تزئینات معماری همدان در سکوت

خسرو محمدی در گفت‌وگو با ایسنا، ادامه داد: تعداد زیادی از بناهای همدان از لحاظ معماری مهم و ارزشمند هستند اما به لحاظ هنر تزئینی ساده، بی‌ پیرایه، فقیر و ضعیف‌اند و قابل مقایسه با بناهای دیگر استان‌ها نیستند.

وی با اشاره به اینکه علت این اتفاق جنگ‌ها و ناامنی‌های همدان نسبت به شهرهای مرکزی کشور بوده است، تصریح کرد: همدان به طور دائم در معرض قتل و غارت بوده و به عنوان مثال در دوره صفوی مرز بین ایران و عثمانی محسوب می‌شده به همین علت تزئینات معماری توجیهی برای هنرمندان نداشته است.

محمدی شرح داد: هنرمندان این حوزه از دوره هخامنشیان به بعد بین منطقه همدان و جنوب فارس در حال رفت و آمد بوده‌اند و در حال حاضر نیز بسیاری از گچ‌برها و تزئین‌کارهای مناطق جنوبی کشور از هنرمندان استان همدان است.

این پژوهشگر بیان کرد: علاوه بر نبود امنیت کافی، سرما و یخبندان زیاد همدان هم باعث می‌شد تزئینات معماری در این خطه دوام نیاورد و این نوع تزئینات بر خلاف خود بناها فقیر باشند.

وی درباره تزئینات معماری همدان در دوره معاصر گفت: مهمترین تزئینات این دوره کاشی‌کاری‌هایی است که در بعضی از بناها از جمله شبستان شمال شرقی مسجد جامع وجود دارد که متعلق به دهه ۳۰ و ۴۰ خورشیدی و مربوط به دوره پهلوی است.

محمدی با اشاره به اینکه بقعه شاهزاده حسین(ع) نیز بنایی خشک و بی‌پیرایه است، افزود: در دوره پهلوی نمای این بنا با سنگ مرمر پوشانده شد و کاشی‌کاری‌هایی که در حال حاضر در نمای آن وجود دارد، مربوط به دهه ۷۰ است.

گنبد علویان استثنایی کم‌نظیر از نظر تزئینات معماری

این باستان‌شناس بنای گنبد علویان را از لحاظ تزئینات وابسته به معماری استثناء دانست و اضافه کرد: اوج هنر تزئینات وابسته به معماری همدان متعلق به تزئینات کم‌نظیر ‌آجرکاری و گچ‌بری گنبد علویان است.

وی با بیان اینکه در ۱۵ سال گذشته اتفاقات خوبی با حمایت اداره‌کل اوقاف استان، همراهی هیئت‌های امناء و کمک‌های مردمی در زمینه ‌تزئینات معماری همدان رُخ داده است، اظهار کرد: طی این سال‌ها از هنر هنرمندان آیینه‌کار و گچ‌بر استان استفاده و این هنر در همدان احیاء شده که اقدامی بی‌نظیر است.

محمدی در رابطه با تزئینات امامزاده عبدالله(ع) نیز مطرح کرد: تزئینات گچ‌بری در این بقاع متبرکه به حد اعلاء انجام شده ‌و روی آنها آئینه‌کاری‌های ظریف و زیبایی در حجم گسترده استفاده شده است که همانندی در استان همدان ندارد.

وی اضافه کرد: تزئینات سنگ روی ستون‌ها و سرستون‌ها با الهام از نمونه‌های قدیمی که در همدان بوده با مقداری آرایه‌های بیشتر استفاده شده و درهای به کار رفته نیز با هنر منبت آراسته شده و مجموعه‌ای از هنرهای ظریفه که در طول تاریخ معماری همدان وجود دارد در این امامزاده به کار رفته است.

این پژوهشگر با اشاره به اینکه یکی از مهمترین تزئیناتی که از روزگار قدیم در استان همدان باقیمانده مربوط به ایوان غربی امامزاده یحیی(ع) است، گفت: آجرکاری و گچ‌بری تزئینات سازگار با آب‌وهوای همدان هستند که در تزئینات بیرونی و درونی به کار می‌روند.

مدیر روابط عمومی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه استان همدان با بیان اینکه در بین بناهای همدان تزئینات بقعه خضر نیاز به عملیات مرمت دارد، خاطرنشان کرد: امامزاده یحیی(ع) و چند امامزاده در تویسرکان شامل تزئینات است و در بناهای غیرمذهبی نیز تزئینات نقاشی وجود دارد.

منبع:ایسنا