصیلی جدید نزدیک به ۱۰ دانشجو در نوبت روزانه و شبانه به این رشته جذب شوند و این تعداد بر اساس تقاضایی است که از طرف گروه و دانشکده به دانشگاه اعلام می‌شود.

سجاسی ادامه داد: این گرایش دارای ۳۲ واحد درسی است و دانشجویان از این مقدار ۱۶ واحد تحت عنوان دروس پایه، ۱۰ واحد تحت عنوان دروس تخصصی و ۶ واحد را نیز با عنوان واحد پایان‌نامه باید بگذرانند؛ همچنین طبق مصوبه‌ای که برای برنامه گردشگری در وزارت علوم وجود دارد، اگر رشته دانشجویان ورودی غیر مرتبط تشخیص داده شود، بنا به تشخیص گروه ۶ واحد نیز به عنوان دروس جبرانی برای دانشجوها ارائه خواهد شد.

وی افزود: این گرایش در دانشگاه فردوسی مشهد دارای دروس ترکیبی نظری و عملی است و در برخی از دروس نیز که بر طبق تعریف در برنامه درسی انجام شده، بازدیدهای میدانی یا اردوهای علمی جهت افزایش تجربه عملی دانشجویان قرار داده شده است. در مدیریت این رشته علاوه بر استفاده از ظرفیت کامل گروه جغرافیا تلاش شده به فراخور دروس مختلف از ظرفیت‌های سایر رشته‌ها و گروه‌های آموزشی دانشگاه نیز استفاده شود و به همین واسطه تعداد زیادی از همکاران در تدریس دروس این رشته همکاری دارند.

عضو هیأت علمی گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد، ابراز کرد: دانشجویان این رشته همچین به واسطه آشنایی با مباحث مختلف گردشگری می‌توانند از زمینه‌ها و فرصت‌های شغلی که در سطح شهر مشهد یا در مکان‌های گردشگری دیگر وجود دارد، استفاده کنند و جذب بازار کار شوند. به علاوه از جایی که حوزه گردشگری از تنوع گسترده‌ای به ویژه در شهر مشهد برخوردار است، فارغ‌التحصیلان دارای مهارت و دانش بالا می‌توانند فرصت‌های بازار کار را شناسایی کرده و در آن‌ها مشغول شوند؛ هر چند در حال حاضر شرایط شغلی برای فاراغ‌التحصیلان درگیر تنگنا بوده، اما فرصت‌های شغلی در حوزه گردشگری نسبت به سایر رشته‌ها کمی مناسب‌تر است.

برنامه‌ریزی برای ورود رشته برنامه‌ریزی گردشگری به مقطع دکترای دانشگاه فردوسی 

سجاسی اظهار کرد: دلیل تمرکز گروه بر راه‌اندازی این رشته در مقطع کارشناسی‌ ارشد این است که سیاست‌های دانشگاه بر توسعه رشته‌ها در مقطع تحصیلات تکمیلی بوده و اجازه زیادی به گروه‌ها برای اضافه کردن رشته‌های کارشناسی داده نمی‌شود، البته ما در تلاش هستیم این رشته را در مقطع دکترا در آینده‌ای نزدیک به لیست رشته‌های این گروه اضافه کنیم.

وی ادامه داد: دلیل دیگری که این رشته در مقطع کارشناسی ‌ارشد راه‌اندازی شده این است که دانشگاه‌های مختلف در رشته‌های حوزه گردشگری در مقطع کارشناسی در حال پذیرش دانشجو هستند، پس ما به این فکر کردیم که دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی در آن رشته‌ها برای ادامه تحصیل در این حوزه بتوانند جهت حضور در یک دانشگاه خوب مانند دانشگاه فردوسی مشهد برنامه‌ریزی کنند و مراحل بالاتر تحصیل خود را به این روش طی کنند.

عضو هیأت علمی گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد، خاطرنشان کرد: برای توسعه حوزه گردشگری در دانشگاه تلاش‌های بسیار زیادی در حال انجام و برای ایجاد و راه‌اندازی یک رشته، بروکراسی اداری طولانی مدت نیاز است؛ به عنوان مثال تاسیس این رشته در گروه جغرافیا دانشگاه فردوسی مشهد چیزی حدود پنج سال زمان برده است و نمی‌توان در مدت زمان کوتاهی گرایش‌های جدیدی را به این حوزه اضافه کرد. اما به صورت کلی می‌توان گفت گروه جغرافیا، به دنبال تاسیس رشته‌ها و گرایش‌های دیگر گردشگری نیز هست که این اقدام در حال پیگیری است، البته در فرصت مناسب و پس از طی شدن موارد قانونی و فرایندهای اداری حتما به گرایش‌های این رشته مواردی چون اکوتوریسم اضافه خواهد شد.

وی اضافه کرد: هرچند تا به امروز دانشجویان این رشته به صورت مستقیم وارد پروژه‌های سازمانی نشده‌اند، با این حال امیدواریم با توجه به فارغ‌التحصیلی دانشجویان در این رشته و دانش و مهارتی که در این حوزه کسب می‌کنند، فرصت‌های شغلی مناسبی برای آنها فراهم شود. البته ما سعی می‌کنیم دانشجویان را برای تامین نیروی انسانی پژوهشکده زیارت و گردشگری که در دانشگاه مستقر است و عمده طرح‌های پژوهشی پیشنهادی سازمان‌ها و ادارات مختلف در این مرکز انجام می‌شود نیز آماده کنیم.

گردشگری به زودی جزء جدایی‌ناپذیر سبد زندگی خانوارهای جهان می‌شود

عضو هیأت علمی گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد، یادآور شد: بالاخره ما و تمام برنامه‌ریزان در حوزه آموزش می‌دانیم که رشته‌های تحصیلی باید پاسخگوی نیازهای جامعه باشند و از طرفی نیز باید گفت که گردشگری به زودی جزئی از سبد زندگی تمام خانوارهای جهان خواهد شد؛ تعداد گردشگران نیز نشان می‌دهد که نزدیک به یک سوم جمعیت جهان سالیانه در حال سفر هستند که این نشان از اهمیت گردشگری است.

سجاسی ادامه داد: برای مثال به طور متوسط حدود ۲۵ میلیون گردشگر سالانه وارد شهر مشهد می‌شوند و این گردشگران و نیازهای خدماتی مختلف آنها مانند هتل‌ها، رستوران‌ها، آژانس‌های مسافرتی و صنعت حمل‌ونقل است که چرخ اقتصاد شهر را به گردش در می‌آورد.

ورود رشته‌های گردشگری به دانشگاه از گسترش اثرات منفی در حوزه سفر می‌کاهد

وی گفت: این امر نشان می‌دهد صنعت گردشگری به ویژه در کشور ما که از تاریخ و فرهنگ غنی برخوردار بوده در حال رشد است و امیدواریم با برطرف شدن تحریم‌ها شرایط حضور بیشتر گردشگران خارجی را در کشور داشته باشیم. برای رخداد چنین اتفاقی رشته‌هایی مانند رشته گردشگری برای مدیریت حجم زیاد گردشگر، پاسخ به نیازهای آن‌ها، ارائه خدمات خوب و کسب رضایتشان بسیار کمک‌کننده خواهد بود؛ البته وجود این رشته‌ها و تربیت درست افراد می‌تواند به برندسازی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی بیشتر نیز کمک کند و از گسترش اثرات منفی در این حوزه جلوگیری کرده و بر اثرات مثبت آن بیافزاید.

عضو هیأت علمی گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد، عنوان کرد: موارد گفته شده از جمله دیدگاه‌هایی است که به واسطه آن تلاش کرده‌ایم رشته گردشگری را در دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان یک دانشگاه مادر در شهری با گردشگری مذهبی راه‌اندازی کنیم. از طرفی تلاش ما برای راه‌اندازی رشته «برنامه‌ریزی فضایی مجتمع‌های گردشگری» این بود که فرصت‌ها و تقاضای بازار کار نیز در جامعه پاسخ داده شود؛ چراکه در رشته گردشگری فرصت‌های شغلی نسبت به بسیاری از رشته‌ها از جایگاه بهتری برخوردار هستند و دانشجویان با اندکی مهارت و تلاش می‌توانند وارد بازار کار در حوزه‌های مختلف گردشگری شوند و به صورت تخصصی در این حوزه فعالیت کنند.

منبع:ایسنا

طلایی شدن این روزهای روستای 1000 ساله دولاو

این روزها پشت بام ها و حیاط های روستای ۱۰۰۰ ساله «دولاو» رنگ طلا گرفته و پر شده از دانه های سرخی که محصول انگور تاکستان های قدیمی است؛ کشمش هایی که به روش خیلی خاص و با مشارکت همه اهالی روستا تولید می شود.

شاید کسی نمی دانست که روزی خزیدن ساقه‌های باریک درخت مو در دل یک بوستان قدیمی و تبدیل آن توسط اهالی فهیم روستا به دانه های سرخ کشمش در سال های بسیار دور، به محصولی طلایی و پر آوازه در کردستان تبدیل شود و بار میراث 1000 ساله منطقه «دولاو» را به دوش بکشد.

“بولاو” اصطلاحی بومی است که از آن برای مراحل تولید کشمش طلایی کردستان استفاده می شود و نامی به قدمت طولانی حیات روستا دارد؛ روستایی با کمتر از ۵۰۰ خانوار، ۷۰ تاکستان و ۱۰۰ تن انگور که تنها ۶۰۰ کیلو کشمش حاصل آن می شود اما نمونه آن در هیچ کجای ایران یافت نمی شود.

آنچه کشمش های طلایی منطقه تاریخی دولاو را منحصر به فرد کرده است، روش تولید آن است؛ روش تولیدی که در سال ۹۴ به خاطر تک بودنش به عنوان آثار ناملموس میراث فرهنگی کشور به ثبت رسیده است.

آوازه کشمش های ارگانیگ و مرغوب دولاو در کشور پیچیده و دلیل آن تقدس و بکارگیری روش سنتی آن در میان اهالی است؛ هر ساله با دعوت از فامیل و خانواده، انگور تاکستان ها بوسیله “چنگله” که از درخت ارغوان ساخته شده حمل می شود و به کوره رسانده می شود، سپس یک حلب ۱۸ کیلویی خاکستر درخت چنار یا انگور را داخل دیگ بزرگ پر از آب، حدود ۱۰ ساعت می جوشانند.

بعد از آن زنان و دختران خیلی با سلیقه و با حوصله انگورها را روی هم و دور دیگ می چینند و آب زلال تیزابی که قبلا تهیه شده را داخل دیگ می ریزند و می جوشانند و دو نفر که در طرفین دیگر نشسته اند به نوبت انگورها را داخل دیگ می برند و سریع بیرون می آورند.

سپس آن ها رابه پشت بامی که قبلاً گل اندود شده می برند و دو تا سه نفر از مردان با تجربه آنها را رو به سمت آفتاب روی بام می چینند و پس از تقریباً ۱۰ روز کشمش های قشنگ و طلایی آماده مصرف می شوند.

این روش جالب و خاص برای تولید کشمش را یکی از برادران خانواده داوودی که از باغداران منطقه دولاو است برای خبرنگار ایسنا تشریح کرده است.

او پتانسیل های این روستای تاریخی خود را ناب توصیف کرد و از مسئولان خواست توجه بیشتری به این روستا شود چرا که معتقد است کشمش های ارگانیگ و مرغوبی در دولاو با روش های سنتی و کمترین امکانات تهیه می شود که در کشور آوازه دارد و باید بیشتر به آن رونق بخشید.

دولاو

او در عین حال از کمبود امکانات و زیرساخت های توسعه ای این روستای باارزش از جمله نبود جاده و برق در این روستا گلایه مند است و به ایسنا گفته، روستای دولاو حدود ۳۰ سال پیش ۵۰۰ خانوار داشته است که اکنون بیشتر آنها به دلیل کمبود امکانات به شهر مهاجرت کرده اند.

وی از دولاو به عنوان روستای هدف گردشگری در کردستان یاد و اضافه کرد: علاوه بر برداشت انگور، ۷۰ خانواده در این روستا مشغول زنبورداری هستند و از جمله دختر او که زنبور دار نمونه ایران شده است و از این راه کسب درآمد می کند.

یکی دیگر از برادران باغدار داوودی با اشاره به قدمت طولانی برداشت انگور در دولاو افزود: روستای گردشگری دولاو قدمتی ۹۳۰ ساله در منطقه دارد و اکنون با ۷۰ باغ، سالانه حدود ۱۰۰ تن انگور از سطح روستا برداشت می شود و سالانه ۶۰۰ کیلو  کشمش به روش سنتی در این منطقه تولید و به فروش می رسد، ضمن آنکه خاکستر تولید شده در منطقه نیز بسیار ارزشمند است.

مراسم تهیه کشمش از تقدس خاصی برخوردار است

جمشید قاسم حسنی، محقق و پژوهشگر در کردستان می گوید: مراسم تهیه کشمش که نزد دولابیان از تقدس خاصی برخوردار است و به آن (بولاو) می گویند؛ هرساله دردهه سوم شهریور آغاز و با دعوت اقوام و آشنایان زیادی از سایر مناطق و شهر ها انجام می شود.

به گفته وی، باغداران انگورها را به وسیله (چنگله، به زبان هورامی در دولاب) و یا (سه وه ته در سایر مناطق کردستان) که از چوب درخت ارغوان ساخته می شود حمل می کنند و آن را به کوره های سنتی می رسانند. برای هر ۳۰ چنگله معادل یک تغار تقریباً یک حلب ۱۸ کیلویی خاکستر درخت چنار یا انگور را داخل دیگ بزرگ پر از آب که به آن (قازان) می گویند حدود ۱۰ ساعت می جوشانند.

او تاکید می کند: نوع خاکستر و مقدار جوشاندن آن بسیار حساس است که تنها از عهده پیرزنان و پیرمردان باتجربه روستا برمی آید.

به عقیده قاسم حسنی، برای تهیه «بولاو» در روستا رسم براین است که جمعی از مردان با تجربه صبح زود انگورها را می برند و داخل چنگله می گذارند و جوان ترها هم یکی یکی یا دو تا دو تا طناب دور چنگله می اندازند و آن ها را به محلی که (یاگه کوره) می نامند می برند و زنان و دختران هم خیلی با سلیقه و حوصله آن ها را روی هم و دور دیگ می چینند؛ اصولاً بعد از نهار کوره را آتش می زنند.

او ادامه می دهد: آب زلال تیزابی که قبلا تهیه شده و داخل یک بشکه جداگانه ته نشین شده را خیلی با احتیاط به طوری که رسوب آن مخلوط نشود، داخل دیگ می ریزند و می جوشانند و دو نفر که در طرفین دیگ نشسته اند به نوبت انگورها را داخل دیگ می برند و سریع بیرون می آورند.

این پژوهشگر می گوید: کسانی که به اصطلاح بولاو می کنند باید از مهارت و تجربه کافی برخوردار باشند چرا که انگورها احتمال دارد که بسوزند یا گاهی اوقات قسمت هایی از آن ها خشک باشند و به کشمش تبدیل نشوند. بعد چنگله ها را کنار می گذارند تا مقداری آب آن ها گرفته شود سپس آن ها رابه پشت بامی که قبلاً گل اندود شده و در محل به آن (هیله ساو یا ناویایی) می گویند می برند و دو تا سه نفر از مردان باتجربه آن ها را رو به سمت آفتاب روی بام می چینند و پس از تقریباً ۱۰ روز شاهد کشمش های قشنگ و پرنوری می شوند که دل رهگذران را نوازش می کند.

او قشنگ ترین خاطره مراسم بولاو را که هرگز فراموش نمی شود و هرساله در روستا از آن یاد می شود، دور هم جمع شدن، خندیدن مردم روستا و تقدیر از زحمات باغداران می داند و یادآور می شود: باغداران انگور درهمان سرخرمن مقدار زکات آن را حساب کرده و به مستحق آن می رسانند.

 

“بولاو” در سودای برند سازی

جعفری، مسئول امور باغبانی شهرستان سنندج، غالب محصول روستای دولاو را انگور ذکر می  کند و می گوید: علاوه بر مصرف تازه خوری و عرضه در بازار، غالب این محصول به صورت کشمش فرآوری می شود.

به گفته وی، این کشمش، محصولی برگرفته از دانش بومی منطقه بوده و افراد روستا تبحر خاصی در تهیه بولاو دارند و در واقع هر خانه در این روستا خود یک کارگاه محسوب می شود.

جعفری، تهیه «بولاو» را نیازمند حمایت و برندسازی می داند و می افزاید: ایجاد کارخانه صنایع تبدیلی، کارگاه های بسته بندی و بازار فروش از جمله عوامل موثر بر تحقق برندسازی بولاو در این منطقه است و هنوز اقدام خاصی در این زمینه صورت نگرفته است. کشمش طلایی این منطقه به صورت فله ای به فروش می رسد و اگر تولید کشمش و فروش آن به اسم دولاو برندسازی شود، به قیمت مناسب تری به فروش می رسد.

جعفری، سطح زیر کشت انگور در دولاو را ۱۵۰ هکتار عنوان کرد و افزود: سالانه ۱۰۰ تا ۱۵۰ تن کشمش در دولاو تولید می شود و امسال نیز از وضعیت مطلوبی برخوردار است.

به گزارش ایسنا، انگور از مهم ترین میوه هایی است که کشت و تولید آن در کردستان از سابقه طولانی برخوردار است، اما در اثر توجه نکردن به مسایل باغداری و از جمله تاکداری، بوستان های منطقه دولاو از فناوری صحیح و پیشرفته ای بهره مند نبوده و اغلب با روش های اولیه کشت سنتی به تولید می رسند.

متأسفانه به دلیل نداشتن صنایع تبدیلی متناسب و عدم جذب کامل محصول تولیدی در بازارهای داخلی، همه ساله قسمت عمده محصول انگور باغداران این منطقه از بین رفته و خسارت قابل توجهی به آنان وارد می شود.

با درک این مشکلات می توان با استفاده از روش های صنعتی خشک کردن انگور و ایجاد خشک کن نواری متحرک که بتواند با ظرفیت های بالا و در مدت زمان کوتاه انگور را خشک و به کشمش تبدیل کند، اقدام به اجرای طرح تولید کشمش به روش صنعتی کرده و بدین ترتیب با تولید محصولی با کیفیت مناسب، گامی مؤثربرای موفقیت در بازارهای جهانی برداشته شود.

منبع:ایسنا