درباره موزه بزرگ خراسان
در دهه‌های اخیر توجه به گردشگری در مشهد سبب تحول و پیشرفت فضاها و جاذبه‌های گردشگری شده است. از این رو امروزه سرمایه‌گذاری‌های زیادی با هدف بهره‌برداری و توسعه گردشگری شهری در مشهد صورت گرفته است. برخی محققان معتقدند گردشگری به عنوان کاتالیزوری برای تجدید حیات شهری به شمار می‌رود و در بهبود شرایط اقتصادی شهرها بسیار مؤثر است. مشهد نیز از جمله شهرهایی است که اقتصاد آن مبتنی بر گردشگری بوده و ارتقاء این صنعت در گرو اطلاع‌رسانی و تقویت جاذبه‌های گردشگری شهر مشهد است.موزه‌ها یکی از اماکن گردشگری هستند که سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کنند. موزه بزرگ خراسان نیز نمونه‌ای از موزه‌های پربازدید شهر مشهد محسوب می‌شود که از جمله رویدادهای مهم و بزرگ این موزه می‌توان به رونمایی از نقش برجسته سرباز هخامنشی اشاره کرد.
نقش موزه‌ها در جوامع بشری، نقشی بدیع، ماندگار و مروج ناب‌ترین پدیده‌های فرهنگی است. موزه‌ها از معدود مراکز حفظ یادگاران نسل گذشته و در حقیقت فرزندان هنر و تاریخ هستند. هر یک از این اشیا در عین بی‌زبانی به هزاران زبان سخن می‌گویند؛ زیرا اسناد معتبری از فرهنگ، هنر و تاریخ را ارائه می‌دهند.
موزه بزرگ خراسان از جمله موزه‌های مشهد بوده که در بوستان کوهسنگی احداث شده است. برنامه‌ریزی ایجاد این موزه به قبل از انقلاب باز می‌گردد. در سال ۱۳۵۶ پیشنهاد اولیه این موزه مطرح شد که با توجه به شرایط انقلاب و دفاع مقدس انجام این امر و تأسیس این موزه محقق نشد. مجددا در سال ۱۳۷۱ این ایده مطرح شده و پس از برگزاری مسابقه‌ای با فراخوان عمومی، از میان طرح‌های متنوع و متعدد طرح زنده‌یاد «دکتر محمدامین میرفندرسکی» برگزیده شد.
این طرح از بنای عمارت خورشید شهرستان کلات نادری الهام گرفته است. به این ترتیب پس از توافق با شهرداری مشهد ۴۹۰۰ مترمربع از اراضی بوستان کوهسنگی در اختیار اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی قرار گرفت و در نیمه دوم سال ۱۳۸۲ کلنگ احداث این موزه به زمین زده و فرایند ساخت بنای این موزه آغاز شد.
در سال ۱۳۸۴ شرکت مشهدسازه به صورت رسمی ساخت این موزه را آغاز کرد. پس از اتمام سفت‌کاری ساختمان موزه و ۹۰ درصد از بخش تأسیسات، باقی‌مانده کار مطابق طراحی داخلی شرکت مهندسین مشاور گام ما به شرکت دشت به‌ساز واگذار شد. این موزه با استفاده از فناوری‌های نوین موزه‌داری و در بالاترین حد استاندارد با ۱۸۰۰۰ مترمربع زیربنا و ۵۳ متر ارتفاع در ۱۲ طبقه ساخته شد و در هجدهم بهمن‌ماه سال ۱۳۹۳ افتتاح شد.
موزه منطقه‌ای خراسان بزرگ دربرگیرنده بخش‌های مختلفی همچون مخزن اموال تاریخی، سالن اجتماعات، کتابخانه، کارگاه و آزمایشگاه مرمت آثار و تالارهای مختلف نمایش آثار است. بخش مخزن نگهداری اشیا منقول تاریخی و تزئینات معماری مجهز به پیشرفته‌ترین امکانات ضدحریق، ضدزلزله، و آسیب‌های جنگی است.
بخش آزمایشگاه حفاظت و مرمت اشـیاء تاریخی و تزئینات تاریخی (دکتر باقر آیت‌الله‌زاده شـیرازی)، علاوه بر امکانات و تجهیزات کارگاهی و آزمایشگاهی حفاظت و مرمت، دارای بخش پژوهش، مستندسازی و مطالعات اشیاء تاریخی و تزئینات معماری است. بخش سـالن اجتماعات (دکتر محمدامین میرفندرسکی) نیز مجهز به سیسـتم‌های سمعی و بصری بوده و دارای ظرفیت حدود ۱۴۰ نفـر است. کتابخانه تخصصی (مهندس سراج‌الدین کازرونی)، با گنجایش بیش از ۵۰۰۰ جلد کتاب، اسناد و عکس‌های تخصصی و مکانی مناسب جهت مطالعه پژوهشگران و علاقه‌مندان طراحی و ساخته شده است.
در راستای ارج نهادن به نقش بسزای سازندگان و طراحان بنای این موزه، بخش‌هایی از این مکان به نام آقایان دکتر میرفندرسکی، مهندس کازرونی و دکتر باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی نام‌گذاری شده است.
بی تردید موزه بزرگ خراسان یکی از بزرگترین ظرفیت‌های ایجاد شده در حوزه گردشگری مشهد و حتی کشور به شمار می‌رود که با توجه به قرارگیری در فضای مناسب و عاری از مشکلات رفت‌وآمد شهری است و زائران و گردشگران می‌توانند به راحتی پس از زیارت حرم مطهر امام رضا(ع) از این موزه بازدید کرده و با آثار نمایش داده شد در آن آشنا شوند.
در این موزه آثار تاریخی بسیاری در معرض دید عموم قرار گرفته است که از جمله آن‌ها می‌توان مجسمه سنگی هزاره سوم پیش از میلاد – نیشابور، عود سوز مفرغی دوره سلجوقی، آجر نقش‌برجسته دوره اشکانی – درگز، آجر برجسته دوره ایلخانی – شهر توس، صور فلکی دوره سلجوقی – نیشابور، دوات‌دان سفالی دوره سلجوقی – شهر توس، کاسه دخل دوره صفویه، قدح سفالی زرین‌فام دوره سلجوقی – نیشابور، سپر فولادی دوره افشاریه، جواهردان دوره مفرغ – نیشابور، سنگ قبر بودم‌بیکقرن هفتم هجری – شهر توس، جام میثاق دوره اشکانی – درگز، مرقع قرآنی (فاتحه‌الکتاب) دوره قاجاریه و کاشی دوره قاجاریه را نام برد.
مشهد مقدس و خراسان رضوی هر ساله افتخار میزبانی زائران و گردشگران میلیونی ایران را کسب کرده است که این امر فرصت بزرگی در زمینه‌های مختلف میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایجاد کرده است.
منبع:
پهلوان، مهرآسا؛ ۱۳۹۸؛ کتاب موزه‌ها و مجموعه‌داران خراسان رضوی؛ انتشارات درج سخن
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.