تازیانه شهرداری بر پیکر بافت تاریخی قزوین/ سکوت عجیب میراث فرهنگی

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها، حسن عابدینی: بافت تاریخی و نحوه رفتار با آن یکی از دغدغه‌هایی است که در سال‌های اخیر به موضوعی چالشی در قزوین تبدیل شده و گویا حتی صراحت قانون نیز قرار نیست این چالش را پایان دهد.

چالش بافت تاریخی در محله‌هایی همچون بلاغی، انصاری شرقی، پنبه ریسه و مغلواک جدید نیست بلکه مردم قزوین در سالیان اخیر به‌طور جدی با این چالش و موج تخریب‌ها روبرو هستند و شاید اصلی‌ترین متهم این تخریب‌ها را باید شهرداری و رفتارهای بی‌ضابطه آن دانست.

توسعه نامتوازن شکل‌گرفته در سال‌های اخیر شهر همراه با شلختگی و تلاش برای کسب درآمد و امرار معاش شهرداری اصلی‌ترین ضربه را به بافت تاریخی زده و باعث شده تا با نادیده گرفتن قانون و حتی شکل گرفتن برخی زد و بندهای مشکوک، سنت و تاریخ در قزوین اصلی‌ترین آسیب‌ها را ببینند.

این در حالی است که شورای عالی شهرسازی و معماری به‌صراحت در رابطه با ساماندهی بافت‌های تاریخی و نحوه رفتار با این بافت‌ها سخن گفته اما گویا شهرداری و مجموعه‌های متولی تصمیمی برای حفظ و حراست از این سرمایه‌های تاریخی ندارند.

کلنگ تخریب بافت تاریخی از دوره پهلوی اول آغاز شد

محمدحسن سلیمانی کارشناس حوزه میراث فرهنگی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: از دوره پهلوی اول و از سال ۱۳۰۶ که با سفر رضاشاه به قزوین با اینکه بلدیه به‌عنوان یکی از نواحی شهرداری پایتخت محسوب شود موافقت شد و با اعزام دکتر شیخ به‌عنوان نماینده بلدیه تهران به قزوین تخریب آثار و بافت تاریخی قزوین شروع شد و کلنگ تخریب‌ها را با احداث خیابان امام خمینی و طالقانی کنونی در دوره پهلوی اول زدند.

وی گفت: در پهلوی دوم نیز با احداث خیابان هلال احمر بخش قابل‌توجهی از آثار دولت‌خانه صفوی از بین رفت و این روند تا به امروز با تخریب محله بلاغی، انصاری شرقی و پنبه ریسه ادامه دارد.

کارشناس میراث فرهنگی تصریح کرد: تخریب بافت تاریخی در دوره‌های مختلف ادامه داشته و ساختار محله‌ای ما را که نظام خانوادگی و اسکان خانواده‌های قزوینی بر آن اساس شکل‌گرفته و فرهنگ خانوادگی و اجتماعی و بین محله‌ای بر همان اساس بنا شده بود از بین رفت و امروز یک شلختگی در ساختار شهرنشینی بر اساس سبک توسعه بی‌ضابطه و غیر هدفمند شاهد هستیم.

وی با تأکید بر اینکه شورای عالی معماری و شهرسازی بر نحوه حفاظت و حراست از این بناها و بافت‌های تاریخی تأکید دارد افزود: شهرداری در سال‌های اخیر مقابل مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری مقاومت کرده و این مقاومت در محله بلاغی امروز نماد عینی دارد.

دهان کجی شهرداری به قوانین

به گزارش خبرنگار مهر، نقطه عجیب ماجرای بافت‌های تاریخی در قزوین نیز از همین‌جا شروع می‌شود که علی‌رغم تأکیدات شورای عالی شهرسازی و معماری، شاهد رفتارهای عجیب‌وغریب در این مناطق هستیم.

شورای عالی معماری و شهرسازی در جلسه ۲۲ تیرماه ۱۳۹۴ تأکید می‌کند حداکثر تراکم در محدوده بافت تاریخی در قزوین ۲ و ۳ طبقه است.

این در حالی است که شورا مجدداً ۲ مهر ۹۷ با استناد به جلسه سال ۹۴ مصوب می‌کند «وفق بند ۴-۳ مصوبه مورخ ۲۲ تیرماه ۹۴ شورای عالی شهرسازی و معماری در مورد طرح جامه قزوین، تعداد طبقات در بافت تاریخی قزوین ۲ و ۳ طبقه روی زیرزمین می‌باشد.

تعداد طبقات در پهنه‌های مسکونی و محورهای پیرامون محله با رویکرد اجتناب از تغییرات اساسی در جمعیت محله (با توجه به کمبود سطوح خدماتی و ظرفیت تأسیسات شهری)، تاب‌آوری محله در هنگام بحران (با توجه به ویژگی‌های کالبدی محله) و رعایت ضوابط عمومی حفاظت از بافت‌های تاریخی و ضوابط حرایم آثار تاریخی بر روی نقشه تدقیق شود. تعداد طبقات در پهنه‌های مسکونی حداکثر ۲ طبقه روی زیرزمین و در مورد محورهای پیرامون محله حداکثر ۳ طبقه روی زیرزمین است.»

حال شاهد هستیم که متأسفانه علی‌رغم تأکید قانونی برای بافت تاریخی، شهرداری به‌راحتی این قوانین را زیر پا گذاشته و از آن عبور می‌کند تا جایی که با اعمال نفوذ برخی چهره‌های سرشناس شهر قزوین در مناطق مختلف، شاهد تراکم فروشی شهرداری بیش از ۴ طبقه هستیم.

شهرداری لبه تیز پیکان تخریب بافت تاریخی است

سلیمانی کارشناس حوزه میراث فرهنگی در گفتگو خود با مهر ادامه می‌دهد: ضوابط بافت تاریخی در همه کشور اعمال می‌شود اما در قزوین شهرداری برای اجرای آن مقاومت می‌کند و با جرأت باید بگوییم شهرداری لبه تیز پیکان تخریب بافت تاریخی است.

وی عنوان می‌کند: دلیل اصلی آن این است که شهرداری مشکل مالی دارد و برای همین ضوابط را کنار می‌گذارد و به‌نوعی بافت تاریخی قربانی جذب‌ها و هزینه‌تراشی‌های اضافه شهرداری می‌شود.

به گزارش مهر این تلاش شهرداری در سایه عدم نظارت میراث و دستگاه‌های نظارتی تنها در بافت تاریخی مشاهده نمی‌شود.

شهرداری حتی در فاصله ۵۰ متری خود نیز ارزشی برای آثار ملی ثبت‌شده تاریخی قائل نیست تا جایی که باز در سایه تساهل میراث فرهنگی خط آسمان عمارت شهرداری یا همان بلدیه که در سال ۷۸ با شماره ۲۵۷۸ ثبت ملی شده نادیده گرفته می‌شود و به‌راحتی برجی با ارتفاع بیش از این ساختمان تاریخی در برابر آن احداث می‌شود.

این در حالی است که شایعاتی در رابطه با این ساختمان که بیش از ۵ طبقه دارد شنیده می‌شود و گویا متعلق به یکی از اعضای شورای اسلامی شهر قزوین است.

وقتی شاهد انتصاب یکی از مدیران شهرداری قزوین به‌عنوان مدیرکل میراث فرهنگی هستیم نباید انتظار مقاومت در برابر شهرداری را از او داشته باشیم

اما حال باید این سوال را پرسید که درحالی‌که شهرداری با تیشه به جان بافت‌های تاریخی و سنتی قزوین افتاده و این بافت‌ها در سایه زد و بندهای سیاسی و غیرسیاسی قربانی می‌شوند نقش نظارتی نهادهای نظارتی و متولی همچون میراث فرهنگی و گردشگری کجاست و چرا باید شاهد سکوت این دستگاه باشیم.

میراث فرهنگی در دوره مدیریتی جدید خود را کنار کشیده است

اسماعیلی با بیان اینکه میراث در دوره مدیریتی جدید خود را کنار کشیده، گفت: وقتی شاهد انتصاب یکی از مدیران شهرداری قزوین به‌عنوان مدیرکل میراث فرهنگی هستیم نباید انتظار مقاومت در برابر شهرداری را از او داشته باشیم.

وی با بیان اینکه مدیرکل فعلی میراث فرهنگی در دوره حضور خود در سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری تمام تلاش خود را برای ایجاد پارکینگ در حریم مجموعه سعد السلطنه و مسجدالنبی (ص) به کار بست اما موفق نشد ولی بعد از حضور خود در مجموعه میراث همین طرح را با مدلی متفاوت دوباره به اجرا گذاشت تا همراهی میراث با شهرداری در قبال بافت تاریخی و سنتی قزوین بر همگان عیان شود.

این کارشناس حوزه تاریخ گفت: این تفکر و نوع نگاه وقتی از شهرداری به میراث منتقل می‌شود شاهد این اتفاقات و سکوت او در مقابل مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی خواهیم بود و نتیجه آن هم ضربه به تاریخ و سنت قزوین است.

به گزارش خبرگزاری مهر تلاش شهرداری بحران‌زده قزوین برای درآمدزایی به هر قیمتی جای تعجب ندارد اما آنچه انگشت‌ها را به دهان نگه داشته سکوت عجیب اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است.

دلیل سکوت آزاردهنده میراث فرهنگی چیست؟

این سکوت آزاردهنده در دوره مدیریتی جدید، شائبه‌های جدی را برای دوستداران قزوین ایجاد کرده و همه این سوال را می‌پرسند که چه تعامل و قراردادی بین شهرداری و این مجموعه وجود دارد که باعث شده این‌گونه ضربه مهلکی بر پیکره شهر وارد شود.

هرچند تلاش‌های حدود ۱۰ روزه این خبرگزاری برای گفتگو با مدیران میراث فرهنگی بی‌نتیجه ماند اما همچنان آمادگی داریم پاسخ مدیران متولی در اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی را در رابطه با این سکوت عجیب بشنویم.

دراین‌بین به نظر می‌رسد سکوت دستگاه‌های نظارتی و همچنین مدیریت ارشد استان در رابطه با آنچه در میراث و شهرداری رخ می‌دهد بیشتر از این جایز نیست و باید اقدامی عاجل در این رابطه صورت بگیرد.

منبع:خبرگزاری مهر