موزه‌ گردی؛ جستجوی زیبایی، حقیقت و معنی زندگی

سال ۲۰۲۰ مانند هیچ سال دیگری نبوده است، بحران شیوع بیماری کووید- ۱۹ به‌طور ناگهانی، همه جهان را فرا گرفت و بر همه جنبه‌های زندگی از جمله تعاملات با عزیزان، توجه به خانه‌ها، شهرها و کار تاثیر گذاشت. البته برخی از مواردی که پیش از همه‌گیری نیز تحت فشار بودند، با مشکلاتی مواجه شدند و تنها موضوع مهم این دوران، دعوت برای قوی‌تربودن نسبت به دیگر زمان‌هاست؛ موزه‌ها نیز از این تغییرات مستثنی نیستند.

روز جهانی موزه در سال ۲۰۲۱ بر بازنگری موزه در طولانی‌مدت با هدف کاهش چالش‌های وضعیت فعلی با توجه به اوضاع وخیم همه‌گیری تاکید دارد. موزه‌ها و بخش فرهنگی، با توجه به بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹ بیشترین آسیب را دیده‌اند. بحران بیماری کووید- ۱۹ منجر به تعطیلی موزه‌ها در جهان شد و در این بحران بی‌سابقه، مقدار قابل توجهی از درآمد موزه‌ها از دست رفت اما موزه‌ها با ورود به فضای مجازی و برگزاری رویدادهای آنلاین در دسترس قرار گرفتند.

روز جهانی موزه را شورای بین‌المللی موزه‌ها (ICOM) برای اولین‌بار در سال ۱۹۷۷ برگزار کرد. به نقل از یک تصویرگر امریکایی، بازدید از موزه جستجوی زیبایی، حقیقت و معنی زندگی است، پس هرچه می‌توانید به موزه بروید. بیش از ۴۰ سال است که ICOM روز جهانی موزه را سازماندهی می‌کند. محققان اظهار کردند: بحران بیماری همه‌گیر، به‌عنوان یک کاتالیزور برای نوآوری‌های مهم به ویژه تمرکز بیشتر بر ایجاد اشکال جدیدی از تجربه و انتشار موارد فرهنگی عمل کرده است.

موزه، مکانی است که مجموعه‌ای از اسناد و آثار تاریخی مختلف از فرهنگ‌ها، جوامع و طبیعت در سراسر جهان را به نمایش می‌گذارد. موزه‌های مختلف ممکن است بر روی چیزهای مختلف تمرکز کنند. با توجه به تغییراتی که جهان از زمان شیوع همه‌گیری تجربه کرده است، از مردم خواسته می‌شود تا برای پاسخ به موضوعاتی که در حال حاضر با آنها روبرو هستیم، موزه‌های آینده را دوباره تصور کنند. موزه‌های معروف در سراسر جهان شامل موزه بریتانیا، لندن، موزه گوگنهایم، نیویورک، موزه ون گوگ، آمستردام، موزه لارکو، لیما (پایتخت پرو) و موزه آکروپولیس، آتن هستند.

موزه‌ها برای حفظ تاریخ اهمیت دارند؛ گشت‌وگذار در یک موزه، همانند بازگشت به گذشته و تجربه مواردی مرتبط با هزاران سال پیش و یادگیری از نژادها و فرهنگ‌های مختلف است. موزه‌ها مکانی برای تبادل فرهنگ (تبادلاتی که تاثیر مثبت در جامعه معاصر دارد) و مشاهده تاریخ غنی ملل، نژادها و مذاهب مختلف هستند که به بهبود درک و همکاری بین فرهنگ‌ها کمک می‌کنند. موزه‌ها میراث را حفظ می‌کنند، یادگیری را ترویج و ارزش‌های انسانی را گسترش می‌دهند و دسترسی برابر به فرهنگ را فراهم می‌کنند.

در این زمان حساس، موزه‌ها توانایی پذیرش و هدایت تغییر برای جامعه را دارند. اکنون زمان آن است که در مورد رابطه موزه با جوامعی که به آنها خدمت می‌کنند، تجدیدنظر کنیم، برای ساختن آینده‌ای عادلانه و پایدار، آزمایش مدل‌های جدید و ترکیبی از بارورسازی فرهنگی و تاکید بر ارزش اساسی موزه‌ها به شدت مورد توجه است. موزه‌ها باید از پتانسیل خلاق فرهنگ به‌عنوان محرک بهبود و نوآوری در دوران پساکرونا حمایت کنند. آینده پایدار موزه‌ها مستلزم پشتیبانی از زیرساخت‌های دیجیتال، ایجاد مشارکت بین موزه‌ها و سازمان‌ها در بخش‌های دیگر است و مخاطبان را به‌طور موثر درگیر انتقال پیام موزه و بازآفرینی نقش آنها در جوامع به‌عنوان کاتالیزور بهبود اجتماعی وفرهنگی می‌کند.

امروزه بیش از هر زمان دیگری، موزه‌ها با چالش‌های منحصربه‌فردی در ارتباط با مسائل اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی مواجه هستند. موزه‌ها ضمن خدمت به‌عنوان شاهد گذشته و نگهبان گنجینه‌های بشریت برای نسل‌های آینده، نقش اساسی در توسعه از طریق آموزش و دموکراتیک‌سازی دارند.

در ایالات‌متحده موزه‌ها، مانند سایر موسسه‌ها از بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹ آسیب بسیاری دیده‌اند. بر اساس گزارش‌ها تقریبا یک چهارم کارکنان موزه در سال گذشته متضرر شده‌اند، یک پنجم نیز به کار خود ادامه نخواهند داد و رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی از جمله فاصله فیزیکی و استفاده از ماسک برای بقای آنان در همه‌گیری لازم است. بسیاری از موزه‌ها با وجود چالش‌های همه‌گیری، نوآوری‌هایی در زمینه برگزاری تور مجازی، سخنرانی، کنسرت و کارگاه‌های آموزشی ایجاد کرده‌اند.

تور مجازی آنلاین برای بازدید از موزه‌ها در این زمان بسیار اهمیت دارد، البته برخی از موزه‌ها نیز در این روز به‌صورت رایگان پذیرای بازدیدکنندگان هستند که به برخی از آنها در ذیل اشاره شده است.

موزه‌های یونان که جمعه گذشته پس از ۶ ماه تعطیلی، دوباره بازگشایی شدند، روز جهانی موزه را امروز (سه‌شنبه) جشن می‌گیرند و به‌صورت رایگان پذیرای بازدیدکنندگان هستند. البته با توجه به محدودیت در تعداد بازدیدکنندگان برای ورود همزمان و رعایت موارد بهداشتی از جمله ماسک، این رویداد تا پایان هفته ادامه خواهد داشت. برخی از موزه‌ها نیز در حال برگزاری مراسم به‌صورت آنلاین هستند.

بازدید از موزه‌های آفریقای جنوبی نیز با  برنامه یک هفته‌ای از ۱۷ تا ۲۳ ماه مه رایگان است و  فرصتی شده تا خانواده‌ها برای تجربه سرگرمی یا آموزش از موزه‌ها بازدید کنند. همچنین، ورود به موزه‌های شارجه (شهری در امارات متحده عربی) در روز جهانی موزه رایگان شده و جلسه مجازی برای بحث درباره آینده موزه‌های شارجه و گردشگری در میان همه‌گیری مطرح است.

نتایج بررسی‌ها نشان داده است که یک موزه ممکن است قدرت سیاسی نداشته باشد، اما توانایی تاثیرگذاری در روندهای سیاسی را دارد. وسایل نگهداری‌شده در موزه‌ها به‌عنوان بایگانی اطلاعات برای جهان استفاده می‌شوند. بررسی‌های دو دهه گذشته نشان داده است که موزه‌ها به عنوان منبع اطلاعاتی، نسبت به سایر منابع بسیار مورد اعتماد افراد هستند.

منبع:ایسنا