باغ نظر و موزه ی پارس

باغ نظر از مهمترین باغ های شهر شیراز است که از زمان زندیه تا دوره ی پهلوی تاریخی پرفراز و نشیب داشته و عهده دار نقش های حکومتی، دیوانی و فرهنگی بوده است. در روزگار زندیه باغ نظر مقر حکومتی و تشریفاتی زندیان بود. به دستور کریمخان بنای کلاه فرنگی چهارفصلی با چهار حوض در چهار سمت آن در مرکز باغ احداث شد. گفته می شود که کریم خان زند که در ارگ سکونت داشت، از این باغ به عنوان محل برگزاری مراسم پذیرایی، سلام ها و جشن های رسمی استفاده می کرد.

پس از مرگ وی نیز شاهنشین شرقی عمارت کلاه فرنگی محل دفن او گردید. – هر چند که بعدها به فرمان آغا محمد خان قاجار پیکر کریمخان را به تهران منتقل کرده و زیر پلکان کاخ گلستان دفن کردند. – در دوران قاجاریه و با انتقال پایتخت از شهر شیراز به شهر تهران باغ نظر همچنان مقر حکومت والیان فارس باقی ماند و عمارت های جانبی تازه ای نظیر کاخ آینه و عمارت خورشید در گوشه ی شمال غربی آن ساخته شد. رونق این بناها بیشتر در عصر ناصری و مظفری بود. اما در اواخر عهد قاجار فرسایش و تخریب، چهره ی اصلی این عمارت های باغ نظر گردید و سرانجام در زمان پهلوی اول و با احداث خیابان کریمخان آن عمارت ها به کلی از میان رفتند و از عرصه ی باغ نیز به طور چشم گیری کاسته شد.

از آن پس عمارت کلاه فرنگی تنها بنای قابل توجه باغ نظر باقی ماند اما دیگر در مرکز باغ قرار نداشت. عمارت کلاه فرنگی بنایی هشت ضلعیِ آجری است که یک متر و نیم بالاتر از سطح زمین قرار گرفته و آزاره های سنگی حجاری ای شده ای دارد. در میانه ی کوشک یک حوض هشت ضلعی مرمرین دیده می شود. تزئینات کاشی کاری نمای بیرونی و نقاشی های دیواری درون این عمارت بسیار مورد توجه اند.

در دوران معاصر نقش فرهنگی باغ نظر غالب است. با مرمت عمارت کلاه فرنگی آن و تبدیل شدن به موزه ی پارس در سال 1315، باغ نظر درهای خود را به عنوان موزه ای گران بها به روی عموم گشوده است.

• معرفی سایر مکانهای دیدنی شیراز